Henry Morgentaler (original) (raw)

dbo:abstract

كان هينيك (هنري) مورغينتالر الذي ولد في 19 مارس 1923 - وتوفي في 29 مايو 2013 طبيباً كنديًا من أصل بولندي يهودي ومناصرًا مؤيدًا لحركات حق الإجهاض، خاض العديد من المعارك القانونية التي تهدف إلى توسيع حقوق الإجهاض في كندا. سُجن مورغينتالر عندما كان شابًا خلال الحرب العالمية الثانية، في حي لودو اليهودي، ثم في معسكر داكاو للاعتقال. بعد الحرب، هاجر مورغينتالرإلى كندا ودخل أجواء الممارسة الطبية ليصبح واحدًا من أوائل الأطباء الكنديين الذين يقومون بإجراء عمليات استئصال الأسهر، وإدخال أجهزة داخل الرحم، وتوفير حبوب منع الحمل للنساء غير المتزوجات. افتتح أول عيادة للإجهاض في عام 1969 في مونتريال، متحديًا ما اعتبره قانونًا ظالمًا يفرض قيودًا مرهقة على النساء اللائي يسعين إلى الإجهاض. كان أول طبيب في أمريكا الشمالية يستخدم الشفط بالتخلية، وذهب لفتح عشرين عيادة وتدريب أكثر من مئة طبيب. تحدى مورغينتالر دستورية قانون الإجهاض الفيدرالي مرتين، خسر المرة الأولى في عام 1975، ولكنه فاز للمرة الثانية، في مورغينتالر ضد آر في عام 1988. مُنح مورغينتالر في عام 2008 وسام كندا «لالتزامه بزيادة خيارات الرعاية الصحية للنساء، وجهوده المصممة للتأثير على السياسة العامة الكندية وقيادته في منظمات الحريات الإنسانية والمدنية». توفي مورغننتالر عن عمر يناهز 90 عامًا جراء نوبة قلبية. (ar)
Henry Morgentaler (* 19. März 1923 in Łódź, Polen; † 29. Mai 2013 in Toronto), gebürtig Henekh Morgentaler, war ein kanadischer Arzt, der in Kanada das uneingeschränkte Recht auf Abtreibung durchsetzte. (de)
Henekh "Henry" Morgentaler, CM (March 19, 1923 – May 29, 2013), was a Polish-born Canadian physician and abortion rights advocate who fought numerous legal battles aimed at expanding abortion rights in Canada. As a Jewish youth during World War II, Morgentaler was imprisoned at the Łódź Ghetto and later at the Dachau concentration camp. After the war, Morgentaler migrated to Canada and entered medical practice, becoming one of the first Canadian doctors to perform vasectomies, to insert intrauterine devices, and to provide birth control pills to unmarried women. He opened his first abortion clinic in 1969 in Montreal, challenging what he saw as an unjust law placing burdensome restrictions on women seeking abortions. He was the first doctor in North America to use vacuum aspiration and went on to open twenty clinics and train more than one hundred doctors. Morgentaler twice challenged the constitutionality of the federal abortion law, losing the first time, in Morgentaler v R in 1975, but winning the second time, in R v Morgentaler in 1988. In 2008, Morgentaler was awarded the Order of Canada "for his commitment to increased health care options for women, his determined efforts to influence Canadian public policy and his leadership in humanist and civil liberties organizations." Morgentaler died at the age of 90 of a heart attack. (en)
Henry Morgentaler, C.M., M.D., LL.D. h.c., né Henekh Morgentaler le 19 mars 1923 à Łódź, en Pologne, et mort le 29 mai 2013 à Toronto, au Canada, est un médecin canadien, surtout connu comme pratiquant l'avortement et comme militant pro-choix. (fr)
Henry Morgentaler (ur. 19 marca 1923 w Polsce zm. 29 maja 2013) – kanadyjski lekarz urodzony w Polsce, wspierający ruch „pro-choice”. W licznych bataliach prawnych walczył o rozszerzenie prawa do aborcji w Kanadzie. W młodości, w czasie II wojny światowej, Morgentaler był uwięziony w łódzkim getcie, a później w obozie koncentracyjnym w Dachau. Po wojnie Morgentaler wyemigrował do Kanady i rozpoczął praktykę lekarską, stając się jednym z pierwszych kanadyjskich lekarzy wykonujących wazektomię, zakładających spirale wewnątrzmaciczne oraz zaopatrujących niezamężne kobiety w pigułki antykoncepcyjne. W 1969 roku otworzył pierwszą w Montrealu, kwestionując niesprawiedliwe, jego zdaniem, prawo wprowadzające uciążliwe ograniczenia dla kobiet pragnących dokonać aborcji. Był pierwszym lekarzem w Ameryce Północnej, wykorzystującym próżniową metodę przerywania ciąży i na przestrzeni lat otwarł dwadzieścia klinik i przeszkolił ponad stu lekarzy. Morgentaler dwukrotnie zakwestionował konstytucyjność kanadyjskiego federalnego prawa aborcyjnego, przegrywając pierwszy raz w sprawie „Morgentaler przeciw Królowej” (Morgentaler v. R) w 1975 roku, lecz wygrywając sprawę konstytucyjną, „Korona przeciw Morgentalerowi” (R. v. Morgentaler) w 1988 roku. W 2008 roku Morgentaler został odznaczony Orderem Kanady „za swe zaangażowanie w zwiększenie zakresu opieki zdrowotnej dla kobiet, za stanowcze wysiłki, mające na celu wpłynąć na politykę społeczną państwa, i swoją rolę, jako lidera organizacji propagujących wartości humanistyczne i wolności obywatelskie”. Morgentaler zmarł w wieku 90 lat na atak serca. (pl)
Henry Morgentaler (geboren als Henekh Morgentaler, Łódź (Polen), 19 maart 1923 – Toronto, Canada, 29 mei 2013) was een Joods-Canadese abortusdokter en -activist. Als overlevende van de Holocaust (hij was opgesloten in het concentratiekamp Auschwitz) kreeg hij van de Verenigde Naties een beurs om een medische opleiding te volgen in Duitsland, waar hij woonde bij een familie die gedwongen werd om hem in huis op te nemen. Na zijn opleiding weigerde hij naar Israël te verhuizen, omdat hij niet geloofde in het zionisme. In 1950 verlieten hij en zijn vrouw Europa en trokken naar Canada. Hij werkte bijna 20 jaar als huisarts, vooraleer zijn visie op abortus in conflict kwam met anderen. In 1967 gaf hij publiekelijk toe dat hij vond dat een vrouw moest kunnen kiezen om haar zwangerschap af te breken. Twee jaar later gaf hij zijn praktijk op en begon hij in Montreal illegale abortussen openlijk uit te voeren. In 1970 werd hij in Quebec gearresteerd omwille van de uitvoering van een abortus. Drie jaar later beweerde hij 5000 illegale abortussen uitgevoerd te hebben. In 1974 werd hij veroordeeld tot gevangenisstraf, maar in beroep werd hij vrijgepleit. In de jaren 1980 werd het hele geval overgedaan in Ontario, maar toen moest hij uiteindelijk verschijnen voor het . Hij werd hier vrijgesproken. In 1988 zou het Canadees Hooggerechtshof het Morgentalervonnis uitvaardigen, waarmee alle beperkingen op de abortuswet werden opgeheven omdat deze volgens het hooggerechtshof het grondwettelijk recht van de vrouw op “veiligheid van de persoon” schenden. Aan het begin van de 21e eeuw probeert hij twee abortusklinieken te openen boven de poolcirkel, zodat de vrouwen daar niet de verre reizen meer moeten ondernemen om abortus te laten uitvoeren. In 2005 kreeg hij de , voor zijn werk voor de vrouwenrechten en voor de voortplantingsgezondheidszorg. In 2008 ontving hij de titel Officier in de Orde van Canada. Hierop kwam scherpe kritiek van onder meer de Canadese bisschoppenconferentie. Pater , een salesiaan die dezelfde onderscheiding eerder kreeg voor zijn werk onder probleemjongeren, leverde zijn onderscheiding in uit protest. Eind mei 2013 is hij thuis in Toronto op 90-jarige leeftijd overleden. (nl)
Henekh "Henry" Morgentaler (Łódź, 19 marzo 1923 – Toronto, 29 maggio 2013) è stato un medico e attivista polacco naturalizzato canadese. Era di origini ebraiche e combatté numerose battaglie legali finalizzate all'espansione del diritto all'aborto in Canada. Da giovane, durante la seconda guerra mondiale, Morgentaler fu imprigionato nel ghetto di Łódź e successivamente nel campo di concentramento di Dachau. Dopo la guerra, Morgentaler emigrò in Canada e studiò medicina, diventando uno dei primi medici canadesi a eseguire vasectomie, a inserire dispositivi intrauterini e a fornire a pillole anticoncezionali alle donne non sposate. Aprì la sua prima clinica per aborti nel 1969 a Montréal sfidando ciò che vedeva come una legge ingiusta che poneva pesanti restrizioni alle donne che volevano abortire. Fu il primo medico del Nord America ad utilizzare l'aspirazione a vuoto, aprì venti cliniche e formò più di cento medici. Morgentaler contestò due volte la costituzionalità della legge federale sull'aborto, perdendo la prima volta, nella causa Morgentaler v R del 1975, e vincendo la seconda volta, nella causa R v Morgentaler del 1988. Nel 2008, Morgentaler venne insignito dell'Ordine del Canada "per il suo impegno nell'aumentare le opzioni di assistenza sanitaria per le donne, per i suoi risoluti sforzi per influenzare la politica pubblica canadese e la sua leadership nelle organizzazioni umanistiche e per le libertà civili". Morgentaler morì a 90 anni per un infarto. (it)

dcterms:subject

rdfs:comment

Henry Morgentaler (* 19. März 1923 in Łódź, Polen; † 29. Mai 2013 in Toronto), gebürtig Henekh Morgentaler, war ein kanadischer Arzt, der in Kanada das uneingeschränkte Recht auf Abtreibung durchsetzte. (de)
Henry Morgentaler, C.M., M.D., LL.D. h.c., né Henekh Morgentaler le 19 mars 1923 à Łódź, en Pologne, et mort le 29 mai 2013 à Toronto, au Canada, est un médecin canadien, surtout connu comme pratiquant l'avortement et comme militant pro-choix. (fr)
كان هينيك (هنري) مورغينتالر الذي ولد في 19 مارس 1923 - وتوفي في 29 مايو 2013 طبيباً كنديًا من أصل بولندي يهودي ومناصرًا مؤيدًا لحركات حق الإجهاض، خاض العديد من المعارك القانونية التي تهدف إلى توسيع حقوق الإجهاض في كندا. سُجن مورغينتالر عندما كان شابًا خلال الحرب العالمية الثانية، في حي لودو اليهودي، ثم في معسكر داكاو للاعتقال. مُنح مورغينتالر في عام 2008 وسام كندا «لالتزامه بزيادة خيارات الرعاية الصحية للنساء، وجهوده المصممة للتأثير على السياسة العامة الكندية وقيادته في منظمات الحريات الإنسانية والمدنية». توفي مورغننتالر عن عمر يناهز 90 عامًا جراء نوبة قلبية. (ar)
Henekh "Henry" Morgentaler, CM (March 19, 1923 – May 29, 2013), was a Polish-born Canadian physician and abortion rights advocate who fought numerous legal battles aimed at expanding abortion rights in Canada. As a Jewish youth during World War II, Morgentaler was imprisoned at the Łódź Ghetto and later at the Dachau concentration camp. (en)
Henry Morgentaler (geboren als Henekh Morgentaler, Łódź (Polen), 19 maart 1923 – Toronto, Canada, 29 mei 2013) was een Joods-Canadese abortusdokter en -activist. Als overlevende van de Holocaust (hij was opgesloten in het concentratiekamp Auschwitz) kreeg hij van de Verenigde Naties een beurs om een medische opleiding te volgen in Duitsland, waar hij woonde bij een familie die gedwongen werd om hem in huis op te nemen. In 2005 kreeg hij de , voor zijn werk voor de vrouwenrechten en voor de voortplantingsgezondheidszorg. Eind mei 2013 is hij thuis in Toronto op 90-jarige leeftijd overleden. (nl)
Henekh "Henry" Morgentaler (Łódź, 19 marzo 1923 – Toronto, 29 maggio 2013) è stato un medico e attivista polacco naturalizzato canadese. Era di origini ebraiche e combatté numerose battaglie legali finalizzate all'espansione del diritto all'aborto in Canada. Da giovane, durante la seconda guerra mondiale, Morgentaler fu imprigionato nel ghetto di Łódź e successivamente nel campo di concentramento di Dachau. (it)
Henry Morgentaler (ur. 19 marca 1923 w Polsce zm. 29 maja 2013) – kanadyjski lekarz urodzony w Polsce, wspierający ruch „pro-choice”. W licznych bataliach prawnych walczył o rozszerzenie prawa do aborcji w Kanadzie. W młodości, w czasie II wojny światowej, Morgentaler był uwięziony w łódzkim getcie, a później w obozie koncentracyjnym w Dachau. (pl)

owl:sameAs

is dbo:wikiPageWikiLink of