Podaga (original) (raw)
Podaga je slovanský bůh který byl ctěn kmenenm v , v dnešním Holštýnsku. V historických pramenech je zmiňován pouze jednou a to ve 12. století Helmoldem z Bosau: Jeho svatyně byla zničena v průběhu let 1138–1139. Souvislost s Pogodou, božstvem počasí jehož existence je nejistá, zmiňovamý Janem Długoszem je nepravděpodobná. Jan Máchal jméno tohoto božstva vykládá v duchu euhemerismu z vlastního jména Budigoj.
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | Podaga je slovanský bůh který byl ctěn kmenenm v , v dnešním Holštýnsku. V historických pramenech je zmiňován pouze jednou a to ve 12. století Helmoldem z Bosau: Jeho svatyně byla zničena v průběhu let 1138–1139. Souvislost s Pogodou, božstvem počasí jehož existence je nejistá, zmiňovamý Janem Długoszem je nepravděpodobná. Jan Máchal jméno tohoto božstva vykládá v duchu euhemerismu z vlastního jména Budigoj. (cs) Podaga (also Latin: Pogaga, Pogada) is a Polabian deity who had his statue in a temple in Plön. Mentioned only in Helmold's Chronicle, which does not give a depiction or function of the deity. Among the Slavs there are many modes of idolatry and not all of them coincide with the same kind of superstition. Some create in their temples statues of fantastic forms, such as the idol of Plön, who is called Podaga, others live in forests and groves, as is the case of the god of Oldenburg, of whom no image exists. Latin original textEst autem Slauis multiplex ydolatriae modus, non enim omnes in eandem supersticionis consuetudinem consentiunt. Hii enim simulachrorum ymaginarias formas pretendunt de templis, ueluti Plunense ydolum, cui nomen Pogada, alii siluas uel lucos inhabitant, ut est Prone deus Aldenburg, quibus nullae sunt effigies expressae. According to Aleksander Brückner, it is impossible to read the name Podaga. Grigoriy Il'inskiy concluded that Podaga is another form of Dazhbog (from *Podabog), while Roman Jakobson concluded that Podaga is a corrupted notation of Dazhbog. Mikołaj Rudnicki connected the Podaga notation with the name Dagome in Dagome iudex referring to Mieszko I. According to him, both words are related to each other. The word was supposed to have come to the Piast state through Mieszko's unknown wife, who brought with her the cult of the goddess Podaga. He connected both names with the Proto-Slavic *dag- "to burn", and also with Długosz's , whose name was supposed to have been distorted. Leszek Moszyński was the first to link Podaga with the Polish word potęga "power, might". According to him, the stem -dag- corresponds to the Proto-Slavic *tǫgъ "strong, stout", and the whole Latin notation Podaga corresponds to the Proto-Slavic *Potǫga, and the deity would be a divinized power, might (identical to adjective *potǫga "power, might"). Krzysztof Tomasz Witczak commented positively on this reading in his article on the reading of the Latin name Dagome from Dagome iudex. He reads Dag- in Dagome also as Polish Tęg- (PS *Tǫg-), and the whole name as Tęgomir, or the abbreviation from this name, Tęgom (PS *Tǫgomirъ, *Tǫgomъ). He refers to the examples of transcription of the nasal o (Polish ą) by the letter a in German records, e.g. Dabe ← Polish Dąbie, as well as fluctuations between d and t when typing Slavic ⟨d⟩, e.g. the name Oda in Dagome iudex is noted as Ote. This etymology was supported by Michał Łuczyński. He reminds us of Brückner's remark that the theonym given by Helmold must refer to a male deity, not a female one, since otherwise he would have called the deity dea (Latin "goddess"), and not just idolum, and this means that the final -a in Podaga requires explanation. The final vowel -a sometimes appeared after the preceding consonant ⟨k⟩, e.g., Latin Misaca, Misica, Misuka ← Polish Mieszek, Latin *Licica ← Polish *Leszek, from which it can be concluded that -a may also have appeared after the consonant ⟨g⟩. With this in mind, and taking into account and supporting the reading of the Latin -dag- as -tęg-/*-tǫg-, Łuczyński reads the Proto-Slavic form of theonym as *Potǫgъ. This is supported by the Old Polish personal name *Potąg, reconstructed on the basis of the village of Potęgowo, as well as the personal name *Nietąg (name with negation) from the 13th century. According to Henryk Łowmiański the cult of Podaga was a cult arranged by prince Kruto and not a tribal cult, because the creation of an independent deity, erecting a temple and a statue of him would have exceeded the capabilities of a small territorial unit. According to Łuczyński, the new temple (probably dedicated to a new god) was supposed to raise the authority of the prince's power. According to him, Potag should therefore be considered an epithet of Perun, which would have a Rus' analogy in the form of the creation of an official state cult established in Kyiv by Vladimir the Great. Potag would thus originally have been a given name, and as an adjective of the deity it was eventually recognized as a separate theonym, at first as an alternate name for Perun. (en) Podaga (także łac. Pogaga, Pogada) – bóstwo połabskie, które miało swój posąg w świątyni w Płoni. Wymienione tylko w Kronice Helmolda, który nie podaje wyobrażenia ani funkcji bóstwa. Słowianie w różny sposób cześć bogom swoim oddają, nie wszyscy bowiem zgadzają się na jedne obrządki pogańskie. Jedni stawiają dziwaczne posągi w świątyniach, jak np. wizerunek w Płoni, który nosi imię Podaga; inne bóstwa zamieszkują lasy i gaje, jak na przykład bożek stargardzki Prone. Takich nie przedstawia się na wizerunkach. Według Aleksandra Brücknera odczytanie nazwy Podaga jest niemożliwe. Grigorij Iljinskij uznał, że Podaga to inna forma Dadźboga (od *Podabog), Roman Jakobson uznał natomiast, że Podaga jest zepsutym zapisem Dadźboga. Mikołaj Rudnicki połączył zapis Podaga z imieniem Dagome z Dagome iudex odnoszącym się do Mieszka I. Według niego oba te słowa są ze sobą spokrewnione. Słowo to miało trafić do państwa piastów przez bliżej nieznaną żonę Mieszka, która przyniosła ze sobą kult bogini Podagi. Obie nazwy wiązał z prasłowiańskim *dag- ‘płonąć’, a także z Długoszową Pogodą, której nazwa miała została zniekształcona. Jako pierwszy ze słowem potęga powiązał Leszek Moszyński. Człon -dag- według niego odpowiada słowiańskiemu *tǫgъ ‘silny, tęgi’, a cały łaciński zapis Podaga odpowiada prasłow. *Potǫga (polskie Potęga), a bóstwo byłoby ubóstwioną potęgą. Pozytywnie o tym odczycie wypowiedział się Krzysztof Tomasz Witczak w artykule poświęconemu odczytowi łacińskiej nazwy Dagome w Dagome iudex odnoszącej się do Mieszka I, on także odczytuje Dag- w Dagome jako Tęg- (prasł. *Tǫg-), a całe imię jako Tęgomir, lub skrót od tego imienia, Tęgom (prasł. *Tǫgomirъ, *Tǫgomъ). Przywołuje on się przy tym na przykłady zapisy nosowego o (polskie ą) przez literę a w zapiskach niemieckich, np. Dabe ← pol. Dąbie, a także wahania między d a t w przypadku zapisywania słowiańskiego ⟨d⟩, np. imię Oda w Dagome iudex zapisywane jest jako Ote. Etymologię taką wsparł Michał Łuczyński. Przypomina on uwagę Brücknera, że teonim podany przez Helmolda odnosić się musi do bóstwa męskiego, nie żeńskiego, gdyż inaczej nazwałby to bóstwo z łaciny dea (łac. ‘bogini’), a nie idolum, a to powoduje, że końcowe -a w Podaga wymaga wyjaśnienia. Końcowa samogłoska -a pojawiała się czasami po poprzedzającej jej spółgłosce ⟨k⟩, np. łac. Misaca, Misica, Misuka ← pol. Mieszek, łac. *Licica ← pol. *Leszek, z czego można wyciągnąć wniosek, że -a mogło też pojawić się spółgłosce ⟨g⟩. Łuczyński mając to na uwadze, a także uwzględniając i wspierając odczyt łacińskiego -dag- jako -tęg-/*tǫg, odczytuje prasłowiańską formę teonimu jako *Potǫgъ. Wspierać to ma staropolska nazwa osobowa *Potąg, rekonstruowana na podstawie miejscowości Potęgowo, a także nazwa osobowa *Nietąg z XIII w. Teonim *Potǫgъ oznaczałby ‘ktoś mocny, silny, tęgi’. Według Henryka Łowmiańskiego kult Podagi był kultem zaaranżowanym przez księcia Kruta, a nie kultem plemiennym, gdyż powstanie samodzielnego bóstwa, postawienie mu świątyni i posągu przekraczałoby możliwości niewielkiej jednostki terytorialnej. Według Łuczyńskiego nowa świątynia (poświęcona prawdopodobnie nowemu bogowi) miała podnieść autorytet władzy książęcej. Według niego Potąga należałoby zatem uznać za epitet Peruna, co miałoby ruską analogię w postaci stworzenia oficjalnego, państwowego kultu ustanowionego w Kijowie przez Włodzimierza Wielkiego. Potąg byłby pierwotnie więc imieniem, a jako przymiotnik bóstwa został ostatecznie uznany za odrębny teonim, na początku jako nazwa zastępcza Peruna. (pl) Podaga é, na mitologia eslava, é o deus da caça e pesca. Foi atestado como a divindade tutelar de Plön. De acordo com alguns estudiosos, o nome Podaga pode ter sido orquestrado como uma distorção por do nome Dazhbog , Dabog , nas crônicas de . (pt) Подага — западнославянское божество, идол которого стоял близ Любека, в городе Плуне (Вагрия). Никаких подробностей Гельмольд не сообщает, поэтому его свидетельство носит скорее только иллюстративный характер. По мнению Б. А. Рыбакова, Подага — один из эпитетов архаичного женского божества природы и земли: «подающая», «подательница благ», то есть женская ипостась Даждьбога. Мысль о близости Подаги к Дажьбогу впервые была высказана А. Ф. Гильфердингом, но он вкладывал иное содержание в имя богини — «Пожигающая», с чем едва ли следует соглашаться. (ru) Подага — слов'янське божество, шановане насамперед полабським плем'ям вагрів, ідол якого стояв біля Любека, в місті Плені. Ніяких подробиць Гельмольд, у своїй праці Слов'янська хроніка 12 століття, не повідомляє, тому його свідчення носить швидше за все ілюстративний характер. На думку Рибакова, «подага» - один з епітетів архаїчного жіночого божества природи та землі: «подає», «податель благ», тобто жіноче втілення Дажбога. Думка про близькість Подаги до Дажбогові вперше була висловлена О.Ф.Гільфердінгом, але він вкладав інший зміст в ім'я богині - «пожигающая», тобто та, що спалює, з чим навряд чи варто погоджуватися. Про зв'язок богині з Дажбогом також писав Р.О. Якобсон. (uk) |
| dbo:wikiPageExternalLink | https://books.google.com/books%3Fid=db7iuvTX1bkC%7Clanguage=en |
| dbo:wikiPageID | 3037802 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 7840 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1069106831 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Potęgowo,_Słupsk_County dbr:Roman_Jakobson dbr:Dagome_iudex dbr:Vladimir_the_Great dbr:Dazhbog dbr:Długosz dbc:Slavic_gods dbr:Nasal_vowel dbr:Helmold dbr:Kruto dbr:Perun dbr:Aleksander_Brückner dbr:Chronica_Slavorum dbr:Kievan_Rus' dbr:Henryk_Łowmiański dbr:Piast_dynasty dbr:Plön dbr:Polish_language dbr:Kyiv dbr:Mieszko_I dbr:Old_Polish dbr:Mikołaj_Rudnicki dbr:Proto-Slavic dbr:Polabian_Slavs dbr:Państwowe_Wydawnictwo_Naukowe dbr:Polabian_religion dbr:Pogoda dbr:Prone_(mythology) |
| dbp:cultCenter | dbr:Plön |
| dbp:name | Podaga (en) |
| dbp:region | Polabia (en) |
| dbp:text | Among the Slavs there are many modes of idolatry and not all of them coincide with the same kind of superstition. Some create in their temples statues of fantastic forms, such as the idol of Plön, who is called Podaga, others live in forests and groves, as is the case of the god Prone of Oldenburg, of whom no image exists. Est autem Slauis multiplex ydolatriae modus, non enim omnes in eandem supersticionis consuetudinem consentiunt. Hii enim simulachrorum ymaginarias formas pretendunt de templis, ueluti Plunense ydolum, cui nomen Pogada, alii siluas uel lucos inhabitant, ut est Prone deus Aldenburg, quibus nullae sunt effigies expressae. (en) |
| dbp:texts | Chronica Slavorum (en) |
| dbp:type | Slavic (en) |
| dbp:veneratedIn | dbr:Polabian_religion |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Cite_book dbt:Cite_journal dbt:Hidden_begin dbt:Hidden_end dbt:Quote dbt:Refbegin dbt:Refend dbt:Reflist dbt:Sfn dbt:Infobox_deity dbt:Slavic_mythology |
| dct:subject | dbc:Slavic_gods |
| gold:hypernym | dbr:God |
| rdf:type | owl:Thing dbo:Person dul:Agent dbo:Agent wikidata:Q24229398 wikidata:Q178885 dbo:Deity |
| rdfs:comment | Podaga je slovanský bůh který byl ctěn kmenenm v , v dnešním Holštýnsku. V historických pramenech je zmiňován pouze jednou a to ve 12. století Helmoldem z Bosau: Jeho svatyně byla zničena v průběhu let 1138–1139. Souvislost s Pogodou, božstvem počasí jehož existence je nejistá, zmiňovamý Janem Długoszem je nepravděpodobná. Jan Máchal jméno tohoto božstva vykládá v duchu euhemerismu z vlastního jména Budigoj. (cs) Podaga é, na mitologia eslava, é o deus da caça e pesca. Foi atestado como a divindade tutelar de Plön. De acordo com alguns estudiosos, o nome Podaga pode ter sido orquestrado como uma distorção por do nome Dazhbog , Dabog , nas crônicas de . (pt) Подага — западнославянское божество, идол которого стоял близ Любека, в городе Плуне (Вагрия). Никаких подробностей Гельмольд не сообщает, поэтому его свидетельство носит скорее только иллюстративный характер. По мнению Б. А. Рыбакова, Подага — один из эпитетов архаичного женского божества природы и земли: «подающая», «подательница благ», то есть женская ипостась Даждьбога. Мысль о близости Подаги к Дажьбогу впервые была высказана А. Ф. Гильфердингом, но он вкладывал иное содержание в имя богини — «Пожигающая», с чем едва ли следует соглашаться. (ru) Podaga (also Latin: Pogaga, Pogada) is a Polabian deity who had his statue in a temple in Plön. Mentioned only in Helmold's Chronicle, which does not give a depiction or function of the deity. Among the Slavs there are many modes of idolatry and not all of them coincide with the same kind of superstition. Some create in their temples statues of fantastic forms, such as the idol of Plön, who is called Podaga, others live in forests and groves, as is the case of the god of Oldenburg, of whom no image exists. (en) Podaga (także łac. Pogaga, Pogada) – bóstwo połabskie, które miało swój posąg w świątyni w Płoni. Wymienione tylko w Kronice Helmolda, który nie podaje wyobrażenia ani funkcji bóstwa. Słowianie w różny sposób cześć bogom swoim oddają, nie wszyscy bowiem zgadzają się na jedne obrządki pogańskie. Jedni stawiają dziwaczne posągi w świątyniach, jak np. wizerunek w Płoni, który nosi imię Podaga; inne bóstwa zamieszkują lasy i gaje, jak na przykład bożek stargardzki Prone. Takich nie przedstawia się na wizerunkach. (pl) Подага — слов'янське божество, шановане насамперед полабським плем'ям вагрів, ідол якого стояв біля Любека, в місті Плені. Ніяких подробиць Гельмольд, у своїй праці Слов'янська хроніка 12 століття, не повідомляє, тому його свідчення носить швидше за все ілюстративний характер. (uk) |
| rdfs:label | Podaga (cs) Podaga (pl) Podaga (en) Podaga (pt) Подага (ru) Подага (uk) |
| owl:sameAs | freebase:Podaga yago-res:Podaga wikidata:Podaga dbpedia-cs:Podaga dbpedia-da:Podaga dbpedia-pl:Podaga dbpedia-pt:Podaga dbpedia-ru:Podaga dbpedia-sl:Podaga dbpedia-sr:Podaga dbpedia-uk:Podaga https://global.dbpedia.org/id/2nLa3 |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Podaga?oldid=1069106831&ns=0 |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Podaga |
| foaf:name | Podaga (en) |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:List_of_Slavic_deities dbr:Obotrites |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Podaga |