Galerna (original) (raw)
Galerne (auch Giboulé) nennt man die Böen an der französischen West- und Nordwestküste, die im Allgemeinen aus nordwestlicher Richtung kommen. Sie gehen meistens mit schweren Regenfällen einher. Galerne ist dabei die bretonische und Giboulé die französische Bezeichnung für den Wind.
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | Una galerna és un temporal sobtat i violent amb fortes ràfegues de vent de l'oest al nord-oest que sol fuetejar la Mar Cantàbrica i les seves costes, en general a la primavera i la tardor. S'engloba dins de les anomenades Pertorbacions Atrapades a la Costa (PAC, en anglès Coastal Trapped Disturbance). Apareixen en dies calorosos i plàcids en els quals l'arribada d'un front fred ve acompanyat d'un canvi brusc en la direcció i la intensitat del vent, que poden arribar a superar els 100 km/h, el cel s'enfosqueix i es produeix un fort descens de la temperatura, de fins i tot 10 °C, i un augment ràpid de la pressió atmosfèrica. La mar pot arribar a ser brava o desfeta i a tot això s'afegeixen unes pluges curtes però intenses. Les galernes són temudes pels homes de la mar per ser un fenomen meteorològic d'extrema violència i que s'han endut nombroses vides entre els mariners. La més recordada va ser la galerna que es va produir el 20 d'abril de 1878, tristament coneguda per la Galerna del Dissabte de Glòria i que José María de Pereda recolliria a la seva novel·la Sotileza. Aquella tarda tota la població pescadora s'amuntegava als ports i a la costa veient com els seus familiars intentaven guanyar la costa a bord de les llanxes i teranyines. Perdrien la vida 322 pescadors ofegats al Cantàbric (132 càntabres i 190 bascs) i la commoció provocada al país seria molt important. A partir d'aquest desastre s'introduirien millores en la navegació (coberta correguda, informacions meteorològiques, salvament de nàufrags, etc.). Amb tot i això no s'evitaria que les successives galernes continuissin produint víctimes. També van ser importants les dels anys 1912, 1914, 1961 entre d'altres. (ca) Galerne (auch Giboulé) nennt man die Böen an der französischen West- und Nordwestküste, die im Allgemeinen aus nordwestlicher Richtung kommen. Sie gehen meistens mit schweren Regenfällen einher. Galerne ist dabei die bretonische und Giboulé die französische Bezeichnung für den Wind. (de) A galerna is a sudden and violent storm with strong wind gusts from the west or northwest that affects coastal areas of the Cantabrian Sea and the Bay of Biscay, predominantly during spring and fall. It especially affects the central and eastern part of the Spanish north coast provinces (Asturias, Cantabria, Biscay and Gipuzkoa) and the southwestern region of France (Touraine, Berry, Deux-Sèvres, Vendée, French Basque Country, Quercy, and Brittany). The name comes from French galerne and that originates from Breton (gwalarn), a wind from the northwest. (en) Enbata edo galerna Bizkaiko golkoko kostaldean gertatzen den bat-bateko itsasoko haize-bolada hotz eta gogorra da. Haize mota honek bereziki udaberri eta udazken bitartean Bizkaiko golkoaren kostaldean izaten da. Egun beroetan fronte hotz bat agertzen denean haizearen tenperatura, norabidea eta indarra aldatzen da. Haizearen norabidea mendebaletik ipar-mendebaldekoa izaten da eta indarra 100 km/orduko baino gorakoa. Zerua hodei beltzez betetzen da, horrekin batera euria, tenperatura eta presio atmosferikoa jaisten dira. Baldintza meteorologiko hauekin, itsaso zakartuz batera olatu handiak izaten dira. Betidanik itsasgizonak enbaten beldur izan dira. Haize honen ondorioz itsasgizon ugarik bizia galdu izan du. Enbatek eragindako tragedien artean 1878an, 1908ko ekainaren 12an, 1909 maiatzaren 24an eta 1912ko agorrilan gertatutakoak gogoragarrienak dira. (eu) Una galerna es un temporal súbito y violento con fuertes ráfagas de viento del oeste al noroeste que suele azotar algunas zonas del mar Cantábrico y el golfo de Vizcaya, por lo general entre la primavera y el otoño. Afecta especialmente a la zona del Cantábrico central y oriental, es decir, a la costa oriental de Asturias, Cantabria y a las provincias vascas de Vizcaya y Guipúzcoa. Su nombre procede del francés galerne y este del bretón gwalarn, palabra que designa este viento del noroeste. Se engloba dentro de las denominadas (PAC - en inglés, coastally-trapped disturbance, CTD). Aparecen en días calurosos y apacibles en los que la llegada de un frente frío viene acompañado de un cambio brusco en la dirección e intensidad del viento, que puede llegar a superar los 100 km/h. El cielo se oscurece y se produce un fuerte descenso de temperatura, de hasta 12 °C en 20 minutos, un descenso rápido de la presión atmosférica y un aumento de la humedad relativa que roza el 100 %. La mar puede llegar a ser de gruesa a montañosa y a todo ello se añaden unas cortas pero intensas lluvias (aunque no necesariamente). En estos fenómenos meteorológicos extremos en veinte minutos se pasa de una mar entre llana y rizada, provocada por el viento sur, a otras con 3 o 6 metros de altura de oleaje, según sea la violencia de la galerna. En algunas ocasiones se recogen testimonios de que la mar ha llegado a catorce metros de altura. No obstante este tipo de galernas, no son propiamente tales, sino ciclogénesis explosivas, las cuales tienen otra gestación diferente, aunque su aparición se parece bastante a la galerna. Debido a que las galernas suponen un cambio repentino del tiempo y de las condiciones del mar, son uno de los fenómenos meteorológicos más temidos por los marineros y pescadores del mar Cantábrico, sobre todo porque durante muchos siglos fueron impredecibles. En la actualidad los modelos meteorológicos son capaces de saber cuándo puede producirse una galerna, restando parte de peligrosidad potencial, aunque normalmente lo que se puede prever es que se van a dar las condiciones propicias para que se produzca, siendo todavía muy complicado determinar en qué momento exacto se producirá el cambio de tiempo. (es) La galerne, ou galerno, est un vent de nord-ouest (noroît) froid et humide qui souffle en rafale sur l'ouest de la France, notamment en Touraine, dans le Berry, les Deux-Sèvres, la Vendée, au Pays basque (où il porte le nom de enbata ou brouillarta), le Quercy et la Bretagne (où il porte le nom de gwalarn) ainsi que de la mer Cantabrique et ses côtes, généralement au printemps et en automne. Il est provoqué par le passage de fronts froids côtiers canalisés (CTD - Coastal Trapped Disturbance) ou galerna en anglais. Il donne son nom à la virée de Galerne, épisode de la guerre de Vendée qui eut lieu à partir du 18 octobre au 23 décembre 1793. (fr) De galerna (Spaans: galerna, Frans: galerne, Bretons: Gwalarn, Baskisch: Enbata) is een koude, vochtige wind uit het westen of het noordwesten in de Golf van Biskaje en de Franse en Spaanse kusten aan die golf. De wind wordt veroorzaakt door een koudefront dat door de kust gekanaliseerd wordt. Dit komt doorgaans voor op warme, rustige dagen, als een koudefront een plotselinge verandering in windrichting en -snelheid veroorzaakt, die dan tot over 100 km/uur kan bereiken. De lucht wordt plotseling duister, de temperatuur kan 10 tot 12 ºC vallen en de luchtvochtigheid gaat omhoog. Er verschijnen aan de kust ook golven met een hoogte die op de een waarde hebben van 5 (ruig, tussen de 2,5 en 4 meter hoog) en 8 (zeer hoog, tussen de 9 en 14 meter hoog). Vooral in het verleden hadden schippers veel ontzag voor dit fenomeen. Tegenwoordig is het beter mogelijk het te voorspellen, hoewel het nog moeilijk blijkt het exacte tijdstip aan te geven wanneer er een galerna op zal treden. De naam galerna komt van het bretonse woord Gwalarn, dat "wind uit het noordwesten" betekent. (nl) |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Cold_front.jpg?width=300 |
| dbo:wikiPageID | 56233889 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 5632 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1078122626 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Cantabria dbr:Cantabrian_Sea dbr:Quercy dbr:Santander,_Spain dbr:Santoña dbr:Numerical_weather_prediction dbr:Basques dbr:Bay_of_Biscay dbr:Bayonne dbr:Bermeo dbr:Biscay dbr:Breton_language dbr:Deux-Sèvres dbr:List_of_local_winds dbr:Vendée dbr:Douglas_sea_scale dbr:Cold_front dbr:French_language dbr:Gijón dbr:Gipuzkoa dbc:Storms dbr:Berry dbr:Suances dbr:José_María_de_Pereda dbr:Storm dbr:Brittany dbr:Celsius dbr:Launch_(boat) dbr:Relative_humidity dbr:Atmospheric_pressure dbr:Asturias dbr:Laredo,_Cantabria dbr:Wind dbr:Touraine dbr:French_Basque_Country dbr:Skipjack_tuna dbr:Ramon_de_la_Sota dbr:Comillas,_Cantabria dbr:Coastally_trapped_disturbance dbr:File:Bermeo_galerna.png dbr:File:Cold_front.jpg dbr:File:Galerna_-_Jesus_y_adentro.jpg |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:For dbt:Reflist dbt:Short_description dbt:Unreliable_sources |
| dcterms:subject | dbc:Storms |
| rdfs:comment | Galerne (auch Giboulé) nennt man die Böen an der französischen West- und Nordwestküste, die im Allgemeinen aus nordwestlicher Richtung kommen. Sie gehen meistens mit schweren Regenfällen einher. Galerne ist dabei die bretonische und Giboulé die französische Bezeichnung für den Wind. (de) A galerna is a sudden and violent storm with strong wind gusts from the west or northwest that affects coastal areas of the Cantabrian Sea and the Bay of Biscay, predominantly during spring and fall. It especially affects the central and eastern part of the Spanish north coast provinces (Asturias, Cantabria, Biscay and Gipuzkoa) and the southwestern region of France (Touraine, Berry, Deux-Sèvres, Vendée, French Basque Country, Quercy, and Brittany). The name comes from French galerne and that originates from Breton (gwalarn), a wind from the northwest. (en) Una galerna és un temporal sobtat i violent amb fortes ràfegues de vent de l'oest al nord-oest que sol fuetejar la Mar Cantàbrica i les seves costes, en general a la primavera i la tardor. S'engloba dins de les anomenades Pertorbacions Atrapades a la Costa (PAC, en anglès Coastal Trapped Disturbance). (ca) Una galerna es un temporal súbito y violento con fuertes ráfagas de viento del oeste al noroeste que suele azotar algunas zonas del mar Cantábrico y el golfo de Vizcaya, por lo general entre la primavera y el otoño. Afecta especialmente a la zona del Cantábrico central y oriental, es decir, a la costa oriental de Asturias, Cantabria y a las provincias vascas de Vizcaya y Guipúzcoa. Su nombre procede del francés galerne y este del bretón gwalarn, palabra que designa este viento del noroeste. (es) Enbata edo galerna Bizkaiko golkoko kostaldean gertatzen den bat-bateko itsasoko haize-bolada hotz eta gogorra da. Haize mota honek bereziki udaberri eta udazken bitartean Bizkaiko golkoaren kostaldean izaten da. Egun beroetan fronte hotz bat agertzen denean haizearen tenperatura, norabidea eta indarra aldatzen da. Haizearen norabidea mendebaletik ipar-mendebaldekoa izaten da eta indarra 100 km/orduko baino gorakoa. Zerua hodei beltzez betetzen da, horrekin batera euria, tenperatura eta presio atmosferikoa jaisten dira. (eu) La galerne, ou galerno, est un vent de nord-ouest (noroît) froid et humide qui souffle en rafale sur l'ouest de la France, notamment en Touraine, dans le Berry, les Deux-Sèvres, la Vendée, au Pays basque (où il porte le nom de enbata ou brouillarta), le Quercy et la Bretagne (où il porte le nom de gwalarn) ainsi que de la mer Cantabrique et ses côtes, généralement au printemps et en automne. Il est provoqué par le passage de fronts froids côtiers canalisés (CTD - Coastal Trapped Disturbance) ou galerna en anglais. (fr) De galerna (Spaans: galerna, Frans: galerne, Bretons: Gwalarn, Baskisch: Enbata) is een koude, vochtige wind uit het westen of het noordwesten in de Golf van Biskaje en de Franse en Spaanse kusten aan die golf. De wind wordt veroorzaakt door een koudefront dat door de kust gekanaliseerd wordt. Dit komt doorgaans voor op warme, rustige dagen, als een koudefront een plotselinge verandering in windrichting en -snelheid veroorzaakt, die dan tot over 100 km/uur kan bereiken. De lucht wordt plotseling duister, de temperatuur kan 10 tot 12 ºC vallen en de luchtvochtigheid gaat omhoog. Er verschijnen aan de kust ook golven met een hoogte die op de een waarde hebben van 5 (ruig, tussen de 2,5 en 4 meter hoog) en 8 (zeer hoog, tussen de 9 en 14 meter hoog). (nl) |
| rdfs:label | Galerna (ca) Galerne (de) Enbata (eu) Galerna (es) Galerna (en) Galerne (fr) Galerna (nl) |
| owl:sameAs | wikidata:Galerna dbpedia-ca:Galerna dbpedia-de:Galerna dbpedia-es:Galerna dbpedia-eu:Galerna dbpedia-fr:Galerna dbpedia-gl:Galerna dbpedia-nl:Galerna dbpedia-oc:Galerna https://global.dbpedia.org/id/VHsF |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Galerna?oldid=1078122626&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Bermeo_galerna.png wiki-commons:Special:FilePath/Cold_front.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Galerna_-_Jesus_y_adentro.jpg |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Galerna |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Nuberu |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Galerna |
