Henrik Gabriel Porthan (original) (raw)
Henrik Gabriel Porthan (* 8. oder 9. November 1739 in Viitasaari, Finnland; † 16. März 1804 in Turku) war ein finnischer Gelehrter und gilt als „Vater der finnischen Geschichtsschreibung“. Porthans Eltern waren der Pfarrer Porthan und dessen Frau Kristina, geb. Juslenius. Die Familie war schwedischsprachig. An der Stelle von Porthans Geburtshaus in Viitasaari erinnert heute ein Gedenkstein an ihn.
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | Henrik Gabriel Porthan (8. listopadu 1739, – 16. března 1804, Turku) byl profesor a knihovník Královské Akademie v Turku a významná postava finského humanismu v 18. století, někdy přezdívaný také jako Otec finského dějepisectví. Psal studie o finské historii, mytologie, poezii a jiných populárních humanitních vědách. V letech 1776–1778 vydal v pěti dílech studii o finském folklóru a poezii, De Poësi Fennica, která měla velký význam v probuzení zájmu veřejnosti o finskou mytologii a Kalevalu. Sloužila také jako základ pro pozdější studie poezie. Byl také jedním ze zakladatelů společnosti a redaktorem prvních finských novin, , založených v roce 1771. Byl studentem , učitelem a inspiroval následující generaci finských autorů, básníků a badatelů, z nichž většina patřila mezi zakladatele Společnosti finské literatury v roce 1831. (cs) Henrik Gabriel Porthan (* 8. oder 9. November 1739 in Viitasaari, Finnland; † 16. März 1804 in Turku) war ein finnischer Gelehrter und gilt als „Vater der finnischen Geschichtsschreibung“. Porthans Eltern waren der Pfarrer Porthan und dessen Frau Kristina, geb. Juslenius. Die Familie war schwedischsprachig. An der Stelle von Porthans Geburtshaus in Viitasaari erinnert heute ein Gedenkstein an ihn. (de) El intelectual, también conocido como el Padre de la Historia finlandesa, Henrik Gabriel Porthan (1739-1804), estudiante de y finófilo, escribió estudios sobre la historia de Finlandia, sobre mitología y poesía popular y sobre otras ciencias humanísticas a nivel internacional. Su De Poësi Fennica (publicado en cinco partes entre 1776 y 1778), estudio de la poesía finesa popular, tuvo una gran importancia y despertó el interés en la poesía Kalevala y en la mitología finlandesa. El estudio le sirvió además para fundamentar sus estudios posteriores sobre poesía. Fue uno de los fundadores de la Sociedad de Autores y el editor del primer periódico finés , Tidningar utgifne af et sällskap i Åbo, en 1771. Porthan fue profesor de e inspiró a la siguiente generación de literatos finlandeses, muchos de ellos, fundadores de la en 1831. La primera estatua pública de una persona real fue erigida en homenaje a Porthan en 1863, en la ciudad de Turku. (es) Henrik Gabriel Porthan (1739 in Viitasaari – 1804 in Turku) was a professor and rector at the Royal Academy of Turku. He was a scholar sometimes known as The Father of Finnish History. (en) Ba é Henrik Gabriel Porthan an t-ainm ba tábhachtaí i saol cultúrtha na Fionlainne san ochtú haois déag. Rugadh Porthan i Viitasaari i Lár na Fionlainne ar an 8, nó ar an 9, Samhain 1739, agus fuair sé bás i dTúrcú ar an 16 Márta 1804. Ba iad an ministir paróiste Sigfrid Porthan agus a bhean Kristina Juslenius a thuismitheoirí. Nuair nach raibh Henrik Gabriel beag ach cúig bliana, buaileadh a athair breoite le galar intinne, agus cuireadh an buachaill chuig a uncail, ministir paróiste eile. Ní raibh Henrik ach cúig bliana déag, nuair a chuaigh sé go hAcadamh Thúrcú le haghaidh staidéir. Sé bliana ina dhiaidh sin, bhain sé amach a chéim mar Magister Philosophiae, is é sin, Máistir Fealsúnachta - céim a fhreagraíonn don Mháistir Ealaíon i dtíortha an Bhéarla. Sa bhliain 1760, thosaigh sé ag léachtóireacht san Acadamh. Bhí sé ina leabharlannaí chúnta ón mbliain 1764 anuas, agus sa bhliain 1772, rinneadh leabharlannaí de i Leabharlann na hOllscoile. Bhí sé ina Ollamh in Acadamh Thúrcú, arbh é an chéad síol le h, ón mbliain 1777 anuas. Is é an teideal oifigiúil a bhí air ná professor eloquentiae, is é sin, Ollamh le Deisbhéalaí, nó Ollamh le Reitric. Go praiticiúil, ollúnacht le Laidin, Gréigis agus staire a bhí ann, nó dhírigh Porthan ar na hábhair seo thar aon rud eile. Deirtear, fiú, gurbh eisean "athair na staire" i saol acadúil na Fionlainne. Thug sé isteach modh oibre na heolaíochta i léann na Fionlainne, agus chaith sé i dtraipisí na hipitéisí fánacha faoi bhunús na Fionlainnise a bhí coitianta go dtí sin - roimh lá Phorthan, bhí lucht an léinn san Fhionlainn ag áitiú go raibh gaol ag an bhFionlainnis leis an Eabhrais, cuir i gcás. Sna blianta 1766-1778, d'fhoilsigh Porthan a thráchtas faoi fhilíocht tíre na bhFionlannach, De poesi Fennica. Ní raibh Porthan féin ag saothrú na Fionlainnise, áfach - scríobh sé a chuid saothar i Sualainnis agus i Laidin. Bhí sé den tuairim, fiú, go raibh an Fhionlainnis ag dul in éag agus nach mbeadh le déanamh ach filíocht na bhFionlannach a bhreacadh síos agus a aistriú go Laidin le haghaidh na nglúinte a bhí le teacht. Mar sin féin, ba mhór an spreagadh í obair Phorthan do lucht saothraithe na Fionlainnise. Nuair a bhunaigh Porthan iris Sualainnise dá chuid féin, Tidningar utgifne i Åbo, rith le Antti Lizelius, sa bhliain 1775, an chéad iris Fionlainnise - Suomenkieliset Tieto-Sanomat ("Teachtaireachtaí Eolais as Fionlainnis") - a fhoilsiú. Bhí Lizelius ábalta an leathmhíosachán seo a choinneáil ag imeacht ar feadh aon bhliain amháin. Ina dhiaidh sin féin, éacht mór ceannródaíochta a bhí ann. Is léir gur tharraing tráchtas Phorthan súil an domhain léannta i dtreo fhilíocht tíre na Fionlainne an chéad uair. Sa naoú haois déag, chuaigh Elias Lönnrot ag taisteal na tíre ar lorg na ndánta agus na laoithe arb iad amhábhar an dá mhórshaothar filíochta úd Kalevala agus Kanteletar a tháinig ó pheann Lönnrot. Is ar éigean a rithfeadh le Lönnrot an obair seo a chur i gcrích gan an cheannródaíocht a rinne Porthan roimhe. Scríobh Porthan tráchtas faoi phiseoga na bhFionlannach ársa fosta, mar atá, De superstitione veterum Fennorum theoretica et practica (1782), agus rinne sé iarracht foclóir sanasaíochta Fionlainnise agus gramadach Fionlainnise a scríobh, obair nach raibh sé i ndán dó a chur i gcrích roimh a bhás, áfach. Mar sin féin, chuir sé an lucht léinn a tháinig ina dhiaidh ar bhealach a leasa leis na saothair seo. (ga) Henrik Gabriel Porthan, (né le 8 mars 1739 à Viitasaari et mort le 16 mars 1804 à Turku), est un historien et écrivain finlandais, professeur à l'Académie de Turku. (fr) Henrik Gabriel Porthan (ur. 8 listopada 1739 w Viitasaari, zm. 16 marca 1804 w Åbo) – fiński historyk, badacz literatury ludowej, redaktor naczelny Tidningar utgifne af et sälskap I Åbo – pierwszej fińskiej gazety. Nazywany „ojcem fińskiej historii”. (pl) Henrik Gabriel Porthan (Viitasaari, 1739 – Turku, 16 marzo 1804) è stato uno scrittore e linguista finlandese. Docente all'università di Turku dal 1777, fondò nel 1770 la per la divulgazione culturale. Confrontò il finnico col greco e l'ebraico, ma ritenne più importante la comparazione tra le varie lingue ugro-finniche. Fu maestro di Frans Michael Franzén. Gli è stato dedicato l'asteroide 2333 Porthan. (it) O intelectual, também conhecido como o Pai da História finlandesa Henrik Porthan Gabriel (8 ou 9 de novembro de 1739- 16 de março de 1804), e estudante finófilo Juslenius, escreveu ensaios sobre a história da Finlândia, na mitologia e poesia popular e outras internacionais ciências humanas. De sua Poës Fennica (publicado em cinco partes entre 1776 e 1778), o estudo da poesia popular finlandesa foi de grande importância e interesse despertado na poesia e na Kalevala Mitologia finlandesa. O estudo também serviu para apoiar seus estudos sobre poesia. Ele foi um dos fundadores da Sociedade de Autores e do editor do primeiro jornal finlandês, Tidningar utgifne af et sällskap i Åbo, em 1771. Porthan foi professor de e inspirou a nova geração de escritores finlandeses, muitos deles fundou a Sociedade Literária Finlandesa em 1831. A primeira estátua pública de uma pessoa real, foi erguido em homenagem a Porthan em 1863, na cidade de Turku. (pt) Хенрик (Генрих) Габриель Портан (фин. Henrik Gabriel Porthan; 8 ноября 1739, Вийтасаари — 16 марта 1804, Або) — финский историк, филолог, просветитель и этнограф. (ru) Henrik Gabriel Porthan, född den 8 (eller 9) november 1739 på Viitasaari prästgård i Tavastland, död den 16 mars 1804 i Åbo, var en finländsk universitetslärare och forskare. Porthan grundade Aurorasällskapet och är mest känd för eftervärlden som den finländska historiens fader. Föräldrar var kyrkoherden Sigfrid Porthan och Kristina Juslenius. (sv) |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Henrik_Gabriel_Porthan.jpg?width=300 |
| dbo:wikiPageExternalLink | http://375humanistia.helsinki.fi/en/humanists/henrik-gabriel-porthan http://www.doria.fi. |
| dbo:wikiPageID | 1423830 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 5459 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1118939588 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Carl_Eneas_Sjöstrand dbr:Mythology dbr:University_of_Helsinki dbr:Viitasaari dbc:18th-century_Finnish_historians dbc:People_from_Viitasaari dbc:1804_deaths dbr:Turku dbr:Ostrobothnia_(region) dbr:Daniel_Juslenius dbr:Diocese_of_Borgå dbr:Folk_poetry dbc:Academic_personnel_of_the_University_of_Helsinki dbc:University_of_Helsinki_alumni dbc:1739_births dbr:Kalevala dbc:Writers_from_Central_Finland dbr:Tavastia_(historical_province) dbr:Aurora_Society dbr:Porthania dbr:Human_science dbr:Kronoby dbc:18th-century_Finnish_educators dbr:Royal_Academy_of_Turku dbr:Finnish_Literature_Society dbr:Finnish_mythology dbr:Fennophile dbr:Frans_Mikael_Franzén dbr:File:Henrik_Gabriel_Porthan.jpg dbr:File:Henrik_Gabriel_Porthanin_patsas_Turku.jpg |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Authority_control dbt:More_citations_needed dbt:Reflist dbt:Short_description dbt:SLS_Q |
| dcterms:subject | dbc:18th-century_Finnish_historians dbc:People_from_Viitasaari dbc:1804_deaths dbc:Academic_personnel_of_the_University_of_Helsinki dbc:University_of_Helsinki_alumni dbc:1739_births dbc:Writers_from_Central_Finland dbc:18th-century_Finnish_educators |
| gold:hypernym | dbr:Scholar |
| schema:sameAs | http://viaf.org/viaf/36908769 |
| rdf:type | owl:Thing dbo:Person yago:WikicatLinguists yago:WikicatWritersFromCentralFinland yago:Academician109759069 yago:Adult109605289 yago:CausalAgent100007347 yago:Communicator109610660 yago:Educator110045713 yago:Historian110177150 yago:Intellectual109621545 yago:Linguist110264437 yago:LivingThing100004258 yago:Object100002684 yago:Organism100004475 yago:Person100007846 yago:PhysicalEntity100001930 yago:Professional110480253 yago:WikicatHistorians yago:Writer110794014 yago:YagoLegalActor yago:YagoLegalActorGeo yago:Scholar110557854 yago:Scientist110560637 yago:Whole100003553 yago:WikicatFinnish-languageWriters yago:WikicatFinnishAcademics yago:WikicatFinnishHistorians yago:WikicatFinnishPeople yago:WikicatFinnishWriters yago:WikicatPeopleFromViitasaari |
| rdfs:comment | Henrik Gabriel Porthan (* 8. oder 9. November 1739 in Viitasaari, Finnland; † 16. März 1804 in Turku) war ein finnischer Gelehrter und gilt als „Vater der finnischen Geschichtsschreibung“. Porthans Eltern waren der Pfarrer Porthan und dessen Frau Kristina, geb. Juslenius. Die Familie war schwedischsprachig. An der Stelle von Porthans Geburtshaus in Viitasaari erinnert heute ein Gedenkstein an ihn. (de) Henrik Gabriel Porthan (1739 in Viitasaari – 1804 in Turku) was a professor and rector at the Royal Academy of Turku. He was a scholar sometimes known as The Father of Finnish History. (en) Henrik Gabriel Porthan, (né le 8 mars 1739 à Viitasaari et mort le 16 mars 1804 à Turku), est un historien et écrivain finlandais, professeur à l'Académie de Turku. (fr) Henrik Gabriel Porthan (ur. 8 listopada 1739 w Viitasaari, zm. 16 marca 1804 w Åbo) – fiński historyk, badacz literatury ludowej, redaktor naczelny Tidningar utgifne af et sälskap I Åbo – pierwszej fińskiej gazety. Nazywany „ojcem fińskiej historii”. (pl) Henrik Gabriel Porthan (Viitasaari, 1739 – Turku, 16 marzo 1804) è stato uno scrittore e linguista finlandese. Docente all'università di Turku dal 1777, fondò nel 1770 la per la divulgazione culturale. Confrontò il finnico col greco e l'ebraico, ma ritenne più importante la comparazione tra le varie lingue ugro-finniche. Fu maestro di Frans Michael Franzén. Gli è stato dedicato l'asteroide 2333 Porthan. (it) Хенрик (Генрих) Габриель Портан (фин. Henrik Gabriel Porthan; 8 ноября 1739, Вийтасаари — 16 марта 1804, Або) — финский историк, филолог, просветитель и этнограф. (ru) Henrik Gabriel Porthan, född den 8 (eller 9) november 1739 på Viitasaari prästgård i Tavastland, död den 16 mars 1804 i Åbo, var en finländsk universitetslärare och forskare. Porthan grundade Aurorasällskapet och är mest känd för eftervärlden som den finländska historiens fader. Föräldrar var kyrkoherden Sigfrid Porthan och Kristina Juslenius. (sv) Henrik Gabriel Porthan (8. listopadu 1739, – 16. března 1804, Turku) byl profesor a knihovník Královské Akademie v Turku a významná postava finského humanismu v 18. století, někdy přezdívaný také jako Otec finského dějepisectví. Byl studentem , učitelem a inspiroval následující generaci finských autorů, básníků a badatelů, z nichž většina patřila mezi zakladatele Společnosti finské literatury v roce 1831. (cs) El intelectual, también conocido como el Padre de la Historia finlandesa, Henrik Gabriel Porthan (1739-1804), estudiante de y finófilo, escribió estudios sobre la historia de Finlandia, sobre mitología y poesía popular y sobre otras ciencias humanísticas a nivel internacional. Su De Poësi Fennica (publicado en cinco partes entre 1776 y 1778), estudio de la poesía finesa popular, tuvo una gran importancia y despertó el interés en la poesía Kalevala y en la mitología finlandesa. El estudio le sirvió además para fundamentar sus estudios posteriores sobre poesía. Fue uno de los fundadores de la Sociedad de Autores y el editor del primer periódico finés , Tidningar utgifne af et sällskap i Åbo, en 1771. (es) Ba é Henrik Gabriel Porthan an t-ainm ba tábhachtaí i saol cultúrtha na Fionlainne san ochtú haois déag. Rugadh Porthan i Viitasaari i Lár na Fionlainne ar an 8, nó ar an 9, Samhain 1739, agus fuair sé bás i dTúrcú ar an 16 Márta 1804. Ba iad an ministir paróiste Sigfrid Porthan agus a bhean Kristina Juslenius a thuismitheoirí. (ga) O intelectual, também conhecido como o Pai da História finlandesa Henrik Porthan Gabriel (8 ou 9 de novembro de 1739- 16 de março de 1804), e estudante finófilo Juslenius, escreveu ensaios sobre a história da Finlândia, na mitologia e poesia popular e outras internacionais ciências humanas. Porthan foi professor de e inspirou a nova geração de escritores finlandeses, muitos deles fundou a Sociedade Literária Finlandesa em 1831. A primeira estátua pública de uma pessoa real, foi erguido em homenagem a Porthan em 1863, na cidade de Turku. (pt) |
| rdfs:label | Henrik Gabriel Porthan (cs) Henrik Gabriel Porthan (de) Henrik Gabriel Porthan (es) Henrik Gabriel Porthan (ga) Henrik Gabriel Porthan (en) Henrik Gabriel Porthan (fr) Henrik Gabriel Portham (it) Henrik Gabriel Porthan (pl) Henrik Gabriel Porthan (pt) Портан, Генрих Габриель (ru) Henrik Gabriel Porthan (sv) |
| owl:sameAs | freebase:Henrik Gabriel Porthan http://viaf.org/viaf/36908769 http://d-nb.info/gnd/118595865 yago-res:Henrik Gabriel Porthan dbpedia-commons:Henrik Gabriel Porthan http://d-nb.info/gnd/117707201 wikidata:Henrik Gabriel Porthan http://data.bibliotheken.nl/id/thes/p070131791 http://arz.dbpedia.org/resource/هنريك_جابرييل_بورثان dbpedia-cs:Henrik Gabriel Porthan dbpedia-da:Henrik Gabriel Porthan dbpedia-de:Henrik Gabriel Porthan dbpedia-es:Henrik Gabriel Porthan dbpedia-et:Henrik Gabriel Porthan dbpedia-fi:Henrik Gabriel Porthan dbpedia-fr:Henrik Gabriel Porthan dbpedia-ga:Henrik Gabriel Porthan dbpedia-it:Henrik Gabriel Porthan dbpedia-la:Henrik Gabriel Porthan http://mrj.dbpedia.org/resource/Хенрик_Габриэль_Портан dbpedia-pl:Henrik Gabriel Porthan dbpedia-pt:Henrik Gabriel Porthan dbpedia-ru:Henrik Gabriel Porthan dbpedia-sv:Henrik Gabriel Porthan https://global.dbpedia.org/id/34UP5 |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Henrik_Gabriel_Porthan?oldid=1118939588&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Henrik_Gabriel_Porthan.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Henrik_Gabriel_Porthanin_patsas_Turku.jpg |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Henrik_Gabriel_Porthan |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Porthan |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Carl_Eneas_Sjöstrand dbr:Uralic_languages dbr:Johan_Lilius dbr:Kvenland dbr:Lilius_family dbr:1804 dbr:Frans_Michael_Franzén dbr:Mythologia_Fennica dbr:Cristfried_Ganander dbr:Meanings_of_minor_planet_names:_2001–3000 dbr:Karl_Fredrik_Bergh dbr:History_of_philosophy_in_Finland dbr:Kallio dbr:Aurora_Society dbr:Porthania dbr:Lilius dbr:Finland_under_Swedish_rule dbr:Finnish_poetry dbr:Synty dbr:Pinella dbr:Suomalaisen_Sana-Lugun_Coetus dbr:Porthan |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Henrik_Gabriel_Porthan |
