Sphenodontida (original) (raw)

After Herrera-Flores, Stubbs, Elsler & Benton, 2018 (fig. 3(1)

**<==**o Sphenodontida Estes, 1983 sensu Wu, 1994 [Rhynchocephalia Günther, 1867] (Sphenodontians; alkuliskot) |-- †Gephyrosaurus bridensis Evans, 1980 [paraphyletic Gephyrosauridae] --o Sphenodontia Williston, 1925 |?- †_Diphydontosaurus avonis_ Whiteside, 1986 [paraphyletic Gephyrosauridae] (not treated by Herrera-Flores et al. (2018)] |--o †_Planocephalosaurus_ Fraser, 1982 [paraphyletic Gephyrosauridae] | |-- †_P. robinsonae_ Fraser, 1982 | -- †P. lucasi Heckert, 2004 --+-- †_Rebbanasaurus jaini_ Evans, Prasad & Manhas, 2001 |-- †_Pelecymala robustus_ Fraser, 1986 [=? _Rebbanasaurus_; _Pelecymela_ (lapsus calami)] |--+-- †_Sphenocondor gracilis_ Apestegu�a, G�mez & Rougier, 2012 | -- †Godavarisaurus leteefi Evans, Prasad & Manhas, 2001 --o Eusphenodontia Herrera-Flores, Stubbs, Elsler & Benton, 2018 |-- †_Polysphenodon mulleri_ Jaekel, 1911 [Polysphenodontinae Kuhn, 1969] --+--o †Clevosauridae Bonaparte & Sues, 2006 [“Clevosaurinae” sensu Wu, 1994] | |-- †Brachyrhinodon taylori v. Huene, 1910 | --o †_Clevosaurus_ Swinton, 1939 [_Clevosaurus_ _sensu_ Murry, 1987] [incl. _Asiacephalosaurus_; _Rarojugalosaurus_; _Dianosaurus_ Young, 1982] L.Trias.-E.Jur. WEu. ENAm. EAs. | |?- †_C. convallis_ Säilä, 2005 | |?- †_C. minor_ Fraser, 1988 | |?- †_C._? _sp._ [South Africa] [Gow & Raath, 1977] | |?- †_C._ sp. [South Africa] [Sues & Reisz, unpubl. data (Sues, Shubin & Olson, 1994)] | |?- †_c. brasiliensis_ Bonaparte & Sues, 2006 | --+--+-- †C. petilus (Young, 1982) [Dianosaurus petilus Young, 1982] | | -- †_C. hudsoni_ Swinton, 1939 | --+?- †C. wangi Wu, 1994 [Asiacephalosaurus wangi (Wu)] | |-- †C. bairdi Sues, Shubin & Olsen, 1994 [was C. sp. (Sues, Shubin & Olsen)] | -- †_C. mcgilli_ Wu, 1994 [_Rarojugalosaurus mcgilli_] --o Neosphenodontia Herrera-Flores, Stubbs, Elsler & Benton, 2018 |--o †Homoeosaurus Meyer, 1850 [Homaeosauridae] | |?- †H. pulchellus | |-- †H. maximiliani | -- †_H. solnhofeni_ Cocude-Michel, 1963 --+--o Sapheosauridae [Sphenodontidae: “Sapheosaurini”] | |--o †Sapheosaurus von Meyer, 1850 [Piocormus] | | |-- †S. thiollierei Meyer, 1850 | | -- †_S. laticeps_ Wagner [_Piocormus laticeps_] | --o †Kallimodon Cocude-Michel, 1963 | |-- †K. pulchellus [= Homoeosaurus pulchellus??] | -- †_K. cerinesis_ --+--o Opisthodontia Apesteguia & Novas, 2003 | |-- †Fraserosphenodon latidens (Fraser, 1993) Herrera-Flores, Stubbs, Elsler & Benton, 2018 [†Clevosaurus sp. Fraser, 1988; Clevosaurus latidens Fraser, 1993] | --+--+-- †_Opisthias rarus_ Gilmore, 1910 [_Theretarius antiquus_ Simpson, 1926 (juv.)]; U.Jur. SWNAm. | | --o †Kawasphenodon Apesteguia, 2005; U.Cret.-L.Paleoc. SAm. | | |-- †K. expectatus Apesteguia, 2005 | | -- †_K. peligrensis_ Apestegu�a, G�mez & Rougier, 2014 | --o †Eilenodontini Rasmussen & Callison, 1981 [Eilenodontinae Rasmussen & Callison, 1981] | |-- †Sphenotitan leyesi Martinez, Apaldetti, Colombi, Praderio, Fernandez, Malnis, Correa, Abelin & Alcober, 2013 | **==**o †_Priosphenodon_ Apesteguia & Novas, 2003 | |-- †_Priosphenodon avelasi_ Apesteguia & Novas, 2003 | |-- †_Priosphenodon minimus_ Apesteguia & Carballido, 2014 | --+-- †Eilenodon robustus Rasmussen & Callison, 1981 | --+-- †_Toxolophosaurus cloudi_ Olson, 1960 [_non_ Throckmorton, Hopson & Parks, 1981] | ?- †Kaikaifilusaurus calvoi Simon & Kellner, 2003 (not treated by Herrera-Flores et al. (2018)] --+--o †Pleurosauridae Lydekker, 1888 | |-- †_Palaeopleurosaurus posidonae_ Carroll, 1985 | --o †Pleurosaurus von Meyer, 1831 | |-- †P. goldfussi von Meyer, 1831 | -- †_P. ginsburgi_ Fabre, 1974 --o Sphenodontidae Cope, 1896 [1870] sensu stricto (Herrera-Flores et al. (2018)) [Sphenodontinae (Cope, 1896 [1870]) Nopcsa, 1928 sensu Wu, 1994] |-- †Pamizinsaurus tlayuaensis Reynoso, 1997 --+--+-- †_Zapatadon ejidoensis_ Reynoso & Clark, 1998 | |-- †_Derasmosaurus pietraroiae_ Barbera & Macuglia, 1988 [_Chometokadmon_ Costa, 1864 (_in partim_)] L.Cret. SEu. | |-- †_Oenosaurus muehlheimensis_ Rauhut, Heyng, L�pez-Arbarello & Hecker, 2012 | -- †Ankylosphenodon pachyostosus Reynoso, 2000 --o Sphenodontini Cope, 1896 [1870] |--o _Sphenodon_ Gray, 1831 (tuataras; tuatarat) | |?- _cf._ †_S. sp._ E.Mioc. NZ. (Jones et al., 2009) | |?- †_S. diversum_ Colenso, 1885 | --o S. punctatus (Gray, 1842) (tuatara) | |-- †S. p. reischeki (South Island tuatara; etel�saaren tuatara) | |-- S. p. guentheri Buller, 1877 (Cook Strait tuatara; Brothers Island tuatara; pikkutuatara; cookinsalmentuatara) | -- _S. p. punctatus_ (Gray, 1842) (North island tuatara; Nortern tuatara; poohjoissaaren tuatara, isotuatara) --+-- †Cynosphenodon huizachalensis Reynoso, 1996 --+-- †_Sphenovipera jimmysjoyi_ Reynoso, 2005; M.Jur. SWNAm. -- †Theretairus antiquus Simpson, 1926; U.Jur. NAm.

Sphenodontia incertae sedis:

Sphenodontians yet unassignated to phylogeny.

†**Sphenodontia** _genera_ et _species_ indet. [Richmond basin, Virginia, USA]
†**Sphenodontidae** gen. et sp. indet. [Evans & Sigogneau-Russell, 1997] [Early Cretaceous, Western North Africa]
†**Sphenodontidae** gen. et sp. indet. [CMSN 5639] [Cau, Baiano & Raia, 2014] [Early Cretaceous, Pietraroia, Italy]
†**Sphenodontidae** gen. et sp. indet. [MPN A01/82] [Cau, Baiano & Raia, 2014] [Early Cretaceous, Pietraroia, Italy]
†_Elachistosuchus hueni_ Janensch, 1949; U.Trias. CEu. [Elachistosuchoidea v. Huene, 1956; Elachistosuchidae Romer, 1966]
†_Lamarquesaurus cabazai_ Apesteguia & Rougier, 2007; U.Cret. SAm.
†_Leptosaurus_ Fitzinger, 1837
    †_Leptosaurus neptunius_ Fitzinger, 1837
    †_Leptosaurus pulchellus_ Zittel 1887
†_Paleollanosaurus fraseri_ Heckert, 2004
†_Sigmala sigmala_ Fraser, 1986 [_Sigmala sigmala_ Fraser & Walkden, 1983 (nomen nudum)]; U.Trias. WEu.
†_Tingitana anoualae_ Evans & Sigogneau-Russell, 1997; L. Cret. WNAf.
†_Whitakersaurus bermani_ Heckert, Lucas, Rinehart & Hunt, 2008: L.Trias. SWNAm.

Alternative phylogenies of Sphenodontia

| After Wu, 1994, Evans et al., 2001, Apesteguia & Novas, 2003, Bonaparte & Sues, 2006, and Apesteguia & Carballido, 2014 (old Archive combine tree) **<==**o Sphenodontida |-- †Gephyrosaurus `--o Sphenodontia | -- †Diphydontosaurus_ `--+-- †_Planocephalosaurus | --o †Pleurosauridae | | -- †Palaeopleurosaurus | `-- †Pleurosaurus_ `--o Sphenodontidae | -- †_Rebbanasaurus `--+--+-- †Sphenocondor_ | `-- †_Godavarisaurus `--+--o †Clevosauridae | | -- †Polysphenodon_ | `--+-- †_Brachyrhinodon | `-- †Clevosaurus_ `--o Sphenodontidae | -- †_Homoeosaurus `--+-- †Kallimodon_ `--+--o “Sapheosaurini” | | -- †_Ankylosphenodon | `-- †Sapheosaurus_ `--+-- †_Pamizinsaurus `--+--o Sphenodontinae | | --+-- †Zapatadon_ | | | -- †Derasmosaurus | | `-- †_Oenosaurus | `--o Sphenodontini | | -- †Cynosphenodon_ | | -- Sphenodon | `--+-- †_Sphenovipera | `--+-- †Theretairus_ | `-- †_Kawasphenodon `--o Opisthodontia | -- †Opisthias_ `--o †Eilenodontini | --+-- †_Kaikaifilusaurus | `-- †Toxolophosaurus_ `--+-- †_Eilenodon `-- †Priosphenodon_ | After Apesteguia & Carballido, 2014 **<==**o Rhynchocephalia |-- †Gephyrosaurus `--o Sphenodontia | -- †_Diphydontosaurus `--+-- †Planocephalosaurus_ `--+-- †_Rebbanasaurus `--+--+-- †Sphenocondor_ | `-- †_Godavarisaurus `--+--+-- †Brachyrhinodon_ | `-- †_Clevosaurus `--+-- †Palaeopleurosaurus_ `--+--+-- †_Kallimodon | `-- †Sapheosaurus_ `--+-- †_Theretairus | -- †Sphenovipera `--+-- †Homoeosaurus_ | -- †Zapatodon | -- †Cynosphenodon | -- Sphenodon | -- †Ankylosphenodon `--o †Opisthodontia | -- †_Kawasphenodon | -- †Opisthias `--o †Eilenodontinae | -- †Toxolophosaurus_ | -- †Eilenodon `-- †_Priosphenodon Reference(s): Apesteguia, S. & Carballido, J. L., 2014: A New Eilenodontine (Lepidosauria, Sphenodontidae) from the Lower Cretaceous of Central Patagonia.–Journal of Vertebrate Paleontology: Vol. 34, #2, pp. 303-317 [**doi: 10.1080/02724634.2013.803974**] | After Rauhut, Heyng, L�pez-Arbarello & Hecker, 2012 **<==**o Rhynchocephalia |-- †Gephyrosaurus `--o Sphenodontia | -- †Diphydontosaurus_ `--+-- †_Planocephalosaurus `--o Sphenodontidae | --+-- †Homoeosaurus_ | `--o “Clevosaurs” | | -- †_Brachyrhinodon | | -- †Clevosaurus hudsoni | `-- †Clevosaurus wangi_ `--+--o †Pleurosauridae | | -- †_Palaeopleurosaurus | `-- †Pleurosaurus_ `--+--+-- †_Kallimodon | `-- †Sapheosaurus_ `--+--o Sphenodontinae | | -- Sphenodon_ | `--+-- †_Oenosaurus | `--+-- †_Cynosphenodon | `-- †Zapatodon_ `--o †Opisthodontia | -- †_Opisthias `--o †Eilenodontinae | -- †Toxolophosaurus_ `--+-- †_Eilenodon `-- †Priosphenodon Reference(s): Rauhut, O. W. M., Heyng, A. M., L�pez-Arbarello, A. & Hecker, A., 2012: A New Rhynchocephalian from the Late Jurassic of Germany with a Dentition That Is Unique amongst Tetrapods.–Plos One: Vol. 7, #10, pp. e46839 [**doi: 10.1371/journal.pone.0046839**] | | ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ | ---------------------------------------------------------- | ------------------- | | ------------------------ | -------------------------------------------------- | ---------------------------------------------------------- | ------------------------------------------------------------- | | ------------------- | ------------------------- | ---------------------------------------------------------- | -------------------------------------------------------------------------------------------------------------- | | --------------------- | ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ | | ------------------ | | | ------------------- | | ------------------ | ------------------- | | ------------------- | | -------------- | ----------------------- | ---------------------- | -------------------------------------------------------------------------- | ------------------------------------------------------------------------ | ------------------------- | --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- | ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- | ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- | ------------------------------------------------------------------ | ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- | ------------------------------------------------------------------- | --------------------------------------------------------------------- | --------------- | ------------------- | -------------- | ------------------------------------------------------------------------ | ------------------- | ---------------------------------------------------------------------- | --------------------- | --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- | --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- | ---------------------------------------------------------------------------------------- | --------------------- | ------------------ | | -------------------- | | ------------------------- | -------------------------------------------------------------- | | ------------------------ | ------------------------------------------------------------ | -------------------------------------------------------------- | | -------------- | --------------------- | ------------------------ | ----------------------------------------------------------- | ------------------------------------------------------------- | --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- |

Reference(s):