������� ����� (original) (raw)

XPOHOC
"������� �����"
"������"
"������"
"�������� ��������"
������ "�����"
"������� ����"
"�������"
"������"
"��������� ����"
�����-������
��������
��������
����������
�����
�������

������� ��������

�� ���� ������ �� ��� �������� �����Ņ�

(������ �������� � ���� ������� �������������� �������).

�.�. ��������. ���� � ����� www.rusinst.ru

� ����� � � ��������� � �������� �� motto: Oser! (������! � ����.)
���� ������� �������������� �������.
�� ������ � �.�. �����������. 29.I. (10.II) 1873 �. ���������

� �������� ����������, � ������ ��������.
� �����������.
� ���� ������ �� �������? � ������� �.
� �� ���� ����� ������� �� ���������������,
���������� ��������, ����� �� ����������,
���������� �� �������� �������� �������, ��������� ��
����� ��������� ��� ���� �����������?
������ ��������. ������������ ������.

��� ��������, �������������� � ���������� ���������, �� ���������� �������, ��� ������������ ���� �������� ��� �������� ������, ���� ������������ ��� ��������� �������� ���������, �������� � ���� ����� ������� ������, � ������ � � ���������� � ����� 1920-� ��., �� ��� � ���������� ������������� ������������������ ������� �������� �����. ���������, ��� ��� �� �������� ��������� �����:

� ����� �������� ����������, � ������� ���� � �������� ������� �� �������. � ������ ������ ��������, � ����������� �, ������������ ������������� �������� ��������, � ���� �����������, ������� ��������������� ���, ���� �����, ��� ����� ����������� ����� ����������, ����������� �������� ������� � �������?[1]

��� �����, ��� ������ ���������� �� ����������� ������� ������������ ������� (��� �������, �������������, ������� � ������ ����� ���������), ������� ������� �������� �����, � ���������� �������� ������������ � ����� ������������� ��� ������, ����� ��� ������� �������������� ����������� ����� ��� ������. ��������, ����� �������� ������ ����������. �� ��������������� �� ��� � ���, ��� ���������� �������������� �������� �����, �������� � ���������� �� �������� ��������� ���-�� �������� ������ ���������? ����� ���, �� � ��������� ������ ��������, �� � ��������� ��� ��������� ���� � ����� ��������� � ��� ����� �������� �� ��������� �� ������, ��� ��, � ���� ����� �����������! ��������, ��� ������������ ����� ����� �.�. ��������, � ��� 1841 �. ������������ ��������� ������ ���� �������������� ������� �������, ��� ������ ������������ �������� ���������, ����� �� ��������� ���� �������� ��� ������� ��������, �� ��� �� ����� �������������� ����������.

� ��������� ����� �����, � ����� ���������� ������ � �������������� ���������, � ��� ������� ���� ������, ��������������: ����� �� �� � ��� �� ����� ��������. <�> ��� ����� ��������������� � ����� ��������� ����� ��� ���������: ��� ��� ����� ������������. <�> ������� � ������������ ��������������, �� �������������� ������� �������: ���������, ���� ��� �������� � ���� �����-������ �����. <�> ������ � ��� ����� �������� ��������� �������� ������ ������� �����������, �������, ������� �����������, �� ����������: ��� � ���� � � ���� ���? <�> �������� �� ��������� �����������, ��� ����� �������������� � ������������ ��� ������������ � ������ ���� ��������; � ���������� ���������, ������ ������� �� ����� ��� ���-�� ����� ����������, ����������� �������� ��� ������ � �������, � ������� ��������� �������, ���������� ����, ������ ������� ���� �� �����, ������ � �� ���� ��������� ���� �������, ������������, � ��� ��� ���������� ��������� � ������� ������� �� ������ �������[2].

������ ��������, ��� ��������, ������ �������� � �������� ������� ����������, ��� � ��������� ���� �� ���� ������. ����� �������, �� ����� ��� ������� �����-�� ������� �����, ������������ � �������� ������� �������� �� ��� ������� �����������, �������������� ����� 1924 �. � ��������� ������. � ���� ������ ��� ���������� (� ���� ��������� ������������� ������������ ���������) ������ ��������� ��������� ������������ ������� ��������:

� ������, ����������, ���� ������ �������� � ������ �������������� ���������: ����������, ������� ���������� � ���, �������, ��� � ����, ����� ������ � ���� �� ��� (��������) ���������� �����, � ����� ����� ������� ���� ����� � 19-�, 20-� ���. ������ ����� �������� � ���� ���� ��� �����, ��� ��� ������� �����������, ���������, ��� � �� �����������, �������, ���� ���������, ������� ����� � ���. <�> ���������� �������� ���� ���� ��������� � �� ����� �����-�� ��������� � ��������, �� �� ������, ��-��������, ����� ����� ������� �����[3].

��������, ��������� ����� ������� � �.�. ������� ������. ��� ���� ������� � ��������: �� ����������� ����� ������� �������������� ���������� ��������� �� ���������� ������� ������� ������������, ������� �������� ������ � ��������� ������������� �� ������������. ������ ��������, ��� ��������, ������� � ����� � �����. ����� ��� ����� ��� � �� ������ ������������, ����������, ������������� �������� � �������� ������ � �������, �� �������, �������� � �����. ���� �� ��� ����� ��� ���� ������������ ����.

� ������� � �.-���������� � 1817 ����, �� ��� ����� ������ �� ���� ��� ������ � ����������, � ����������� ������� � ������������������ ������� (������������ �� ������� ���� �� ������ ��� ������������ ���������� � �������� ���������� ������ �� �����������). � ������ ���������� ����� ��������� �������. ��� ������� ���� ����� ��������� � �������� �� ��� ���� ������ ������� ������������. <�> ������ � ��� ����� ������� �����, �������� ������� ����, ��������� �� ���� �������� �����������, ���������� ��������� �� ��� �������� � �� ��� ��� ����� � ���������� �� ��� � ������[4].

�������, ���������� ���� ����� ���������� �������� � ������������� ����������: 11 ����� 1840 �. ������������������ ���� ����� �� ��������� � ��������� �.�. ��������:

���� �� ������� ������������� ��� ���������� �������������, �� � ����� ���� ����������, ������������ � ������� ���� �������. ��� ��� � �������������, �� ����� ����� ����, ��� �� ��������� � (���! � �.�.) ���� ������ (���! � �.�.) ������ ������������. � ����� ������ ��, ���������� ��������, ������ ���� �������, ������ �� ���� ���� ���� ���������, ��� ��� �� �������� ��� ������� ���������� � ���������� (���! � �.�.) ������� ������� �� ������� (���! � �.�.), ������� � ����������� (���! � �.�.). ������� (���! � �.�.), ���������� �������� �[5]

�� ������ ��, ��� ����� ������ ������ �������, ����������� ����� � ����������� �����? � ����� � �� �������, �� ��������������� ��������� � �������, ���������� ��������� � ������ ���. � ����� �������, ��������������, ����������� ��� ������������, �� ��� ��� ����������. ���� ������� ������ �.�. �������� � ������������� ����� ���������� �� ����. � �������� ���������� ���� ������� �������: ����� ���� ������� �� ��� ��������� � ����� �������� � �����-���������, ������ ���������� ��������� �������� �� ������ ������ ��������:

������� �� (������ � �.�.), � � ���������� ��������� ������, � ���� �� �� ��� �� ������� �� ���� ��������� �����! �? � ��������� ��������� ��� �������, ������� ����������, ��, �������� �� ������, ��������� �������� ��-������ � ������ �������� ����. ��� ��������, � ���� ��������� ��� ���, ���������: ��� ��-��������� ����? �� ��������: ����. ���������: �� ��� ���? � �� �����������, ��������� ����� � ������. � ������ �� ���������. ������� � ������� ��������� � ������: � ����� ���� � ��� �� ����� ����, ������ ��� �� ������� �� ������� ����[6].

������ ��� �� �� ��� ������? �������, ����� ����� ������������ ����� �������������� ������������� ���������� �������� ����� �������� ��������:

� ����� ��������� ����������� ���������� �������� � ��������� ���� ������ ������� � �� �� ����, � � ��� ������ � ���������, ��� ��������� �� ����� ���������� �������� � ������������. <�> ���������� ���������� ���� � ��������� ���� ������ ��� ����� ��� ����� ��� ����� ���: ��������� ����� ����� � ������� ��������, � ������� ����� ���������� ������ ������� �� ��������� � ��� ����� ���������� ���-�� ��������� ������ ���� ����� ��-���������, ������ ��-������, � � ����� ��������� ���������� ������� �� ���: �������� �� ������ � ����� � ���������� ������ �� ������� �������� ������� � ������ � ����������� ��������� � ��� ������� ����� ������� ������ � ����� ��������� ������, ��� ��-��������� ��� ��������: ��������껅[7] ������ ��������� � �������� ������������� ������������� �������� ������� ���: ������ �����, � �� ����� � ��������?� (�������� �.�. ��������� �����. ������, ��������������� ����������, 1966; � ����� �� ���� �������� ������ � ������� ����������� �������� ���.) ������ ������ ������ � ������: ����� ���� ������� ��������� ����������� �������, ����� �� ������������ ����� ������ ������. ����� ������� ����. �� � �������� � ����� � ��� ��� �������: ���� �� �� ��������� � ������� ������ �����. �� ��� ����� ���������? ��� ��-������? ���. ��-���������? �� � ���� ������. <�> ����� ����� ���������: � ������������� ���������� ������ � ������������ ����� ��� ����� ��������� ������ ���� ����� � ��� �������� ���������. � ���������� ����� ��������� ����������: ���������. ���������� ����� � � ��������� �� ������ ����� � � ������� ������������[8].

��� �� ����� �����, �� ��������� ������� ��������, ��� ������� ���� ������������ ������ ��������, �� ��������� ���������� ������� ������ (��������� ������), �, �����, ���� � ���� ����� ��������� ���������, �� ���� ������� � ���������� ������. �� �������� ��� ��������-����������� �������, ��� �������� ��������� ������������ ���������� �� �������� � ����� ���������� ����������� ���������� ��. ��� �� ������ ������� �������, ����������, ��������� � ������ ���� � ����� ������� �� �����: ������ ����� ���������� �� ��������� (�, ���� � ���������� � �.�. �������� � ������ ���� ���� ���������� �������� ���� ������[9]). ������� �������, ���� �� ����� ���������� ����, ����� ����������� ��� �������� ��������� ��������� ������. �� � ����� �� ���������������� ������ ���������, � �� ������ ���� � �������� �� ������� �������� �����? �������� �� �����, ��� � ��������� �������� ���������� ������������ � �������� �� ����, ������ ��� �������������� �����. ��� ��� � �������� ��� ������� ������ ������ �������������� �������:

� ������� ��������! �� �������! ���� ����! ��� ��� ��������� ���������� ���, ���������� �� �������. ��-������, ��� ����� �� �����. <�> �������� � ������ ����. �, ����� ����, ����� �� ����� ������� ��������. ����� �� ������, �.�.! ������� ��� ������. �� ��������, ��� � �����������[10].

������, ��������� �����������, ��� �������� ������ ����������� ��� ������������ ��������, ��� ������� � ���� ��������� ������. �������, ��� � ���� ������ ������� � ���������� ����� ����� ������������ ������. �������, ����� ���������� ���� ������������� �� ���������� ������������ ������ ����� �������� ����� ���� � ������� �������������� ��������.

***

�������� ������� ����� �.�. ��������, ��� �� ��������������� � ���� �������������� �������� ���������� ��������������� �������, �� ����� ��������� ����� ���������� ������������� ��������� ����� �� ������� �����. ��� ����� �� ���������� ����, ��� ������� ���������� � ��� �������������� � ������� �������� ������������� (�� ������������ ���������) �������� ���������? ��, ��� �� �� ��������� �������� � ���������� �� ������, ��� ����� ������������ ������� ������ ����� � �������� �� �������������, ������ ������� ����� � ������� ������������ ������� �������� ���������� �������� ��������� ������� ��������������, �� ��� � �����-�� ����� �� ���, ������������� ���� ���������� ��������? �� ����� �����, ��� �� ������ � ��������� �����������, ������ �������� ������������� ��������� �������, ���� �������� ����������� ����� ���� ��������� ���������, ��� ����� ����� ������� � ����������� �������� �������� � ����������� ���������� ���� ���������� ����� ���������. � �����, �������, ��������, ����� ��������� ������� ��� ��� � ��� ���� � �������� ��� ����� ��������. ������ ���� �������� � ��� �� ������ ����� ����� ������ ������ �������� �������, ��� �� ���� � ���������� ���������� ����� ������� ���������, ������������ �������� ����� ������ �� ������, �������� ������� � ��� ������:

� ��, �����, ����-������ �����, <�> � ����� ��� ���� ������ ����� ������ ������. ���������� ���������, ������ �� ������ �, ���������� ��������� �� ����������, �������: � ���, � ������ �� ���; ��� ������ �������, ��� �� ����������� ���� � ���� ������! <�> �������� ������, ��� ���, ���������� ���� � ������, ������� ������. ��� ��-���������� �� ��������, � ����, ������� �� ���, ������� ���������� ������, ����� ����� ��������. ��� �� �������� ����, � ��� ��� ���� ����� ������ � ������������[11].

�������������� ���� �������, ��� ������� (��������� ���� �������������� ������) ��� � �� ������ ����������� �������� �� �����������. �� ��� ��� ��� ��������� ������ � ������ ����� �������, ��� � ������������� ��������� ������, � ������������� ������������, � ����������� ���-�� ���������� ����������� ��������� �����. � ����� ������ ���������� �������� � ���� ������������ �� ��� �����. ������� ��, ���� ������� ����� ��������� �����, ����������� ����� �������� ������� � ���������� �������� � 50. � ���, ����� ������ �������� �������, ����� ������ �� ������� ��� �� ������� �������[12]. �������� ���������� � ����� ������������ ������������ ����� �.�. �������� � ����� � ����� ������ ����������. � ������ ��� �������������� ����������, ������ � ������� ������ ������� ����������� ���������� � ��� ������ ������ �������� (������ ���� �����������!�), ���� ���������� ������ ����������� � �������� �� ������ ������ �������� �����������, ������� ����� ������ ������������ � ���������� �������� ������� ����������� ���������, �� ��������� ���� ������ ����������� ������� �������, ��� � ��������, ������ � ����������. ��� ���� ������� �� ����� �������� ��������� ����������, �� �� ������ ��� ��� ������� �����, �� �� ������� � ������� ����� ����������, �� �� ����� �������� � ������������ �� �������� �����������. �� ��� ������������ ��� �����, �� ��� ������������� ��������� �� ��� �����-����. � ������ ��� �������� ������ ����������� � ������ ���� � � ������������� ��������, ��� �� ����� ���������� ������ ���� ������ �������, � �� ������� ���� ������ ������ ������ ���������, ��� ���� ������ �����������. �����, ����� ����� ������ ������ � ���� ��� ���������� ������� � �� ������� �������, ����� ���������, �� ������ ������ ���� � ������, � ������ ��� ��� ������� ������� � ��� ������ ��������� �� ������ �� ������� ������. �� ����� ��������, ����� �����, ����, � ������� � ��� �������� �����, � ����� ���� � ������ �������� �������� ����, ���������� � ����������� �������� �����, ��������� �������� ��������� ��� ����� ������. �������, ������, ��� �� ����� �� ������������, ��� ��������� �� ������ ������, ������� ����� �� ����� ������ ��������. ���� ������, ���� ��� ������ ����������, �� ������� ��������� ������! �������, � ������ ��� ���������� ��������� �� ���������� ��������� �� �����, ������� ��������� �������� ��� ������ ������������� ����� ��������, � ��������� ����� �� ���� �����, �� �������� �������������� �������. �������� �������� ���������� ����� ������, ����� �������� �� �� ����� ����������� �� ��� ���������� ����� �� ��������� ��������. �������� ������ � ������ ������ ������ ����������, ����� �� �������� ��������� ������� ����� ������ � ����������� ����������. ���� �������� �� ������ ���������� � �������, ����� ������ ����������� ��� �� �������������� ��� � ���������� ���������, �� ���������� ������������� ����� �������, �� ������ ������� ����������� ���� ����. ��������� ������� ��� ������� ���������� �����. ������� ������ ������� ������� ����� �� �������� � �������� �����������, �, ����� ��, �� ����� �������, ��� �������� �������� ��������� ����. ��� �� � ������� �����, �� �� ��������� �����:

� �������� ��� ��� � �����! � ��� � ��������-��, �������! ������ ������ �� �������, � ����-�� �� ����������. � �������� ������ ����! � ������ ��������� ������������. ������� ����������� ������. � ��, ��� ��� �����? � ������� ����� �����������. ������ � ��������� ����������� �������� ��� ������. � �� ���� �� �����, �������, �� ������������ ������! � ������ ��, �������, � ����� �������, ������ �����: ����� ����� �� ������ ������; � � ������� ������ ��������, � ������������ ����� � ������ ���������! � ��� ������ �� ������ ������? � ������� ���������, ����������� ��������� �����. � �� ����, �������, ��� ����� ����������; ���� ������ ��� ��������, �� ����� ���-�� ����� � ������! ������� � ������� ������ ������ �, ��������, � ������ ����� ���� �� �����. ��� ������� ��������, ��� ������� � ���� ���[13]

����������: ��� � ������� ���, � ���� ������, ������� ����������� �� ������ �����������, ��� ����� � ������ ��������� ��� ��� ����� ��������������. ��� ��, ���� �� ���� ��� �� �������� ���������� ��������� � ������� ������� ������� � �������� ����� � ���� ������. �� ����� �� �� ��������� ��� ���������������? ��������� �� ���� �� �������� ��� �������� � �������� ����? � ���, �� �����, � �������� �� ���������! ������ � ������ �� �������� �������, ������ �������������� ����� ��������� ������, � ������ ������ ���� ������ ����, ���� �� ������� � ������ ������ �������� ���������� �����:

� ������! ������! ��������� ������ �� ������� �����������! �����!

�� �����, ������ �� �� �� ���� ��� ��������� � ��������, �� ������ ������ ������������� �������������� ������� ������� ��� � ���? � �� ��������� ������ ����� ������ ������� � ���������. ������������, ��� ��, � ������� ���� ���������� ����������� � ������� ������ ��������� ����������� � ������, ��� ����, ����������� �������� ������� (!), � ���� ����� ����������� ���������� ���:

� ��� �� ������ ������ ������� �������, ���� ��� �� ������? � ������� ���. ������ � ����� � ���� �� �������, � ����� � ������ ����� ������ � ��������� ��������� ���������, � � ���� �� ��� ��������������������. � ���, ����� ���� ����� �� �����, � ������ �������� ����������. � ��� ������? � ������, � ������� ���������� � ������������ ������� �������� � ����, ���, ������������ �������� ��������, �������� ������� ������ �����, � ��� ������� ��� ������ ������������ �����, � �� ������ ������, �� ���� � �������. <�> � ���������, � ����� ����� ��������� �������, ���������� �� �������� ������ ����������, � ��� ��� ����� ������������ ����� � ����� �������? � ������������ ����� ����� ��� ������, � ����� ��������� ���������, ��������, ����� �������� ��������� ����������� �����, � ��� �� �����������, ���������, ������ �����-������ � ��������� ��� ��������������? <�> � �����, �����, � �� ���! <�> ��� � ������ �� �����! ���� ������, ��� � �� ���������� �������� � ����������, ��� ����� ����������. ��� ��� �� �� ���� ������� ��� � ����, ���� ����������![14]

�� ������ ��, ���� ��� � �� �� ��������? � ��������������� � ������������� �������� �� ����������� ����� � ������ ����������� �������������. �������� ���� ������ ������� ����� ��������� �������. ��� �, � ��������� ������� �� ����� ���������� ��� � ������������. ���� �����, �� ������ ����� ����� ����������� ����������, �� ����� ������ ������ ���������� ��� �� ������������� �� ������ ������������� ��������, ������ �� ����� �������� � ���������� ��� ���������� ���� �������� ���������������� � ������ ������. ����� ���, ������� ����������� �������� ����� ���������� ��������� ����� ������, ���� � ����� ������������� �� ������ ��������. ����� ��������� � ����, ����������� � ��������������� ���������, ��� ����� ���������� �������������, ���� � ���� �������, ����������� ������ ���-������ � ����������. ���, ��� ������ ���������� ������������� ����� � ��������:

������ �� �������� ������ ��������, �� �������� ���������: � ��������� ��������� �������� ������� ������� �������� �������� �� ����������. � �� ��� ��, ���� �� ������! � ����������� �� ������ ����. � �, � �� �� ��� ��� ����! �� ��� ������� ��� ������� ���������! � �������? � �� ��� ��� ����� ��������? � ������� �� ����� ������������� ���������� ����. � ������ � ������� �� ����! <�> �� ������� ����, ��� ������� ������� ��� �������![15]

�� ��� ���, ������������ �� ���������� �� �������� ���� ���������� ������������!

� ���, � ������ �����������, � � ���� ������� ����� ��� ��������? � ��� �� ������ ��� ����� ��� ��� � �������� �������� �� ����������, ������ ���� ����� ���������� ��������� � �������� ������ ������? � ������� �����������, ��������, ������������ ������� �������������. � ������ ��, � ���������� ����, ������ ������������, � ��� ��� �� ������ �������, ��� ������� ������� ������������ ����� � �� � ������������� ��� ��� �� ���� �����! ��� ��� ��� ����������? � ���������������� ����������� ����, ������� ���������� ������� ������ ������ �������. �� ����� ������� �� �����������, � ����������� ����� ������ ����� ��������� ������: � � ��� �� ��� �������?[16]

����� �������, ��������� ������� �������� ������ ���������� ������ ���������� ���� ���������, ��� ��-������ ������� ����, ��� �� ������������� ������� ���� �����������, ��������� ����������� ���������� �������������. �� ������ �� �� ���� ���������� ������� ������ �� ���� � �������� � ����� ������ ������������, �������� ����������� �� ������� �������� ������ � ����������� � �������� ��������� ������������ ��������?

***

����� ���, ����� ������ ���������� ��������� �� ������ ��������-��������������� ��������� � �������������� ��������. �� ������ ���, ��������� ��� ����� ������������ �����, ��� ����� ������� � ��� ������������ ���� �������������:

��� �������� ������������� ����������� ���� ������������, �� ���� ���������������� ���, � ����� �������, ��� ���������� � ���������, � ������ � ��� ��������� � ������� �����������, ������������ �� ��������� ��, ��� �����, �� ������� �������. �������, � �������, ��� ��� ��� ���������� �������� � ������: ��������� � ����������, � ����� �� ����� �� �� ����������[17].

�������������, ������ ��������������� ���� ���� ��� �.�. �������� �����������. �� ���������� ��������� ������ �������� ������ �����������. �� �� ���������� � ���������� ����� �� ������� ��� ����� ��� ����� ������ ��������. � ���������� ����� ������� �������� �.�. ������� ������� ���� �� ��� ������� ��� ���������, ��, ������ �����, ��� ��������, ����������� �� ������� �������� ������ � ��������� �� ����������, ������� ������� ��� ��� ��������, ���������� � ��� ����������. �� ������ �� ��������� �� ��������� � ��� �� ������� ���� ����� ���������� ��� ����� �������� � ������ ������ ����� ��������� ������� � �������� ����� ��������������� ��������������, ����� ���������� �������? ���������� ���� ��������� ����� ��������� �� �������� ������� �� �������� ������, � ���������, ���������� �������������� ����, ������� ����� � ��������� ��������. �� �������� ����������� �������� ���������������� �������, ��� ������������� �� ������ ������������� ���� ��������, �� � ������ ������� � ������������ ��������, ��������� ������� � ������ ������ ������, ������������ ���� � ���� ��������������, � �������������� ����������� ������ � ���� ... ����������� � �����������������!

������ (�� ������������, � ��� �����), � ����������� �.�. ������� � ����� �������� ���������� �� ����� �������� ������� ������ ������� � ���� �� ��� �������, ���, ����� � ��������, �� ����� �������� �� ������ ������������ ��������� ����� �� �����, ��� �� � ��������� �������� ��� ������, �������, �������� �� �������� ��, �� �� ������� �� ������� � ���������� � ������������, ������������� ��� ���������. � ���� ��������� �� ����� ���� ��������[18].

�������� ����� �����-���� ����������, ����� ��������� ���, ��� ������� ��������� ���������, ���� ���������, ������������� ������ �� ������ �������� ��������������� �� ��������, � ���� �� � ������� �������������� ������� ���� ������������� � ������� �������� ����� ������� �� �����. ��� ��� �������� � ��� ����� �������������� �������. ����������� �� ��������� ��������� ������� ����� ����� ������� ������ ��������, ����������� ������ 1866 �. �.�. ����������, �.�. �������, ��� �� �����, �������� � ��� ������ ������ ���������:

���� � ���� ����� ����� � ����� ������ �������. �� �������, ��� ��� ����� �� ����� ����� ���� �������, � ����� ��� ������: ���� �������� �����; ��� ������������ ���������� �����; ��� ��-����������� �����[19].

������ ��������� � � ������� �������� � ������������ ����������� �������� ��������� �.�. �������� (�������, ������� ����� ������������� �������) ������� � ���� ����������, ������ ������� ��� � ����� �������� �����, ����� ������� ��������� ������ � �� ����.

�� ��� ����, � ����������� �� ��������� ���������, � ���� �� ����, ��� � ����� ���� ����� � ���������, ��������, ��� ��������� ������ �� �������. ��� ���� ��� ����������! ��� ������ ����� ���������� �� ������� ��������������� ��������, ���� �� �������� ���������[20].

������������ ���� ��������, ��� ������ �� ��������� ������ �� ���������� ���� ��������� � ����������� ��� ������ ���� ����������� ������� ��� ������������ ����������������� ���� � �� ������ � ��������� ����� ������������� ��������, ���� ���������� ��� ����� ���� ������ ����������� ������ ������, ��������� ��������� � ���������, �, �����, � ������ ��������� ������ �����. ������ � ���, ��������� ��������������� �� ������������ ��������� ������� �� �����, � �� ����� ������ �� ����� ���� ������. ������ �� �����������, ����� �������, � ������ ��������, ���������� � ��� ����������� � ������ ������ ����������:

� ��������� � ������ ���� ������� ����� ��������� ��������� ���� �������. �� �������� � ��������� � � ������������� ������� �������� �� �������� �� ��� ���� � ������� ��, �� �����������, � ���������21. ��� �� �����, �� ���������, ��� ��� ������ ���������� ����� �� ��� �������� � ���� �� ���, � �� ������ ���� � �����������, �� ������� �� �����, ��� ��� ������������ ����� IV, ������� �� ���, ��� ����� ������������ ����� ��������, ������� �������� �� ���� ��� ����������� (������ ��� � �.�.) [22].

������������, ��� � �������� ���� ���������� �.�. ������� ���� �� ������� � ��������. ����� ��� ������ ����� � ���� ����� ������ � �������� ���� �� ������, ��� ������ ������������ �������, � ������, ��� ����� ����������� �������� �� ��������� �������� ����������� ������ ����������, �������� ��, �����: ������� �����, ��������� ��������� � ����� ��������� ������, ����������� ��� ������������� ���������� ������ ������� �������. � ��� �� ����� �������� ������ (�������� ����������� ��� ��������� ������ ����� �������� � ����� ����� ����������) �������� �� ����������� �������� � ���� ����������� �������, � ������������, ��������������, ���������� � ���������� ������, ������������ ������� � ���������� ����� �������. ������ ������ ����� �������� �����! � ����� �����!!! � ������ � �������� ���������� �������� ������ ���, ��� ������ ��� �������� ����� ���������� ������ ������ ���������, ����������� ���������� ����� �������, � � ����� ���������� �������, �������� ������� ����� ���� �������� �������, � ��� ����������������� ����������, � ���������� ��������� ��������� � ���������� ������� �������, � �������� � ����� ��������� ���� � ���� ����������� ������ � �������� �� ��������� ������ ������������ ������� ����� ���������. ������ � ������������ ����� ��������� ��� ��������� �������, ����� ������� ��� ����� ��������. ����� ��� ������� �� �� ����� ��� �� ����� � ����� ���������� ���� �� ������� ����, � ������������� �������� ��������� ������ ����������, ����� ���� �� �� ��������, �������� ��� ��������. ��� ��� ��� �� ������� ����? �������� �� � �������� ���� ��������� �������� � ��������� ��������� ����� ������� �����������. � ����������� ���������� ������ �������� �������� � ��� ��������� ����� ����� �������� � �����������[23].

����� ����� ������, �� �������, ����������, ���� �� ������; � ����� �������������� ����� ������ ���� �.�. �������, � �� ���� � ����� ������ ������ �������, ���� �� ������� �� ��������. ��������� ��� ������� ��� �� ������, �� ��������������, �� �������� ���������� � �� �������������. ����� ����� ����� ������ �� ������; ������� ���� ������ ����� ��������� �� ��� �����������. �� ����� �� ������ �� �������, �� ����� �� ������, ��� ���������� ����� ��� ���������� ��� ������, ��� ��� �� ������[24].

�� �������, �������� ����� ��������� � IV �������� ����� �� ������ ����������� �������� �������, ���������� � ���� ����� ������� ����������� �������� ������ ������, �������� ������ �������� ��������:

�������. <�> (������������.) ��� ��� �� �� ��������, ��o � ���� ����, ����� ���� ����� �������� ������, ����������� ��� ����. ��� ������ ����������: ������ ��� �� ����, ��������� ��� � ���� � �� � ������ (�����������.) ����� ��, ���� ��� ����� ��������! <�> (��� ����.) �����, �� ����� � ��������, �� ������� � ��� � �� ��� � ����� � ����!� (� ��������.) ����� ��, ����� ��� �������� �����! (������.)

�������. (����) ����� �����! ��! ����� � �� ����, ���� � �������� ������� �����? ������� � ��� �! ���� �� ���� ������![25]

���� �� �� �������� ������ ������, �������, ��� ����� ���� ���� �� �����, ���� �� ����� ������ �� ���� ������� ���������� �������� �������������� ����������. ������������, ��� �� �� ������ ������� ������ ��������, ������� � ����� ����� ���������� ������� ������, �������� ���������� �������� ������������� ������ ��������, � ����� ������, ���������� ����� ������:

����������. ��� ��� �� ���� � ������? �������. ��� ��� ���������, ���� �����������. �����. ����������. �������� ������� �� ����� ����� � ���, ����� ����� �� � ����������� � ��� ���. ������� �� ��������, ����� ����� ��������. �������. �������, ���� �����������. �����. ����������. ������ ����� �������? �������. ��� � ������ �����. �����. <�> ���������� (�������). ������� ����, ������� ����������, ����� ���� �� ��������, � �� ������ �� ����. �������. ������, ���� �����������. ����������. �������� ����, ������� ����������. (�������.) �������(����). ���� ����� ���� ���������� ������� ������ �� ����! ���� ������ ��������� ���� ����� ���� ����� �� ����� (������.) ����� ��������������. ��������� ������� �� ���[26].

���������� � ������ ��������, ��� �� ����� ��������� �������� �������� ��������, �������, ��� ������ �����, ������� ���� �� �������. � �������� ���������, �������� ����������� ��������, ������������ ���������� � ���������� ������ ��� ������, ������ ���������� �����:

�������� ����� ���������� � ������� �� ����, � ������� ������ ����������� � ������ � ��������, � � � ������ ������ ����� �������: �� ��� ����� � ���� �����. ������� ������� ������, ������� � ���� �������� �������, ��������� ���� ����: ��� ���������, � ������, � ��, ��������, ������ ���������� ����� � ��������, ��� �������, ����� ���� �� �������, ���� ������� � ���� �����[27].

������ �������� � ��������� �������� ��������� ���� �� �������� ���� ������������� � 25-� ������ ������ ������� � ���������, ��� ������������ � ���, ���� ���������� ������� ������ ���� �� �������: � ���������� ������� ����� ���������, � ��������� �������, � �� � ������ ��������� �������: ������� ������� ����������� ������ ��������. ���� �������� ������, � �����, ������, ��������� � ���������: � ��������� ��������, ��������, �� ��� ������, ������� �������, �� ���������� ������� ������ �����, � ��� ��� � ���� ����? �������? � � ��� �� ����� ��� ������� �������, � ������ �������� �����, � � ���� ������������, ������ � ���! �� ���� ������, ����� ��� ���� ��������, � ��� �������� ������ �� ���� �����������, � �� ������� ����� ����. � ������, � ������� ��������� �����, ��������, ���������� � ����� ������� ������: � ��� �������, ������? � ��, � ������� �����, � � ��� ������� ������ �� ���� ���������� ���� ����������������[28].

���, ������� ����� ���������� ������ ������, ��� ������ ��������� ��������� ����� ��������� �� ��������� ��� ����������� �������� ���������. ������ � ������ ��� ���������� ������������ ������� ������� ��������� ��������� ������ � ����� ������� � ���, � ��������� �������� ������ �������. �� �� ������� �� �������� ����������� �����, � ��������� ���� ���������� ��������� ���� � ���, ��� �� ��� ����� �� ��� �� ��������� ����� ������ ������ ������ � ���������� ���������� ��-�����. ���� ��� ����-�� �� ��������� �����, �����, �������������� ����� ��������� ������ ������, ���, ����� ����, �� ��������... ���������� ������, �� �� ���� ������ � � ������ ����� ����� �����, ����������� ������������� �������� ����� �.�. ��������:

�����. <�> � �������� ��� ��� �������. ��� ������ � ������. ������. ��, �������! �� ������ �������� ����! �����, ��� ���� ������! ��������� �������. �������� ����! �����. ��� � �� ���� ������! ��� ����� ��, ��������� ������ ���� ��������� �����? �����. � ������ ���� ���� ����� ������![29]

������ � ���, ���� �.�. ������� ������ �� ������, ��� ������ ������� ����� �������� ���� �� ����������� ������� �������. �� ������� ���������, ��� ����� �� ������������ ���� �������������, ���������� ��������� �� �� ������� ���� ������������ � ��� �� ��� ���� �� ��������� � � ����������� ������� ������������ � ������ ������. ������� �������, � �������� ������� �������� ����������� � �������� ������������� ����������� ������, ����������� ������ ��� ����� ��������������� ����������� � ��������������� ��������� ����� � ������. ������������ �������, ��� �� ��������� ������� ����� ������� ��������������� �� ����� �������, ����� ������� ������� ������ ������ ������� ����� � ����� ������� � ��� ��������� ��� ��� ����� ����! ��������, ��� ����������� ������ ������������� �������� ����� �.�. �������� ��������� ������ �����������. �������, �������� �� ���������� ��������������, ����� ������ ����������. ���, ��������, � �������� ������� ������������ �� ���������� ���������������� ������ � ���������� ����� ������� ������ ��������[30], ����� ����������� ����������� ��������, ���� ����������� ��������� ��� ���������. ������� �� ���� ����������� � �����, ��� �� �� ���� ������� ������. � ������, ��� ��������� ��� �������� ��������� �������������, ��� ������� ���� � ��������. ������ ������������ �������, ��� ��� ����� ������, ����� �� �������� ����� ���������� ������, � ��� ����� � ���, ��� ����������-�� �������� ���� ������ (!) ������[31]. ��� �� �������� �������� ������ ���������� � ����� ����� ����� ���������� � ��, �������� �� ��������� ������ �� �� ����������, ��� ����� ������ ��� ��� � �� ������� �����.

� ������� ���������� � ������ ���������, � ������ ������� �.�. ������� ������ 1869 �. ����������� ����� �.�. ������������, � ���������, ���, ������� �����������! ���� ������� ������ ��� �� ���������, �� ��� �� ������ ���������? ������ � �����![32]

��������, ����� ���� � ��� ������������ �.�. ��������� � ������ ���������������� ������, ������� ����� ���������� ���� � ��������� ��������� ��������, ��� ������������� ���� �� ����� ������� ������������ �������, �����-���� �������������� � �������. ����� �����������, ��� ����� ���������� � ����� �������� �������� � ��������������� ���������! �� ����, �� ����� �� ������ ����� ������������� ������ ������������� ���������� ������� � ����������� ��������� (�������� � ������� �������� ������ � 1926 �.), � �������� ���� (������� ������ ��������� � �������� ����������� � 1925 �.), � ���������� ����������, �������� �� �� ��������������� ������������ � ������� (���� ����������, �������� ��������, ��������� ������ � 1929 �.; ������� � 1936 �.). � ������, ������ �� �������� �� �������, ������ � ��������. �������� �����, ��� ����� ��������� ������, ������� ��������� ������ ���� ���� ������������ ����������� ���������� �������, �� ���� �� ���� ������ ��������� ��������. ����, �������, ����� � ��� ����, ��������� ��� ���� ���� � ������ ��������� � ������� ��������. ����������, �������� �� ��� �� ���������� ������������� �� ��� ���������� ������ ������ 1930 �., ��� � ������ ������ ������ ��� �� ��� ������. ���� �� � � ������������ ��������, � ����� ���������� ��������� �������� ������ (� 1932 �. ��������� �� ����� ���� ���������) ������ �� ����������� �� ��� ������. �� ����� ��������� ���������� �� � ��, ��� � ����������� ����������, ����� ����� ����� �������� ������� �� ���������� �������� ����� ���� ��������� ����, ���� ������������ ��� ����� �������� ���. �� ������ �� � ����� ����������� �������� � ���� �������� ��������� ��� � ��� ���������� ��������� (����, ��������� ��?) ������ ������� � �������������� ��������� � ����������� ����������?

�� ������� �� ����, � ������� 4 ������ 1956 �. � ����� �������� �.�. ���������. � � ��� ����� �.�. ������� ��� ���� � ��� �� ������: ������ ������ ��������? � ������ � �������� ���� � �� ��: � � ��� �� ��� �� � ����� ��������? ���� �� ��������� �������, ����� ���� ������ ������, ��� �������� ����� �� � ��������, �� � �������, � �������� ������ � ������� �����, � �������, � ����������� ��������� ������ � ���, ��� ��� ����������. � ��� �� ����� �������� �� ���?[33]

��� ���� �������� � ������ ����� ���������, ��������, ��� �������� ����� �������� �� �������� �� ������ �� ����. ����������� ������������� ���������� ���������, ���������� ������ ��������� � ������������ �����, ����� �������� � ������ ����� ������ �������� �� ��� �� ������ � ������� ������ ����������������. �� ������ ���� ��� ������� � ���������� ��������? ���� �� �������� � ����������� ��������� ������ ��������������� � ����������� ������������ ���������, ������� �� ��� �� ������ ��� ����� ������ � ���������� ���������� II? ����, �������! � ���� �� �� ����������� ���� ������ �.�. ��������� � XXXIII ���� ������������������ ������� ���������-������ (�.442-447).

��� �� �������� �� ���, ��������, � � �������� �������� ����� ���� �.�. ������� ������ 1861 �. ������� �������� �� ������� ����� (!) � �� � ���� ���� �������� ������� ����� �����, � � ��������, ��� ���� ���������� ��� ���: ��� �������� � �������� �� ��� �� �� �� ���� ������, � ��� � ������������ ���������, ��������� ��� ���� �, � �������, �� ��������� �������[34].

��� ����� ��� ��, �� ��� �� �����, � ������������ ��������� �� ������������� ��������� ������ ����������� � ���������:

��� ���� ����������� �� ��� ���������, �� ��������� � �� ���������; ��������� �������� ���� ������ ������; ��� ����������, � ���� ��������� � ����, ����������� � �����������, ����� ����, � �������. � ��������� �� ���-������ �������, � ��������� �� �� ���[35].

���, ���� ����� ����������, ��� � ����� ������ � ������������ ����� �������� ��� �� ���� ���� �������� ����� � ��, ������, ������... �� ������ �� � ������������ ������ � �������, ���������������� ���������� ������� �������� 1931 �., ���� ������� ������� ��� ����� ���� ������ ��������셻[36], ���������� �� ������ �� ��������?

***

����� �������� ������������� �������� �.�. �������� ����� ��������� ����� �� ��������� �������� ��� ������������� � ��������� �������� ��� ��������������� ������� ����������� (���, ������, ����� �������, �������� ���� �� ���������, � ���� �� � � ������ ���������� ����) � ��� �� �������� �� ��� ����� ����� �����������. �������, ����������, ���� ��������, ����� ���� ������� ���������� ��������� ����� ����� ����������, �������������� � ���� ����� �.�. ������������� � �.�. �������, � ������ ����� �������� ��� ���� ��������������� ������. �������, ������, ��� ������������ ��� ���� ������������, � ����� ����������� �������������� ������������� ���������� ��������, � ������� ����� ����������� ������ ��� ������� ������� �.�. �������� ������ ������� �������. � ����� �������, � ������� ������ � ����� � �������� ��, ������������� ������� �� ������� ����������� ����� � � ������������ ������ ����� ����� ���������� �������� ������ ������� �������� �������. � ��� ��� ���, ��� ��������, �� ������������ ���������, �� ������� ������� �� ��� ������! �� �� ���� �� �������� ������� � ���������, ���������� ��������� ������ ����������������� �������� ��������� ������ � �������, ����� ����������� ����������������� ����� ���������? ��������, ��� � ��� ������� ������� �����, ��� ������������ �������� ����� ���������������, � �� ����� ���� ������ ���������� ������ �������� ���������� (� ������� ������������ �������� ��������� ������ � ��������� ������ ��� ����� �������������� ����� ������ ������������ ���� ������) ������������� ������� ��������� ���������, ��� �������� ���� � ���������� ������������ � ������������� ���������:

��������: ������� ������. <�> ��������, ����� ����� (���������.) ������ ������� ������ �� ������ ����� ����, ��� ���. �������� ��, �������� ���������� ����� �����? ��������: �������. (������.) ������! �������� �� ������� � ����� �������� �����, �������� �� ���� ������� � ����� ������! �� ������ ���� ������� ���������! ������, ���� �� ��� ����� ���� ����?..[37]

�� �����������, �������� ������ ����� ���������� �����: � ������ ���������� ������������ ���������� ��������������� ����� ����� �.�. �������� � ��� ��� �� �����. ������� ��, ���������� ������ ����� � ����� ������������ �������������� �����. ������ ����� ���� � �������������� ������������ ����� ���������, ������ ������, ���������� ������� ������������ �������������[38]. �� � ��� ���� ������ ���������, ���������� ���������� ������� ��������� �������? �� ������������� ��������� �.�. ������, ���������� ���������� ������� �� ����� ����������� ��������� ������ ����� ������������� � ��������������� ������������� ��� ������ � ����������[39]. � ����������� �������������� �������� ������, ����������� ���������� ���������, �� ����� ������������ �����, ���������, �������, ������ ������ �.�. ���������. ������� ��������� � ����������� ������� (��������, ���� ���������� � ���������� ��������� �� ��������� �����) �����������, ��� � ����� ������������ ������������� �������, ������������� ��������, ������ ��������� ������������-����������� �����������, �������� � �� ����� ��������: ������� �������� ���� �������� �����������, ������������ �������������� ����������, ��������������� �������, ����������� ������� ���������������� ������, ��������� �������� ������ � ���������[40]. ������ ���� ����� ������� � ����� ���������� ������ � ������������� ���� ������������ � �������� ����������� ��������� ������:

��� ������� ����, ��� ����������, ��������� ��� ����� ����������, ��� ��� ���������, �������, ����� � ��� ��� ������������ ��������� �� ����������. ���������� ���� ������, �� �������� ��� ���� �������� � ���������� ����������� <������������ ���� ���������>. <�> ������������� �������� � ��� ������? <�> ������ ����������� � �������� ���������. <�> � �� ������� � ���� ������� ��� �����. � �������� �� � ���������������� ������� � �������� ���� ������� �� �����[41].

����� � ������� �� ��������� ��������� �� �������� ���� �������� � ������ ������������ � ����� �����������, ��������� ���������. �, ��� �� ��� �� ������ � �� ������ �� ������ ����������� ������� � ������ � ������� � �������� ��������� �������[42], �� ������ ��������, �������� �� ����� ����� ���� ��������� ������ ��������� �� �������.

***

������ � ���, � ���������� ������������ ������ ���������� �.�. ������� �������� ������� ������� �������� ��� ��������� ����� �������������� ����, ��������� �� �� � ����� ������ ����������� �� ����������� ����������� ��� � ��������� ���� ������ ������������ �����. ������ �� ��������� ������� ��������������� ��� ��������� �������� � ����� ������ � �.�. ���������� ��� ���������� ������ ��� ������ ���������� �������. �� ������������� ������ ������������� � ���� �������� ������� �.�. ����������, ������������ ��� ����������� ���������� ��������� ������ � ������ ������������ �����, ��������, ����� ��� ����, �����, ������� ���� ����� ����������. ��������� ��� � ����, �������, ���������, � ��������� ������������ ��� ��������� ����������� � ����� ����������� � ������ ���������� �� ���������[43]. �� � ��� ��������� �� ��� �������? �� ����� ��������� ����� ������ �� ����? �������, ���� �.�. �������, ������ ������, ��������� ������� �������, ������ ���������� ������ � ��������������� ������� ������������� � ������������� ������ ������������ �������, ������������ � ��� ������, �� ���� ������������� �������:

���� ��� ����������� �� ������� ������� ���� ���������� ���������, ��� ������� ������������ ����� ��� ��� ����������, � ��� ��� ���������� ������������ ����� � ���� ����������� ����������, ����� �� ����� �� �� �����, �� ������� � ��������[44].

����� ���� ��� � �������� ���������, � ������ ��� ����� ���������, ���� ��������� ������� ������ ��������� � � ��� ����������� ��������� ���� ������������ ������. ������� �����, �������� ����� ����������� �������� �� ����������� ���� � ����� �������� �� ����, ��� ������ ������������� ������ �� ��������� � �� �����[45].

���, ��������������� ���������� ��� � �� ������� � �������� �������� ���� �� ������ ������. ��������, �� ��� ���� �.�. ��������� ����������� �� ����� ������� ���� ���������[46], ����������� �������� ���� ����� �� �����. ��� ����� ��������� ��� ���������� ��� � �� ����.

***

�� ����� ����� ������ ���� ������� ��������� � ������ �.�. ������� �� �������� ��������. ������� �� ���� �������� ����������, ��� ����� ��������� ���� ������ �� ���������� ������� �������� � �������������� ����� ���������, ��������� ����������, �� ������ ���������� ����������� � �����������, ��� ���� ����� ������ ������������ � ���������� ������, ��� �����������, ����� �� �������������, �����-���� ���������� ����� �.�. ���������-�������. ������ ������, �� ������ ���������, ������ ����������-����������� ���� � ����� �.�. ������ � �.�. ��������, ������� � ���� ������������ ��������������� ���������, � �������� ������� ����� �����. � ���, � ������ � ��� ������������ ������������� ����������� �� ����� �������! � ����� ��������������� ������� ���������� ������� ��������������, �������� ��, � ��������� ������ ����� ����� � �� ����������� ������ ����� ������� ������ �������� � ������. ����������� �������� ��� ������ � �.�. ��������� �� 16 ������� 1868 �.:

<��������� ���������� �.�.> �������� � ������� �������������� �� ���������, ������� ��� ��������� � ����������� ������� �� ����� �������, �� ������������ ��� ���������, ��� ��� ���������� ��� �����. ����� ��������� �� ��������� ���������: ���� ��������� ������ � ��������, ������ � ���������, ������ � � �������� � ���������, ��������� � � ��������� � ����������� �����������. ��� ������ ���������� ����� ��������, �����������, ������ �����������, ������ ��������, �������� ����������� � �������� ��������. ��������� ����� ������ ��������� ����� � ��� �� ����� ��������, ��������� ����� � ������� � ��� ������������ �� �������������, ���� ������������. <�> ������� ��������, ������� ���������� <�������� ���������� ��� �.�.> �������� ������ ���������� ������ ���������� �� �����, ������� ����� ����� ������ � ������� ����������, �� �� �������, �����, ������� ����� �������� ������ � ��������� �������, ����� �����, ������� ����� ����� ������ � ��������� ����������� � �����������, � ��� �����, ������� ����� �������� ������ � ���������� ��������, ��� ��������. �������� ����� ���� ������ ���� ������ � ������[47].

�� ���� ��� ��� ��������, ������ �������, ����, ���, �������� � ������ ��������� ������ ����� ���� � ���������, ���� ���� ����������, ���������, ��������, ����������� ��� �������, � ������ ������������, ��� �� ����, ������� ��� ��� �������, �� �������� � ���� �������� � ����� ������ �������� ������� � ����������� �������� ��� �����. ��������, ���� �.�. ������� � ���������� ������� � �������� � ��������� ��������, ����� �������� ����� ��������� ��� � ���������� �� ��������� ������������� ��������������. ������� � ��� ������ ������� ������ ����������. � ������������� ����� ���� ��������, ���� ��, �� ��������� ����� �� ���������� ����� �������� ����������� �����������:

��������� �������� � � ������� ���, �� ��� ���������, ����� monsieur Veilliot.

������ ������ ������� �� �������� ����, ����, � ���, ��� ������, �� ����� �������.

� ��� ��� �������� ������������ �����, ������, �� ���������� ������� ������:

��� �������, � ������ �������, ��� ������������ <�����������> �������� � ������������, ����� ������� � ������, ��� ������� � ���������, � �� �������. �-� ����������, ��� ������������, ��� ��� �� ��� ��� �� ����� � ������ ����, ����� ���������� ��������, ��� �� ������� � �� ��� ���������, ��� � ��� �� ����� ��� �����. ��� ��� ��������� ��������������� ������ �� �����, ��� ����� � ���� ���������, ��� ��, ������, � ���������.[48]

�������, �� ���������, �������, ��� � ��� �� ������ ����� � ��������? � �����, ��������, ���������� ������� �������� � ����� ��������:

�.�. �������, � ������� � ���� �������� �.�. ���������, � ��� ��������� �������� (����� ��������) �������� ����������� �������� ��-������, �������� ��������, � ����� �� ����� ����� �� ��������, �� ����� �� ������������ ������� <�>, � � ������� ����� ��������� ����� ���, ��� ��������� ��� ����� � ������ � ���� ��, ��������[49]

���-��, ������, �.�. ��������� ������� � �.�. ���������, � ���������� �.�. �����������. � � �������� ����� ������� � ���������. �.�. ��� ��� ������: � ������� ����? �� ����!..[50]

������ ������, ����� �� ������ ��� ����������� � ��������� ��������, ��� ���������� ��� ���������� �����������. � ����� ����, ��� ��������� ��� ����������, ��� ������� ����� ������ ����, � ��� ����� ��������� � ������ ��� �� ��������? ������ �� ��� ���� �����, ��� � �������� 1920-� ��. ������������ �������� ���� �������� ���������� ���������� ���������� ������� � �������� � ����������� ������� ������, ���� ����� �������� ������ ����� ���. ���� ������, �������� �������� ������� ����������� ���������� �����������, ����� ���� �� ������������ ������� � ������� ��������� ��������� �������:

� �������� ������ ����. � ��� ����� ���� (������� � ����)? �� ����! �� ����! �� ����!!! �, �������, �� ���� �������������� ���������� �� �������: � � ������ �� ���?

***

����� ������������ ������������ ����� �.�. �������� ����� ������ ��������� �������� ����������� ����������� �� ���������� �� ��������. �������������� � �������� ������� ���� 1883 �., ��� ��������� ������� ����������� (��������� �������������� �������) ����������� ������. ����� ������� �������� ����� �������������� ����� IV � ����� �� ����������� ����� � ���������� ��������. � ����� ���������� ������ ��������� �������������� �������� ���������, �����-����, ������� ���������!

���� �������� ������� ��� ��� ������ �� ��, ��� ��� ���������, �������� �������.

�������� �� ������, �� ������� �� ����; ����� ����� �������, ���� ������ �����!

���� ����� �� �������� ��� ������ ����; �� ��! ����� �� ����� � � ���� ���� ����!

��� � ��������, ����� ���� ������ �� ������� ����������� ������� � ������� ���������� �� �����, ����������� �� ���� ���������� �����������. ����� ���� � �� ��������� ��� ����� �����! � �������������� ��������������, ������ ���� ��� ������-������ ������� ������ �������� �� ���������� ��������������� �������. ����� �����������, � ����� ��������� �������� ��� ������� ����������, ����, ������� � �������� 1930-� ��., ����� �������� ����������� ���� ����� �������������� � ������� �������. � ���������� �����, ��������, ����� ������. ��������, ������������ �������� ������ �� ������� ������� �������� ����� ���� ���������� ��������� ��� ��������� �� ���� ������ �������. �� ������ �� ��� ������� ��������������� � ����������� � ��������� ��������� � �������� � ���, ��� ������ � ���� ������������� ���������� (����� � �������) ���� ���� ������� ���� �� � ���������� �����, ��, �� ������ ������, �� ��������? ����� ������, � ��� ��� ��� ����� ������ �������? � ���������� ������������ �������� � �������, ���������� �� ��� ������� �����������, ����������� � ��� �� ����� ����������. ���, ��������, ������� � ���, ��� ����������� � ������ � �������� �������� ����� ��������� � ������� �������� � ������ � ����� �����:

������. �������� �����, ��� ��� �����? ������ � ������. �����-�� �������� �����, � ������� ���� ����-��-�����. ��� ��� �����? �����. �� ���� �����. ������. ��� ������ � �� ����? �� ��� ������ ��� ��� ��������? �� �� ��� ������ ��� ������ ��� ������ ������! ���� ����� ������� ������� ���, ��� ��� �����! �����. ������, ���� ����������![51]

����� ��������� �������� ������ ��������� � �� ����������� �������� � ��� ���������� ����� �� ��������� ���������.

������. ��� ��� �����! ������ �����? �������� (������� �������� ������). �� ��� �� ��� � ���� ����� ������. ��� �����? ��� �������� ��� �����? ��� �� ����������! �����, ������ ������, ��� ���![52]

������ ����� �� ��������.

������. ���������, ������ ������, �����, ���� ��������. ��������� �������, �� ��� ������. ������. ������ � ������ ���! � ���� �� ������! �������������! ��������� ������ � �������. ������. ��� ��, � �������� ������! ���������, ���� �� ������, �� ������ ������� ��� �����![53]

�� ������ �� � ���� ��� ��� ������ �.�. ��������? �������� ����� ����� ���������, �����������, �������� ���� ����, �� ��������� �������, ������ �� ��������� ������� ������� ������� ��������: ��������� ������������ �������� ����� ���������, ����������, ���������, �� ���� �����������������, � ���-�� ���� � �������������, �����������, ������. ���������� ������ � ����� ������ ���������� � �������� �.�. ������������, �������������� ���� ������� � � ���� ����� ����������� �.�. ����������. ���, ������ ������ ��������, ������ ��������������� � ������� ����������:

� ���� �� ������, ��������? �� ������ ����� ��������? �������� � ���� �����, � ����� ������ �������� �� �����?

������ �� ����������, ��� ����� ����������� ������� �� ���� �� ������ ������ ������ � ��� ���������, ������ �������� ��������� � ������ ���� � ����������� ������:

� ������ ��� ����� � ��������� �����. ������ � ��� ������� ��������.

� ���� ����� ��� ���������: � ���������, ����, ��� ������: ����������, ����������! � �� � ��� ������� ������.[54]

�������, ������ ��������� ����� ������� ����� � ������� �� �������, ��� ��������� ��������. ���� ����� ��� ��������� ������ ��� �������, � �� ����������� ������ ��� �������� ������ (�� ���� ��� ��������) ����� ������ � �������. � ��, ��� �� �������� �� ����� ��������� ������, ������� ������ � ������������ ����������� ���� �������� ���������, ���� �� �� �����������. �� ���� � �������� ��� ����� �� ����������� ���� �� ���-�� ������. �������������, ��������� ���������� ����� ������ � �������� ����� � ���� �� ������ ����� �������� �������, �� � ������. � ������ ������ ������ ���������� � ������ ��������. ������ � ���, ���������� ��������� ��������� �������� �� ��������� � ������ ����� ����������. ���, �� ������������� ��������� ���������� �������, � ������������ ������ ��� ������� ������� ��������� �������:

�� ����� 40-� ����� ��������� ������������ ����� ��������� ������� ���������� ����������, ���� ���������� � ����� �������, �������� �� ����� � ������, ����� �� ������ ������, �� ��������� ����������� ������, ���������������� ���������, ������ ���� � ������������ ���������� ������� �� ����������� ������. �� �������� �� ����� ��������� ������ � �������� �������������: ����� ������ ��������� � ����� ���� � ������� ����� ������� ������ ��� ���������� ��������酻 ����� ������-������, ������������ ����� �������� �����, � ����� ������� �� ���� �� ���� ���� ����� �������. �������� ����������, � ������ ��, ��������� ������� ������ �����. � ������ ��������� � � ���� � ��� ���� � ���.[55]

� ���, ��� ���������� ������� ���� ���������� ������:

���� �� �� �������� �������� ������������ ����������, � �� ����������� � ������� ���������� ����� ��������� �, �� ����������� ������, ��������� � ��������� ������� ������� �����������, ���� �� ��������� ��� �������� ���������� �����. � ���� ������� �������� �� ����, � ������ ����� ���������� ��� ����� � ������ � ������� ����������: ��������� � ���� ���� ����� � ������� � �����[56].

+ + +

������ ������������� ������� �.�. �������� ����� ������� ������������� ���� ������, ������������ � ������ ������� ������� �������������� ���������: ����� �� �� ����, �� � ������ �� ������������ � �������� ���� ��������. �� ��� �� ����������� ����� ������ ������� (����������, ����� �� �� ���!) ������������ ��� ������? ����? � ��������� ��� ��������������? � ����������� �������? ���! � ��� ���� ��������� ��� � ������� ����� � ������ ����������� ���������� �� �������� ���������. �� �� �����, ���� ��� ��������, ���������� �� ����� �.�. �������� ��� ����, ��� ������ ����������� �������������� ������� ��� ��� ������� ��� �������� �����������, �� ������ ����� ������� �������� ���, ����� ��� �������� �����. �������, ������ ��� ���������� ������ � �������� �������� ���, ��������� ����������� ����� ������������� ������ ���������. ���� ���� ���� �������� � �������, ��� �� ���� �� ����������� ��������� � ����� � �����, ��� ����� ������ ����� �� �� ��������� �� ������ �������� ��� ��������? � ���-���� ����� ������ ����������� ���������� ���������� ������� � ������� �����, �.�. � �� ������ ������� � � ������ ������軅

+ + +

��������, ��� ��������� ���� ����� �.�. �������� ���� �������� ������ �����������: � ��������� �������� ��� ����� ����������� �������� ��������������� ���� � ������� � ������� ����, � ����� ����������� ��������� ��� ����. ��������� ��������� ���� ��������� ����������. � ����� 1874 �., �� ������������ ������ ������ �� ��������� ������, �������� �������� ��������� ������������� �����������. 7 (19) ��� 1875 �. �� ���������� �. ����-�����������:

� �� ������������� �������������� ������� � ��������� ��������� ����. �� ���-���� ��� �� ������ ������������� ����, �� �������� ��� ���������� ����, � ���� � ��� ��� ��� ������ ���� (�� ����� ���!) � ����� ����� ��������, � � ����� ��������, ���� �� ������������ ���������, ������ ��� ��� ������ ����� ����, ��� ������� ������ �� ����, ����� ���������![57]

��������� ���������� ������ �������� ������������ �������� ������ ������� ��������� �������, ��� ��������, ���������� ������� ����������� ��������� ��������:

����� � � �� ��� �������� ����������� ������������, � �� ������, ��� ��������� ������� ����� �������� ������ ����� ����� �������[58].

����� � �� ��� �������텻 � ������� ��� ������� ����������, ��������� ������� ����������� ���� ������������ ������ ��������� ��������� ��������� �� ����������� ������ ����������. ��������� ������ � ������� ��������! ���, � ������ �.�. ������� ����� �� ��������� ������� 28 �������� 1875 �., ����� ����� ��� ����� ������ ������ �������, ����� ��������� ������� ���� ������ � �������� ����� ��������� ��������. ���������� ��� ��� � �� ������

����� ������������ ������ ����� �.�. �������� � ������� ��������� (� ������� � ���� �����), ����������������� � ������������� ���������, �������� ��, ���������� ���� ��������� �������. �� ��� ���� �� �����, ���� �� ������� ���� ������ � �� ��������

��� �� ������� �������� �����? � ����� �� ��������� ��, ������ �� ����� �� ������������ ������ � ���? ��� ��������?..

1 �������� �. ���������. �����, 1988. �.360.

2 ��������� �.�. ����. ����. ���. �. 5. �., 1954. �.473-474.

3 ������� �. � ����������� � � �����������. � �����: ������������ �������. ������������. ������������. �., 1999. �.104.

4 ������� �.�. �������� ���. � 4-� �����. �., 1980. �.4. �.545.

5 ��� ��. �.290.

6 �������� �. �������� ���. � 8-�� �����. �.2. ���., 2002. �.117.

7 �������� �. ������� � ������� ���������. �., 2002. �.334.

8 ��� ��. �.335.

9 ��� ��. �.336.

10 �������� �. ���������. �.364.

11������� �.�. �.2. �.5-7.

12 ��� ��. �.50.

13 ��� ��. �.309-310.

14 �������� �.�. �������� ���. � 5-�� �����. �.5. �., 1990. �.16-17.

15 ��� ��. �.69.

16 ��� ��. �.89.

17 ������� �.�. �.4. �.547.

18 ������� �.�. �.3. �452.

19 ������� �.�. �.4. �.383.

20 ������� �.�. �.4. �.419.

21 ������� �� ����������� ��������� � ���������� ������� ���� �������, �� ��� ���� ������ � ����� ������������� ���������� � �������. ���, ��� ����� ��� ������ ���� �� ������� �������� �������� ���������.

22 ������� �.�. �.2. �.75.

23 �������� ������������ ������, ��� ����� ������� � ���� ����� �������� ������, ��� ������� ���� ����� ����������. �� ������ �� � ������ �������� ������� ��� �������� ������� �������� ������ � ������ ������, ��� �������, ������������ ������?

24 ������� �.�. �.3. �.457.

25 ������� �.�. �.3. �.242.

26 �������� �.�. ����� 1930-� �����. ���., 1994. �.194. � �������������� �������� ����� ������� ���� ����� ���������� ������������ �����������, ��� ��� ������������ �����: �������� ����, � �� ��� �� ����, ��� ��������!� (��� ��. �.431.)

27 �������� �. ������. ������������� � ����������. �., 1989. �.348.

28 �������� �.�. �������� ���. � 5-�� �����. �.5. �.299.

29 ������� �.�. �.3. �.441.

30 ��., ��������, ������ �.�. �������� � �. ����-�����������. 20 ������� 1867 �. ������� �.�. �.2. �.392.

31 ��������� ��.: ������ �.�. �������� � �������� ����������� ����������. 20 ������� 1868 �. ������� �.�. �.4. �.422-423.

32 ������� �.�. �.4. �.463.

33 ������� ����� ����������. �.,1990. �.300.

34 ������� �.�. �.4. �.356.

35 ������ � �.�. ��������� �� 24 ������ (6���) � 25 ��� (6 ����) 1860 �. ������������, ��� ������ � ���� ����� �.�. ������� ��������� � ������������ ����� �� �������. ������� �.�. �.341.

36 �������� �. ��������. ������. �., 1997. �.240.

37 �������� �.�. ����� 1920-� �����. �., 1989. �.297-298.

38 ��������� ��.: �������� �.�. ������ ��������� ������� ���������. ��� ���� ������� ����������. �.��������, 2003. �.114-125.

39 �������� �.�. ����� 1920-� �����. �.576.

40 ��� ��. �.579.

41 �������� �. ��������. ������. �.224.

42 ��������� ��.: �������� �.�. ������ ��������� ������� ���������. �.122-125.

43 ������� ����������. 1965. � 3. �.151-152.

44 ������ � �.�. �����������. 7 ������ 1870 �. ������� �.�. �.4. �.479.

45 �������� �. ������. ������������� � ����������. �.333.

46 ��������� ��.: ������� ����� ����������. �.246.

47 ������� �.�. �.4. �.421.

48������ � �.�. ��������� �� 7 ������� 1869 �. ������� �.�. �.4. �.428.

49 ������� ����� ����������. �.185.

50 �����������-��������� �.�. ������������. �., 1989. �.104.

51 ��� ��. �306. 52 ��� ��. �.307.

53 ��� ��. �.308.

54 ������������ � ������� ���������. �., 1988. �.108.

55 ������ �. ����������. ����, 1991. �.21-22.

56 ��� ��. �.31.

57 ������� �.�. �.4. �.565.

58 �������� �. ������� �� ��������: ������ ������������������ �����. �., 1988.�.43.

������� ������������: ��� ���� ������� ���������� (�������-������). 2005. ���.8. �.3-29. ����������� �� ������ ���������� ��������.

�� ������ ��������� ���� �������� �� ���� ��������� �
������ �������


### ����� �������:

�������� ������ ����������� (1891-1940), ��������.

������� ������� ��������������(1817 - 1875), ����, ��������.

������� �������� �����������, ��� ������ ��� ���������

����� ��������. �������� "��������� ������"

#### ������� ������� - ������� � ���� ����������� - 24.04.2006

#### ������� �������� - ������ ��������� ������� ���������. - 13.06.2007

#### ������� �������� - ����� � ������� �������� ������������� � ����������� ���������� ������� ���������. - 03.09.2007

#### �������� ������ �������