Haabʼ (original) (raw)
The Haabʼ (Mayan pronunciation: [haːɓ]) is part of the Maya calendric system. It was a 365-day calendar used by many of the pre-Columbian cultures of Mesoamerica.
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | Das Haab („Sonnenjahr“) ist ein Teil des Maya-Kalenders, der den Maya zu zivilen Zwecken diente (der andere Teil ist der Tzolkin). Er unterteilt das Jahr in 18 „Monate“ mit je 20 Tagen (Kin), was 360 Tagen entspricht. Um sich dem Sonnenjahr mit etwa 365¼ Tagen anzunähern, wird ein 19. „Monat“ mit nur 5 Tagen (Uayeb „namenlos“) angefügt. Da diese 5 Tage jedes Jahr hinzukommen, sind es Epagomene und keine Schalttage, die im Gegensatz dazu nur in Schaltjahren eingefügt werden. Ohne eine Schaltregelung kommt es zu einer immer konstanten Jahreslänge von 365 Tagen, weshalb das „Jahr“ im Haab zwar dem Sonnenjahr ähnelt, der Haab aber trotzdem kein Sonnenkalender ist (wie etwa unser gregorianische Kalender). Theoretisch hätte es durch die feste Jahreslänge und die jährlichen etwa 6 fehlenden Stunden über die Jahre zu einer Verschiebung zwischen Kalenderjahr und Sonnenjahr kommen müssen (→Wandeljahr). Ein Datum im Haab-Kalender lautet z. B. 11 Yax. (de) The Haabʼ (Mayan pronunciation: [haːɓ]) is part of the Maya calendric system. It was a 365-day calendar used by many of the pre-Columbian cultures of Mesoamerica. (en) Au sein du complexe calendrier maya, le calendrier haab est la version maya du calendrier solaire de 365 jours, commun aux civilisations de la Mésoamérique. Sa version finale date vraisemblablement du Ier siècle av. J.-C. et il aurait été conçu par la civilisation Olmèque. (fr) El Haab' es parte del sistema calendárico maya. Era un calendario de 365 días utilizado por muchas de las culturas precolombinas de Mesoamérica. (es) ハアブ（haab) は、マヤ文明において、365日を一周期とする暦である。20日が1か月となる18の「月」と、名前を持たず不吉だとされる5日間で構成されている。ハアブ暦、おおよその1年とも。 (ja) L'Haab' (IPA: haːɓ) è un ciclo del calendario maya, pari a un periodo di 365 giorni. (it) De haab is het ongeschrikkelde Maya-jaar van 365 dagen.Doordat niet geschrikkeld wordt, komt de haab iedere vier jaar ongeveer een dag voor te lopen op het natuurlijke zonnejaar (365,24 dagen). De Maya's beseften dit verloop wel, maar hielden andere kringlopen bij om het te verrekenen, bijvoorbeeld de eveningen en de langste en kortste dag. Misschien telden de Maya's er ongemerkt elke 52 jaar 13 dagen extra bij, zonder dat dit de vaste voortgang van de telling onderbrak. De haab bestaat uit 18 'maanden', Uinals genoemd, van 20 dagen, Kins genoemd. De laatste maand bestaat uit 5 dagen, Uayeb genoemd. Iedere maand had zijn eigen karakteristieke maandfeest, meestal aan het einde van de 'maand' gevierd. Alleen in de laatste maand werd er geen feest gevierd, in deze maand werd gedurende 5 dagen geprobeerd zo min mogelijk te werken. In deze dagen dacht men dat er allerlei onvoorspelbare zaken verwacht kon worden. Deze dagen bracht men dan ook door met offeren, meditatie en boetedoening. Ook was het van belang dat men zich onthield van geslachtsgemeenschap. Deze kalender is tot stand gekomen doordat er priesters waren die de kalenders door middel van observeren, filosoferen en berekenen verder perfectioneerden. De haab heeft in totaal 365 dagen en lijkt veel op ons jaarsysteem, meer dan de tzolkin. De Maya's hadden voor elke maand een andere god. Voor de 18 Uinals in de haab hadden ze de volgende goden: 1. * POP: Jaguargod, voorgesteld door een geweven patroon. 2. * UO: Ook een jaguargod. Hij reist door de onderwereld. 3. * ZIP: Jachtgod. 4. * ZOTZ: Vleermuizengod, verbonden met de regengoden. 5. * TZEC: Jonge god die verbonden is met CAN, de luchtgod. 6. * XUL: God van de ondergaande zon. 7. * YAX KIN: God van de opkomende zon en altijd aanwezige zon.Ook verantwoordelijk voor droogte. 8. * MOL: Watergod. God van het verzamelen of verkrijgen. 9. * CHEN: Maangod. 10. * YAX: God van de nieuwe en groeiende zaken. 11. * ZAC: Witte sterrengod. 12. * CEH: God van de jacht. 13. * MAC: God van het afwerken die samenwerkt met de regen- en windgod. 14. * KAN KIN: God van de gele zon. 15. * MOAN: Vogelgod. Heeft verbanden met de watergoden. 16. * PAX: God van de opkomende zon en de regen. 17. * KAYAB: Maangod. 18. * CUMKÚ: Graangod, is verbonden met de watergod. 19. * Uayeb: 5 dagen buiten de reeks. Nieuwjaarsdag was 1 Pop ('Mat'), maar Oudjaarsdag werd gezien als de dag waarop de volgende maand zich 'aandiende'. In plaats van 5 Uayeb werd hij daarom vaak 0 Pop geheten. De Maya's hadden voor het getal nul een aantal verschillende gliefen, afhankelijk van waar de nul betrekking op had. Gezamenlijk met de tzolkin vormt de haab de kalender-kringloop. Na elke 52 haab-jaren oftewel 73 tzolkins (52 x 365 = 18.980 dagen = 73 x 260) komen de kalenders weer samen op dezelfde dag. (nl) Haab – mezoamerykański kalendarz słoneczny. Tak nazywali swój kalendarz Majowie. Jego azteckim odpowiednikiem w języku nahuatl był . Liczył 365 dni i dzielił się na 18 miesięcy po 20 dni. Służył głównie do określania czasu prac rolniczych, takich jak siew lub żniwa, ale w połączeniu z rytualnym kalendarzem tzolkin i długą rachubą tworzył kalendarz Majów. Kalendarz wprowadzono do użytku prawdopodobnie około 500 roku p.n.e. w dniu przesilenia zimowego. Podzielony był na osiemnaście dwudziestodniowych miesięcy, co w sumie dawało 360 dni. Ponieważ było to o 5 za mało w stosunku do roku słonecznego, brakujące dni dodawano na końcu kalendarza w postaci dodatkowego „miesiąca” o nazwie Wayeb, który uznawano za pechowy. Z nieznanych powodów miesiące w haab były liczone od dnia zerowego. Po upływie dwudziestu dni danego miesiąca, numeracja kolejnego rozpoczynała się od początku. Haab splatał się w jeden cykl z kalendarzem tzolkin, dlatego daty podawano zwykle w obu tych systemach. W ten sposób każdy dzień miał dwie nazwy i dwie liczby. (pl) |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Maya_months_-_0_-_Pop.svg?width=300 |
| dbo:wikiPageExternalLink | https://archive.org/details/breakingmayacode00coem_0 http://www.mesoweb.com/resources/handbook/ |
| dbo:wikiPageID | 479961 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 6838 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1049700001 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Mesoamerica dbr:Maya_calendar dbc:Maya_calendars dbr:Yucatec_Maya_language dbr:365-day_calendar dbc:Specific_calendars dbr:Winter_solstice dbr:Facts_on_File dbr:Thames_and_Hudson dbr:File:Maya-months-03-sotz'.svg dbr:File:Maya-months-05-xul.svg dbr:File:Maya-months-08-ch'en.svg dbr:File:Maya-months-09-yax.svg dbr:File:Maya-months-10-sak.svg dbr:File:Maya-months-11-kej.svg dbr:File:Maya-months-12-mak.svg dbr:File:Maya-months-13-k'ank'in.svg dbr:File:Maya-months-14-muwan.svg dbr:File:Maya-months-15-pax.svg dbr:File:Maya-months-16-k'ayab'.svg dbr:File:Maya-months-17-kumk'u.svg dbr:File:Maya_months_-_0_-_Pop.svg dbr:File:Maya_months_-_1_-_Wo.svg dbr:File:Maya_months_-_2_-_Sip.svg dbr:File:Maya_months_-_4_-_Sek.svg dbr:File:Maya_months_-_6_-_Yaxk'in.svg dbr:File:Maya_months_-_7_-_Mol.svg |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Haab20 dbt:Anchor dbt:Calendars dbt:Cite_book dbt:Cite_journal dbt:Redirect dbt:Reflist dbt:IPA-myn dbt:Maya |
| dcterms:subject | dbc:Maya_calendars dbc:Specific_calendars |
| rdfs:comment | The Haabʼ (Mayan pronunciation: [haːɓ]) is part of the Maya calendric system. It was a 365-day calendar used by many of the pre-Columbian cultures of Mesoamerica. (en) Au sein du complexe calendrier maya, le calendrier haab est la version maya du calendrier solaire de 365 jours, commun aux civilisations de la Mésoamérique. Sa version finale date vraisemblablement du Ier siècle av. J.-C. et il aurait été conçu par la civilisation Olmèque. (fr) El Haab' es parte del sistema calendárico maya. Era un calendario de 365 días utilizado por muchas de las culturas precolombinas de Mesoamérica. (es) ハアブ（haab) は、マヤ文明において、365日を一周期とする暦である。20日が1か月となる18の「月」と、名前を持たず不吉だとされる5日間で構成されている。ハアブ暦、おおよその1年とも。 (ja) L'Haab' (IPA: haːɓ) è un ciclo del calendario maya, pari a un periodo di 365 giorni. (it) Das Haab („Sonnenjahr“) ist ein Teil des Maya-Kalenders, der den Maya zu zivilen Zwecken diente (der andere Teil ist der Tzolkin). Er unterteilt das Jahr in 18 „Monate“ mit je 20 Tagen (Kin), was 360 Tagen entspricht. Um sich dem Sonnenjahr mit etwa 365¼ Tagen anzunähern, wird ein 19. „Monat“ mit nur 5 Tagen (Uayeb „namenlos“) angefügt. Da diese 5 Tage jedes Jahr hinzukommen, sind es Epagomene und keine Schalttage, die im Gegensatz dazu nur in Schaltjahren eingefügt werden. Ohne eine Schaltregelung kommt es zu einer immer konstanten Jahreslänge von 365 Tagen, weshalb das „Jahr“ im Haab zwar dem Sonnenjahr ähnelt, der Haab aber trotzdem kein Sonnenkalender ist (wie etwa unser gregorianische Kalender). Theoretisch hätte es durch die feste Jahreslänge und die jährlichen etwa 6 fehlenden Stund (de) De haab is het ongeschrikkelde Maya-jaar van 365 dagen.Doordat niet geschrikkeld wordt, komt de haab iedere vier jaar ongeveer een dag voor te lopen op het natuurlijke zonnejaar (365,24 dagen). De Maya's beseften dit verloop wel, maar hielden andere kringlopen bij om het te verrekenen, bijvoorbeeld de eveningen en de langste en kortste dag. Misschien telden de Maya's er ongemerkt elke 52 jaar 13 dagen extra bij, zonder dat dit de vaste voortgang van de telling onderbrak. (nl) Haab – mezoamerykański kalendarz słoneczny. Tak nazywali swój kalendarz Majowie. Jego azteckim odpowiednikiem w języku nahuatl był . Liczył 365 dni i dzielił się na 18 miesięcy po 20 dni. Służył głównie do określania czasu prac rolniczych, takich jak siew lub żniwa, ale w połączeniu z rytualnym kalendarzem tzolkin i długą rachubą tworzył kalendarz Majów. Haab splatał się w jeden cykl z kalendarzem tzolkin, dlatego daty podawano zwykle w obu tych systemach. W ten sposób każdy dzień miał dwie nazwy i dwie liczby. (pl) |
| rdfs:label | Haab (de) Haab (es) Calendrier haab (fr) Haabʼ (en) Haab' (it) ハアブ (ja) Haab (nl) Haab (pl) |
| owl:sameAs | wikidata:Haabʼ dbpedia-de:Haabʼ dbpedia-es:Haabʼ dbpedia-fr:Haabʼ dbpedia-it:Haabʼ dbpedia-ja:Haabʼ dbpedia-nl:Haabʼ dbpedia-pl:Haabʼ dbpedia-sk:Haabʼ https://global.dbpedia.org/id/RrH7 |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Haabʼ?oldid=1049700001&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Maya-months-03-sotz'.svg wiki-commons:Special:FilePath/Maya-months-05-xul.svg wiki-commons:Special:FilePath/Maya-months-08-ch'en.svg wiki-commons:Special:FilePath/Maya-months-09-yax.svg wiki-commons:Special:FilePath/Maya-months-10-sak.svg wiki-commons:Special:FilePath/Maya-months-11-kej.svg wiki-commons:Special:FilePath/Maya-months-12-mak.svg wiki-commons:Special:FilePath/Maya-months-13-k'ank'in.svg wiki-commons:Special:FilePath/Maya-months-14-muwan.svg wiki-commons:Special:FilePath/Maya-months-15-pax.svg wiki-commons:Special:FilePath/Maya-months-16-k'ayab'.svg wiki-commons:Special:FilePath/Maya-months-17-kumk'u.svg wiki-commons:Special:FilePath/Maya_months_-_0_-_Pop.svg wiki-commons:Special:FilePath/Maya_months_-_1_-_Wo.svg wiki-commons:Special:FilePath/Maya_months_-_2_-_Sip.svg wiki-commons:Special:FilePath/Maya_months_-_4_-_Sek.svg wiki-commons:Special:FilePath/Maya_months_-_6_-_Yaxk'in.svg wiki-commons:Special:FilePath/Maya_months_-_7_-_Mol.svg |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Haabʼ |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Haab dbr:Haab' dbr:Uayeb dbr:Wayeb |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Haab dbr:Haab' dbr:Maya_calendar dbr:Maya_civilization dbr:Manche_Chʼol dbr:Pop dbr:Tzolkʼin dbr:Mesoamerican_Long_Count_calendar dbr:Mandala dbr:Uayeb dbr:Wayeb |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Haabʼ |
