Sahul (original) (raw)
Sahul, kontinente australiarra ere deiturikoa, Ozeaniako kontinentean kokatutako da. Australia, Tasmania, Ginea Berria eta inguruko uharte batzuek (Aru eta ) osatzen dute. Australia Papua Ginea Berritik Torres itsasarteak, eta Tasmaniatik Bass itsasarteak bereizita egon arren, hiru lur masak plataforma kontinental bereko urgaineratutako zatiak dira, eta ikuspuntu biologiko, geologiko, eta antropologikotik oso erlazionatuta daude. Zeelanda Berriko uharteak ez dira Sahulen parte hartzen, baina bai Australasiako parte biogeografiarekin lotutako beste helburu batzuetarako.
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | Sahul , també anomenat continent australià , és una situada al continent Oceania, conformada per Austràlia, Tasmània, Nova Guinea i diverses illes adjacents com les illes Aru i les Raja Ampat. Tot i que Austràlia està separada de Papua Nova Guinea per l'estret de Torres i de Tasmània pel de Bass, aquestes tres masses de terra són les parts emergides de la mateixa plataforma continental i estan molt relacionades des dels punts de vista biològic, geològic i antropològic. Les illes de Nova Zelanda no són considerades part de Sahul, però sí part de Australàsia per a altres propòsits vinculats amb la biogeografia. (ca) Sahul byl prehistorický kontinent, který zahrnoval dnešní pevninskou Austrálii, Novou Guineu, Tasmánii a Aruské ostrovy. Sahul se rozkládal v jihozápadní části Tichého oceánu, přičemž od severu k jihu byl zhruba definován rovníkem a 44. rovnoběžkou jižní šířky a od západu k východu jej vymezoval 112. a 152. poledník východní délky. Směrem na západ Sahul od Sundalandu oddělovala Wallacea. V době své největší rozlohy, kdy byla hladina oceánu nejnižší, měl Sahul rozlohu přibližně 10 600 000 km², zatímco území Austrálie, Nové Guineje a Tasmánie dnes zahrnuje jen asi 8 500 000 km². Protože se po poslední době ledové postupně zvyšovala globální teplota a s ní i úroveň mořské hladiny, došlo k postupnému zatopení pevninských mostů a oddělení pevninské Austrálie od Nové Guineje a Tasmánie. Nová Guinea se od australské pevniny oddělila přibližně před 8 000 lety a Tasmánie přibližně před 6 000 lety. Sahul představoval domov velkému množství endemitní fauny, která se zde vyvíjela nezávisle na zbytku světa. Téměř všichni savci Sahulu byli vačnatci, kteří se zde rozrůznili do četných ekologických forem (býložravci, predátoři, mrchožrouti, ...). Jediní placentální savci, kteří se výrazně rozšířili přes Weberovu linii, byli letouni. Lidé poprvé kolonizovali Sahul před 45 000 až 60 000 lety, když překonali oceán ze Sundalandu přes Wallaceu. Ze Sahulu se lidé rozšířili po celé Oceánii. (cs) Als Sahul oder Meganesien wird die zusammenhängende Landmasse bezeichnet, die während der letzten Eiszeit aus Australien, der nördlich gelegenen Insel Neuguinea mit den Aru-Inseln, großen Teilen der Arafurasee sowie der südlich gelegenen Insel Tasmanien bestand. Die heutige Isolierung der Inseln vom australischen Festland vollzog sich nach Ende der letzten Eiszeit, als der Meeresspiegel aufgrund der schmelzenden Inlandeismassen um mehr als hundert Meter anstieg. Dagegen waren Sunda und Sahul nie durch eine Landbrücke verbunden. Die dadurch entstandene Meerenge zwischen der zum australischen Bundesstaat Queensland gehörenden Kap-York-Halbinsel und Neuguinea heißt Torres-Straße und ist 140 Kilometer breit. Die Bass-Straße zwischen der Insel Tasmanien und dem australischen Kontinent ist zirka 250 km breit und hat eine durchschnittliche Wassertiefe von etwa 90 m. Die Überflutung der Torres-Straße erfolgte vor etwa 8000 Jahren und die der Bass-Straße vor etwa 12.000 Jahren. Der Meeresspiegel stieg bis vor etwa 6000 Jahren auf das heutige Niveau. Diese Trennung von Sunda und Sahul spiegelt sich auch in der heutigen unterschiedlichen Fauna beider Regionen wider, deren Abgrenzungen voneinander durch die Weber-, die Wallace- und die Lydekker-Linie beschrieben werden. Im Gegensatz dazu ist die Fauna auf den heute isolierten Inseln innerhalb der ehemaligen Sahul-Region sehr ähnlich. So kommen Beuteltiere auf Neuguinea, Tasmanien und Australien sowie einigen westlich vorgelagerten Inseln bis nach Sulawesi vor und einige Arten von Regenbogenfischen sowohl im Norden Australiens als auch im Süden Neuguineas. (de) Sahul, kontinente australiarra ere deiturikoa, Ozeaniako kontinentean kokatutako da. Australia, Tasmania, Ginea Berria eta inguruko uharte batzuek (Aru eta ) osatzen dute. Australia Papua Ginea Berritik Torres itsasarteak, eta Tasmaniatik Bass itsasarteak bereizita egon arren, hiru lur masak plataforma kontinental bereko urgaineratutako zatiak dira, eta ikuspuntu biologiko, geologiko, eta antropologikotik oso erlazionatuta daude. Zeelanda Berriko uharteak ez dira Sahulen parte hartzen, baina bai Australasiako parte biogeografiarekin lotutako beste helburu batzuetarako. (eu) Sahul est le nom du plateau continental dont les parties émergées sont aujourd'hui l’Australie, la Tasmanie et la Nouvelle-Guinée. Le terme, autrefois utilisé pour désigner seulement les parties immergées, sert désormais pour désigner l'ensemble continental émergé il y a plus de 10 000 ans (fin de la dernière période glaciaire), lorsque le niveau de la mer était de plus de 100 m plus bas et que la majorité de ce plateau était alors émergé (Australie, Tasmanie et Nouvelle-Guinée réunies par des ponts terrestres), formant un seul continent nommé Sahul. (fr) Sahul (/səˈhuːl/), also called Sahul-land, Meganesia, Papualand and Greater Australia, was a paleocontinent that encompassed the modern-day landmasses of mainland Australia, Tasmania, New Guinea, and the Aru Islands. Sahul was in the south-western Pacific Ocean, located appropriately north to south between the Equator and the 44th parallel south and west to east between the 112th and the 152nd meridians east. Sahul was separated from Sunda to its west by the Wallacean Archipelago. At its largest, when ocean levels were at their lowest, it was approximately 10,600,000 square kilometres (4,100,000 sq mi) in size. After the last Ice Age global temperatures increased and sea levels gradually rose, flooding the land bridge and separating mainland Australia from New Guinea and Tasmania. New Guinea was separated from the Australian mainland approximately 8,000 years ago, and Tasmania approximately 6,000 years ago. Sahul hosted a large variety of unique fauna that evolved independently from the rest of the world. Most notably nearly all mammals on Sahul were marsupials including a range of browsers, burrowers, scavengers and predators; bats and rodents represented the only placental mammals. It is estimated humans first colonised Sahul between 45,000 and 60,000 years ago, making the ocean crossing from Sunda through Wallacea. From Sahul humans spread throughout Oceania. The name Sahul is used by archeologists, whilst the name Meganesia tends to be used by zoogeographers. The name Greater Australia has been used, but it has been criticised as "cartographic imperialism" because it places greater emphasis upon what is now Australia at the expense of New Guinea. (en) Sahoel of Meganesië was een samenhangende landmassa die tijdens de laatste ijstijd bestond uit Australië, Nieuw-Guinea met de Aru-eilanden, grote delen van Arafurazee en Tasmanië. De huidige isolatie van de eilanden van het Australische vasteland ontstond na het einde van de laatste ijstijd, toen het zeeniveau door het smeltende landijs met meer dan honderd meter steeg. De hierdoor ontstane zeestraat tussen het Kaap York-schiereiland van de Australische deelstaat Queensland heet Straat Torres en is 140 kilometer breed. De Straat Bass tussen Tasmanië en het Australische continent is ongeveer 250 km breed en heeft een gemiddelde waterdiepte van ongeveer 90 m. De overstroming van Straat Torres vond ongeveer 8000 jaar geleden plaats en van de Straat Bass ongeveer 12.000 jaar geleden. Het zeeniveau bereikte ongeveer 6000 jaar geleden het huidige niveau. Anderzijds was Sahoel nooit door een landbrug verbonden met het met Zuidoost-Azië verbonden Soendaland. Deze scheiding van Soenda en Sahoel weerspiegelt zich ook in de verschillende fauna's van beide regio's, begrensd door de Weber, Wallace en Lydekker-lijnen. De fauna van de afzonderlijke eilanden in de voormalige Sahoel-regio is daarentegen erg vergelijkbaar. Buideldieren komen voor op Nieuw-Guinea, Tasmanië en Australië en een aantal westelijkere eilanden tot in Sulawesi, en sommige soorten regenboogvissen komen zowel in het noorden van Australië als het zuiden van Nieuw-Guinea voor. (nl) Сахул — доисторический материк. Предполагается, что он образовался 98 миллионов лет назад, оторвавшись от древнего суперконтинента Гондваны и существовал изолированно до конца последнего ледникового максимума (18 000 лет назад), сформировав уникальную экосистему. Первоначально он объединял нынешние Антарктиду, Австралию, Новую Гвинею и Тасманию. Примерно 40 миллионов лет назад от Сахула отделилась Антарктида, но Австралия и Новая Гвинея оставались связанными сухопутным мостом на месте Торресова пролива и части Арафурского моря из-за более низкого уровня моря, чем современный. Человек появился на территории материка примерно 55,6 тысяч лет назад и стал причиной массового вымирания его мегафауны. По мнению учёных, расселение людей привело к исчезновению на континенте не менее чем 16 родов живых существ, например, Genyornis newtoni, сумчатых львов и дипротодонов. (ru) Sahul – prehistoryczny kontynent, obejmujący współczesną Australię, Nową Gwineę i Tasmanię. Geologicznie stanowi szelf kontynentalny Australii, jest częścią płyty indoaustralijskiej. Sahul stanowił jeden ląd podczas zlodowacenia, które było powodem obniżenia poziomu oceanu światowego (pomiędzy 100 a 10 tys. lat temu). Największą powierzchnię osiągnął ok. 22–23 tys. lat temu, gdy poziom morza był około 135 metrów poniżej współczesnego. Stopniowe podnoszenie się oceanu doprowadziło do powstania około 13 tysięcy lat temu dzielącej Tasmanię i Australię Cieśniny Bassa (obecnie głębokiej na 50–90 m). Około 9 tysięcy lat temu Cieśnina Torresa oddzieliła Nową Gwineę od Australii (22 m). Przypuszcza się, że człowiek współczesny, korzystając z obniżonego poziomu oceanów, zasiedlił Sahul około 60 tysięcy lat temu. Musiał jednak wpierw pokonać obszar morski ((ang.)) pomiędzy Sahulem a półwyspem Sunda (obejmującym współczesne wyspy Indonezji). Cieśnina dzieląca Sahul i wyspę Timor nawet w najbardziej sprzyjających czasach miała blisko 200 km szerokości. (pl) Шельф Сахул — входить до складу континентального шельфу континенту Сахул (об'єднаний континент Австралії та Нової Гвінеї) і розташовано поблизу північного узбережжя Австралії. (uk) |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Map_of_Sunda_and_Sahul.png?width=300 |
| dbo:wikiPageExternalLink | https://openresearch-repository.anu.edu.au/bitstream/1885/251698/1/b18640102.pdf https://www.naturalhistorymag.com/features/113822/from-sunda-to-sahul https://www.researchgate.net/publication/281283058 https://www.google.com.au/books/edition/The_Oxford_Handbook_of_Prehistoric_Ocean/JZRODwAAQBAJ%3Fq=prehistoric+continent+sahul&gbpv=1%23f=false https://www.google.com.au/books/edition/_/YxFxDwAAQBAJ%3Fhl=en&gbpv=1 |
| dbo:wikiPageID | 58097959 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 6631 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1116305154 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Predator dbr:Scavenger dbr:Bat dbr:List_of_paleocontinents dbr:112th_meridian_east dbr:152nd_meridian_east dbc:Indian_Ocean dbr:Equator dbc:Pacific_Ocean dbc:Oceania dbr:Mammal dbr:Mainland_Australia dbr:Sundaland dbr:Wallacea dbr:Landmass dbr:44th_parallel_south dbc:Historical_continents dbr:Pacific_Ocean dbr:Tasmania dbr:Aru_Islands_Regency dbc:Continents dbr:Last_Glacial_Period dbc:Asia-Pacific dbc:Australia_(continent) dbc:Southern_Ocean dbr:Marsupial dbr:Browsing_(herbivory) dbr:Natural_History_(magazine) dbr:New_Guinea dbr:Oceania dbr:Paleocontinent dbr:Zoogeography dbr:Placental_mammal dbr:Burrowing_animals dbr:File:Map_of_Sunda_and_Sahul.png |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Geology-stub dbt:About dbt:Annotated_link dbt:Cite_book dbt:Cite_magazine dbt:Cn dbt:Convert dbt:Distinguish dbt:IPAc-en dbt:Reflist dbt:Refn dbt:Sfnp dbt:Short_description dbt:Continents_of_the_world dbt:Palaeogeography-stub |
| dct:subject | dbc:Indian_Ocean dbc:Pacific_Ocean dbc:Oceania dbc:Historical_continents dbc:Continents dbc:Asia-Pacific dbc:Australia_(continent) dbc:Southern_Ocean |
| rdf:type | owl:Thing |
| rdfs:comment | Sahul, kontinente australiarra ere deiturikoa, Ozeaniako kontinentean kokatutako da. Australia, Tasmania, Ginea Berria eta inguruko uharte batzuek (Aru eta ) osatzen dute. Australia Papua Ginea Berritik Torres itsasarteak, eta Tasmaniatik Bass itsasarteak bereizita egon arren, hiru lur masak plataforma kontinental bereko urgaineratutako zatiak dira, eta ikuspuntu biologiko, geologiko, eta antropologikotik oso erlazionatuta daude. Zeelanda Berriko uharteak ez dira Sahulen parte hartzen, baina bai Australasiako parte biogeografiarekin lotutako beste helburu batzuetarako. (eu) Sahul est le nom du plateau continental dont les parties émergées sont aujourd'hui l’Australie, la Tasmanie et la Nouvelle-Guinée. Le terme, autrefois utilisé pour désigner seulement les parties immergées, sert désormais pour désigner l'ensemble continental émergé il y a plus de 10 000 ans (fin de la dernière période glaciaire), lorsque le niveau de la mer était de plus de 100 m plus bas et que la majorité de ce plateau était alors émergé (Australie, Tasmanie et Nouvelle-Guinée réunies par des ponts terrestres), formant un seul continent nommé Sahul. (fr) Шельф Сахул — входить до складу континентального шельфу континенту Сахул (об'єднаний континент Австралії та Нової Гвінеї) і розташовано поблизу північного узбережжя Австралії. (uk) Sahul , també anomenat continent australià , és una situada al continent Oceania, conformada per Austràlia, Tasmània, Nova Guinea i diverses illes adjacents com les illes Aru i les Raja Ampat. Tot i que Austràlia està separada de Papua Nova Guinea per l'estret de Torres i de Tasmània pel de Bass, aquestes tres masses de terra són les parts emergides de la mateixa plataforma continental i estan molt relacionades des dels punts de vista biològic, geològic i antropològic. (ca) Sahul byl prehistorický kontinent, který zahrnoval dnešní pevninskou Austrálii, Novou Guineu, Tasmánii a Aruské ostrovy. Sahul se rozkládal v jihozápadní části Tichého oceánu, přičemž od severu k jihu byl zhruba definován rovníkem a 44. rovnoběžkou jižní šířky a od západu k východu jej vymezoval 112. a 152. poledník východní délky. Směrem na západ Sahul od Sundalandu oddělovala Wallacea. V době své největší rozlohy, kdy byla hladina oceánu nejnižší, měl Sahul rozlohu přibližně 10 600 000 km², zatímco území Austrálie, Nové Guineje a Tasmánie dnes zahrnuje jen asi 8 500 000 km². (cs) Als Sahul oder Meganesien wird die zusammenhängende Landmasse bezeichnet, die während der letzten Eiszeit aus Australien, der nördlich gelegenen Insel Neuguinea mit den Aru-Inseln, großen Teilen der Arafurasee sowie der südlich gelegenen Insel Tasmanien bestand. Die heutige Isolierung der Inseln vom australischen Festland vollzog sich nach Ende der letzten Eiszeit, als der Meeresspiegel aufgrund der schmelzenden Inlandeismassen um mehr als hundert Meter anstieg. Dagegen waren Sunda und Sahul nie durch eine Landbrücke verbunden. (de) Sahul (/səˈhuːl/), also called Sahul-land, Meganesia, Papualand and Greater Australia, was a paleocontinent that encompassed the modern-day landmasses of mainland Australia, Tasmania, New Guinea, and the Aru Islands. After the last Ice Age global temperatures increased and sea levels gradually rose, flooding the land bridge and separating mainland Australia from New Guinea and Tasmania. New Guinea was separated from the Australian mainland approximately 8,000 years ago, and Tasmania approximately 6,000 years ago. (en) Sahoel of Meganesië was een samenhangende landmassa die tijdens de laatste ijstijd bestond uit Australië, Nieuw-Guinea met de Aru-eilanden, grote delen van Arafurazee en Tasmanië. De huidige isolatie van de eilanden van het Australische vasteland ontstond na het einde van de laatste ijstijd, toen het zeeniveau door het smeltende landijs met meer dan honderd meter steeg. (nl) Sahul – prehistoryczny kontynent, obejmujący współczesną Australię, Nową Gwineę i Tasmanię. Geologicznie stanowi szelf kontynentalny Australii, jest częścią płyty indoaustralijskiej. Sahul stanowił jeden ląd podczas zlodowacenia, które było powodem obniżenia poziomu oceanu światowego (pomiędzy 100 a 10 tys. lat temu). Największą powierzchnię osiągnął ok. 22–23 tys. lat temu, gdy poziom morza był około 135 metrów poniżej współczesnego. Stopniowe podnoszenie się oceanu doprowadziło do powstania około 13 tysięcy lat temu dzielącej Tasmanię i Australię Cieśniny Bassa (obecnie głębokiej na 50–90 m). Około 9 tysięcy lat temu Cieśnina Torresa oddzieliła Nową Gwineę od Australii (22 m). (pl) Сахул — доисторический материк. Предполагается, что он образовался 98 миллионов лет назад, оторвавшись от древнего суперконтинента Гондваны и существовал изолированно до конца последнего ледникового максимума (18 000 лет назад), сформировав уникальную экосистему. Первоначально он объединял нынешние Антарктиду, Австралию, Новую Гвинею и Тасманию. Примерно 40 миллионов лет назад от Сахула отделилась Антарктида, но Австралия и Новая Гвинея оставались связанными сухопутным мостом на месте Торресова пролива и части Арафурского моря из-за более низкого уровня моря, чем современный. (ru) |
| rdfs:label | Sahul (ca) Sahul (cs) Sahul (de) Sahul (eu) Sahul (fr) Sahoel (nl) Sahul (pl) Sahul (en) Сахул (ru) Сахул (uk) |
| owl:differentFrom | dbr:Sahel |
| owl:sameAs | wikidata:Sahul http://ast.dbpedia.org/resource/Sahul dbpedia-be:Sahul dbpedia-bg:Sahul http://bn.dbpedia.org/resource/সাহুল_(মহাদেশ) dbpedia-ca:Sahul dbpedia-cs:Sahul dbpedia-de:Sahul dbpedia-eu:Sahul dbpedia-fa:Sahul dbpedia-fi:Sahul dbpedia-fr:Sahul dbpedia-gl:Sahul dbpedia-hu:Sahul http://lt.dbpedia.org/resource/Sahulas dbpedia-nl:Sahul dbpedia-pl:Sahul dbpedia-ru:Sahul dbpedia-uk:Sahul https://global.dbpedia.org/id/58PYD |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Sahul?oldid=1116305154&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Map_of_Sunda_and_Sahul.png |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Sahul |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Sahul_(continent) dbr:Greater_Australia dbr:Papualand dbr:Meganesia dbr:Sahul_continent |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Melanesia dbr:Indigenous_people_of_New_Guinea dbr:Prehistoric_demography dbr:Continent dbr:Andamanese_peoples dbr:Sahul_(continent) dbr:Genetic_history_of_East_Asians dbr:Australia_(continent) dbr:Western_New_Guinea dbr:Aboriginal_Australians dbr:List_of_Oceanian_animals_extinct_in_the_Holocene dbr:Philippines dbr:Greater_Australia dbr:Indigenous_Australians dbr:Recent_African_origin_of_modern_humans dbr:Prehistory_of_Australia dbr:Sahul_Shelf dbr:Papualand dbr:Meganesia dbr:Sahul_continent |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Sahul |
