turgay polat | Adıyaman University (original) (raw)

Papers by turgay polat

Art-Sanat , 2022

The subject of the study is the Keyhüsrev Bey Mosque, which is located in Sağman Village of the P... more The subject of the study is the Keyhüsrev Bey Mosque, which is located in Sağman Village of the Pertek District of Tunceli province today and was named Salih Bey Mosque in previous studies. Based on the foundation records we reached within the scope of our study and the documents found in the Ottoman archives, it was understood that the building was a mosque belonging to the Keyhüsrev Bey Foundation. The mosque, which was built in the second half of the 16th century, has features parallel to the architectural understanding seen in the classical period of the Ottoman
Empire but also contains some unique features. One of the unique aspects of the mosque is the tiles, which were found in the sanctuary of the mosque, but unfortunately, none of them remains today, whose existence is known from sources and research these tiles, on which there are Turkish, Persian and Arabic poems and couplets, appear as unique
examples the Ottoman period. In addition, reconsidering the name, foundation and history of the building in line with the new documents reached and sharing it in detail with the scientific world will contribute to the correct creation of our cultural assets inventory. In this study, Keyhusrev Bey Mosque, which entered the art history literature with the
name Salih Bey Mosque has been examined in terms of its plan, architectural and ornamental features, as well as the date of construction and its builder.

Sanat Tarihi Yıllığı , 2022

The dams that started to be built in Eastern and Southeastern Anatolia in the last quarter of the... more The dams that started to be built in Eastern and Southeastern Anatolia in the last quarter of the 20th century contributed greatly to the economic development of the region, but also caused a significant part of the cultural treasure to be submerged under the dam waters. Within the scope of the Lower Euphrates Project, which was initiated to determine the cultural assets that will be under the many dams, which were started to be built in this period, archaeological excavations were started in many areas in the Eastern and Southeastern Anatolian region. In this context, Hores/Kores/Horis (today's name Yığınak) village of Kahta district of Adıyaman province is approximately 28 km south of Kahta district. As a result of the surveys carried out between 1977-1981 and the excavations within the scope of the Lower Euphrates Project, a large number of artifacts were encountered, together with the remains of castles and
palaces dating to the 12-13 centuries. As a result of the excavations, various findsdelivered to Adıyaman Museum remained in the museum warehouse after that date. As a result of our initiatives and researches, this castle-palace settlement on the banks of the Euphrates river, which is one of the important points among the medieval settlements of Southeastern Anatolia, and the introduction of the Islamic period medieval
ceramics from this period will help us to obtain important information about the political, economic, commercial and daily life of the region in the Middle Ages. Making a comparative evaluation with the finds of other settlements in the region, which is contemporary, will help to increase our knowledge of the medieval texture of the region.

Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

16. yüzyılın ilk yarısının sonlarına doğru kahvenin, 17. yüzyılın başlarında ise tütünün Osmanlı ... more 16. yüzyılın ilk yarısının sonlarına doğru kahvenin, 17. yüzyılın başlarında ise tütünün Osmanlı toplumunda yer etmeye başlaması, halkın sosyal hayattaki alışkanlıklarında ciddi değişiklikler yaşanmasına sebep olmuştur. Bu iki maddenin de kendine özgü eşyalar aracılığı ile tüketilmesi, seramik sanatı içinde yeni denilebilecek formların doğmasına zemin hazırlamıştır. Fincanlar ve lüleler, kahve ve tütün tüketiminde kullanılmaya başlanmış, özellikle 19. yüzyıl sonlarına gelindiğinde Anadolu’nun birçok bölgesinde yaygınlık göstermişlerdir. Fincan ihtiyacının Kütahya gibi önemli üretim merkezlerinin yanında Çin ve Avrupa’dan önemli ölçüde ithalat ile karşılandığı anlaşılmaktadır. Öyle ki; bazı Avrupa porselen fabrikalarının Osmanlı coğrafyası için özel üretimler yaptıkları dahi bilinmektedir. Bu çalışmada çeşitli dönemlerde Kahta Yeni Kale’de yapılan kazı çalışmaları sırasında ele geçirilen ve bugün Adıyaman Müzesi’nde bulunan lüleler ve Avrupa’dan ithal edilmiş fincan ve benzeri porsel...

Sanat Tarihi Dergisi , 2021

Bacini, en bilinen anlamıyla mimari eserlerin çeşitli yerlerine süsleme ve renk katmak maksadıyla... more Bacini, en bilinen anlamıyla mimari eserlerin çeşitli yerlerine süsleme ve renk katmak maksadıyla seramik kapların yerleştirilmesiyle elde edilen bir süsleme tekniğidir. Avrupa'da 18. yüzyıldan itibaren keşfedilip yayınlanmaya başlanan bu teknik hakkında ülkemizde maalesef birkaç yayın dışında çalışma yapılmamıştır. Özellikle Avrupa'da yayınlanan çalışmalarda Anadolu'dan Selçuklu dönemine ait birkaç yapıya değinilerek Avrupa'daki örnekler detaylıca anlatılmaktadır. İlk ortaya çıkış yeri belli olmayan bu teknik ile Anadolu'da, Avrupa'daki kullanım şekillerinden bazı farklılıklar olmakla birlikte hem Selçuklu hem de Osmanlı dönemi eserlerinde karşılaşmak mümkündür. Osmanlı mimarisinde özellikle 18. yüzyıl ve sonrası gibi geç bir dönemde sadece belirli bir bölgede kullanılıyor olması da Osmanlı mimarisi içinde bölgesel etkenleri gözler önüne sermektedir. Ayrıca bu süslemelerde kullanılan seramiklerin üretim yerleri ve teknikleri dönemin ticari hayatı ve beğenileri gibi çeşitli alanlarda fikirler edinmemizi sağlamaktadır. Şanlıurfa'da Osmanlı camileri üzerinden bacini süslemeleri, ülkemizin Güney ve Güneydoğu'sunda yer alan Adıyaman, Gaziantep, Kahramanmaraş, Kilis ve Hatay gibi şehirlerdeki eserlerle birlikte anlatmak, Osmanlı mimari süslemesinde az bilinen bu tekniğin aslında oldukça yoğun bir kullanım alanına sahip olduğu ispatlanmış olacaktır.

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi/Bitig, 2021

Filtered jugs or strainer pieces belonging to these jugs, produced in Fustat (Egypt), one of the ... more Filtered jugs or strainer pieces belonging to these jugs, produced in Fustat (Egypt), one of the most important centers of the Fatimid period, and exhibited in many different museums around the world today, are among the most spectacular products of unglazed ceramics in Islamic ceramic art. Although there is not much research on this subject in our country apart from a few publications, there are publications in which the findings of the Egyptian and Fustat excavations are published by European researchers and the works in some museums are promoted. The Metropolitan Museum has a very rich collection with many works of Islamic art. The jug filters in the museum are not on display today, but are opened online within the scope of the museum's open access and publicity policy. Our desire to study the this subject was notified to the museum authorities, and the museum officials stated that we could study the subject under certain conditions. The fact that they are found in museums in Istanbul, Egypt, Kuwait, Israel, Syria and Anatolia, especially in America and Europe, and that they were captured in the excavations carried out in some of these regions, shows the wide spread of the filtered jugs. In this context, when we compare the examples in some museums in Europe with the examples of the Metropolitan Museum, it is possible to talk about the existence of a certain stylistic unity. It is noteworthy that the geometric, floral, figurative and inscription decorations applied on the filters are closely similar to each other, except for minor differences, in the samples found in different regions. This closeness is even more evident especially in the examples with inscription decoration. In these examples which the same sentences are repeated, it has been determined that it is possible to see the same sentence in the filters in very different regions and museums, except for some letter deficiencies. This suggests that they were produced by a particular workshop or group of masters. In contrast to the simplicity of the outer surface of the jugs, dazzling openwork technique strainers with their magnificent fine workmanship, It is one of the most important examples showing how advanced the ability of Islamic ceramic masters to decorate even in small spaces.

Güzel Sanatlar Dergisi, 2021

Bu makale bilimsel etik ve kurallara uygun hazırlanmış ve intihal incelemesinden geçirilmiştir. E... more Bu makale bilimsel etik ve kurallara uygun hazırlanmış ve intihal incelemesinden geçirilmiştir. Etik kurul onayı gerektirmemektedir.

sosyal ve insani bilimler teori, güncel araştırmalar ve yeni eğilimler/2ve , 2020

Yekta Demiralp Anısına Sanat Tarihi Yazıları, 2020

Excavations carried out during the recent metro works in Istanbul provide us with new information... more Excavations carried out during the recent metro works in Istanbul provide us with new information about
the city’s historical, cultural and socio-economic structure and urban archeology. Excavations at Marmaray
stations and the integrated metro line excavations in four different regions of the city (Üsküdar, Sirkeci,
Yenikapı and Haliç Metro Crossing Bridges) under the Marmaray Project increase our knowledge. In this
context, the ceramics of the Ottoman Period obtained during the excavations of the Üsküdar-Çekmeköy
metro line provide ideas on many subjects such as daily use goods, tastes, tastes, economic conditions and
trade of the people starting from the early Ottoman period in Üsküdar until the 19th century. During the
excavations at the Usküdar-Çekmeköy metro line (1st Stage), ceramic samples from the ottoman period,
imported from Europe and taken from the warehouse of the Istanbul Archeology Museum were evaluated.
It is important to examine these ceramics in terms of forms, materials, techniques and ornaments, especially
in terms of revealing new ideas about the production of ceramics

Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2020

Although there are many different opinions about bacini in the sense of the word, it is called ce... more Although there are many different opinions about bacini in the sense of the word, it is called ceramic pots placed in certain parts of the buildings in order to create decoration especially in the field of art history. This ornament technique, known for its applications from different periods in Anatolia and Europe, was used extensively during the Seljuk and Byzantine period. It is mostly seen in Byzantine period works in regions such as Greece, Macedonia and Italy. Even though its usage was narrowed during the Ottoman period, especially in the Southeastern Anatolia Region, the efforts of the ceramic vessels, which were present in the minarets and façades of the buildings built since the 18th century, are mounted on the buildings and are very important. Within the scope of the subject, five mosques in Adıyaman Center and Besni district were examined and detailed information about bacini characteristics and features were given.

Erzincan Müzesi’nde Sergilenen Sgrafitto ve Tek Renk Sırlı Ortaçağ Seramiklerinin Buluntu Yeri ve Köken Problemi Üzerine Bir Değerlendirme, 2019

ÖZET Erzincan'ın merkeze bağlı Kavakyolu Belediyesi'nin Hamidiye Mahallesi'nde 2010 yılında yapıl... more ÖZET Erzincan'ın merkeze bağlı Kavakyolu Belediyesi'nin Hamidiye Mahallesi'nde 2010 yılında yapılan bir kanalizasyon çalışması sırasında büyük bir küp içerisinde 28 adet çeşitli form ve tekniklerde seramiklere rastlanılmıştır. Seramiklerin içinde bulunduğu küpün kırık ve parçalanmış olduğu saptanmış ve eserlerin Erzincan Müze Müdürlüğü'ne nakli kararından sonra kazı alanının üzeri kapatılmıştır. Eserlerin form ve bezeme özellikleri dikkate alındığında; benzer örneklere Anadolu' da

Öz Marmaray projesi kapsamında İstanbul'un Üsküdar, Sirkeci ve Yenikapı bölgelerinde yapılan kazı... more Öz Marmaray projesi kapsamında İstanbul'un Üsküdar, Sirkeci ve Yenikapı bölgelerinde yapılan kazılar, kent arkeolojisi açısından oldukça önemli bulgulara ulaşmamızı sağlamıştır. Kazılar sırasında ele geçirilen buluntular sayesinde İstanbul'un 8500 yıllık tarihi içerisinde yaşadığı jeolojik değişimlerin yanında sosyal, kültürel ve sanatsal gelişimi de aydınlatılmıştır. Bunun yanı sıra özellikle Yenikapı'da ortaya çıkarılan Bizans dönemine ait 37 adet gemi ve tekne batığı ile kentin bu dönemdeki yeme içme alışkanlıklarının yanında ticari hayatı hakkında da birçok yeni bilgiye ulaşılmıştır. Kazılar sırasında ele geçirilen Osmanlı Dönemi'ne ait seramikler şehrin fethinden, Cumhuriyet Dönemi'ne kadar uzanan süreçte sahip olduğu sosyal hayatın ortaya koyulmasına yardımcı olmuştur. İstanbul ve Anadolu'nun farklı bölgelerinde yapılan kazılar sayesinde Osmanlı Dönemi sırsız seramikleri hakkında bilgilerimiz her geçen gün artmaktadır. Marmaray projesi kapsamında yapılan kazılar ile bu bilgiler daha da artırılmıştır. İstanbul'da daha önce gerçekleştirilen kazılar sırasında elde edilen Osmanlı Dönemi sırsız seramikleri ile çalışmamızda değerlendirdiğimiz seramiklerin form, hamur ve bezeme anlayışı açısında örtüşmesi şehrin günlük kullanım eşyalarında belki de o günün modasına uygun olarak benzer seramiklerin kullanıldığını düşündürmektedir. Çalışmamız kapsamında incelediğimiz seramikler formlarına göre başlıklara ayrılmış, bu başlıklar altında malzeme ve süsleme özellikleri hakkında da bilgiler verilerek İstanbul ve dışında yapılan diğer kazılar sırasında ele geçirilen seramikler ile karşılaştırılarak tarihlendirme yapılmaya çalışılmıştır. Bunu yanı sıra özellikle 18-20. yüzyıllar arasında kentin günlük kullanım eşyası ihtiyacını karşılayan üretim noktalarından birinin de Üsküdar civarı olması gerektiği konusunda bilgiler sunulmuştur.

Özet Anadolu Beylikleri ve erken Osmanlı devirlerinin ürünleri olan " Milet İşi " seramikler hakk... more Özet Anadolu Beylikleri ve erken Osmanlı devirlerinin ürünleri olan " Milet İşi " seramikler hakkında yapılan birçok çalışma ve kazılarda elde edilen seramikler sayesinde bu seramiklerin hamur, teknik, renk, astar, sır vb. özelliklerini tanımlayabilmekteyiz. Fakat henüz " Milet İşi " seramiklerde kullanılan formları birada veren bir çalışma bulunmamaktadır. Bu nedenle, bu alandaki boşluğu doldurma maksadı ile hazırladığımız bu çalışmada " Milet işi " seramiklerde kullanılan formlar değerlendirilerek, bir form tipolojisi oluşturmak amaçlanmıştır. Bu tipolojiyi oluşturabilmek için " Milet işi " seramiklerle ilgili hazırlanmış bütün kaynaklara ulaşılmaya çalışılmış ve yayınlanmış çalışmalar üzerine odaklanılmıştır. Bugüne kadar hazırlanmış, " Milet işi " seramiklerin formları hakkında bilgi veren ve özellikle eserlerin çizimlerinin yer aldığı çalışmalar referans alınmıştır. Bunun sebebi ise eserlerin sadece fotoğraflarının verildiği yayınlardan seramiklerin formlarını tanımlamanın zorluğudur. Çalışmamız kapsamında ortaya çıkan 14 farklı tabak ve kase formu tek tek başlıklar altında incelenmiş, form özelliklerinin yanı sıra bezemeleri hakkında da bilgiler verilmiştir. Abstract We can identify the " Miletware " ceramics's features like clay, technical, colour, slip, glaze thanks to ceramics acquired from excavations and many researches have prepared about " Miletware " which products of period of Principalities and early Ottoman period. But there is no exploration which giving all together forms of " Miletware ". For this reason, we aim to make an evaluation about used forms of " Miletware " and make a typologic classificaiton in our search. For this, we focus on published researches and purpose to obtain all explorations which written about this subject. We take as reference searches which informing to us about forms of " Miletware " , and especially having drawings of these ceramics. The reason is that is difficulty of describing the forms of ceramics from researches which giving photos of specimens to us. In our exploration 14 different plates and bowls's forms showed up and we studied these forms in vaired form names. In addition we informed decorations of these ceramics along with features of their forms.

Books by turgay polat

Ahmet BODAKÇİ Anısına ORTAÇAĞ’DAN CUMHURİYET’E SANAT TARİHİ ÇALIŞMALARI, 2023

Şanlıurfa Kalesi, Şanlıurfa kent merkezinde, Balıklıgöl’ün hemen güneyinde bulunan yüksek kireçta... more Şanlıurfa Kalesi, Şanlıurfa kent merkezinde, Balıklıgöl’ün
hemen güneyinde bulunan yüksek kireçtaşı masif kayalığın güvenlik
açısından uygun şartlar sunduğu stratejik bir noktaya tahkim edilmiştir
(Res.1). Coğrafi perspektif açısından Şanlıurfa Kalesi’nin sahip
olduğu iklim, zengin tarımsal topraklar, su kaynaklarının yanı sıra
mekânsal anlamdaki stratejik rolü nedeniyle yoğun kültürel
gelişmelere tanıklık etmiş, çok kültürlü bir yapıyı içinde
barındırmaktadır. Jeopolitik konumu nedeniyle erken çağlarda da
yoğun yerleşim gören Şanlıurfa Kalesi ve çevresinin tarihsel süreci
Neolitik Dönem’e kadar uzanmaktadır. Nitekim içkalenin hemen
kuzeyindeki yamaçta tespit edilen ve günümüzde Şanlıurfa
Müzesi’nde sergilenen Urfa Adamı veya Balıklıgöl Heykeli ile erken
dönemlere tarihlenen çok sayıda obsidyen ve çakmaktaşı alet
parçasının saptanması nedeniyle Şanlıurfa Kalesi’nin üzerine tahkim
edildiği alanın da birçok araştırmacı tarafından tarihsel süreçteki iskânının Neolitik Dönem’e kadar geriye gittiği ifade edilmektedir.
Ayrıca Şanlıurfa Kalesi’nde 2020-2022 yıllarında gerçekleştirilen kazı
çalışmaları kapsamında ele geçen çakmaktaşı ve obsidyen alet
parçaları da kalenin ve çevresinin prehistorik çağlarda insanoğluna ev
sahipliği yaptığına işaret etmektedir.

Adıyaman Müzesi'nde Bulunan Samsat Sırlı Seramikleri, 2020