Athenaeum Illustre of Amsterdam (original) (raw)
Das Athenaeum Illustre Amsterdam war eine voruniversitäre Bildungseinrichtung in Amsterdam, die von 1632 bis 1877 bestand und als Vorläufer der Amsterdamer Universität angesehen wird.
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | Das Athenaeum Illustre Amsterdam war eine voruniversitäre Bildungseinrichtung in Amsterdam, die von 1632 bis 1877 bestand und als Vorläufer der Amsterdamer Universität angesehen wird. (de) Athenaeum Illustre, or Amsterdamse Atheneum, was a city-sponsored 'illustrious school' founded after the beeldenstorm in the old Agnieten chapel on the Oudezijds Voorburgwal 231 in Amsterdam, Netherlands. Famous scientists such as Caspar Barlaeus, Gerardus Vossius, and Petrus Camper taught here. (en) El Athenaeum Illustre de Ámsterdam, o Amsterdamse Atheneum, era un instituto de educación preuniversitaria en Ámsterdam que existió desde 1632 hasta 1877 y es considerado como el precursor de la Universidad de Ámsterdam. (es) L'Athenaeum Illustre est un collège humaniste fondé à Amsterdam au XVIIe siècle, à l'instar d'autres écoles illustres fondées dans les grandes villes néerlandaises. Il joue un rôle de propédeutique, à la manière des anciennes facultés des arts, avant l'entrée dans l'enseignement universitaire. Cet établissement est à l'origine de l'actuelle université d'Amsterdam, désignée université nationale en 1961. (fr) Het Amsterdamse Athenaeum Illustre was een illustere school gevestigd in de Agnietenkapel aan de Oudezijds Voorburgwal. Twee internationaal bekende humanistische geleerden, Gerardus Vossius en Caspar Barlaeus, hielden hier op respectievelijk 8 en 9 januari 1632 hun inaugurele redes. De achtste januari werd later als dies natalis van het Athenaeum gevierd en is nu nog steeds de dies natalis van de Universiteit van Amsterdam. Na de opening van het Athenaeum Illustre in 1632 werd de "bibliotheek van kerk en stad" overgebracht van de Nieuwe Kerk naar de nieuwe instelling. Dat bleek al snel een goede beslissing, want in 1645 ging de inboedel van de kerk bij een brand verloren. De bibliotheek vormt thans de basis van de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam. Het Athenaeum Illustre was de voorloper van de Universiteit van Amsterdam. Evenmin als andere illustere scholen, had het Amsterdamse Athenaeum het recht academische graden te verlenen. De wettelijke erkenning als instelling voor hoger onderwijs kreeg het Athenaeum Illustre in 1815. Het promotierecht (recht op het verlenen van de doctorsgraad) werd op 1 oktober 1877 toegekend toen het Athenaeum werd ingerigt tot eene Universiteit, genaamd de "Universiteit van Amsterdam" (tot ver in de jaren 1970 in de volksmond "de GU" genoemd).Hoogleraren aan de universiteit werden benoemd door het stadsbestuur, uit hoofde van zijn functie was de burgemeester voorzitter van het universiteitsbestuur. Dit bleef zo tot 1961, toen werd de financiële verantwoordelijkheid overgenomen door de nationale overheid. Het onderwijs dat gegeven werd op het Athenaeum Illustre was aanvankelijk humanistisch van aard, hoewel reeds twee jaar na de stichting, in 1634, Martinus Hortensius tot hoogleraar in de wiskunde werd benoemd. Nadat deze in 1639 gestorven was, werd hij in 1653 opgevolgd door Alexander de Bie, die tot zijn dood in 1690 aan de school verbonden bleef. De burgemeesters van Amsterdam waren nauwelijks geïnteresseerd in nieuwe wetenschappelijke ontwikkelingen, tenzij deze directe toepassing hadden, zoals in het geval van navigatie op zee. Het Amsterdamse stadsbestuur was liberaal ten opzichte van religie, maar zeker niet wetenschappelijk progressief. In latere jaren werd het onderwijsaanbod uitgebreid met Oosterse (d.w.z. semitische) talen, botanie, heelkunde, anatomie en natuurwetenschappen. In 1646 werd een lector in de botanie aangesteld (Johannes Snippendael). De eerste medische hoogleraarwas Gerard Blasius, die in 1660 tot extraordinarius en in 1666 tot ordinarius werdbenoemd. Een bekende orientalist, verbonden aan het Athenaeum van 1779tot zijn dood in 1804, was Didericus Adrianus Walraven. Hij was in zijn tijd een van de vooraanstaandste kenners van het Hebreeuws en het Arabisch in Nederland. De waarschijnlijk internationaal bekendste Athenaeum hoogleraar was Jean Henri van Swinden, die van 1785 tot zijn dood in 1823 wis- en natuurkunde aan de instelling doceerde. Tussen 1826 en 1847 was Jacob van Lennep secretaris van curatoren van het Athenaeum Illustre, een onbezoldigde functie. Hij diende bij examens aanwezig te zijn en diploma's en ere-prijzen uit te reiken. Ter ere van het tweehonderd jarig bestaan van het Athenaeum in 1832 schreef hij het toneelstuk Een Amsterdamsche Winteravond, dat werd opgevoerd in de Stadsschouwburg. Het stuk speelt in 1632 en hij voert daarin historische figuren op, die een lans breken voor het subsidiëren van cultuur en wetenschap. Eén van de hoofdrollen was die van Vondel. Het stuk werd meerdere malen uitgevoerd. Na de Franse tijd werd het onderwijsaanbod aanzienlijk uitgebreid, speciaal in diverse medische richtingen.Hoogleraren in geneeskundige vakken waren , , , , , . Aldeze zijn in 1877 overgegaan naar de universiteit: alleen C.B. Tilanus wasreeds 2 September 1873 emeritus geworden en opgevolgd door . In 1875 had het Athenaeum zo'n 400 studenten, voor het overgrote deel in de geneeskunde. (nl) 'Het Athenaeum Illustre' eller 'het Amsterdamse Atheneum' var en stadsunderstödd "upplyst skola", grundad efter "de Beeldenstorm" (Reformationens "bildstormen"), i det gamla Agnieten-klostret på Oudezijds Voorburgwal 231 i Amsterdam. Berömda vetenskapsmän som Casparus Barlaeus, Gerardus Joannis Vossius och Petrus Camper har undervisat vid Atheneum, medan bland andra Peter Julius Coyet, Bernard Loder och Tobias Asser tillhör studenterna. (sv) |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Agnietenkapel-gate.jpg?width=300 |
| dbo:wikiPageID | 35774683 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 2337 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1095266547 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Beeldenstorm dbr:Petrus_Camper dbr:University_of_Amsterdam dbc:Rijksmonuments_in_Amsterdam dbc:Schools_in_Amsterdam dbc:17th_century_in_Amsterdam dbc:University_of_Amsterdam dbr:Cornelis_Anthonisz dbr:Amsterdam dbr:Amsterdam_University_Library dbr:Oudezijds_Voorburgwal dbr:Gerardus_Vossius dbr:Netherlands dbr:Caspar_Barlaeus dbr:File:Agnietenkapel-gate.jpg dbr:File:Cornelis_Anthonisz._003_detail_03.jpg |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Authority_control dbt:Clear_left dbt:Coord dbt:ISBN dbt:Reflist dbt:Rijksmonument dbt:University_of_Amsterdam |
| dcterms:subject | dbc:Rijksmonuments_in_Amsterdam dbc:Schools_in_Amsterdam dbc:17th_century_in_Amsterdam dbc:University_of_Amsterdam |
| schema:sameAs | http://viaf.org/viaf/160387877 |
| georss:point | 52.36944444444445 4.895555555555555 |
| rdf:type | owl:Thing geo:SpatialThing yago:WikicatSchoolsInAmsterdam yago:Abstraction100002137 yago:EducationalInstitution108276342 yago:Group100031264 yago:Institution108053576 yago:Organization108008335 yago:YagoLegalActor yago:YagoLegalActorGeo yago:YagoPermanentlyLocatedEntity yago:School108276720 yago:SocialGroup107950920 yago:WikicatDefunctSchools |
| rdfs:comment | Das Athenaeum Illustre Amsterdam war eine voruniversitäre Bildungseinrichtung in Amsterdam, die von 1632 bis 1877 bestand und als Vorläufer der Amsterdamer Universität angesehen wird. (de) Athenaeum Illustre, or Amsterdamse Atheneum, was a city-sponsored 'illustrious school' founded after the beeldenstorm in the old Agnieten chapel on the Oudezijds Voorburgwal 231 in Amsterdam, Netherlands. Famous scientists such as Caspar Barlaeus, Gerardus Vossius, and Petrus Camper taught here. (en) El Athenaeum Illustre de Ámsterdam, o Amsterdamse Atheneum, era un instituto de educación preuniversitaria en Ámsterdam que existió desde 1632 hasta 1877 y es considerado como el precursor de la Universidad de Ámsterdam. (es) L'Athenaeum Illustre est un collège humaniste fondé à Amsterdam au XVIIe siècle, à l'instar d'autres écoles illustres fondées dans les grandes villes néerlandaises. Il joue un rôle de propédeutique, à la manière des anciennes facultés des arts, avant l'entrée dans l'enseignement universitaire. Cet établissement est à l'origine de l'actuelle université d'Amsterdam, désignée université nationale en 1961. (fr) 'Het Athenaeum Illustre' eller 'het Amsterdamse Atheneum' var en stadsunderstödd "upplyst skola", grundad efter "de Beeldenstorm" (Reformationens "bildstormen"), i det gamla Agnieten-klostret på Oudezijds Voorburgwal 231 i Amsterdam. Berömda vetenskapsmän som Casparus Barlaeus, Gerardus Joannis Vossius och Petrus Camper har undervisat vid Atheneum, medan bland andra Peter Julius Coyet, Bernard Loder och Tobias Asser tillhör studenterna. (sv) Het Amsterdamse Athenaeum Illustre was een illustere school gevestigd in de Agnietenkapel aan de Oudezijds Voorburgwal. Twee internationaal bekende humanistische geleerden, Gerardus Vossius en Caspar Barlaeus, hielden hier op respectievelijk 8 en 9 januari 1632 hun inaugurele redes. De achtste januari werd later als dies natalis van het Athenaeum gevierd en is nu nog steeds de dies natalis van de Universiteit van Amsterdam. (nl) |
| rdfs:label | Athenaeum Illustre Amsterdam (de) Athenaeum Illustre de Ámsterdam (es) Athenaeum Illustre of Amsterdam (en) Athenaeum Illustre (fr) Athenaeum Illustre (Amsterdam) (nl) Athenaeum Illustre (Amsterdam) (sv) |
| owl:sameAs | freebase:Athenaeum Illustre of Amsterdam yago-res:Athenaeum Illustre of Amsterdam http://viaf.org/viaf/160387877 wikidata:Athenaeum Illustre of Amsterdam dbpedia-de:Athenaeum Illustre of Amsterdam dbpedia-es:Athenaeum Illustre of Amsterdam dbpedia-fr:Athenaeum Illustre of Amsterdam dbpedia-hu:Athenaeum Illustre of Amsterdam dbpedia-la:Athenaeum Illustre of Amsterdam dbpedia-nl:Athenaeum Illustre of Amsterdam dbpedia-sv:Athenaeum Illustre of Amsterdam https://global.dbpedia.org/id/4giPz |
| geo:geometry | POINT(4.8955554962158 52.369445800781) |
| geo:lat | 52.369446 (xsd:float) |
| geo:long | 4.895555 (xsd:float) |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Athenaeum_Illustre_of_Amsterdam?oldid=1095266547&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Cornelis_Anthonisz._003_detail_03.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Agnietenkapel-gate.jpg |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Athenaeum_Illustre_of_Amsterdam |
| is dbo:wikiPageDisambiguates of | dbr:Athenaeum |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Amsterdamse_Atheneum dbr:Athenaeum_Illustre dbr:Athenaeum_Illustre_Amsterdam |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Barend_Joseph_Stokvis dbr:John_Ricus_Couperus dbr:Petrus_Camper dbr:University_of_Amsterdam dbr:Jan_Kops dbr:Jan_Willem_Moll dbr:Johannes_Klencke dbr:Nicolaes_Witsen dbr:Quint_Ondaatje dbr:Samuel_Wiselius dbr:Frederik_Muller dbr:Gijsbert_van_Tienhoven dbr:Cornelis_Ploos_van_Amstel dbr:Cornelis_Springer dbr:Cornelis_Tiele dbr:Cornelius_Tollius dbr:Bernard_Loder dbr:Hendrik_Constantijn_Cras dbr:Timeline_of_Amsterdam dbr:Willem_Hendrik_de_Vriese dbr:Lambert_Bidloo dbr:Abraham_Capadose dbr:Agnietenkapel dbr:Ahasverus_van_Nierop dbr:Amsterdam_University_Library dbr:Floris_Adriaan_van_Hall dbr:Oudezijds_Voorburgwal dbr:Gerard_Blasius dbr:Gerardus_Vossius dbr:Gerrit_Moll dbr:Handboogdoelen,_Amsterdam dbr:Samuel_Coster dbr:Hendrick_Peter_Godfried_Quack dbr:Jacob_Samuel_Speyer dbr:Abraham_de_Vries_(minister) dbr:Jacob_Cornelis_van_Slee dbr:Jean_Henri_Pareau dbr:Jean_Henri_van_Swinden dbr:Pieter_Philip_van_Bosse dbr:Society_for_the_Advancement_of_Science,_Medicine_and_Surgery dbr:Athenaeum dbr:Caspar_Barlaeus dbr:Caspar_Commelijn dbr:Caspar_Georg_Carl_Reinwardt dbr:Nicolaas_Laurens_Burman dbr:Pieter_Burman_the_Younger dbr:Rehuel_Lobatto dbr:First_Dutch_Academy dbr:Napoleon_in_Holland dbr:Papenbroek_Collection dbr:Pieter_Nieuwland dbr:Willem_Godschalck_van_Focquenbroch dbr:Amsterdamse_Atheneum dbr:Athenaeum_Illustre dbr:Athenaeum_Illustre_Amsterdam |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Athenaeum_Illustre_of_Amsterdam |
