Władysław I Łokietek - POCZET.COM (original) (raw)

Władysław I Łokietek

Mąż dzielny umysłem i czynem, którego nie należy oceniać ze szczupłej jaką wziął od przyrodzenia postawy, ale z bohaterskiej duszy, co w niedużym lecz krzepkim mieszkała ciele. Od młodości aż do zgrzybiałego wieku zachował czerstwość umysłu i ciała. Gdyby kto o nim sądzić chciał z jego wzrostu, nie znalazłby nawet postawy godnej rycerza: ale ciało jego szczupłe i drobna postawa, dla której nazwano go Łokietkiem, jakby łokieć ledwo trzymającym miary, uzacniała dusza wielka, nagradzając wzrost niski bohaterskimi umysłu przymiotami.
Kronika Jana Długosza

1267

-(14 XII) Śmierć Kazimierza Konradowica.

• Władzę regencyjną w księstwie brzesko-dobrzyńskim obejmuje księżna-wdowa Eufrozyna.
• Bolesław Wstydliwy udziela gościny małoletniemu Władysławowi na swoim dworze.

1273

-Zatarg Władysława i Eufrozyny z Krzyżakami.

• (7 VIII) Zakończenie sporu (dzięki mediacji Bolesława Pobożnego).

1275

-(/1 V) Zakończenie regencji Eufrozyny.

• Władysław wraz z bratem Kazimierzem przejmują władzę w ziemi brzesko-dobrzyńskiej i opiekę nad małoletnim bratem Siemowitem (i przeznaczoną mu ziemią dobrzyńską).

1277

-(ok. 18 X) Niszczycielski najazd litewski na ziemię łęczycką, brzeską i dobrzyńską.

1281/1282

-Najazd Bolesława II płockiego i Władysława na księstwo czerskie.

• Najeźdźcy napadają i ograbiają żonę i córkę Konrada II czerskiego, przebywające w Jazdowie.

1282

-Objęcie kasztelanii kruszwickiej (z Kruszwicą i Radziejowem) z nadania Przemysła II.

1285

-(15 VIII) Zjazd z Przemysłem II i Siemomysłem inowrocławskim w Sulejowie.

1286

-(lato) Najazd Konrada II czerskiego, Rusinów i Litwinów na ziemie Bolesława II płockiego.

• Konrad zdobywa Gostynin i Płock.
• (15 VIII/) Władysław odbija Płock z rąk Konrada.

ok. 1287

-Wydzielenie bratu Siemowitowi ziemi dobrzyńskiej.

1288

-(30 IX) Śmierć Leszka Czarnego.

• Możnowładztwo małopolskie powołuje na tron krakowski Bolesława II płockiego.
• Władysław obejmuje Sieradz i Brześć Kujawski.
• Henryk IV zbrojnie wkracza do Krakowa (zostaje wpuszczony do miasta przez cech rzeźników).
  • Sułko z Niedźwiedzia, kasztelan krakowski, przekazuje zamek Henrykowi.
• Początek wojny z Henrykiem IV (w celu wsparcia Bolesława II płockiego).

1289

-Walki z Henrykiem IV i jego koalicjantami (Henrykiem głogowskim, Bolesławem I opolskim i Przemkiem ścinawskim).

• (26 II) Zwycięstwo pod Siewierzem (na terytorium Kazimierza bytomskiego, lennika czeskiego).
  • Śmierć Przemka ścinawskiego.
  • Pojmanie i uwięzienie Bolesława I opolskiego.
• Zajęcie miasta Krakowa (bez zamku).
• Zwycięstwa w starciach pod Skałą i Święcicami.
• (VIII) Henryk IV odzyskuje władzę w Krakowie.

-(23 IV) Zjazd w Brześciu Kujawskim z Przemysłem II.
-(XI) Władysław przejmuje ziemię sandomierską (dzięki poparciu możnych małopolskich) od Konrada II czerskiego.

1290

-(/25 III) Uwolnienie Bolesława I opolskiego, po zapłaceniu przez niego okupu.
-(IX) Władysław zawiera układ sojuszniczy z Andrzejem III, królem węgierskim.

• (IX/24 XI) Małżeństwo Andrzeja III z księżniczką inowrocławską Fenenną, bratanicą Władysława (zawarte za jego pośrednictwem).

1291

-Niszczycielski najazd litewski na ziemię brzeską.
-Wyprawa biskupa bamberskiego Arnolda (w imieniu Wacława II) do Małopolski.

• Udana obrona Sandomierza.
• Władysław zajmuje Wiślicę.

1292

-(VIII) Wyprawa Wacława II (wspomaganego przez Bolesława II płockiego, Bolesława I opolskiego i Kazimierza bytomskiego) przeciw Władysławowi i wspierającemu go bratu Kazimierzowi.

• Utrata Sandomierza.
• Oblężenie Sieradza przez wojska czesko-płocko-opolskie.
• (9 X) Władysław i Kazimierz składają hołd lenny Wacławowi II.
  • Władysław zrzeka się roszczeń do ziemi krakowskiej i sandomierskiej na rzecz Wacława II.

1293

-(7-12 I) Zjazd w Kaliszu.

• Antyczeski sojusz z bratem Kazimierzem, Przemysłem II i arcybiskupem Jakubem Świnką.

1293-1295

-Pobyt Siemowita dobrzyńskiego w niewoli litewskiej.

• Władysław obejmuje władzę regencyjną w Dobrzyniu.

1294

-(10 VI) Śmierć brata Kazimierza II łęczyckiego.

• Władysław przejmuje ziemię łęczycką.

1295

-(25-28 XII) Spotkanie z Przemysłem II w Gnieźnie.

przed 1296

-(/8 II 1296; 23 IV 1289?) Małżeństwo z Jadwigą, córką Bolesława Pobożnego.

1296

-(8 II) Śmierć Przemysła II.

• (/25 V) Leszek inowrocławski obejmuje władzę w części Pomorza Gdańskiego (z wyłączeniem ziemi słupskiej i sławieńskiej).
• (II-III) Wojna z Henrykiem głogowskim i Bolesławem I opolskim o Wielkopolskę (przy wsparciu Bolesława II płockiego).
• (10 III) Porozumienie (o podziale Wielkopolski) z Henrykiem głogowskim w Krzywinie.
  • Przejęcie ziemi kaliskiej, środkowej części ziemi poznańskiej (z Poznaniem) i Pomorza Gdańskiego.
  • Władysław adoptuje małoletniego Henryka, syna Henryka głogowskiego i zobowiązuje się do przekazania mu Poznania, gdy stanie się pełnoletni.

-(25 V/9 VI) Leszek inowrocławski ustępuje z Pomorza Gdańskiego na rzecz Władysława, w zamian za kasztelanię wyszogrodzką.

1297

-Wyprawy przeciwko Henrykowi głogowskiemu (przy wsparciu węgierskim).
-(18 XI) Układ w Sieradzu.

• Władysław zrzeka się Małopolski na rzecz Wacława II (za cenę 5000 grzywien srebra).

1298

-(I/28 II) Wyprawa Henryka głogowskiego na Wielkopolskę.

• Utrata Poznania i Kościana.

-(wiosna) Najazd (wraz z Bolesławem II płockim) na Brandenburgię.
-(zima) Władysław ponownie przejmuje władzę w Poznaniu.

1299

-Nieudana próba odzyskania Wielkopolski przez Henryka głogowskiego.

• Poznań zostaje złupiony.

-Najazd na dobra biskupa poznańskiego, Andrzeja Zaremby, stronnika Henryka głogowskiego.

• Biskup Andrzej Zaremba nakłada interdykt obejmujący terytorium biskupstwa poznańskiego.
  • (/29 XI) Władysław zwraca biskupowi zagrabione mienie, w zamian za cofnięcie interdyktu.

-(23 VIII) Układ w Klęce.

• Władysław obiecuje przybyć do Pragi na Boże Narodzenie i uznać się tam lennikiem Wacława II w Wielkopolsce, na Kujawach i na Pomorzu oraz zrezygnować z roszczeń do Krakowa i Sandomierza.

-Lokacja Nakła nad Notecią na prawie magdeburskim.
-(25 XII) Niedotrzymanie układu klęckiego przez Władysława (książę spędził Boże Narodzenie w Kaliszu).

1300

-(VII) Wyprawa Wacława II na Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie.

• Bunt możnych wielkopolskich.
  • Władysław zostaje wygnany.
• Utrata Wielkopolski, Pomorza Gdańskiego, części Kujaw, ziemi sieradzkiej i łęczyckiej na rzecz Wacława II.

1302

-Władysław próbuje odzyskać władzę dzięki sprzymierzeniu się z Jerzym I, księciem halicko-włodzimierskim i Tatarami (?).

• Nieudany najazd na Sandomierz (?).

1304

-Władysław uzyskuje pomoc węgierską (oddziały Aba Amadeja).

• (jesień) Zajęcie Wiślicy, Pełczysk i Lelowa (Wrocieryżu).

1305

-Wybuch antyczeskiego powstania na Kujawach, w ziemi sieradzkiej i na Pomorzu.
-(21 VI) Śmierć Wacława II.

• Władysław zdobywa ziemię sandomierską.

1306

-(25/26 I) Rozmowy pokojowe w Toruniu pomiędzy przedstawicielami Wacława III (starosta wielkopolsko-kujawski Paweł z Pauelsteinu, biskup chełmiński Herman) i stronnikami Władysława (Przemysł inowrocławski, biskup kujawski Gerward), przy pośrednictwie krzyżackim.
-(4 VIII) Śmierć Wacława III przewodzącego wyprawie interwencyjnej do Polski.
-(1 IX) Zajęcie Krakowa.

• (2 IX) Przywilej dla biskupstwa krakowskiego (zatwierdzenie wszystkich przywilejów nadanych do tej pory, włącznie z przywilejami Wacława II).
• (12 IX) Kraków uzyskuje prawo składu.

-Zajęcie ziemi sieradzkiej, łęczyckiej, Kujaw i północno-wschodniego pasa Wielkopolski (z Nakłem, Kwieciszewem i Koninem).
-Siemowit dobrzyński uznaje zwierzchnictwo Władysława i zostaje jego dziedzicznym lennikiem.

-(XII) Władysław obejmuje władzę na Pomorzu Gdańskim.

• Przekazanie władzy namiestniczej na Pomorzu Gdańskim bratankom: Przemysłowi (z siedzibą w Świeciu) i Kazimierzowi (z siedzibą w Tczewie).

1307

-(7 VI) Wiec w Wiślicy.

• Władysław cofa przywilej dla biskupstwa krakowskiego z roku 1306 i zatwierdza wyłącznie przywileje nadane biskupstwu przez Bolesława Wstydliwego i Leszka Czarnego.

-Zdrada rodu Święców.

• (17 VII) Wojewoda gdański Święca wraz z całym rodem poddaje wszystkie swoje ziemie Brandenburczykom, w zamian uzyskując w lenno ziemię darłowską, sławieńską i polanowską oraz Tucholę i Nowe wraz z ziemią słupską.
• (/21 II 1308) Władysław wyprawia się na Pomorze, pojmuje Piotra Święcę (syna wojewody Święcy) i osadza go w więzieniu na zamku w Brześciu Kujawskim.

ok. 1308

-(/1308?) Przejęcie zamku i grodu w Bieczu (uprzednio należącego do biskupstwa krakowskiego).

1308

-(V) Wiec ziemi pomorskiej i kujawskiej w Krakowie.

-Najazd brandenburski na Pomorze Gdańskie.

• Brandenburczycy zajmują miasto Gdańsk (wpuszczeni w obręb murów przez sprzyjających im niemieckich mieszkańców) i rozpoczynają szturm zamku.
• (lato/jesień) Obrońcy Gdańska, pod przywództwem namiestnika Boguszy, wzywają Krzyżaków do udzielenia pomocy przeciwko Brandenburczykom.
  • (5 VIII) Oddziały krzyżackie i polskie odbijają Gdańsk z rąk brandenburskich.
    * (12-13 XI) Rzeź polskiej załogi i mieszczan dokonana przez Krzyżaków.

-Utrata Tczewa (ok. 13 XI), Chojnic i Nowego na rzecz Krzyżaków.

1308/1309

-(zima 1308/1309) Uwięzienie biskupa krakowskiego Jana Muskaty (przeciwnika politycznego Władysława, zwolennika niemczyzny) na zamku krakowskim.

• (2 VII 1309) Jan Muskata składa przyrzeczenie wierności Władysławowi i odzyskuje wolność.

1309

-Nieudane pertraktacje z Krzyżakami w Grabiach (na Kujawach).

-(IV) Krzyżacy zdobywają zamek w Świeciu (broniony przez bratanków Przemysła i Kazimierza).

przed 1310

-(/9 IX 1310) Piotr Święca odzyskuje wolność.

1310

-(22 II) Bolesław II płocki nadaje Krakowowi przywilej wolności celnych na terenie swojego księstwa.

1311

-(31 X) Wiec w Wiślicy.

1311-1312

-Bunt patrycjatu krakowskiego pochodzenia niemieckiego pod wodzą wójta Alberta.

• (25 III/14 VI 1312) Pobyt w Krakowie Bolesława I opolskiego (jako namiestnika króla czeskiego, wezwanego przez buntowników).
• (VI 1312) Władysław rozpoczyna prześladowania buntowników.
• Zniesienie dziedziczności wójtostwa na rzecz wójtów mianowanych przez władcę.
  • Wzrost roli rady miejskiej.

przed 1313

-Lokacja Piotrkowa na prawie magdeburskim.

1313/1314

-Trojden I czerski odstępuje Władysławowi kasztelanię sieciechowską (leżącą w ziemi sandomierskiej).

1313-1314

-(28 X 1313/lato 1314) Bunt Wielkopolan przeciwko synom Henryka głogowskiego.

• Buntownicy zdobywają Poznań, Gniezno i Kalisz.
• (VIII-IX 1314) Władysław opanowuje część Wielkopolski (w granicach układu krzywińskiego z 1296 roku).

1315

-(27 VI) Zawarcie antybrandenburskiego przymierza z królami Danii, Szwecji, Norwegii oraz z książętami Rugii, Pomorza i Meklemburgii.

1315-1317

-Walki z synami Henryka głogowskiego (wspieranymi przez margrabiego brandenburskiego) o panowanie nad Wielkopolską.

• (I/III 1316) Najazd brandenburski na Wielkopolskę.
• (VIII 1316) Odwetowa wyprawa przeciwko Brandenburgii.
• (jesień-zima 1316) Kolejna wyprawa brandenburska na Wielkopolskę.
  • (XI/XII 1316) Udana obrona grodu we Wronkach.
• (jesień 1317) Najazd Henryka IV Wiernego na pogranicze Wielkopolski.

1316

-(18 XII) Zjazd w Krakowie z Władysławem bytomskim, Przemysłem i Kazimierzem gniewkowskim.

• Władysław odzyskuje Psary (w ziemi siewierskiej), w niejasnych okolicznościach utracone przez książąt bytomskich na rzecz władców krakowskich.

1317

-Przywilej lokacyjny dla miasta Lublina.

1318

-(18-23 VI) Wiec w Sulejowie.

• Wystosowanie supliki do papieża Jana XXII w sprawie koronacji Władysława.
• Biskup kujawski Gerward zostaje wybrany posłem, który zawiezie suplikę do Awinionu.

-(29 VI) Wiec w Pyzdrach z dostojnikami wielkopolskimi.

• Wielkopolanie zatwierdzają ustalenia wiecu sulejowskiego.

1319

-(3-7 VI) Zjazd możnowładców w Żarnowie dotyczący przyszłej koronacji Władysława.
-(20 VIII) Zgoda papieża Jana XXII na koronację królewską Władysława.

1320

-(20 I) Koronacja Władysława Łokietka w Krakowie.
-(6 VII) Małżeństwo córki Elżbiety z królem węgierskim Karolem Robertem.

• Początek sojuszu z Węgrami.

1320-1321

-(14 IV 1320-18 II 1321) Pierwszy proces polsko-krzyżacki w Inowrocławiu i Brześciu Kujawskim o Pomorze Gdańskie.

• (10 II 1321) Zobowiązanie Krzyżaków do zwrotu Pomorza i pobranych z niego dochodów (w wysokości 30000 grzywien).

1321-1323

-Wyprawy łupieżcze (wspólnie z Bolesławem Rozrzutnym, Bernardem Statecznym i oddziałami litewskimi) przeciwko Konradowi.

• Litwini plądrują ziemie Kazimierza I cieszyńskiego.
• (1323) Konrad traci większość ziem księstwa oleśnickiego.
• (10 VIII 1323) Zawarcie traktatu pokojowego z Konradem w Krakowie.

1323

-(zima) Polsko-węgierska wyprawa na Ruś Halicko-Włodzimierską.

• Tron halicko-włodzimierski obejmuje Bolesław (syn Trojdena I), który przyjmuje wyznanie prawosławne oraz imię Jerzego II.

1325

-(IV) Rokowania polsko-krzyżackie w Brześciu Kujawskim.

-(18 VI) Władysław zawiera (w Nakle) antybrandenburskie przymierze z książętami Pomorza Zachodniego: Warcisławem IV wołogosko-słupskim, Ottonem I szczecińskim i Barnimem III szczecińskim.

-Antykrzyżackie przymierze polsko-litewskie.

• (16 X) Małżeństwo syna Kazimierza z Aldoną, córką wielkiego księcia litewskiego Giedymina.

-Niszczycielski najazd na księstwo płockie Wacława (Wańka).

• Pogorszenie stosunków z książętami mazowieckimi Siemowitem II, Trojdenem I i Wacławem.

1326

-Krzyżacy wkraczają do Wielkopolski.

• (7 II) Rozejm z Krzyżakami pod Łęczycą (zawarty do Bożego Narodzenia).

-(9 II-III) Polsko-litewska wyprawa przeciwko Brandenburgii.

• Odzyskanie kasztelanii międzyrzeckiej.
• Odparcie (przy pomocy wojsk węgierskich) dywersyjnego najazdu Henryka VI Dobrego i Bolesława Pierworodnego na Wielkopolskę.

1327

-(II-IV) Najazd Jana Luksemburskiego na Małopolskę.

• Wojska czeskie wycofują się wobec groźby ataku węgierskiego.

-(VII) Książęta mazowieccy odmawiają złożenia hołdu Władysławowi.

• Zdobycie i spalenie Płocka.
• Nieudane oblężenie Gostynina.
• Wojska Władysława zostają wyparte z Mazowsza przez Krzyżaków wezwanych na pomoc przez Wacława (Wańka) płockiego.

-(31 VII) Wojska Wacława (wspierane przez oddziały krzyżackie) najeżdżają Kujawy.

• Zdobycie i spalenie zamku w Kowalu przez najeźdźców.
• Zwycięstwo nad wojskami krzyżacko-mazowieckimi w starciu nieopodal Włocławka.
  • Śmierć komtura toruńskiego Hugona von Almenhausen.
• Zawarcie układu rozejmowego z Krzyżakami we Włocławku.

1327/1328

-(28 V 1327/14 X 1328) Zamiana ziemi sieradzkiej na inowrocławską (z bratankiem Przemysłem).

-(1 X 1327/1328) Zamiana ziemi łęczyckiej na dobrzyńską (z bratankami Władysławem Garbatym i Bolesławem).

1327/1329

-Utrata Zbąszynia na rzecz Henryka Wiernego.

1328

-(27 I) Cesarz Ludwik IV Wittelsbach dokonuje formalnego złożenia (!) Władysława z tronu polskiego (traktując Polskę jako cesarskie lenno).

1329

-(I-II) Wyprawa czesko-krzyżacka na Żmudź.

• (II) Władysław z synem Kazimierzem w odwecie najeżdżają ziemię chełmińską.
  • Zdobycie Papowa.

-(12/29 III) Siły czesko-krzyżackie zajmują ziemię dobrzyńską.

-(IV) Najazd krzyżacki na Kujawy.

• Wojska zakonne zdobywają i palą Włocławek (23 IV), Przedecz (Mosburg) oraz Raciążek.

-(20 VIII) Układ rozejmowy z Brandenburgią (na okres 3 lat), zawarty dzięki pośrednictwu Bolka Małego.

1330

-(V-VII) Krzyżacy najeżdżają Kujawy.

• Najeźdźcy zdobywają zamki w Wyszogrodzie k. Bydgoszczy (12 V), Raciążku (29 VI), Radziejowie (ok. 7 VII), Nakle (17 VII) i Bydgoszczy.

-(14 VI) Wiec w Chęcinach.

• Zakończenie sporu z biskupstwem krakowskim o dziesięciny (dzięki mediacji Janisława, arcybiskupa gnieźnieńskiego).

-(VIII) Wyprawa przeciwko Zakonowi Krzyżackiemu (przy wsparciu oddziałów węgierskich i litewskich).

• (VIII-X) Nieudana próba zdobycia Dobrzynia.
  • Litwini opuszczają obóz polsko-węgierski (wskutek konfliktu pomiędzy wielkim księciem Giedyminem i głównodowodzącym Węgrów - Wilhelmem Drughetem).
• (29 IX/10 X) Wkroczenie do ziemi chełmińskiej.
  • Nieudane oblężenie zamku w Kowalewie (Schonsee) i Lipienku (Lippa).
• (18 X) Władysław zawiera rozejm (ważny do 26 maja).
  • Krzyżacy zwracają Wyszogród k. Bydgoszczy i Bydgoszcz.

-Lokacja Tarnowa na prawie magdeburskim.

1331

-(V) Wiec w Chęcinach.

• (26 V) Przekazanie namiestnictwa w Wielkopolsce i na Kujawach Kazimierzowi.

-(VII) Krzyżacy najeżdżają Kujawy i Wielkopolskę (możliwe iż z powodu zdrady Wincentego z Szamotuł, dotychczasowego namiestnika Wielkopolski i Kujaw).

• Udana obrona Inowrocławia.
• Słupca i Pyzdry zostają spalone przez wojska zakonne.
  • (ok. 27 VII) Porażka wojsk polskich w starciu z Krzyżakami pod Pyzdrami.
• Bydgoszcz, Gniezno (31 VII) i Żnin poddają się Krzyżakom.

-(IX) Ponowny najazd krzyżacki.

• Zniszczenie Łęczycy (w księstwie Władysława Garbatego), Uniejowa, Radziejowa, Szadka, Warty, Sieradza (20 IX), Stawiszyna i Konina przez wojska zakonne.
• (ok. 20 IX-23 IX) Udana obrona Kalisza.
• (23-24 IX) Porażka w starciu pod Koninem.
• Władysław przywraca do łask Wincentego z Szamotuł (?).
• (27 IX) Bitwa pod Radziejowem-Płowcami (zwycięstwo polskie w I fazie bitwy w okolicach Radziejowa, zwycięstwo krzyżackie w II fazie bitwy w okolicach Płowiec).

-(1 X/) Jan Luksemburski wkracza do Polski (realizując porozumienie sojusznicze z Zakonem Krzyżackim).

• (5-11 X) Udana obrona Poznania przed Czechami.
  • (11 X) Zawieszenie broni z Janem Luksemburskim (na okres 1 miesiąca).

-(20 XI) Krzyżacy wyprawiają się na Kujawy.

1332

-(I-IV) Nieudane polsko-krzyżackie rokowania w sprawie wymiany jeńców w Brześciu Kujawskim i Inowrocławiu.

-(IV) Krzyżacy najeżdżają Kujawy.

• Utrata Brześcia Kujawskiego (20 IV), Inowrocławia (26 IV) i pozostałych miast na Kujawach (za wyjątkiem Pakości).

-(24 V) Wiec w Wiślicy.

-(ok. 12 VII) Utrata Pakości, ostatniego punktu oporu na Kujawach, na rzecz Krzyżaków.

-(15 VIII) Uderzenie armii polskiej (wspieranej przez oddziały węgierskie) na ziemię chełmińską.

• Zawarcie układu rozejmowego (ważnego do Zielonych Świąt 1333 roku).

-Wyprawa przeciwko książętom głogowskim.

• Kazimierz zdobywa Kościan.

1333

-(2 III) Śmierć Władysława I Łokietka w Krakowie.