Tōnalpōhualli (original) (raw)
Tonalpohualli (Tōnalpōhualli) je Aztécký kalendář používaný v předkolumbovské Mezoamerice. Jmenuje se podle knihy , což je kniha dní.
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | Aquest calendari asteca ritual es registrava al tonalamatl (llibre dels dies), un còdex en pell de cérvol o paper d'escorça a partir del qual un sacerdot ( tonalpouque ) extreia horòscops i predeia els dies fastos i nefastos del cicle. L'estructura (similar a la desenvolupada molt abans pels maies, i probablement heretada d'aquests a través dels tolteca s) comprenia un any de 260 dies, a cada un dels quals s'assignava una data per la combinació d'un dels 20 signes dels dies i un nombre d'1 a 13, representat per punts, de manera que era impossible confondre dos dies del cicle anual. Per tant, l'almanac estava compost de vint , és a dir, 20 setmanes de 13 dies, amb la primera setmana començant a 1-Caiman i acabant a 13-Canya, la segona entre 1-Ocelot i 13 -Calavera, i així successivament. Cada un d'aquests dies es dividia en 13 hores diürnes i 9 nocturnes. Com mostra el quadre següent, es creia que un déu o una deessa presidia cada signe dels dies, i cada un estava també associat a un punt cardinal (en sentit de gir antihorari, començant per l'Est, d'on surt el sol). (ca) Tonalpohualli (Tōnalpōhualli) je Aztécký kalendář používaný v předkolumbovské Mezoamerice. Jmenuje se podle knihy , což je kniha dní. (cs) Tonalpohualli izeneko erritual hau tonalamatlean (egunen liburua) erregistratzen zen, orein larruz edo enborrazal paperez eginiko kodex bat, honetatik abiatuta apaiz batek (tonalpouque) horoskopoak atera eta zikloko egun onak eta txarrak iragartzen zituelarik. Egiturak (askoz lehenago maiek garatutakoaren antzerakoa eta ziuraski hauengandik oinordetua tolteken bidez) 260 urteko egun bat hartzen zuen, horietako bakoitzari data bat ematen zitzaiolarik egunen 20 zeinuen eta 1etik 13rako zenbaki baten arteko konbinaketa baten bidez, puntuen bidez irudikatua, urteko zikloaren bi egun nahastea erabat ezinezkoa zelarik. Beraz, egutegi hau 20 hamairukoz osatua zegoen, hau da, 13 eguneko 20 astez, lehen astea 1-Kaimanean hasiz eta 13-Kanaberan amaituz, bigarrena 1-Ozelotean hasiz eta 13-Burezurrean amaituz eta hala 20 asteak amaitu arte. Egun hauetako bakoitza eguneko 13 ordutan eta gaueko beste 9tan banatua zegoen. Jarraian ikus daitekeen koadroan adierazten den bezala, egunetako zeinu bakoitza jainko edo jainkosa batek presiditzen zuela uste zen, eta bakoitza puntu kardinal batekin ere lotua zegoen (erlojuaren orratzen aurkako zentzuan, Ekialdetik hasiz, eguzkia irtetzen den tokia). (eu) El tonalpohualli (cuenta de los días) se registraba en los códices llamados tonalamatl (libro de los días), especies de libros en piel de venado o papel de corteza a partir del cual un sacerdote (tonalpouhqui) determinaba las influencias que ejercían cada día, comunicando los días fastos y nefastos del ciclo para realizar determinadas acciones; como el ofrecimiento del recién nacido al fuego, el momento de sembrar el maíz o la fecha de iniciar una expedición comercial. Comprendía un ciclo de 260 días, a cada uno de los cuales se asignaba una combinación de uno de los 20 signos de los días y un número de 1 a 13, representado por puntos. Por lo tanto, el almanaque estaba compuesto de 20 grupos de 13 días, con la primera trecena comenzando en 1-lagarto y terminando en 13-carrizo, la segunda entre 1-jaguar y 13-muerte, y así sucesivamente. (es) Le Tonalpohualli, un mot nahuatl signifiant « nombre de jours », est une période de 260 jours sacrés (souvent appelée « année ») en usage en Mésoamérique précolombienne, en particulier chez les Aztèques. Cette période calendaire n'est ni solaire ni lunaire, mais consiste plutôt à vingt treizaines (périodes de treize jours). Chaque treizaine est dédiée à des auspices à une divinité particulière. Le calendrier Tzolk'in est son équivalent dans le système calendaire maya. (fr) Tōnalpōhualli (pelafalan Nahuatl: [toːnaɬpoːˈwalːi]), artinya "penghitungan hari" dalam bahasa Nahuatl, adalah sebuah versi Aztek dari kalender 260 hari yang dipakai di Mesoamerika pada zaman pra-Kolumbus. Kalender tersebut memakai sistem surya dan candra. (in) The tōnalpōhualli (Nahuatl pronunciation: [toːnaɬpoːˈwalːi]), meaning "count of days" in Nahuatl, is a Mexica version of the 260-day calendar in use in pre-Columbian Mesoamerica. This calendar is solar and consists of 20 13-day (trecena) periods. Each trecena is ruled by a different deity. Graphic representations for the twenty day names have existed among certain ethnic, linguistic, or archaeologically identified peoples. (en) De tonalpohualli, een Nahuatl woord dat "telling van de dagen" betekent, is een heilige periode van 260 dagen (vaak benoemd als "jaar") binnen het precolumbiaanse Mesoamerica, met name onder de Azteken. Deze kalender periode kent geen zon noch maan, maar bestaat eerder uit 20 trecena, of 13 dagenperiodes. Elke trecena wordt gewijd aan en staat onder toezicht van verschillende goden. De oorsprong is onbekend dit valt voor een deel toe te schrijven aan de zuivere antiquiteit van de tonalpohualli. Er zijn verscheidenen theorieën voor deze unieke kalenderperiode: dat het de cyclus van Venus vertegenwoordigt, dat het de menselijke zwangerschapsperiode vertegenwoordigt, of dat het het aantal dagen tussen 12 augustus en 30 april vertegenwoordigt wanneer de zon niet in de lucht is in de tropische laaglanden. Anderzijds stellen sommige geleerden voor dat tonalpohualli helemaal niet gebaseerd is op een natuurlijk fenomeen, maar eerder op totalen van 13 en 20, beide belangrijke getallen in Mesoamerica. De andere belangrijk Azteekse kalender, xiuhpohualli, is een zonnekalender, die op 18 maanden van 20 dagen wordt gebaseerd. Een xiuhpohualli werd aangewezen door de naam van zijn eerste tonalpohualli dag. Bijvoorbeeld, Hernan Cortes ontmoet Motecuhzoma II op dag 8 wind in jaar 1 riet (of 8 november, 1519 in juliaanse kalender). De xiuhpohualli en de tonalpohualli vallen iedere 52 jaar samen. Het "jaar" 1 Riet was de 13e in die 52 jaar cyclus. (nl) Il tonalpohualli, termine nahuatl che significa "conto dei giorni", è un periodo sacro di 260 giorni (spesso definito "anno") in uso nella Mesoamerica precolombiana, e soprattutto tra gli Aztechi. Questo periodo non è solare né lunare, ma è piuttosto formato da 20 trecena di 13 giorni ognuna. Ogni trecena è dedicata ad una diversa divinità. (it) トナルポワリ（ナワトル語: Tonalpohualli）は、260日の周期を持つアステカの祭祀暦。 260日の暦はメソアメリカで一般的に見られ、マヤ暦でツォルキンと呼ばれるものと基本的に同一である。 (ja) O tonalpohualli, termo nauatle que significa "contagem dos dias", é um período sagrado de 260 dias (muitas vezes chamado um ano) em uso na Mesoamérica pré-colombiana, especialmente entre os astecas. Este período calendárico não é nem solar nem lunar, consistindo antes de 20 trezenas, ou períodos de 13 dias. Cada trezena é dedicada e encontra-se sob os auspícios de uma deidade diferente. Em parte devido à grande antiguidade do tonalpohualli, a sua origem não é conhecida. Várias teorias têm sido avançadas sobre este período calendárico único: que representa um ciclo de Vénus, que representa o período da gestação humana, ou que representa o número de dias em que o sol não atinge o zénite entre 12 de Agosto e 30 de Abril nas terras baixas tropicais. Por outro lado, alguns estudiosos, incluindo , sugerem que o tonalpohualli não estava baseado em qualquer fenómeno natural mas antes nos numerais 13 e 20, ambos considerados importantes na Mesoamérica. O outro principal calendário asteca, o xiuhpohualli, é um calendário solar, baseado em 18 meses de 20 dias. Um xiuhpohualli era designado com o nome do seu primeiro dia tonalpohualli. Por exemplo, Hernán Cortés encontrou-se com Moctezuma II no dia 8 Vento no ano 1 Cana (ou 8 de Novembro de 1519 no calendário juliano). O xiuhpohualli e o tonalpohualli coincidiam a cada período de 52 anos. O "ano" 1 Cana era o 13º nesse ciclo de 52 anos. (pt) 阿茲特克神聖曆（納瓦特爾語：tonalpohualli，意為「日子的算法」）是墨西哥地區還沒被西班牙征服以前，阿茲特克人所使用的曆法之一，不過除了外，普羅大眾並不通曉其用法。這套曆法將一年分為20旬，一旬13日；每旬各有其守護神。 神聖曆與另外一套曆法──太陽曆──互相搭配，形成一個52年的週期；每52年，阿茲特克人就舉行一次新火典禮。此外，太陽曆某年的年號，是以該年第一日當天對照的神聖曆的日符來命名的。如西班牙征服者荷南·科爾蒂斯與蒙堤祖馬二世相見的那天，阿茲特克人就稱為蘆葦元年風八日，也就是西元1519年11月8日。 對於為什麼會使用260為一個週期，目前看法不一。有人認為這跟金星繞日的週期（224.70069日）相近；有人認為它與人類的懷孕期（大約40周）相近；也有人認為這可能是太陽不直射墨西哥谷地的時間（8月12日到翌年4月30日，約260日）。也有人認為這套曆法與自然現象無關，純粹只是依照13和20這兩個對中美洲人很重要的數字。260/1=24小時365天1天24小時十二時辰 (zh) Тональпоуалли (аст. tōnalpōhualli — счёт дней) — ритуальный календарь ацтеков и 260-дневный период, часто называемый священным годом, использовавшийся в доколумбовой Месоамерике. Этот ритуальный календарь был записан в «книге дней» тоналаматль, которая представляла собой кодекс на коже или бумаге из коры, на основе которого жрец тональпоуке составлял гороскопы и вычислял благоприятные и неблагоприятные дни. Его структура была аналогична календарю майя и, вероятно, унаследована от них через тольтеков. (ru) Тональповаллі (науатль tonalpohualli, МФА: [toːnaɬpoːˈwalːi]; Рахунок днів) — священний календар ацтеків, який застосовувався для вірного виконання усіх ритуальних дій жерцями протягом року, а також для визначення майбутнього. Ввважається частково успадкованим від тольтеків. (uk) |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Codex_Magliabechiano_11R.jpg?width=300 |
| dbo:wikiPageExternalLink | http://www.mayancalendaronline.info/ http://www.dartmouth.edu/~izapa/M-2.pdf |
| dbo:wikiPageID | 2170643 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 6858 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1096329160 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Mesoamerica dbr:Julian_calendar dbr:Venus dbc:Obsolete_calendars dbr:Maya_calendar dbr:Moctezuma_II dbr:Nahuatl dbr:Aztec dbr:J._E._S._Thompson dbc:Nahuatl_words_and_phrases dbc:Specific_calendars dbc:Aztec_calendars dbr:Jaguar dbr:File:Itzcuintli.jpg dbr:Aztec_calendar dbr:Aztec_mythology dbr:Ocelot dbr:Gestation dbr:Aztec_calendar_stone dbr:Pre-Columbian dbr:File:Acatl.jpg dbr:File:Atl3.jpg dbr:File:Calli.jpg dbr:File:Cipactli.jpg dbr:File:Coatl.jpg dbr:File:Cozcacuauhtli.jpg dbr:File:Cuauhtli.jpg dbr:File:Cuetzpalin.jpg dbr:File:Ehecatl2.jpg dbr:File:Malinalli.jpg dbr:File:Mazatl.jpg dbr:File:Miquiztli.jpg dbr:File:Ocelotl.jpg dbr:File:Olin_(Aztec_glyph_from_the_Codex_Magliabechiano).jpg dbr:File:Ozomatli.jpg dbr:File:Quiahuitl.jpg dbr:File:Tecpatl.jpg dbr:File:Tochtli.jpg dbr:File:Xochitl.jpg dbr:File:AACTonal.1.jpg dbr:File:Codex_Magliabechiano_11R.jpg |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Abbr dbt:Calendars dbt:Citation_needed dbt:Dead_link dbt:Reflist dbt:Short_description dbt:Wikt-lang dbt:IPA-nah dbt:Source? |
| dcterms:subject | dbc:Obsolete_calendars dbc:Nahuatl_words_and_phrases dbc:Specific_calendars dbc:Aztec_calendars |
| rdfs:comment | Tonalpohualli (Tōnalpōhualli) je Aztécký kalendář používaný v předkolumbovské Mezoamerice. Jmenuje se podle knihy , což je kniha dní. (cs) Le Tonalpohualli, un mot nahuatl signifiant « nombre de jours », est une période de 260 jours sacrés (souvent appelée « année ») en usage en Mésoamérique précolombienne, en particulier chez les Aztèques. Cette période calendaire n'est ni solaire ni lunaire, mais consiste plutôt à vingt treizaines (périodes de treize jours). Chaque treizaine est dédiée à des auspices à une divinité particulière. Le calendrier Tzolk'in est son équivalent dans le système calendaire maya. (fr) Tōnalpōhualli (pelafalan Nahuatl: [toːnaɬpoːˈwalːi]), artinya "penghitungan hari" dalam bahasa Nahuatl, adalah sebuah versi Aztek dari kalender 260 hari yang dipakai di Mesoamerika pada zaman pra-Kolumbus. Kalender tersebut memakai sistem surya dan candra. (in) The tōnalpōhualli (Nahuatl pronunciation: [toːnaɬpoːˈwalːi]), meaning "count of days" in Nahuatl, is a Mexica version of the 260-day calendar in use in pre-Columbian Mesoamerica. This calendar is solar and consists of 20 13-day (trecena) periods. Each trecena is ruled by a different deity. Graphic representations for the twenty day names have existed among certain ethnic, linguistic, or archaeologically identified peoples. (en) Il tonalpohualli, termine nahuatl che significa "conto dei giorni", è un periodo sacro di 260 giorni (spesso definito "anno") in uso nella Mesoamerica precolombiana, e soprattutto tra gli Aztechi. Questo periodo non è solare né lunare, ma è piuttosto formato da 20 trecena di 13 giorni ognuna. Ogni trecena è dedicata ad una diversa divinità. (it) トナルポワリ（ナワトル語: Tonalpohualli）は、260日の周期を持つアステカの祭祀暦。 260日の暦はメソアメリカで一般的に見られ、マヤ暦でツォルキンと呼ばれるものと基本的に同一である。 (ja) 阿茲特克神聖曆（納瓦特爾語：tonalpohualli，意為「日子的算法」）是墨西哥地區還沒被西班牙征服以前，阿茲特克人所使用的曆法之一，不過除了外，普羅大眾並不通曉其用法。這套曆法將一年分為20旬，一旬13日；每旬各有其守護神。 神聖曆與另外一套曆法──太陽曆──互相搭配，形成一個52年的週期；每52年，阿茲特克人就舉行一次新火典禮。此外，太陽曆某年的年號，是以該年第一日當天對照的神聖曆的日符來命名的。如西班牙征服者荷南·科爾蒂斯與蒙堤祖馬二世相見的那天，阿茲特克人就稱為蘆葦元年風八日，也就是西元1519年11月8日。 對於為什麼會使用260為一個週期，目前看法不一。有人認為這跟金星繞日的週期（224.70069日）相近；有人認為它與人類的懷孕期（大約40周）相近；也有人認為這可能是太陽不直射墨西哥谷地的時間（8月12日到翌年4月30日，約260日）。也有人認為這套曆法與自然現象無關，純粹只是依照13和20這兩個對中美洲人很重要的數字。260/1=24小時365天1天24小時十二時辰 (zh) Тональпоуалли (аст. tōnalpōhualli — счёт дней) — ритуальный календарь ацтеков и 260-дневный период, часто называемый священным годом, использовавшийся в доколумбовой Месоамерике. Этот ритуальный календарь был записан в «книге дней» тоналаматль, которая представляла собой кодекс на коже или бумаге из коры, на основе которого жрец тональпоуке составлял гороскопы и вычислял благоприятные и неблагоприятные дни. Его структура была аналогична календарю майя и, вероятно, унаследована от них через тольтеков. (ru) Тональповаллі (науатль tonalpohualli, МФА: [toːnaɬpoːˈwalːi]; Рахунок днів) — священний календар ацтеків, який застосовувався для вірного виконання усіх ритуальних дій жерцями протягом року, а також для визначення майбутнього. Ввважається частково успадкованим від тольтеків. (uk) Aquest calendari asteca ritual es registrava al tonalamatl (llibre dels dies), un còdex en pell de cérvol o paper d'escorça a partir del qual un sacerdot ( tonalpouque ) extreia horòscops i predeia els dies fastos i nefastos del cicle. L'estructura (similar a la desenvolupada molt abans pels maies, i probablement heretada d'aquests a través dels tolteca s) comprenia un any de 260 dies, a cada un dels quals s'assignava una data per la combinació d'un dels 20 signes dels dies i un nombre d'1 a 13, representat per punts, de manera que era impossible confondre dos dies del cicle anual. (ca) El tonalpohualli (cuenta de los días) se registraba en los códices llamados tonalamatl (libro de los días), especies de libros en piel de venado o papel de corteza a partir del cual un sacerdote (tonalpouhqui) determinaba las influencias que ejercían cada día, comunicando los días fastos y nefastos del ciclo para realizar determinadas acciones; como el ofrecimiento del recién nacido al fuego, el momento de sembrar el maíz o la fecha de iniciar una expedición comercial. (es) Tonalpohualli izeneko erritual hau tonalamatlean (egunen liburua) erregistratzen zen, orein larruz edo enborrazal paperez eginiko kodex bat, honetatik abiatuta apaiz batek (tonalpouque) horoskopoak atera eta zikloko egun onak eta txarrak iragartzen zituelarik. Egiturak (askoz lehenago maiek garatutakoaren antzerakoa eta ziuraski hauengandik oinordetua tolteken bidez) 260 urteko egun bat hartzen zuen, horietako bakoitzari data bat ematen zitzaiolarik egunen 20 zeinuen eta 1etik 13rako zenbaki baten arteko konbinaketa baten bidez, puntuen bidez irudikatua, urteko zikloaren bi egun nahastea erabat ezinezkoa zelarik. (eu) De tonalpohualli, een Nahuatl woord dat "telling van de dagen" betekent, is een heilige periode van 260 dagen (vaak benoemd als "jaar") binnen het precolumbiaanse Mesoamerica, met name onder de Azteken. Deze kalender periode kent geen zon noch maan, maar bestaat eerder uit 20 trecena, of 13 dagenperiodes. Elke trecena wordt gewijd aan en staat onder toezicht van verschillende goden. De xiuhpohualli en de tonalpohualli vallen iedere 52 jaar samen. Het "jaar" 1 Riet was de 13e in die 52 jaar cyclus. (nl) O tonalpohualli, termo nauatle que significa "contagem dos dias", é um período sagrado de 260 dias (muitas vezes chamado um ano) em uso na Mesoamérica pré-colombiana, especialmente entre os astecas. Este período calendárico não é nem solar nem lunar, consistindo antes de 20 trezenas, ou períodos de 13 dias. Cada trezena é dedicada e encontra-se sob os auspícios de uma deidade diferente. O xiuhpohualli e o tonalpohualli coincidiam a cada período de 52 anos. O "ano" 1 Cana era o 13º nesse ciclo de 52 anos. (pt) |
| rdfs:label | Tonalpohualli (ca) Tonalpohualli (cs) Tonalpohualli (es) Tonalpohualli (eu) Tōnalpōhualli (in) Tonalpohualli (it) Tonalpohualli (fr) トナルポワリ (ja) Tonalpohualli (nl) Тональпоуалли (ru) Tonalpohualli (pt) Tōnalpōhualli (en) Тональповаллі (uk) 阿茲特克神聖曆 (zh) |
| owl:sameAs | wikidata:Tōnalpōhualli dbpedia-ca:Tōnalpōhualli dbpedia-cs:Tōnalpōhualli dbpedia-es:Tōnalpōhualli dbpedia-eu:Tōnalpōhualli dbpedia-fa:Tōnalpōhualli dbpedia-fr:Tōnalpōhualli dbpedia-he:Tōnalpōhualli dbpedia-id:Tōnalpōhualli dbpedia-it:Tōnalpōhualli dbpedia-ja:Tōnalpōhualli dbpedia-ka:Tōnalpōhualli dbpedia-nah:Tōnalpōhualli dbpedia-nl:Tōnalpōhualli dbpedia-pt:Tōnalpōhualli dbpedia-ro:Tōnalpōhualli dbpedia-ru:Tōnalpōhualli dbpedia-uk:Tōnalpōhualli dbpedia-zh:Tōnalpōhualli https://global.dbpedia.org/id/vCmV |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Tōnalpōhualli?oldid=1096329160&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Cipactli.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Xochitl.jpg wiki-commons:Special:FilePath/AACTonal.1.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Acatl.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Atl3.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Calli.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Coatl.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Codex_Magliabechiano_11R.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Cozcacuauhtli.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Cuauhtli.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Cuetzpalin.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Ehecatl2.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Flower,Wind,Flint,Earthquake.jpg wiki-commons:Special:FilePath/House,Wind,Alligator.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Itzcuintli.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Lizard,Snake,Death.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Malinalli.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Mazatl.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Miquiztli.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Ocelotl.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Olin_(Aztec_glyph_from_the_Codex_Magliabechiano).jpg wiki-commons:Special:FilePath/Ozomatli.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Quiahuitl.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Reed,Grass,Monkey,Dog.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Tecpatl.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Tochtli.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Vulture,Eagle,Jaguar.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Water,Rabbit,Deer.jpg |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Tōnalpōhualli |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Tonalpohualli dbr:Day-count |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Maya_calendar dbr:Tlazōlteōtl dbr:Codex_Vaticanus_B dbr:Tlatelolco_(archaeological_site) dbr:Codex_Borgia dbr:Tlāhuizcalpantecuhtli dbr:Tonalpohualli dbr:Short_calendar dbr:Day-count |
| is rdfs:seeAlso of | dbr:Mesoamerican_calendars |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Tōnalpōhualli |
