Gluta (original) (raw)
Černotok (Gluta) je rod rostlin z čeledi ledvinovníkovité. Jsou to převážně stromy s jednoduchými, střídavými, kožovitými listy a drobnými květy v latovitých květenstvích. Plodem je peckovice, u některých druhů podepřená křídly z vytrvalé zvětšené koruny. Rod zahrnuje asi 34 druhů a je rozšířen v tropické Asii a na Madagaskaru.Rostliny obsahují černající pryskyřičnatou šťávu, která při opakovaném kontaktu s pokožkou způsobuje alergické reakce a těžké dermatitidy. Dřevo je kvalitní a dekorativní, vzhledem k obsahu toxických látek je ale těžko zpracovatelné.
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | Černotok (Gluta) je rod rostlin z čeledi ledvinovníkovité. Jsou to převážně stromy s jednoduchými, střídavými, kožovitými listy a drobnými květy v latovitých květenstvích. Plodem je peckovice, u některých druhů podepřená křídly z vytrvalé zvětšené koruny. Rod zahrnuje asi 34 druhů a je rozšířen v tropické Asii a na Madagaskaru.Rostliny obsahují černající pryskyřičnatou šťávu, která při opakovaném kontaktu s pokožkou způsobuje alergické reakce a těžké dermatitidy. Dřevo je kvalitní a dekorativní, vzhledem k obsahu toxických látek je ale těžko zpracovatelné. (cs) Gluta is a genus of plant in the subfamily Anacardioideae of the family Anacardiaceae. Species can be found in Madagascar, India, Indo-China, Malesia through to New Guinea. Before the work of Ding Hou, several species were placed in the genus Melanorrhoea. (en) Gluta Anacardiaceae familiako landare genero bat da. (eu) Gluta es un género de plantas con 40 especies, perteneciente a la familia de las anacardiáceas. (es) Le genre Gluta appartient à la famille des Anacardiaceae et regroupe des espèces trouvées à Madagascar, en Assam, et de l’Asie du Sud-Est jusqu’en Nouvelle-Guinée. Ce genre a été défini par Carl Linné en 1771 dans Mantissa Plantarum 2: 293, avec pour spécimen type Gluta benghas. En 1978, Ding Hou propose de ramener l’ensemble des espèces du genre sous le genre de Gluta (famille des Anacardiaceae). Le nouveau genre élargi contient environ 30 espèces réparties à Madagascar, Inde (Assam), Myanmar, Thaïlande, Cambodge, Laos, Vietnam, Malaisie, Chine (Guangxi), Indonésie (Sumatra, Kalimantan, Sulawesi) et Nouvelle Guinée. Leur sève blanche est allergisante. (fr) Gluta renghas L. adalah spesies tanaman di dalam keluarga Anacardiaceae. Pohon ini bisa dijumpai di Indonesia. (in) Gluta L., 1771 è un genere di piante della famiglia delle Anacardiacee. (it) Gluta é um género botânico pertencente à família Anacardiaceae. (pt) Gluta är ett släkte av sumakväxter. Gluta ingår i familjen sumakväxter. (sv) Gluta L. – rodzaj roślin z rodziny nanerczowatych (Anacardiaceae). Obejmuje 30–34 gatunki (w 2019 opisano kolejny gatunek nie ujęty w ww. źródłach). Jeden z nich jest endemitem Madagaskaru, a pozostałe rosną w Azji Południowo-Wschodniej od Indii na zachodzie, poprzez Półwysep Indochiński po Hajnan i Indonezję, sięgając na wschodzie po Nową Gwineę. Rośliny te w soku mlecznym i żywicach zawierają działające silnie drażniąco na skórę , , stwierdzono u nich także z substancji toksycznych (G. usitata), i . Związki te powodują dermatozy w przypadku kontaktu i reakcje alergiczne w przypadku spożycia. Mimo to niektórzy przedstawiciele rodzaju mają duże znaczenie użytkowe. Surowca drzewnego dostarcza G. renghas (mimo że także kontakt z drewnem może powodować reakcje skórne). Z żywic G. laccifera i G. usitata wytwarza się lakiery. Żywice z drzew tego rodzaju używane są w Azji wschodniej i południowo-wschodniej do wyrobu trwałych i dekoracyjnych mebli oraz innych wyrobów z drewna (np. pudełek na biżuterię, waz, ram do obrazów, popielniczek). Dzięki tym żywicom drewno zyskuje większą odporność na działanie substancji chemicznych, wilgotność i wysoką temperaturę. Toksyny w nich zawarte wykazują jednak pewną aktywność nawet po wyschnięciu i przez wiele lat, powodując podrażnienia skóry u osób wrażliwych. Owoce G. renghas są jadane po upieczeniu. W XIX wieku Antoni Waga zaproponował dla tego rodzaju polską nazwę „łuszczyn”, ale nie jest ona używana. (pl) |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Glut_velut_100613-3254_awr.jpg?width=300 |
| dbo:wikiPageID | 12878684 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 3425 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1094754667 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Carl_Linnaeus dbr:Poison_ivy dbc:Taxonomy_articles_created_by_Polbot dbr:Contact_dermatitis dbr:Gluta_velutina dbc:Gluta dbr:Madagascar dbr:Malesia dbr:Anacardiaceae dbr:Anacardioideae dbr:Gluta_cambodiana dbr:Gluta_capituliflora dbr:Gluta_curtisii dbr:Gluta_laccifera dbr:Gluta_lanceolata dbr:Gluta_laxiflora dbr:Gluta_papuana dbr:Gluta_renghas dbr:Gluta_rugulosa dbr:Gluta_sabahana dbr:Gluta_travancorica dbr:Gluta_usitata dbc:Anacardiaceae_genera dbr:Plant dbr:India dbr:New_Guinea dbr:Indo-China dbr:Gluta_aptera dbr:Gluta_beccarii dbr:Gluta_celebica dbr:Gluta_compacta dbr:Gluta_elegans dbr:Gluta_glabra dbr:Gluta_gracilis dbr:Gluta_longipetiolata dbr:Gluta_macrocarpa dbr:Gluta_malayana dbr:Gluta_megalocarpa dbr:Gluta_oba dbr:Gluta_obovata dbr:Gluta_pubescens dbr:Gluta_rostrata dbr:Gluta_speciosa dbr:Gluta_tavoyana dbr:Gluta_torquata dbr:Gluta_tourtour dbr:Gluta_wallichii dbr:Gluta_wrayi |
| dbp:authority | dbr:Carl_Linnaeus |
| dbp:image | Plantae Asiaticae Rariores - plate 012 - Melanorrhoea usitata.jpg (en) |
| dbp:image2Caption | Botanical illustration of Gluta usitata (en) |
| dbp:imageCaption | Gluta velutina (en) |
| dbp:synonyms | Melanorrhoea Wall. (en) Stagmaria Jack (en) Syndesmis Wall. (en) |
| dbp:taxon | Gluta (en) |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:As_of dbt:Automatic_taxobox dbt:Reflist dbt:Short_description dbt:Taxonbar dbt:Au |
| dcterms:subject | dbc:Taxonomy_articles_created_by_Polbot dbc:Gluta dbc:Anacardiaceae_genera |
| gold:hypernym | dbr:Plant |
| rdf:type | dbo:Insect dbo:Plant |
| rdfs:comment | Černotok (Gluta) je rod rostlin z čeledi ledvinovníkovité. Jsou to převážně stromy s jednoduchými, střídavými, kožovitými listy a drobnými květy v latovitých květenstvích. Plodem je peckovice, u některých druhů podepřená křídly z vytrvalé zvětšené koruny. Rod zahrnuje asi 34 druhů a je rozšířen v tropické Asii a na Madagaskaru.Rostliny obsahují černající pryskyřičnatou šťávu, která při opakovaném kontaktu s pokožkou způsobuje alergické reakce a těžké dermatitidy. Dřevo je kvalitní a dekorativní, vzhledem k obsahu toxických látek je ale těžko zpracovatelné. (cs) Gluta is a genus of plant in the subfamily Anacardioideae of the family Anacardiaceae. Species can be found in Madagascar, India, Indo-China, Malesia through to New Guinea. Before the work of Ding Hou, several species were placed in the genus Melanorrhoea. (en) Gluta Anacardiaceae familiako landare genero bat da. (eu) Gluta es un género de plantas con 40 especies, perteneciente a la familia de las anacardiáceas. (es) Gluta renghas L. adalah spesies tanaman di dalam keluarga Anacardiaceae. Pohon ini bisa dijumpai di Indonesia. (in) Gluta L., 1771 è un genere di piante della famiglia delle Anacardiacee. (it) Gluta é um género botânico pertencente à família Anacardiaceae. (pt) Gluta är ett släkte av sumakväxter. Gluta ingår i familjen sumakväxter. (sv) Le genre Gluta appartient à la famille des Anacardiaceae et regroupe des espèces trouvées à Madagascar, en Assam, et de l’Asie du Sud-Est jusqu’en Nouvelle-Guinée. Ce genre a été défini par Carl Linné en 1771 dans Mantissa Plantarum 2: 293, avec pour spécimen type Gluta benghas. En 1978, Ding Hou propose de ramener l’ensemble des espèces du genre sous le genre de Gluta (famille des Anacardiaceae). (fr) Gluta L. – rodzaj roślin z rodziny nanerczowatych (Anacardiaceae). Obejmuje 30–34 gatunki (w 2019 opisano kolejny gatunek nie ujęty w ww. źródłach). Jeden z nich jest endemitem Madagaskaru, a pozostałe rosną w Azji Południowo-Wschodniej od Indii na zachodzie, poprzez Półwysep Indochiński po Hajnan i Indonezję, sięgając na wschodzie po Nową Gwineę. W XIX wieku Antoni Waga zaproponował dla tego rodzaju polską nazwę „łuszczyn”, ale nie jest ona używana. (pl) |
| rdfs:label | Gluta (en) Černotok (cs) Gluta (es) Gluta (eu) Rengas tembaga (in) Gluta (fr) Gluta (it) Gluta (nl) Gluta (pl) Gluta (pt) Gluta (sv) |
| owl:sameAs | freebase:Gluta wikidata:Gluta http://ceb.dbpedia.org/resource/Gluta dbpedia-cs:Gluta dbpedia-es:Gluta dbpedia-eu:Gluta dbpedia-fr:Gluta dbpedia-id:Gluta dbpedia-it:Gluta http://lt.dbpedia.org/resource/Dirglas http://ml.dbpedia.org/resource/ഗ്ലൂട്ട dbpedia-nl:Gluta dbpedia-pl:Gluta dbpedia-pt:Gluta dbpedia-sv:Gluta dbpedia-tr:Gluta dbpedia-vi:Gluta dbpedia-war:Gluta https://global.dbpedia.org/id/3uZPx |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Gluta?oldid=1094754667&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Glut_velut_100613-3254_awr.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Plantae_Asiaticae_Rar..._plate_012_-_Melanorrhoea_usitata.jpg |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Gluta |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Poison_ivy dbr:Malabar_rainforests dbr:Slow_loris dbr:Toxicodendron_radicans dbr:Anacardiaceae dbr:Anacardioideae dbr:Southwest_Borneo_freshwater_swamp_forests dbr:List_of_trees_of_Cambodia dbr:List_of_trees_of_northern_Thailand dbr:Thalamiflorae |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Gluta |
