Trecena (original) (raw)
Como su nombre indica, una trecena es un periodo de 13 días usado en los calendarios mesoamericanos precolombinos, que dividen el calendario (ceremonial) de 260 días en 20 trecenas. Un ejemplo de esto es el tonalpohualli mexica. A pesar de ser atribyuida sobre todo a los aztecas, la trecena también fue usada en otras calendarios como el de los mayas, zapotecos, mixtecos, olmecas u otros pueblos mesoamericanos. Muchos de los códices mesoamericanos supervivientes, como el códice Borbónico, son calendarios adivinatorios basados en el año de 260 días en los que cada página representa una trecena.
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | Trecena ist die Bezeichnung einer dreizehntägigen Zeiteinheit, welche im mesoamerikanischen Kalendersystem Verwendung fand. Auch wenn die Trecena heute großteils mit der aztekischen Kultur verbunden wird, wurde diese Zeiteinheit auch in den Kalendern der Maya, Zapoteken, Mixteken, Olmeken und weiterer Kulturen verwendet. Die Bezeichnung Trecena ist aus dem spanischen Wort für dreizehn (trece) abgeleitet. Eine Trecena stellt den zwanzigsten Teil des 260-tägigen, zeremoniellen -Kalenders der Azteken dar, sowie dessen Maya-Äquivalent, dem Tzolkin. Jede der zwanzig Trecenas ist mit einer oder mehreren Gottheiten assoziiert. (de) Como su nombre indica, una trecena es un periodo de 13 días usado en los calendarios mesoamericanos precolombinos, que dividen el calendario (ceremonial) de 260 días en 20 trecenas. Un ejemplo de esto es el tonalpohualli mexica. A pesar de ser atribyuida sobre todo a los aztecas, la trecena también fue usada en otras calendarios como el de los mayas, zapotecos, mixtecos, olmecas u otros pueblos mesoamericanos. Muchos de los códices mesoamericanos supervivientes, como el códice Borbónico, son calendarios adivinatorios basados en el año de 260 días en los que cada página representa una trecena. (es) Hamahirukoa (gaztelaniaz Trecena) kolonaurreko erabilitako hamahiru eguneko epe bat da, 260 eguneko egutegi zeremoniala hogei hamahirukotan banatzen dituena. Honen adibide bat tonalpohualli azteka da. Batez ere aztekei ematen zaien arren, hamahirukoa beste egutegi batzuetan ere erabili zen, maia, zapoteka, mixteka, olmeka eta beste herri ertamerikar batzuetakoan kasu. Oraindik mantentzen diren kodex ertamerikarretatik asko, Borboitar kodexa adibidez, orrialde bakoitzak hamahiruko bat irudikatzen duen 260 eguneko urtean oinarritutako egutegi igartzaileak dira. (eu) Une treizaine (de l'espagnol « trecena ») est un groupe de 13 jours du calendrier aztèque rituel appelé « tonalpohualli » en nahuatl. Il y en avait vingt par cycle du calendrier, qui comptait donc au total 260 jours. Le mot nahuatl pour désigner une treizaine ne nous est pas connu ; quelques publications en français et de nombreuses publications dans d'autres langues utilisent le mot espagnol « trecena ». (fr) Una trecena è un periodo di tredici giorni utilizzato nei precolombiani. Il calendario da 260 giorni (il tonalpohualli) era diviso in 20 trecene. Il termine "trecena" deriva dalle cronache spagnole e si traduce in 'tredicina' allo stesso modo in cui una dozzina (o in spagnolo docena) si riferisce ad un gruppo di dodici. Viene solitamente associata agli Aztechi, ma appare con diversi nomi anche nei calendari Maya, Zapoteco, Mixteco e di altre regioni. Molti codici mesoamericani sopravvissuti, come il Codice Borbonicus, sono calendari divinatori, basati sull'anno di 260 giorni, ed ogni pagina rappresenta una trecena. (it) トレセーナ（trecena）とは、アステカ暦の260日周期（トナルポワリ）について記した書物（トナラマトル）における単位で、13日間をいう。トレセーナは運勢を知る上で重要な役割を果たした。 (ja) A trecena is a 13-day period used in pre-Columbian Mesoamerican calendars. The 260-day calendar (the tonalpohualli) was divided into 20 trecenas. Trecena is derived from the Spanish chroniclers and translates to "a group of thirteen" in the same way that a dozen (or in Spanish docena) relates to the number twelve. It is associated with the Aztecs, but is called different names in the calendars of the Maya, Zapotec, Mixtec, and others of the region. Many surviving Mesoamerican codices, such as Codex Borbonicus, are divinatory calendars, based on the 260-day year, with each page representing one trecena. (en) Een trecena is een 13 daagse periode die gebruikt werd in de precolumbiaanse Meso-Amerikaanse kalender. Die 260 daagse kalender ( tonalpohualli ) was verdeeld in 20 trecena's van 13 dagen elk. Trecena wordt afgeleid uit Spaanse kronieken en betekent 'groep van 13' (vgl. docena, dozijn). Het wordt vooral geassocieerd met de Azteken, maar heeft verschillende namen in de kalenders van de Maya's, Zapoteken, de Mixteken, en anderen bevolkingsgroepen in de regio. Veel bewaard gebleven Meso-Amerikaanse codices, vaak kalenders die op 260 jaardagen worden gebaseerd zoals de Codex Borbonicus, hebben een pagina die één trecena vertegenwoordigt. Elk van de twintig trecenas in de 260 dagen cyclus werd geassocieerd met een bijzondere god: (nl) En trecena är en 13-dygnsperiod som används i förcolumbianska mesoamerikanska kalendrar. I 260-dygnskalendern delas perioden upp i 20 trecenas, numrerade från 1 till 13. De har dock inte fasta dygnsnamn som våra veckodagar, utan tar namn från 20-dagarsgruppen efter ett rullande schema, där andra trecenans första dag får dagnamn efter nummer 14 i 20-dagarsgruppen o.s.v. Trecena kommer från de spanska krönikörerna och kan översättas till "en grupp om tretton", på samma sätt som ett dussin på spanska heter docena och avser antalet tolv. Det är förknippat med aztekernas tonalpohualli, och har olika namn i Maya- (tzolkin), Zapotek-, Mixtek-, och andra kalendrar i regionen. Många överlevande mesoamerikanska codexar, såsom är divinationskalendrar, baserade på "260-dagarsåret", där varje sida representerar en trecena. (sv) |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Codex_Borbonicus,_p11_trecena13.png?width=300 |
| dbo:wikiPageID | 2861633 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 2755 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1093381236 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Calendar dbr:Quetzalcoatl dbr:Mictlantecuhtli dbr:Mesoamerican_calendars dbr:Patecatl dbr:Itzpapalotl dbr:Xipe_Totec dbr:Maya_calendar dbr:Maya_civilization dbr:Tonatiuh dbr:Mixtec dbc:Mesoamerican_calendars dbr:Tepeyollotl dbr:Zapotec_civilization dbr:Mayahuel dbr:Aztec dbr:Itztapaltotec dbr:Itztlacoliuhqui dbr:Codex_Borbonicus dbr:Xolotl dbr:Tlaloc dbr:Aztec_calendar dbr:Chalchiuhtlicue dbr:Chalchiuhtotolin dbr:Chantico dbr:Xiuhtecuhtli dbr:K'atun dbr:Tonalpohualli dbr:Tlazolteotl dbr:Huehuecoyotl dbr:Tonacatecuhtli dbr:Xochiquetzal dbr:Pre-Columbian dbr:File:Codex_Borbonicus,_p11_trecena13.PNG |
| dbp:auto | yes (en) |
| dbp:date | December 2009 (en) |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Unreferenced_stub dbt:Mesoamerica-stub |
| dcterms:subject | dbc:Mesoamerican_calendars |
| gold:hypernym | dbr:Period |
| rdf:type | yago:WikicatAztecCalendars yago:WikicatMayaCalendars yago:WikicatMesoamericanCalendars yago:WikicatUnitsOfTime yago:WikicatSpecificCalendars yago:Abstraction100002137 yago:Arrangement105726596 yago:Calendar115173479 yago:Cognition100023271 yago:Measure100033615 yago:PsychologicalFeature100023100 dbo:Country yago:Structure105726345 yago:TimeUnit115154774 |
| rdfs:comment | Como su nombre indica, una trecena es un periodo de 13 días usado en los calendarios mesoamericanos precolombinos, que dividen el calendario (ceremonial) de 260 días en 20 trecenas. Un ejemplo de esto es el tonalpohualli mexica. A pesar de ser atribyuida sobre todo a los aztecas, la trecena también fue usada en otras calendarios como el de los mayas, zapotecos, mixtecos, olmecas u otros pueblos mesoamericanos. Muchos de los códices mesoamericanos supervivientes, como el códice Borbónico, son calendarios adivinatorios basados en el año de 260 días en los que cada página representa una trecena. (es) Hamahirukoa (gaztelaniaz Trecena) kolonaurreko erabilitako hamahiru eguneko epe bat da, 260 eguneko egutegi zeremoniala hogei hamahirukotan banatzen dituena. Honen adibide bat tonalpohualli azteka da. Batez ere aztekei ematen zaien arren, hamahirukoa beste egutegi batzuetan ere erabili zen, maia, zapoteka, mixteka, olmeka eta beste herri ertamerikar batzuetakoan kasu. Oraindik mantentzen diren kodex ertamerikarretatik asko, Borboitar kodexa adibidez, orrialde bakoitzak hamahiruko bat irudikatzen duen 260 eguneko urtean oinarritutako egutegi igartzaileak dira. (eu) Une treizaine (de l'espagnol « trecena ») est un groupe de 13 jours du calendrier aztèque rituel appelé « tonalpohualli » en nahuatl. Il y en avait vingt par cycle du calendrier, qui comptait donc au total 260 jours. Le mot nahuatl pour désigner une treizaine ne nous est pas connu ; quelques publications en français et de nombreuses publications dans d'autres langues utilisent le mot espagnol « trecena ». (fr) トレセーナ（trecena）とは、アステカ暦の260日周期（トナルポワリ）について記した書物（トナラマトル）における単位で、13日間をいう。トレセーナは運勢を知る上で重要な役割を果たした。 (ja) Trecena ist die Bezeichnung einer dreizehntägigen Zeiteinheit, welche im mesoamerikanischen Kalendersystem Verwendung fand. Auch wenn die Trecena heute großteils mit der aztekischen Kultur verbunden wird, wurde diese Zeiteinheit auch in den Kalendern der Maya, Zapoteken, Mixteken, Olmeken und weiterer Kulturen verwendet. Die Bezeichnung Trecena ist aus dem spanischen Wort für dreizehn (trece) abgeleitet. (de) A trecena is a 13-day period used in pre-Columbian Mesoamerican calendars. The 260-day calendar (the tonalpohualli) was divided into 20 trecenas. Trecena is derived from the Spanish chroniclers and translates to "a group of thirteen" in the same way that a dozen (or in Spanish docena) relates to the number twelve. It is associated with the Aztecs, but is called different names in the calendars of the Maya, Zapotec, Mixtec, and others of the region. (en) Una trecena è un periodo di tredici giorni utilizzato nei precolombiani. Il calendario da 260 giorni (il tonalpohualli) era diviso in 20 trecene. Il termine "trecena" deriva dalle cronache spagnole e si traduce in 'tredicina' allo stesso modo in cui una dozzina (o in spagnolo docena) si riferisce ad un gruppo di dodici. Viene solitamente associata agli Aztechi, ma appare con diversi nomi anche nei calendari Maya, Zapoteco, Mixteco e di altre regioni. (it) Een trecena is een 13 daagse periode die gebruikt werd in de precolumbiaanse Meso-Amerikaanse kalender. Die 260 daagse kalender ( tonalpohualli ) was verdeeld in 20 trecena's van 13 dagen elk. Trecena wordt afgeleid uit Spaanse kronieken en betekent 'groep van 13' (vgl. docena, dozijn). Het wordt vooral geassocieerd met de Azteken, maar heeft verschillende namen in de kalenders van de Maya's, Zapoteken, de Mixteken, en anderen bevolkingsgroepen in de regio. Elk van de twintig trecenas in de 260 dagen cyclus werd geassocieerd met een bijzondere god: (nl) En trecena är en 13-dygnsperiod som används i förcolumbianska mesoamerikanska kalendrar. I 260-dygnskalendern delas perioden upp i 20 trecenas, numrerade från 1 till 13. De har dock inte fasta dygnsnamn som våra veckodagar, utan tar namn från 20-dagarsgruppen efter ett rullande schema, där andra trecenans första dag får dagnamn efter nummer 14 i 20-dagarsgruppen o.s.v. Många överlevande mesoamerikanska codexar, såsom är divinationskalendrar, baserade på "260-dagarsåret", där varje sida representerar en trecena. (sv) |
| rdfs:label | Trecena (de) Trecena (es) Hamahiruko (eu) Trecena (it) Treizaine (fr) トレセーナ (ja) Trecena (nl) Trecena (en) Trecena (sv) |
| owl:sameAs | freebase:Trecena yago-res:Trecena wikidata:Trecena dbpedia-de:Trecena dbpedia-es:Trecena dbpedia-eu:Trecena dbpedia-fr:Trecena dbpedia-it:Trecena dbpedia-ja:Trecena dbpedia-ka:Trecena dbpedia-nl:Trecena dbpedia-sv:Trecena https://global.dbpedia.org/id/j37Z |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Trecena?oldid=1093381236&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Codex_Borbonicus,_p11_trecena13.png |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Trecena |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Trecenas |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:List_of_calendars dbr:Mesoamerican_calendars dbr:Tamoanchan dbr:Tlālchitōnatiuh dbr:Ītzpāpālōtl dbr:Mictlāntēcutli dbr:Tōnacātēcuhtli dbr:Karl_Anton_Nowotny dbr:List_of_Aztec_gods_and_supernatural_beings dbr:Itztapaltotec dbr:Week dbr:Tecpatl dbr:Huēhuecoyōtl dbr:Codex_Borbonicus dbr:Codex_Borgia dbr:Tezcatlipoca dbr:Xolotl dbr:Tzolkʼin dbr:Chalchiuhtlicue dbr:Chantico dbr:Xiuhtecuhtli dbr:Tlāhuizcalpantecuhtli dbr:Tlāloc dbr:Tonalamatl dbr:Trecenas |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Trecena |
