Union (original) (raw)
| 
| 
| |
| -------------------------------------------------------------- | ------------------------------------------ | |
| 
| | 
|
| -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- | | -------------------------------------------- |
| Geschiedenis | | |
| 
Union exportfolder, ca. 1954 Chronologie 
1904: Berend Jan van den Berg, een telg uit een molenaarsgeslacht, vestigt zich op 27 juli 1904 in Den Hulst aan de Dedemsvaart (gemeente Nieuwleusen) als rijwielhandelaar en begint daarnaast een handel in hout en bouwmaterialen. Hij importeert aanvankelijk Orion- en Möwe-fietsen uit Duitsland. 1906: De zaak wordt uitgebreid met een grossierderij in rijwielen en rijwielonderdelen. J. van den Berg en E. van den Berg treden als firmanten toe. 1911: Union begint met de fabricage van eigen fietsen. De frames worden aanvankelijk nog van Gazelle betrokken. Al gauw werken zo'n 100 mensen bij Union. 1917: De Union-catalogus van 1917 laat zien dat Union alles biedt wat een volwaardige rijwielfabriek moet kunnen bieden: diverse modellen heren- en damesfietsen, racefietsen, transportfietsen, fietsen met kogellagertrapas en op verzoek ook fietsen in kleur (grijs-beige). 1920: De onderneming wordt omgezet in een NV, de Union Rijwielfabriek v.h. B.J. van den Berg. De productie van fietsen ligt bij 3.000 stuks per jaar. 1936: Na het overlijden van E. van den Berg (1934) en B.J. van den Berg (1936) wordt diens zoon B.J. van den Berg directeur-president. Later worden ook de twee andere directieposten door de tweede generatie Van den Berg overgenomen. Union houdt nog decennialang alle drie bedrijfsonderdelen aan: rijwielfabriek, rijwielgrossierderij en bouwmaterialenhandel. Bovendien worden bij Union na de oorlog ook huishoudelijke apparaten gefabriceerd. 
1939: In de catalogus van 1939 valt, behalve het model "Sport" dat eind jaren dertig bij vele fabrikanten zijn intrede deed, vooral het model "Ballon" met 26"-ballonbanden op. Deze fietsen zijn bijzonder geschikt voor de slechte wegen op het platteland en komen in de jaren dertig vooral in Duitsland voor. In Nederland zijn er maar enkele aanbieders. 1950: Union komt met de Union-kruisframe-fiets. Een jaar later begint ook de eigen fabricage van bromfietsen. Alleen de motorblokjes worden niet zelf gemaakt. 1955: Union wordt een open N.V. De bouwmaterialenhandel wordt afgesplitst. 1964: In het kader van de opkomende vouwfiets-rage brengt Union de opvallende Strano op de markt. Geen echte vouwfiets, maar een tweewieler van maar 55 cm lang. Volgens het vakblad "Fietsenwereld" uit 1963, was de fiets een uitvinding van de heer B.J.M. Overing, die anderhalf jaar aan de ontwikkeling werkte. In Italië was dit model echter al in de Tweede Wereldoorlog bekend onder de naam Velocino. En volgens het Engelse vakblad "Cycling" uit 1931 ligt de oorsprong van deze fiets in België. Voor Union is deze fiets geen succes en daarom wordt de verkoop al in 1965 weer gestaakt. | | |
| 
Union Strano-folder, 1964 | | |
| 1966: In september van 1966 produceert Union haar eenmiljoenste fiets, bij een jaarlijkse productie van 75.000 fietsen. Kort daarna kondigt Union een samenwerking met Kaptein uit Amsterdam/Arnhem aan onder de naam "Rijwiel- en Motorindustrie Unikap N.V.". Kaptein importeert in die tijd de Mobylette-bromfietsen van Motobécane in Frankrijk. In 1973 wordt de samenwerking ontbonden, hoewel Union de naam Unikap tot in 1984 handhaaft. In de jaren zestig produceert Union ook fietsen onder de merknamen Arizona en Savoy. 1973: Per 1 september treedt H.G. van den Berg op 62-jarige leeftijd af als directeur van Unikap. Na twee generaties wordt het bedrijf nu niet meer door de familie Van den Berg geleid. In hetzelfde jaar wordt de fabriek in Nieuwleusen gemoderniseerd en uitgebreid. In de nieuwe lakstraat wordt nu met poederlak gewerkt. Het aantal medewerkers ligt rond de 300. 1976: Een brand verwoest het hele monumentale voorgebouw van Union. 1992: Union stopt als eerste van de grote Nederlandse fabrikanten met de eigen framebouw en koopt de frames voortaan bij de dochteronderneming Rijwielframefabriek Janssen BV in Venlo, die echter na een jaar of vijf failliet gaat. 1993: Union neemt de merknaam Rivel van de gelijknamige fietsenfabriek uit Surhuisterveen over. Rivel wordt nu het B-merk van Union. | | |
|
Moeilijke jaren zeventig en tachtig Eind jaren zeventig steeg de jaarproductie van Union boven de 200.000 fietsen. Maar het ging niet goed met het bedrijf. Union had problemen met het CBR, en het had problemen met de eigen directie. Het CBR (Centraal Bureau voor de Rijwielhandel) was een kartel, dat decennialang de hele Nederlandse rijwielbranche van fabrikant tot rijwielhandelaar domineerde. Er werden bindende afspraken gemaakt, niet alleen over prijzen maar ook over wie wat mocht en wat niet. Leveringen aan niet-CBR-leden waren uit den boze. Union legde deze regels eind jaren zeventig herhaaldelijk naast zich neer. Union-fietsen doken ineens voor een lagere prijs bij ketens zoals de Makro en V & D op, en de Union-dealers voelden zich gedupeerd. Uiteindelijk stapte Union uit het CBR en kwam vervolgens in de problemen, omdat het door de branche geboycot werd. Op de rand van de financiële afgrond kroop Union met een nieuwe leiding aan de top weer onder het dak van het CBR. De reputatie van Union bij de rijwielhandel was daarna voor lange tijd aangetast. De jaren zeventig en tachtig waren voor veel fietsfabrieken een moeilijke periode. Ook Union boekte zware verliezen, maar het bleef overeind. Wat bleek? Twee directieleden hadden zich verrijkt door op illegale wijze geld uit het bedrijf te sluizen. Maar als een kat met zeven levens overleefde Union ook deze moeilijke jaren. De "Volkskrant" vatte deze periode bij Union in een artikel van 10 september 1999 als volgt samen: Het Union-dossier is dik en staat vol verhalen over ellende, directiewisselingen, reorganisaties, dumpingpraktijken, mislukte fusies, surséance van betaling, managers zonder visie en een verziekte sfeer op de werkvloer. Union hield de traditie van ongewenste doorlevering overigens nog langer overeind: geen ander Nederlands A-merk heeft door de jaren heen zo veel fietsen aan het "grijze kanaal" (zoals warenhuizen) geleverd. In september 2001 spande retailorganisatie Euretco een rechtszaak tegen Union aan, omdat Union fietsen met Euretco-specificatie voor een lage prijs aan fietswinkelketen Megabike geleverd zou hebben. Uitslag: Euretco mocht de beslaglegging op uitstaande betalingen aan Union ter waarde van 790.000 gulden handhaven en de Euretco-directeur mocht openlijk blijven beweren dat Union een "onbetrouwbare partner" is. Van hand tot hand tot Winning Wheels In de jaren negentig kwakkelde Union verder. Het bedrijf werd meerdere keren aan nieuwe eigenaren doorverkocht en boekte ook nu veelal rode cijfers. In 1997 werd Rob van der Linden, eigenaar van de handelsonderneming Koch Kleeberg BV, grootste aandeelhouder van Union. Daarmee werd Union deel van Van der Lindens Winning Wheels holding, waarin diverse bedrijven uit de tweewielerbranche zitten. Onder zijn leiding werd bij Union een nieuwe koers ingeslagen.  Fraaie advertentie waarmee Union in 2001 paginagroot adverteerde. Huiselijk en stijlvol, maar wat voor product wordt hier toch aangeprezen en door wie? Imagoprobleem, vernieuwing, faillissement, doorstart Aan het merk Union kleeft vanouds het imago een "plattelandsfiets" te zijn. Het wordt veel op het platteland verkocht en kampt met een saaie uitstraling. Een imago zoals Gazelle of Batavus dat hebben zit er voor Union niet in, misschien ook omdat Union in omvang maar een kwart van deze bedrijven uitmaakt. Daarom werden onder de leiding van Van der Linden de dure modellen uit het assortiment gehaald en onderging Union tegelijkertijd een facelift. Union kreeg een chiquer imago aangemeten, met als doelgroep het koopkrachtige publiek boven de veertig jaar. De ontwikkeling van het aansprekende "double easy"-frame, een nieuwe variant op de kruisframe-fiets, zorgde in de jaren 90 voor een onderscheidend vermogen van Union in het segment stadsfietsen. Maar het mocht allemaal niet baten. In tegenstelling tot het nieuwe imago was de fabriek in Nieuwleusen sterk verouderd. Tot woede van het personeel kondigde Van der Linden in september 2001 aan dat de productiefaciliteit in Overijssel gesloten en naar de bulkfietsenfabrikant United Bicycles in Maasmechelen (België) overgeheveld zou worden. Wie zijn baan wilde houden mocht de 300 km meeverhuizen. Ruim een maand later zag United Bicycles echter om financiële redenen af van dit plan. Daarna bod Union zichzelf nog bij Accel/Batavus in Heerenveen aan - zonder succes. Vervolgens werd door een van de leveranciers voor Union faillissement aangevraagd. Dit mondde op 1 november uit in uitstel van betaling en het instellen van een bewindvoerder op de plaats van Van der Linden. Op 20 november werd het faillissement alsnog een feit. Voor de overname van (delen van) Union waren er een handvol kandidaten. Uiteindelijk viel de verrassende keuze van de curator op de sociale werkvoorziening Larcom uit Ommen, die al vele jaren assemblagewerk voor Union deed en een grote crediteur van Union was. Larcom maakte met Union een doorstart, waarbij éénderde van de oude Union-werknemers werd overgenomen. 2003: De productie van Union verhuist naar een ander, moderner gebouw in Nieuwleusen. Union probeert zich te profileren door - anders dan de concurrenten - fietsen volgens de individuele wensen van de klant samen te stellen. Voor de productie blijkt dat een grote uitdaging te zijn, voor de verkoopcijfers levert het geen stijging op. 2005: Union, dat qua marktaandeel al jaren kwakkelt, wordt door Larcom verkocht aan Dutch Bicycle Group (DBG) uit Schiedam, een fabrikant van B-merkfietsen voor ondermeer bouwmarkten en winkelketens. Alleen de productie blijft voorlopig via een driejarig contract in handen van Larcom in Nieuwleusen. De verkoop vindt niet langer plaats via een eigen dealernetwerk maar via twee geselecteerde kanalen, waarvan één Halfords is. Feitelijk is dit het einde van Union als fietsfabrikant. |
|
|---|---|---|
| Framenummers | ||
| Tot de eenmiljoenste fiets in 1966 nummerde Union voor zover bekend gewoon oplopend. Daarna kwamen achtereenvolgens verschillende nummerseries, deels met en deels zonder letters in het nummer. | ||
Heeft u zelf een oude Union-fiets? Geef hem dan op voor de fietsendatabank! Hoe u dat doet leest u hier.
Copyright by Herbert Kuner, © 2001 ...
All rights reserved.
Last update: 28-08-2023