Ede Szigligeti (original) (raw)
Ede (Eduard) Szigligeti, eigentlicher Name József Szathmáry (* 8. März 1814 in Großwardein/Nagyvárad [heute Oradea, Rumänien]; † Jänner 1878 in Budapest) war ein ungarischer Dramatiker, Schriftsteller, Schauspieler, Regisseur und Übersetzer. Er gilt als Schöpfer des ungarischen Volksstückes.
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | Ede (Eduard) Szigligeti, eigentlicher Name József Szathmáry (* 8. März 1814 in Großwardein/Nagyvárad [heute Oradea, Rumänien]; † Jänner 1878 in Budapest) war ein ungarischer Dramatiker, Schriftsteller, Schauspieler, Regisseur und Übersetzer. Er gilt als Schöpfer des ungarischen Volksstückes. (de) SZIGLIGETI Ede (sigligeti), familinomo Szatmáry József estis hungara aktoro, reĝisoro, dramverkisto, fakverkisto, teatrestro naskita Váradolaszi la 8-an de marto 1814 kaj mortinta en Budapest la 9-a de januaro 1878. (eo) Ede Szigligeti (8 March 1814 – 19 January 1878) was a Hungarian dramatist. He was born József Szathmáry, at Nagyvárad-Olaszi (presently Oradea, Romania). His parents would have made him a priest; he wanted to be a great doctor; finally he entered the office of an engineer. But his heart was already devoted to the drama and, on 15 August 1834, despite the prohibition of his tyrannical father, he actually appeared upon the stage at Budapest. His father thereupon forbade lim to bear his name in future, and the younger Szathmary henceforth adopted instead the name of Ede Szigligeti, the hero of one of Sandor Kisfaludy's romances. He supported himself for the next few years precariously enough, earning as he did little more than twelve florins a month, but at the same time he sedulously devoted himself to the theatre and sketched several plays, which differed so completely from the "original" plays then in vogue ( actually appeared upon the boards) that they attracted the attention of such connoisseurs as Vorosmarty and Bajza who warmly encouraged the young writer. In 1840 the newly founded Hungarian Academy crowned his five-act drama Rosa, the title-role of which was brilliantly acted by Rosa Laborfalvy, the great actress, who subsequently married Maurus Jokai. Szigligeti was now a celebrity. In 1840 he was elected a member of the Academy and in 1845 a member of the Kisfaludy Society. He was now the leading Hungarian dramatist. Three of his plays were crowned by the National Theatre and sixteen by the Academy. His verdict on all dramatic subjects was for years regarded as final, and he was the mentor of all the rising young dramatists of the 1860s. During the half-century of his dramatic career Szigligeti wrote no fewer than a hundred original pieces, all of them remarkable for the inexhaustible ingenuity of their plots, their up-to-date technique and the consummate skill with which the author used striking and unexpected effects to produce his denouement. He wrote, perhaps, no work of genius, but he amused and enthralled the Magyar playgoing public for a generation and a half. Szigligeti's most successful tragedies were Gritti (1844), Paul Beldi (1856), Light's Shadows (1865), Struensee (i&ii), Valeriaa and The Pretender (1868). His tragedies, as a rule, lack pathos and sublimity. Much more remarkable are his comedies. He is a perfect master of the art of weaving complications, and he prefers to select his subjects from the daily life of the upper and upper-middle classes. The best of these comedies are The Three Commands of Matrimony (1850), Tuneful Stevey (1855), Mamma (1857), The Reign of Woman (1862), and especially the farce Young Lilly (1849). He also translated Goethe's Egmont and Shakespeare's Richard III, and wrote a dramaturgical work entitled The Drama and its Varieties. A few of his plays have appeared in German. (en) Ede Szigligeti ([ˈɛdɛ], [ˈsigligɛti]), né József Szathmáry le 8 mars 1814 à Nagyvárad et mort le 19 janvier 1878 à Budapest, est un dramaturge hongrois. (fr) Ede Szigligeti, właśc. József Szathmáry (ur. 8 marca 1814, zm. 19 stycznia 1878) – węgierski dramaturg. W 1837 związał się z Teatrem Narodowym jako aktor i później reżyser, a 1873–1878 był jego dyrektorem. W 1840 został członkiem Węgierskiej Akademii Nauk. Wprowadził do węgierskiego teatru rodzimą odmianę melodramatu o tematach z życia ludu, z muzyką, tańcem i piosenką - m.in. Csikós (Koniuch, 1874). Napisał dramat romantyczny II Rákóczi Ferenc fogsága (Niewola Franciszka II Rakoczego, 1848), komedię z życia wędrownych aktorów Liliomfi (1849, wyst. pol. 1958) i pierwszą węgierską teoretyczną rozprawę o dramacie - A dráma és válfajai (Dramat i jego odmiany, 1874). (pl) Ede Szigligeti, egentligen József Szathmáry, född 8 mars 1814 i Nagyvárad, död 19 januari 1878 i Budapest, var en ungersk dramaturg. Szigligeti blev 1834 skådespelare och tillhörde ungerska nationalteatern sedan dess öppnande (1837), slutligen (1873) som dess dramatiske ledare. Han var utomordentligt produktiv och skrev mer än 100 dramer, lustspel och folkskådespel, av vilka de sistnämnda står högst (Lelenc, Hittebarnet, 1863). (sv) Эде Сиглиге́ти (венг. Szigligeti Ede, урожд. Йожеф Сатма́ри, венг. Szathmáry József; 8 марта 1814, Орадя, ныне в Румынии — 19 января 1878, Будапешт) — венгерский драматург, режиссёр, театральный деятель. Член «Учёного общества» (впоследствии Венгерская академия наук (1840). (ru) |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Szigligeti_Ede_001.jpg?width=300 |
| dbo:wikiPageID | 1398261 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 3825 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 903132498 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Bajza dbr:Hungary dbc:Hungarian_writers dbc:People_from_Oradea dbr:Goethe dbc:1814_births dbr:Budapest dbr:Richard_III_(play) dbc:1878_deaths dbr:Egmont_(play) dbr:Oradea dbr:Shakespeare dbr:Kisfaludy_Society dbr:Sandor_Kisfaludy dbr:Dramatist dbr:Hungarian_Academy dbr:Maurus_Jokai dbr:Vorosmarty dbr:Rosa_Laborfalvy dbr:File:Szigligeti_Ede_001.jpg dbr:Pál_Gyulai dbr:Pál_Rakodczay dbr:The_Played-out_Trick |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:EB1911_article_with_no_significant_updates dbt:Authority_control dbt:Reflist dbt:Snd dbt:Eastern_name_order |
| dcterms:subject | dbc:Hungarian_writers dbc:People_from_Oradea dbc:1814_births dbc:1878_deaths |
| gold:hypernym | dbr:Dramatist |
| schema:sameAs | http://viaf.org/viaf/66483067 |
| rdf:type | owl:Thing dbo:Person yago:WikicatPeopleFromOradea yago:CausalAgent100007347 yago:Communicator109610660 yago:Dramatist110030277 yago:LivingThing100004258 yago:Object100002684 yago:Organism100004475 yago:Person100007846 yago:PhysicalEntity100001930 yago:WikicatHungarianDramatistsAndPlaywrights yago:WikicatHungarianWriters yago:Writer110794014 yago:YagoLegalActor yago:YagoLegalActorGeo yago:Whole100003553 |
| rdfs:comment | Ede (Eduard) Szigligeti, eigentlicher Name József Szathmáry (* 8. März 1814 in Großwardein/Nagyvárad [heute Oradea, Rumänien]; † Jänner 1878 in Budapest) war ein ungarischer Dramatiker, Schriftsteller, Schauspieler, Regisseur und Übersetzer. Er gilt als Schöpfer des ungarischen Volksstückes. (de) SZIGLIGETI Ede (sigligeti), familinomo Szatmáry József estis hungara aktoro, reĝisoro, dramverkisto, fakverkisto, teatrestro naskita Váradolaszi la 8-an de marto 1814 kaj mortinta en Budapest la 9-a de januaro 1878. (eo) Ede Szigligeti ([ˈɛdɛ], [ˈsigligɛti]), né József Szathmáry le 8 mars 1814 à Nagyvárad et mort le 19 janvier 1878 à Budapest, est un dramaturge hongrois. (fr) Ede Szigligeti, właśc. József Szathmáry (ur. 8 marca 1814, zm. 19 stycznia 1878) – węgierski dramaturg. W 1837 związał się z Teatrem Narodowym jako aktor i później reżyser, a 1873–1878 był jego dyrektorem. W 1840 został członkiem Węgierskiej Akademii Nauk. Wprowadził do węgierskiego teatru rodzimą odmianę melodramatu o tematach z życia ludu, z muzyką, tańcem i piosenką - m.in. Csikós (Koniuch, 1874). Napisał dramat romantyczny II Rákóczi Ferenc fogsága (Niewola Franciszka II Rakoczego, 1848), komedię z życia wędrownych aktorów Liliomfi (1849, wyst. pol. 1958) i pierwszą węgierską teoretyczną rozprawę o dramacie - A dráma és válfajai (Dramat i jego odmiany, 1874). (pl) Ede Szigligeti, egentligen József Szathmáry, född 8 mars 1814 i Nagyvárad, död 19 januari 1878 i Budapest, var en ungersk dramaturg. Szigligeti blev 1834 skådespelare och tillhörde ungerska nationalteatern sedan dess öppnande (1837), slutligen (1873) som dess dramatiske ledare. Han var utomordentligt produktiv och skrev mer än 100 dramer, lustspel och folkskådespel, av vilka de sistnämnda står högst (Lelenc, Hittebarnet, 1863). (sv) Эде Сиглиге́ти (венг. Szigligeti Ede, урожд. Йожеф Сатма́ри, венг. Szathmáry József; 8 марта 1814, Орадя, ныне в Румынии — 19 января 1878, Будапешт) — венгерский драматург, режиссёр, театральный деятель. Член «Учёного общества» (впоследствии Венгерская академия наук (1840). (ru) Ede Szigligeti (8 March 1814 – 19 January 1878) was a Hungarian dramatist. He was born József Szathmáry, at Nagyvárad-Olaszi (presently Oradea, Romania). His parents would have made him a priest; he wanted to be a great doctor; finally he entered the office of an engineer. But his heart was already devoted to the drama and, on 15 August 1834, despite the prohibition of his tyrannical father, he actually appeared upon the stage at Budapest. His father thereupon forbade lim to bear his name in future, and the younger Szathmary henceforth adopted instead the name of Ede Szigligeti, the hero of one of Sandor Kisfaludy's romances. (en) |
| rdfs:label | Ede Szigligeti (de) Ede Szigligeti (eo) Ede Szigligeti (en) Ede Szigligeti (fr) Ede Szigligeti (pl) Сиглигети, Эде (ru) Ede Szigligeti (sv) |
| owl:sameAs | freebase:Ede Szigligeti http://viaf.org/viaf/66483067 http://d-nb.info/gnd/1051226597 http://d-nb.info/gnd/1055213732 wikidata:Ede Szigligeti http://data.bibliotheken.nl/id/thes/p266087752 http://arz.dbpedia.org/resource/اد_سزيجليجيتى dbpedia-de:Ede Szigligeti dbpedia-eo:Ede Szigligeti dbpedia-fi:Ede Szigligeti dbpedia-fr:Ede Szigligeti dbpedia-hu:Ede Szigligeti dbpedia-pl:Ede Szigligeti dbpedia-ro:Ede Szigligeti dbpedia-ru:Ede Szigligeti dbpedia-sv:Ede Szigligeti https://global.dbpedia.org/id/53cXB http://d-nb.info/gnd/1028284098 yago-res:Ede Szigligeti |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Ede_Szigligeti?oldid=903132498&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Szigligeti_Ede_001.jpg |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Ede_Szigligeti |
| is dbo:wikiPageDisambiguates of | dbr:Ede |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Szigligeti_Ede dbr:Eduard_Szigligeti |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:List_of_authors_by_name:_S dbr:Varga_Katalin_Secondary_School dbr:List_of_playwrights_by_nationality_and_year_of_birth dbr:1878_in_literature dbr:Liliomfi dbr:Zoltán_Zubornyák dbr:Ibolya_Nagy dbr:Timișoara_Palace_of_Culture dbr:Csiky_Gergely_Hungarian_State_Theatre dbr:List_of_Hungarian_writers dbr:Teri_Náray dbr:Ede dbr:Oradea dbr:Kisfaludy_Society dbr:Szigligeti_Ede dbr:Eduard_Szigligeti |
| is dbo:writer of | dbr:Liliomfi |
| is dbp:writer of | dbr:Liliomfi |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Ede_Szigligeti |
