Portative organ (original) (raw)
La Portativo (lat. portare „porti“) apartenas krom la rigalo al la plej malgrandaj (fajfilaj)orgenoj.
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | L'orgue portàtil, orgue portatiu, orgue de mà o orgue de coll és un orgue de reduïdes dimensions, usat durant l'Edat Mitjana i el Renaixement. El teclat de l'orgue portàtil, que no solia sobrepassar les dues octaves estava format de botons i al renaixement amb tecles. A cadascun dels botons o tecles li corresponia un tub, generalment, fet de metall. Aquests tubs solien disposar-se formant una o dues fileres (encara que hi ha alguns exemplars italians que presenten tres), i fins i tot sembla que més d'un registre (més d'un tub per tecla). Per tocar aquest petit òrgan, l'intèrpret ho portava penjat del coll o de l'espatlla o recolzat sobre la cuixa o un altre suport, i es feia anar el tecla amb els dits de la mà dreta, mentre que l'esquerra accionava una manxa situada en la part posterior o inferior (per aquest motiu, s'emprava per acompanyar actes processionals o formant part de petits grups instrumentals). L'orgue portàtil va aparèixer aproximadament durant el segle xiii, i el seu ús es va generalitzar al segle xiii i xiv, desapareixent pràcticament a mitjan segle xvi, a causa del desenvolupament i proliferació d'altres òrguens. Les primeres dades de la presència de l'orgue en la Península daten de mitjan segle XIII. Va estar molt present en la cort de la Corona d'Aragó, on es coneixia com a orgue de coll o orgue de mà. (ca) La Portativo (lat. portare „porti“) apartenas krom la rigalo al la plej malgrandaj (fajfilaj)orgenoj. (eo) Das Portativ (von lateinisch portare „tragen“; italienisch Organetto, „Örgelchen“) gehört neben dem Regal zu den kleinsten [Pfeifen]Orgeln. (de) Organo eramangarria, portatiboa, eskukoa edo Coll-en organoa ere deitua, haize instrumentua da. (eu) El órgano portátil, órgano portativo, órgano de mano u órgano de cuello es un órgano de reducidas dimensiones, usado durante la Edad Media y el Renacimiento. Es un instrumento de viento mixto. (es) A portative organ (from the Latin verb portare, "to carry"), also known during Italian Trecento as the organetto, is a small pipe organ that consists of one rank of flue pipes, sometimes arranged in two rows, to be played while strapped to the performer at a right angle. The performer manipulates the bellows with one hand and fingers the keys with the other. The portative organ lacks a reservoir to retain a supply of wind, thus it will only produce sound while the bellows are being operated. The instrument was commonly used in European secular music from the 12th to the 16th centuries. The Italian composer Francesco Landini is known to have played the instrument. There are performers on the instrument again as a result of the Early Music Revival. Some contemporary music has been written for it, for example by José María Sánchez-Verdú. Dolly Collins also used it in modern English folk music. (en) L'orgue portatif (connu sous le nom d'organetto au trecento) est un orgue miniature pouvant être porté dans les bras et qui consiste en un clavier utilisé d'une main et d'un soufflet manipulé de l'autre, le tout surmonté d'une ou deux rangées de tuyaux. Il est utilisé dans la musique profane européenne du XIIe au XVIe siècle. (fr) L''organo portativo (chiamato anche semplicemente portativo o organetto) è un organo a canne di piccole dimensioni, anche se strutturalmente analogo agli strumenti più grandi. Ebbe la sua massima diffusione nei secoli XIII-XV in Europa, dove veniva impiegato nella musica polifonica, per eseguire (da solo o insieme alle voci) le parti acute (superius). (it) Een portatief (uit het Latijn: portare = 'dragen') is een draagbaar klein pijporgeltje dat voornamelijk in de middeleeuwen en renaissance in vooral wereldlijke muziek werd gebruikt. Het werd in de 20e eeuw eigenlijk herontdekt en wederom ingezet bij diverse uitvoeringen van werken uit die tijd, waarbij authentieke instrumenten een rol spelen. Een portatief bestond doorgaans uit een serie fluitpijpen en werd bespeeld door het instrument aan een riem te dragen. Daarbij bediende de speler met 1 hand de blaasbalg, en met de andere de toetsen. Het portatief heeft geen die lucht kan opslaan voor later gebruik, dus geeft alleen geluid als de blaasbalg wordt bediend. Het instrument is eenvoudig gebouwd, om het zo draagbaar mogelijk te houden. De pijpen zijn op een kleine windkamer gemonteerd die door een of twee blaasbalgjes wordt aangedreven. Het portatief is kleiner dan een kistorgel, of positief, dat doorgaans meerdere manualen en reeksen pijpen (registers) bevatten. Ook dient het portatief niet verward te worden met een regaal, dat rieten pijpen heeft. Ongeveer halverwege de 13e eeuw treft men kleine afbeeldingen aan van portatieven met moderne toetslayout. Een voorbeeld van zo'n afbeelding staat in het Spaanse muziekmanuscript Cantigas de Santa Maria, waarin 51 miniaturen zijn weergegeven van instrumentalisten. Op die afbeelding heeft het portatiefje 9 pijpen en 9 toetsen, genoeg voor de diatonische toonladder van C-groot met toegevoegde Bes. (nl) Portatyw (łac. portare „nieść”) – małe, przenośne organy piszczałkowe używane od średniowiecza. Składały się z jednego rzędu piszczałek labialnych. Zakres instrumentu to około dwie i pół oktawy.Miał metalowe piszczałki o jednakowej średnicy, różnej długości. Trzymano go prostopadle do torsu grającego, który grał na nim jedną ręką, druga poruszała trójkątnym mieszkiem.Instrument taki noszono na pasie, zawieszony u boku lub na szyi . Stawiano go także na stole lub na kolanach. (pl) O órgão portátil, também chamado de organetto, é um órgão pequeno, embora estruturalmente semelhante aos instrumentos maiores. Ele teve sua difusão máxima nos séculos XIII à XV na Europa, onde era usado na música polifônica, para executar (sozinho ou em conjunto com vozes) as partes agudas (superius) . Como o nome indica, é um instrumento transportável que pode ser tocado sem a necessidade de um suporte estável, diferentemente do : a iconografia sugere que geralmente era apoiada pelo joelho esquerdo. O órgão portátil não é tocado com as duas mãos, mas com apenas uma, a direita, enquanto a esquerda lida com o funcionamento do fole. O teclado contém um número variável de botões (geralmente cerca de duas oitavas) dispostos em várias linhas; às vezes possui um ou dois bastões maiores que são usados como pedais . As fontes iconográficas mais antigas geralmente mostram botões com a forma de bastões; às vezes nem todas as notas da escala cromática estavam presentes. O instrumento geralmente possui apenas uma haste por nota, portanto, os registros estão ausentes. Os tubos podem ser feitos de estanho, chumbo ou liga de metal, madeira ou mesmo papelão. Ao contrário dos órgãos maiores, onde a pressão do ar é mantida constante por um peso (geralmente um bloco de pedra) colocado na mesa do fole, e quem operar o fole só tem a tarefa de levantá-la quando está prestes a esvaziar, no órgão portátil, o fole não tem peso sobre a mesa: o mesmo fole é geralmente colocado na vertical e é o organista que determina a pressão do ar com a mão esquerda. Isso permite pequenas variações na intensidade do som para fins expressivos (compatível com os efeitos da variação de pressão no tom dos tubos), como poderia ser alcançado em um instrumento de sopro. Vários foram os compositores representados tocando esse tipo de instrumento, como Francesco Landini (que algumas fontes da época consideram o iniciador da prática para acompanhar a voz com o órgão) e Guillaume Dufay . Além disso, o órgão portátil (outro termo com o qual foi chamado na Itália) aparece frequentemente nas pinturas italiana e flamenga do século XV, onde aparece, por exemplo, nos coros dos Anjos. Mesmo as representações alegóricas da música (como arte liberal) geralmente têm um órgão portátil. * Santa Cecília tocando o órgão portátil (Meister des Bartholomäus-Altars, ca. 1490-1495). O fole é visível à direita da imagem * Francesco Landini interpreta o órgão portátil, miniatura do século XV do * Órgão portátil em uma escultura de Luca della Robbia, 1438. Museo dell'Opera del Duomo, Florence (pt) Портати́в, орга́н-портати́в (нем. Portativ, фр. orgue portatif; от лат. portare «носить», итал. organetto) — миниатюрный переносной орган, получивший распространение в Европе в XII—XV вв. Термин впервые зафиксирован в Германии в 1434 г. Первые изображения портатива зафиксированы на барельфе церкви в Бошервилле близ Руана (XII в.), где изображён инструментальный ансамбль. Портатив располагал одним мануалом с лабиальными флейтовыми трубами, без педали. Исполнитель носил портатив на ремне, перекинутом через плечо. Во время игры он клал инструмент на колено, играя на клавиатуре одной рукой и качая мехи другой. Малый размер клавиш (напоминающих кнопки на современной пишущей машинке) позволял играть на портативе виртуозную музыку, свободно импровизировать. Обширна средневековая и ренессансная иконография портатива. В качестве исполнителей на портативе особенно часто изображаются ангелы. Сохранилась рукописная миниатюра с изображением композитора Франческо Ландини, музицирующего на портативе (XIV в.). На миниатюре, представляющей Гийома Дюфаи и Жиля Беншуа, портатив расположен у ног Дюфаи. (ru) Portativ är en bärbar piporgel som användes mycket under medeltiden. De minsta typerna av portativ sattes i knät eller bars med hjälp av ett band kring halsen. Vanligen var det så inrättat att man spelade det med ena handen och drog en liten bälg på baksidan med den andra. Det hade vanligtvis en rad labialpipor i två fots tonhöjd och ett par oktavers omfång, kanske också ett par bordunpipor ibland. Funktionellt var den en släkting till den något yngre regalen. (sv) |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Portative.jpg?width=300 |
| dbo:wikiPageExternalLink | http://www.organa.it/instruments/organa_collection.html http://www.portativ.net/ http://www.wolkenstayn.de/ https://drive.google.com/open%3Fid=1s5wuHtonmsv745__fsN4r7hvtOkJpbbb http://musiconis-dev.huma-num.fr/fr/results.html%3Fquery=orgue+portatif |
| dbo:wikiPageID | 2339351 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 6949 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1123678172 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Bellows dbr:Miniature_(illuminated_manuscript) dbc:Keyboard_instruments dbr:José_María_Sánchez-Verdú dbr:Renaissance_music dbr:Contorniate dbr:Organ_reform_movement dbr:Shirley_Collins dbr:Francesco_Landini dbr:Early_Music_Revival dbr:Ancient_Rome dbc:Early_musical_instruments dbr:Flue_pipe dbr:Positive_organ dbr:Reed_pipe dbr:Latin dbr:Dolly_Collins dbr:Pipe_organ dbr:Pompeii dbr:File:Perrin_d'Angicourt.png dbr:Trecento dbr:Musical_keyboard dbr:Pan_pipes dbr:Museo_Archeologico_Nazionale_Napoli dbr:Regal_(musical_instrument) dbr:C._F._Abdy_Williams dbr:File:Giorgio_Questa_Portative_Organ.jpg dbr:File:Portative.jpg dbr:Giorgio_Questa dbr:Sheng_(musical_instrument) dbr:File:Portativ.png |
| dbp:first | Kathleen (en) |
| dbp:last | Schlesinger (en) |
| dbp:page | 111 (xsd:integer) |
| dbp:volume | 22 (xsd:integer) |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Authority_control dbt:Cn dbt:Cvt dbt:EB1911 dbt:Reflist dbt:Sfn dbt:Transl dbt:Unreferenced_section dbt:Pipe_organs |
| dbp:wstitle | Portative Organ (en) |
| dct:subject | dbc:Keyboard_instruments dbc:Early_musical_instruments |
| gold:hypernym | dbr:Organ |
| rdf:type | owl:Thing dbo:AnatomicalStructure yago:Artifact100021939 yago:Device103183080 yago:Instrumentality103575240 yago:KeyboardInstrument103614532 yago:MusicalInstrument103800933 yago:Object100002684 yago:PhysicalEntity100001930 yago:WikicatKeyboardInstruments yago:Whole100003553 yago:WikicatEarlyMusicalInstruments |
| rdfs:comment | La Portativo (lat. portare „porti“) apartenas krom la rigalo al la plej malgrandaj (fajfilaj)orgenoj. (eo) Das Portativ (von lateinisch portare „tragen“; italienisch Organetto, „Örgelchen“) gehört neben dem Regal zu den kleinsten [Pfeifen]Orgeln. (de) Organo eramangarria, portatiboa, eskukoa edo Coll-en organoa ere deitua, haize instrumentua da. (eu) El órgano portátil, órgano portativo, órgano de mano u órgano de cuello es un órgano de reducidas dimensiones, usado durante la Edad Media y el Renacimiento. Es un instrumento de viento mixto. (es) L'orgue portatif (connu sous le nom d'organetto au trecento) est un orgue miniature pouvant être porté dans les bras et qui consiste en un clavier utilisé d'une main et d'un soufflet manipulé de l'autre, le tout surmonté d'une ou deux rangées de tuyaux. Il est utilisé dans la musique profane européenne du XIIe au XVIe siècle. (fr) L''organo portativo (chiamato anche semplicemente portativo o organetto) è un organo a canne di piccole dimensioni, anche se strutturalmente analogo agli strumenti più grandi. Ebbe la sua massima diffusione nei secoli XIII-XV in Europa, dove veniva impiegato nella musica polifonica, per eseguire (da solo o insieme alle voci) le parti acute (superius). (it) Portatyw (łac. portare „nieść”) – małe, przenośne organy piszczałkowe używane od średniowiecza. Składały się z jednego rzędu piszczałek labialnych. Zakres instrumentu to około dwie i pół oktawy.Miał metalowe piszczałki o jednakowej średnicy, różnej długości. Trzymano go prostopadle do torsu grającego, który grał na nim jedną ręką, druga poruszała trójkątnym mieszkiem.Instrument taki noszono na pasie, zawieszony u boku lub na szyi . Stawiano go także na stole lub na kolanach. (pl) Portativ är en bärbar piporgel som användes mycket under medeltiden. De minsta typerna av portativ sattes i knät eller bars med hjälp av ett band kring halsen. Vanligen var det så inrättat att man spelade det med ena handen och drog en liten bälg på baksidan med den andra. Det hade vanligtvis en rad labialpipor i två fots tonhöjd och ett par oktavers omfång, kanske också ett par bordunpipor ibland. Funktionellt var den en släkting till den något yngre regalen. (sv) L'orgue portàtil, orgue portatiu, orgue de mà o orgue de coll és un orgue de reduïdes dimensions, usat durant l'Edat Mitjana i el Renaixement. El teclat de l'orgue portàtil, que no solia sobrepassar les dues octaves estava format de botons i al renaixement amb tecles. A cadascun dels botons o tecles li corresponia un tub, generalment, fet de metall. Aquests tubs solien disposar-se formant una o dues fileres (encara que hi ha alguns exemplars italians que presenten tres), i fins i tot sembla que més d'un registre (més d'un tub per tecla). (ca) A portative organ (from the Latin verb portare, "to carry"), also known during Italian Trecento as the organetto, is a small pipe organ that consists of one rank of flue pipes, sometimes arranged in two rows, to be played while strapped to the performer at a right angle. The performer manipulates the bellows with one hand and fingers the keys with the other. The portative organ lacks a reservoir to retain a supply of wind, thus it will only produce sound while the bellows are being operated. The instrument was commonly used in European secular music from the 12th to the 16th centuries. (en) Een portatief (uit het Latijn: portare = 'dragen') is een draagbaar klein pijporgeltje dat voornamelijk in de middeleeuwen en renaissance in vooral wereldlijke muziek werd gebruikt. Het werd in de 20e eeuw eigenlijk herontdekt en wederom ingezet bij diverse uitvoeringen van werken uit die tijd, waarbij authentieke instrumenten een rol spelen. Het instrument is eenvoudig gebouwd, om het zo draagbaar mogelijk te houden. De pijpen zijn op een kleine windkamer gemonteerd die door een of twee blaasbalgjes wordt aangedreven. (nl) O órgão portátil, também chamado de organetto, é um órgão pequeno, embora estruturalmente semelhante aos instrumentos maiores. Ele teve sua difusão máxima nos séculos XIII à XV na Europa, onde era usado na música polifônica, para executar (sozinho ou em conjunto com vozes) as partes agudas (superius) . * Santa Cecília tocando o órgão portátil (Meister des Bartholomäus-Altars, ca. 1490-1495). O fole é visível à direita da imagem * Francesco Landini interpreta o órgão portátil, miniatura do século XV do * (pt) Портати́в, орга́н-портати́в (нем. Portativ, фр. orgue portatif; от лат. portare «носить», итал. organetto) — миниатюрный переносной орган, получивший распространение в Европе в XII—XV вв. Термин впервые зафиксирован в Германии в 1434 г. Первые изображения портатива зафиксированы на барельфе церкви в Бошервилле близ Руана (XII в.), где изображён инструментальный ансамбль. (ru) |
| rdfs:label | Orgue portàtil (ca) Portativ (de) Portativo (eo) Órgano portátil (es) Organo eramangarri (eu) Organo portativo (it) Orgue portatif (fr) Portatief (nl) Portative organ (en) Portatyw (pl) Órgão portátil (pt) Портатив (музыкальный инструмент) (ru) Portativ (sv) |
| owl:sameAs | freebase:Portative organ freebase:Portative organ yago-res:Portative organ http://d-nb.info/gnd/4415238-3 wikidata:Portative organ dbpedia-bg:Portative organ dbpedia-ca:Portative organ dbpedia-de:Portative organ dbpedia-eo:Portative organ dbpedia-es:Portative organ dbpedia-eu:Portative organ dbpedia-fi:Portative organ dbpedia-fr:Portative organ dbpedia-hr:Portative organ dbpedia-it:Portative organ http://lt.dbpedia.org/resource/Portatyvas dbpedia-nl:Portative organ dbpedia-nn:Portative organ dbpedia-pl:Portative organ dbpedia-pt:Portative organ dbpedia-ru:Portative organ dbpedia-sv:Portative organ https://global.dbpedia.org/id/jaoY |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Portative_organ?oldid=1123678172&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Portative.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Giorgio_Questa_Portative_Organ.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Perrin_d'Angicourt.png wiki-commons:Special:FilePath/Portativ.png |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Portative_organ |
| is dbo:bandMember of | dbr:Ensemble_Santenay |
| is dbo:instrument of | dbr:Dolly_Collins |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Portative_Organ dbr:Portable_organ dbr:Portatif_organ dbr:Portative |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Bellows dbr:Ensemble_Santenay dbr:Anthems_in_Eden dbr:Antonio_de_Cabezón dbr:History_of_home_keyboards dbr:Hymnody_of_continental_Europe dbr:Renaissance_music dbr:Inventory_of_Henry_VIII dbr:Prach_Boondiskulchok dbr:Mary_Remnant dbr:Pump_organ dbr:Cold_Blow_and_the_Rainy_Night dbr:Music_of_Lithuania dbr:The_Six_Wives_of_Henry_VIII_(album) dbr:Erik_Ask-Upmark dbr:Anna,_Grand_Duchess_of_Lithuania dbr:Live_at_Madison_Square_Garden_1978 dbr:Luther_Memorial_Church dbr:Manchester_Cathedral dbr:Shirley_Collins dbr:Francesco_Landini dbr:Harpsichordist dbr:The_Lady_and_the_Unicorn dbr:Music_in_the_Elizabethan_era dbr:Music_of_the_Trecento dbr:Bursting_Out dbr:By_7:30 dbr:Amnesia_(Richard_Thompson_album) dbr:Château_de_Puivert dbr:Organ_console dbr:Positive_organ dbr:Guillaume_Du_Fay dbr:Heavy_Horses dbr:A_Very_Cellular_Song dbr:Dolly_Collins dbr:Pipe_organ dbr:Songs_from_the_Wood dbr:Organ_(music) dbr:Saint_Cecilia dbr:Rieger–Kloss dbr:Olga_Schwind dbr:Residence_organ dbr:The_Sanctuary_Sparrow dbr:The_Poet's_Burial_for_Love dbr:Rumor_and_Sigh dbr:The_Holy_Thief dbr:Organino dbr:Portative_Organ dbr:Portable_organ dbr:Portatif_organ dbr:Portative |
| is dbp:caption of | dbr:Organ_(music) |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Portative_organ |
