Fatih AYHAN | Afyon Kocatepe University (original) (raw)

Papers by Fatih AYHAN

Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi

Artan nüfus, şehirleşme ve üretim faaliyetlerine bağlı olarak enerjiye duyulan ihtiyaç ve bağımlı... more Artan nüfus, şehirleşme ve üretim faaliyetlerine bağlı olarak enerjiye duyulan ihtiyaç ve bağımlılık giderek artmaktadır. Ancak enerji arzının sınırlı ve kaynakların eşitsiz dağıldığı günümüzde enerji kaynaklarının yönetimi, üretimi, aktarımı, ticareti vb. unsurlar kimi zaman politik, siyasi, ekonomik çatışma ve krizlere sebep olmaktadır. Özellikle fosil enerji kaynaklarının aşırı tüketimi sonucunda ortaya çıkan çevre ve hava kirliliği insan sağlığını olumsuz etkilemektedir. Günümüzde ülkeler bilinçli enerji tüketimi ve tercihi yaparak enerjiyi verimli, etkin ve tasarruflu kullanma davranışlarını benimseyen enerji okuryazarlığı kazanmış toplumlara ihtiyaç duymaktadır. Bu amaçla okul öncesinden başlayarak yüksek öğrenime kadar her kademede enerjiye dair temel konular öğretim programında yer almaktadır. Aile, arkadaş, yakın çevre, yaşanılan yerleşim yerine ait kültür, eğitim durumu, iletişim imkânları, gelir seviyesi vb. etkenler enerji okuryazarlığını özellikle davranış seviyesinde ö...

Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2024

Ulaşım sistemleri sanayi, tarım, ticaret, turizm vb. ekonomik faaliyetleri geliştiren önemli bir ... more Ulaşım sistemleri sanayi, tarım, ticaret, turizm vb. ekonomik faaliyetleri geliştiren önemli bir unsurdur. Bu nedenle ülkeler sosyal ve ekonomik kalkınmayı sağlamak amacıyla ulaşım sistemlerinin gelişimine özel önem verirler. Ülkemizde II. Dünya Savaşı’ndan sonra bilinçli bir şekilde karayolu ulaşımının gelişimi tercih edilmiştir. Planlı kalkınmanın başladığı 1960 yılından günümüze kadar uygulanan ulaşım politikalarında karayoluna bütçeden ve yatırımlardan ayrılan pay diğer ulaşım türlerine göre daha fazla olmuştur. Bunun sonucunda karayolunun yolcu ve yük taşımacılığındaki payı giderek artmış ve ülkenin ana ulaşım unsuru haline gelmiştir. Karayolu ulaşımında ortaya konan hedefler ve çalışmalar dönemsel farklılık göstermiş ve bu durum kalkınma planlarına yansımıştır. Bu çalışmada karayolu ulaşımında görülen gelişmeler ilki 1963 yılında uygulamaya konulan toplam on bir kalkınma planı perspektifinden belirli dönemler halinde incelenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular ışığında Türkiye’de ilk dönem karayolu altyapısının geliştirilmesi hedeflenirken sonraki dönemlerde yerel ve ulusal ölçekte otoyol projelerine önem verilmiştir. Uygulanan bu karayolu ağırlıklı ulaşım politikalarının ekonomik ve sosyal açıdan bir takım yararları görülse de Türkiye gibi enerji konusunda dışa bağımlı olan bir ülke için bazı ekonomik sonuçları da mevcuttur.

Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 2023

Türkiye’nin tarım, sanayi, ticaret, turizm, ulaşım, eğitim, sağlık, finans vb. faaliyetler bakımı... more Türkiye’nin tarım, sanayi, ticaret, turizm, ulaşım, eğitim, sağlık, finans vb. faaliyetler bakımından gelişmiş illerinden biri olan İzmir, sahip olduğu sosyoekonomik özelliklere bağlı olarak her dönem yoğun nüfusu barındırmıştır. Cumhuriyet’in ilk nüfus sayımının yapıldığı 1927 yılında 526.005 olan İzmir’in nüfusu 1950 yılından sonra sanayiye bağlı olarak göç hareketlerinin etkisiyle 1960 yılında bir milyonu aşarken 2022 yılı itibariyla 4.462.056’a ulaşmıştır.
Bu çalışmada İzmir ili nüfusunun 1927 yılından günümüze kadar geçirdiği değişim ve dönüşüm nüfus coğrafyası kapsamında incelenmiştir. Bu amaçla İzmir’e ait nüfusun tarihi gelişimi, dönemler itibariyla artış hızı, kır-kent nüfus oranı, cinsiyet ve yaş yapısı, göç hareketleri vb. demografik unsurlara yer verilmiştir. Yapılan çalışma ulusal ve bölgesel çapta öneme sahip olan İzmir ilinin yaklaşık yüz yıllık dönemde yaşadığı demografik gelişim ve dönüşümün boyutu hakkında fikir verir niteliktedir.

Otoyol Projelerinin Mekânsal Değişim ve Gelişim Üzerine Etkileri, 2023

Etkili olduğu sahada fiziki ve beşeri anlamda değişim ve dönüşümü sağlayan en önemli unsurlardan ... more Etkili olduğu sahada fiziki ve beşeri anlamda değişim ve dönüşümü sağlayan en önemli unsurlardan biri ulaşımdır. Küreselleşmenin önem kazandığı günümüzde yerel düzeyden ulusal düzeye kadar ticari ve ekonomik canlılığın sağlanması bakımından planlı ve entegre ulaşım sistemlerine ihtiyaç artmıştır. Kuzey Marmara Otoyolu; ülke ekonomisine önemli katkı sağlayan İstanbul, Kocaeli ve Sakarya illeri üzerinde özel sektör tarafından inşa edilmiş D100 Karayolu ve TEM Otoyolu'na alternatif bir otoyol projesidir. 2011 yılında proje güzergâhının açıklanmasıyla birlikte otoyolun yaratacağı etkiler tartışılmaya başlanmış ve proje sahasında bazı etkiler görülmüştür. Çalışmada Kuzey Marmara Otoyolu'nun Sakarya güzergâhı üzerinde oluşturduğu fiziki ve beşeri etkiler ile mekânsal dönüşüm zamansal ölçek kullanılarak (2011-2022) uzaktan algılama ve CBS yöntemiyle yorumlanarak ortaya konmuştur. Ortaya çıkan sonuçlara bakıldığında Kuzey Marmara Otoyolu'nun Sakarya kesiminde 11 yıl gibi kısa bir zaman dilimi içinde çarpıcı sonuçlar ortaya çıkmıştır. Bu durum otoyol projelerinin yerleşmelerin gelişimi ve dönüşümü üzerinde önemli etkiye sahip olduğunu göstermektedir.

HUMANITAS - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi

Beylikdüzü, İstanbul’un 1990’lı yıllardan sonra gelişmeye başlayan ilçesidir. İstanbul’da ortaya ... more Beylikdüzü, İstanbul’un 1990’lı yıllardan sonra gelişmeye başlayan ilçesidir. İstanbul’da ortaya çıkan konut açığını kapatma adına atılan toplu konut hamlelerinin ilk adımı Beylikdüzü’nde gerçekleşmiştir. Uzun dönem İstanbul merkezine olan uzaklığından dolayı hak ettiği ilgiyi görmeyen Beylikdüzü, özellikle 1999 Marmara Depremi’nden sonra İstanbul merkezindeki insanların yerleştiği bölgelerden biri olmuştur. 2000’li yıllardan itibaren metrobüsle birlikte ulaşımın kolaylaşması bölgenin yerleşim açısından cazibesini artırmıştır. 1960’lı yıllardan itibaren başlayan ve 1980’lerde yoğunlaşan göç hareketi İstanbul’da kent yapısını olumsuz yönde etkilemiştir. Kent merkezinde plansız olarak yapılanan sanayileşme sonucunda konut – sanayi alanları iç içe geçmiş ve bunun sonucunda alınan kararla sanayi alanlarının kent dışına taşınma planı devreye girmiştir. Bu plan kapsamında İstanbul’un batı yakasında Beylikdüzü ve yakın çevresi yeni sanayi bölgesi olarak tasarlanmıştır. 2002 yılında kurulan...

Turkiye’de basta sanayi, ticaret, turizm, egitim vb. faaliyetler bakimindan en gelismis sehir ola... more Turkiye’de basta sanayi, ticaret, turizm, egitim vb. faaliyetler bakimindan en gelismis sehir olan Istanbul’un nufusu 2018 yili Adrese Dayali Nufus Kayit Sistemi’ne (ADNKS) gore 15.067.724 olarak tespit edilmistir. Cumhuriyet Donemi’nin ilk nufus sayiminin yapildigi 1927 yilinda 806.860 olan kent nufusu ozellikle 1950’lerden itibaren hizli artis surecine girmistir. Bu nufus artisi uzerinde rol oynayan en onemli faktor ise kente yapilan basta ulasim olmak uzere sanayi ve ticaret alanlarindaki yatirimlar olmustur. Bu yatirimlarla birlikte is imkânlarinin artmasi ve ticari canliligin etkisiyle Istanbul ulkenin bircok sehrinden hizli bir sekilde yogun goc almaya baslamistir. 1950’li yillara kadar Istanbul’da nufus Surici, Kadikoy ve Uskudar bolgelerinde yogunluk olustururken Istanbul’a gerceklesen hizli gocun etkisiyle kentin her iki yakasinda yeni yerlesim merkezleri olusmustur. Bu yerlesim merkezlerinden biri de Esenyurt ilcesidir. Esenyurt, 1960’li yillarin sonuna kadar ekonomisi tar...

Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2021

Ege Bölgesi'nin İç Batı Anadolu Bölümü'ne yer alan Afyonkarahisar ili bulunduğu konum itibariyle ... more Ege Bölgesi'nin İç Batı Anadolu Bölümü'ne yer alan Afyonkarahisar ili bulunduğu konum itibariyle Ege, Akdeniz ve İç Anadolu bölgelerine ait illerle çevrelenmiştir. Coğrafi konumunun etkisiyle bahsi geçen bölgeler arasında geçiş özelliği gösteren Afyonkarahisar, Osmanlı Dönemi'nde önemli bir sancak idari birimini oluşturmuş iken bu özelliğini Cumhuriyet Dönemi'nde de il idari birimi olarak devam ettirmiştir. Çalışma sahasının yüzölçümünün oldukça geniş ve dağlık bir topografyaya sahip olması, ildeki idari örgütlenmeyi de etkilemiştir. İl içerisinde etki sahaları dar idari birimler oluşturulurken, bazı yerleşmeler ulaşım etkisine bağlı olarak Afyonkarahisar il merkezi yerine, komşu illerin etki sahası içine girmektedir. Türkiye'nin mevcut idari bölünüş sistemine göre iller en büyük idari birimi oluşturmaktadır. Afyonkarahisar 14.016 km 2 yüzölçümü ile ülkemizin 13. büyük ili olurken, 2020 yılı itibariyle sahip olduğu 736.912 kişilik nüfusu ile büyükşehir statüsü elde etme sınırında yer almaktadır. Diğer yandan il içerisinde mevcut durumda 18 ilçe idari ünitesi, 41 belde ve 422 köy idari ünitesi bulunmaktadır.

Journal of Awareness, 2019

Ülkeler için en önemli kaynak sahip oldukları nüfus miktarıdır. Ancak günümüzde nüfusun miktarı y... more Ülkeler için en önemli kaynak sahip oldukları nüfus miktarıdır. Ancak günümüzde nüfusun miktarı yanında niteliği de oldukça önemlidir. Nüfusun niteliğini belirleyen en önemli unsur ise sahip olduğu eğitim düzeyidir. Yetişmiş insan gücü ve eğitimli bireyler yerleşmelerin kalkınmasında, ekonomik değer üretmesinde, sosyal ve kültürel gelişiminde en önemli unsuru oluşturmaktadır. Eğitime önem veren toplumların gelişmesi ve kalkınması daha hızlı gerçekleşmektedir. Bu yüzden bir yerleşim yerinde nüfusun eğitim durumu ile ekonomik seviye arasında sıkı bir ilişki vardır. Az gelişmiş ve gelişmekte olan yerleşmelerde eğitime verilen önemin yetersiz olmasına bağlı olarak ekonomik ve sosyal gelişim hızı düşüktür. Eğitim coğrafyası, yerleşim alanlarındaki nüfusun eğitim durumunu yakından inceleyerek ortaya çıkan sonuçların nedenleri ve sonuçları üzerinde durur. Yerleşmelerin eğitim durumunu ortaya koyan en temel veri okuryazar oranıdır. Ancak günümüzde eğitimin çeşitlenmesine bağlı olarak okuryazar oranı yerleşmelerin eğitim durumunu ortaya koyma adına yetersiz kalmaktadır. Eğitim coğrafyası sadece nüfusun okuryazar durumunu incelemekle kalmaz bununla beraber nüfusun mezuniyet durumuna göre eğitim kademelerine dağılışı, örgün eğitimdeki payı ve yerleşim alanında sunulan diğer eğitim hizmetlerini inceler. Türkiye'nin en gelişmiş illerinin başında gelen İstanbul idari bakımdan 39 ilçeye sahiptir. Bu ilçelerin gelişmişlik düzeyleri birbirinden farklıdır. Bu çalışmada yerleşim tarihi ve sosyoekonomik düzeyleri birbirinden oldukça farklı olan Bakırköy ve Sultangazi ilçeleri eğitim coğrafyası açısından incelenmiştir. Böylece yerleşmelerin eğitim düzeyleri ile gelişmişlik düzeyleri arasındaki ilişki saptanmaya çalışılmıştır.

Marmara Coğrafya Dergisi, 2017

Günümüzde yerleşmeleri beşeri ve ekonomik bakımdan birbirine yakınlaştıran en önemli faaliyet ula... more Günümüzde yerleşmeleri beşeri ve ekonomik bakımdan birbirine yakınlaştıran en önemli faaliyet ulaşımdır. Ulaşım faaliyetini bir alanda sadece fiziksel olarak var olan bir unsur olarak göremeyiz. Çünkü ulaşım faaliyeti gerek kara, gerek deniz gerekse de hava ulaşımı vasıtalarıyla yerleşim yerleri üzerinde beşeri bakımdan büyük etkiler yaratır. Bu etkilerden en önemlisi, "Yerleşme-nüfus etkisi"dir. Ülkemizin en büyük "Mega Şehri" olan İstanbul, sahip olduğu topografik şartlardan dolayı kara ulaşımına oldukça elverişlidir. Şehrin doğu-batı istikametinde uzanan D100 Karayolu ve TEM Otoyolu, güzergahları boyunca yerleşim alanlarını sanayi, ticaret, yerleşme, nüfus gibi özellikler bakımından etkilemektedir. Bu etkileşim özellikle son yıllarda nüfusu hızla artmaya başlayan ve kent merkezine yaklaşık 60-80 km mesafede bulunan Silivri, Büyükçekmece ve Beylikdüzü ilçelerinde belirgin bir şekilde gözlenmektedir. Aynı zamanda Marmara Denizi'ne de kıyısı bulunan bu ilçelerin karayolu güzergahları ile ilişkisinin incelendiği bu çalışmada son 15 yıllık nüfus verileri ışığında değerlendirmeler yapılmıştır.

HUMANITAS Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2022

Beylikdüzü, İstanbul’un 1990’lı yıllardan sonra gelişmeye başlayan ilçesidir. İstanbul’da ortaya ... more Beylikdüzü, İstanbul’un 1990’lı yıllardan sonra gelişmeye başlayan ilçesidir. İstanbul’da ortaya çıkan konut açığını kapatma adına atılan toplu konut hamlelerinin ilk adımı Beylikdüzü’nde gerçekleşmiştir. Uzun dönem İstanbul merkezine olan uzaklığından dolayı yeterli ilgiyi görmeyen Beylikdüzü, özellikle 1999 Marmara Depremi’nden sonra İstanbul merkezindeki insanların yerleştiği bölgelerden biri olmuştur. 2000’li yıllardan itibaren metrobüsle birlikte ulaşımın kolaylaşması bölgenin yerleşim açısından cazibesini artırmıştır. 1960’lı yıllardan itibaren başlayan ve 1980’lerde yoğunlaşan göç hareketi İstanbul’da kent yapısını olumsuz yönde etkilemiştir. Kent merkezinde plansız olarak yapılanan sanayileşme sonucunda konut – sanayi alanları iç içe geçmiş ve bunun sonucunda alınan kararla sanayi alanlarının kent dışına taşınma planı devreye girmiştir. Bu plan kapsamında İstanbul’un batı yakasında Beylikdüzü ve yakın çevresi yeni sanayi bölgesi olarak tasarlanmıştır. 2002 yılında kurulan Beylikdüzü Organize Sanayi Bölgesi ile İstanbul’un önemli sanayi merkezlerinden biri olan Beylikdüzü ilçesinde 2022 yıl ortası itibariyle İstanbul Sanayi Odası’na (İSO) kayıtlı 776 adet sanayi kuruluşu faaliyet halindedir.

Volume 5, Issue 3, 2020

Afyonkarahisar, Ege Bölgesi’nin İç Batı Anadolu Bölümü’nde ve ulaşım açısından önemli bir kavşak ... more Afyonkarahisar, Ege Bölgesi’nin İç Batı Anadolu Bölümü’nde ve ulaşım açısından önemli bir kavşak noktasında yer almaktadır. Cumhuriyet Dönemi’nin ilk nüfus sayımının yapıldığı 1927 yılında Afyonkarahisar 258.743 kişilik nüfusuyla ülkenin en kalabalık 18. ili olurken 2019 yılına gelindiğinde nüfusu 729.483’e ulaşmış ancak ülke içinde 31. sıraya gerilemiştir. Oldukça dağlık bir yapıya sahip olan Afyonkarahisar ekonomik açıdan gelişimini istenen düzeyde sağlayamadığından dolayı başta İzmir ve çevresindeki iller ile İstanbul ve Ankara gibi büyükşehirlere göç vermiştir. Ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanan ilde 2019 yılı itibariyle nüfusun yaklaşık %40,2’si kırsal bölgede yaşamaktadır. Bu çalışmada Afyonkarahisar ilinin nüfusuna ait bir takım özellikler nüfus coğrafyası kapsamında incelenmiştir. Bu kapsamda ilin sahip olduğu nüfusun Cumhuriyet Dönemi boyunca gelişimi, yıllar itibariyle artış hızları, kırsal - kentsel oranları, cinsiyet ve yaş yapısı, yaşanan göçler ve il içerisindeki ...

Coğrafi Planlama, 2021

En yaygın bilinen tanımıyla herhangi bir unsurun (insan, mal ya da hizmetin) bulunduğu yerden far... more En yaygın bilinen tanımıyla herhangi bir unsurun (insan, mal ya da hizmetin) bulunduğu yerden farklı bir yere taşınması olarak ifade edilen ulaşım kavramı, insanlığın tekerleği icadından günümüze gelinceye kadar önemli bir gelişme göstermiştir. İnsanoğlunun ilk dönemlerde hayatını sürdürme ve barınma gayesiyle göçebe yaşam sürerken tekerleği icat etmesi ulaşım alanında ilk ve önemli bir devrim olmuştur. Sonraki dönemlerde gerek hayvan gücünden gerekse de basit tekerlekli araçlardan faydalanarak özellikle tarım ve ticaret faaliyetlerini geliştirme adına insanoğlu kara parçaları üzerinde önemli yollar inşa etmiştir. Ulaşım alanında gösterilen gayret ve gerçekleşen gelişmeler kara üzerinde sınırlı kalmamış aynı zamanda su üstünde de kendini göstermiştir. Geçmişte insan gücü ile hareket eden basit sal ve teknelerle yapılan ulaşım günümüzde dev ticaret ve yolcu gemilerinin dünyanın dört bir tarafını kat ettiği bir hal almıştır. XX. yüzyıl başından itibaren
ortaya çıkan hava taşıtları ise ulaşıma hız ve konfor anlamında farklı bir boyut
katmıştır.

Journal of Awareness, 2020

Bu çalışmada Afyonkarahisar ilinin nüfusuna ait bir takım özellikler nüfus coğrafyası kapsamında ... more Bu çalışmada Afyonkarahisar ilinin nüfusuna ait bir takım özellikler nüfus coğrafyası kapsamında incelenmiştir. Bu kapsamda ilin sahip olduğu nüfusun Cumhuriyet Dönemi boyunca gelişimi, yıllar itibariyle artış hızları, kırsalkentsel oranları, cinsiyet ve yaş yapısı, yaşanan göçler ve il içerisindeki dağılışı sayım yılları boyunca incelenmiştir.

Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2021

Ege Bölgesi'nin İç Batı Anadolu Bölümü'ne yer alan Afyonkarahisar ili bulunduğu konum itibariyle ... more Ege Bölgesi'nin İç Batı Anadolu Bölümü'ne yer alan Afyonkarahisar ili bulunduğu konum itibariyle Ege, Akdeniz ve İç Anadolu bölgelerine ait illerle çevrelenmiştir. Coğrafi konumunun etkisiyle bahsi geçen bölgeler arasında geçiş özelliği gösteren Afyonkarahisar, Osmanlı Dönemi'nde önemli bir sancak idari birimini oluşturmuş iken bu özelliğini Cumhuriyet Dönemi'nde de il idari birimi olarak devam ettirmiştir. Çalışma sahasının yüzölçümünün oldukça geniş ve dağlık bir topografyaya sahip olması, ildeki idari örgütlenmeyi de etkilemiştir. İl içerisinde etki sahaları dar idari birimler oluşturulurken, bazı yerleşmeler ulaşım etkisine bağlı olarak Afyonkarahisar il merkezi yerine, komşu illerin etki sahası içine girmektedir. Türkiye'nin mevcut idari bölünüş sistemine göre iller en büyük idari birimi oluşturmaktadır. Afyonkarahisar 14.016 km 2 yüzölçümü ile ülkemizin 13. büyük ili olurken, 2020 yılı itibariyle sahip olduğu 736.912 kişilik nüfusu ile büyükşehir statüsü elde etme sınırında yer almaktadır. Diğer yandan il içerisinde mevcut durumda 18 ilçe idari ünitesi, 41 belde ve 422 köy idari ünitesi bulunmaktadır.

The most developed city with its endustry such as trade, tourism and education in Turkey is Istan... more The most developed city with its endustry such as trade, tourism and education in Turkey is Istanbul. Istanbul's population has been identified as 15.067.724 by the Address Based Population Registration System in 2018 which had an urban population of 806.860 people in 1927-when the first census was made in Republican Period-Istanbul has enteredinto a rapid growth progress, especially from the 1950's. The most important factor that played a role in the increase of the population is the investments that was made in industrial and commercial areas and especially in the transportation. With these investments, incerased business opportunities and the impact of commercial vitality, Istanbul has begun to take intense migrations more increasing than the most of the cities of the country. Until the 1950's Istanbul's population had created a density in Surici, Kadıkoy and Uskudar regions. With the effect of rapid migration in Istanbul, new settlements has formed on both sides of the city. One of these is the Esenyurt district. Esenyurt was a village settlement of which economy depends on agriculture and stock farming until the end of 1960's. The labor force requirement which occured with the movement of the industrial foundations to the district caused big migrations. With these migrations, Esenyurt has entered into a rapid growth progress. Demographic investments that were made for the district have provided the improvements of functions such as trade, education and health in course of time. In this study, we will try to explain Esenyurt's population development stages and its reasons while it had a village status until 1989 by the effect of rapid population growth and its becoming the most crowded district in Istanbul with its 891.120 inhabitants in 2018.

Günümüzde yerleşmeleri beşeri ve ekonomik bakımdan birbirine yakınlaştıran en önemli faaliyet ula... more Günümüzde yerleşmeleri beşeri ve ekonomik bakımdan birbirine yakınlaştıran en önemli faaliyet ulaşımdır. Ulaşım faaliyetini bir alanda sadece fiziksel olarak var olan bir unsur olarak göremeyiz. Çünkü ulaşım faaliyeti gerek kara, gerek deniz gerekse de hava ulaşımı vasıtalarıyla yerleşim yerleri üzerinde beşeri bakımdan büyük etkiler yaratır. Bu etkilerden en önemlisi, "Yerleşme-nüfus etkisi"dir. Ülkemizin en büyük "Mega Şehri" olan İstanbul, sahip olduğu topografik şartlardan dolayı kara ulaşımına oldukça elverişlidir. Şehrin doğu-batı istikametinde uzanan D100 Karayolu ve TEM Otoyolu, güzergahları boyunca yerleşim alanlarını sanayi, ticaret, yerleşme, nüfus gibi özellikler bakımından etkilemektedir. Bu etkileşim özellikle son yıllarda nüfusu hızla artmaya başlayan ve kent merkezine yaklaşık 60-80 km mesafede bulunan Silivri, Büyükçekmece ve Beylikdüzü ilçelerinde belirgin bir şekilde gözlenmektedir. Aynı zamanda Marmara Denizi'ne de kıyısı bulunan bu ilçelerin karayolu güzergahları ile ilişkisinin incelendiği bu çalışmada son 15 yıllık nüfus verileri ışığında değerlendirmeler yapılmıştır.

Journal of Awareness, 2019

Ülkeler için en önemli kaynak sahip oldukları nüfus miktarıdır. Ancak günümüzde nüfusun miktarı y... more Ülkeler için en önemli kaynak sahip oldukları nüfus miktarıdır. Ancak günümüzde nüfusun miktarı yanında niteliği de oldukça önemlidir. Nüfusun niteliğini belirleyen en önemli unsur ise sahip olduğu eğitim düzeyidir. Yetişmiş insan gücü ve eğitimli bireyler yerleşmelerin kalkınmasında, ekonomik değer üretmesinde, sosyal ve kültürel gelişiminde en önemli unsuru oluşturmaktadır. Eğitime önem veren toplumların gelişmesi ve kalkınması daha hızlı gerçekleşmektedir. Bu yüzden bir yerleşim yerinde nüfusun eğitim durumu ile ekonomik seviye arasında sıkı bir ilişki vardır. Az gelişmiş ve gelişmekte olan yerleşmelerde eğitime verilen önemin yetersiz olmasına bağlı olarak ekonomik ve sosyal gelişim hızı düşüktür. Eğitim coğrafyası, yerleşim alanlarındaki nüfusun eğitim durumunu yakından inceleyerek ortaya çıkan sonuçların nedenleri ve sonuçları üzerinde durur. Yerleşmelerin eğitim durumunu ortaya koyan en temel veri okuryazar oranıdır. Ancak günümüzde eğitimin çeşitlenmesine bağlı olarak okuryazar oranı yerleşmelerin eğitim durumunu ortaya koyma adına yetersiz kalmaktadır. Eğitim coğrafyası sadece nüfusun okuryazar durumunu incelemekle kalmaz bununla beraber nüfusun mezuniyet durumuna göre eğitim kademelerine dağılışı, örgün eğitimdeki payı ve yerleşim alanında sunulan diğer eğitim hizmetlerini inceler.
Türkiye’nin en gelişmiş illerinin başında gelen İstanbul idari bakımdan 39 ilçeye sahiptir. Bu ilçelerin gelişmişlik düzeyleri birbirinden farklıdır. Bu çalışmada yerleşim tarihi ve sosyoekonomik düzeyleri birbirinden oldukça farklı olan Bakırköy ve Sultangazi ilçeleri eğitim coğrafyası açısından incelenmiştir. Böylece yerleşmelerin eğitim düzeyleri ile gelişmişlik düzeyleri arasındaki ilişki saptanmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler:Eğitim, Yerleşme, Nüfus, Coğrafya, Bakırköy, Sultangazi.
ABSTRACTThe most important resource for countries is the amount of population they have. But nowadays, the quality of the population is as important as the amount of population. The most important factor determining the quality of the population is the level of education. Trained manpower and educated individuals are the most important elements in developing of settlements, economic value productivity and social and cultural development. The development of societies which gives importance to education is faster. So in a residential area there is a close relationship between the education level of the population and the economic level. Due to insufficient importance given to education, economic and social development rate is low in less advanced and developing settlements. Educational geography, examines the educational status of the population in settlement areas and focuses on the causes and consequences of the results. The most basic data which reveals the educational status of settlements is the literate rate. However, nowadays, depending on the diversification of education, the literacy rate is insufficient to reveal the educational status of the settlements. Educational geography not only examines the literate status of the population but also examines the distribution of the population to education levels according to graduation status of the population.Istanbul, Turkey’s most advanced city, has 39 districts. These districts’ levels of development are different. In this study, Bakirköy and Sultangazi districts, whose settlement history and socioeconomic levels are quite different from each other, were researched in terms of educational geography. Thus, the relationship between the educational and development levels of the settlements were tried to be determined.Keywords: Education, Settlement, Population, Geography, Bakırköy, Sultangazi.

Books by Fatih AYHAN

I. Uluslararası Coğrafya Kongresi , 2019

Bu çalışmada ülkemizin Batı Karadeniz Bölümünde yer alan Kastamonu iline bağlı Tosya ilçesinin nü... more Bu çalışmada ülkemizin Batı Karadeniz Bölümünde yer alan Kastamonu iline bağlı Tosya ilçesinin nüfus özellikleri ortaya konmuştur. İlçe nüfusunun Cumhuriyet’ten günümüze tarihsel gelişimi, artış hızı, kır-kent oranı, cinsiyet ve yaş yapısı, eğitim durumu, ekonomik bağımlılık oranı gibi özellikler sayım yılları itibariyle incelenmiştir.
Tosya ilçesi, Devrez Çayı çevresi ile bu çayın suladığı verimli Tosya Ovası üzerinde kurulmuştur. Ancak yerleşme asıl gelişimini İpek Yolu üzerinde
bulunmasından dolayı bölgede oluşan ticaretle sağlamıştır. Tarım ve ticaret gibi iki önemli fonksiyona sahip olan Tosya ilçesi, D100 Karayolu (E80) kıyısında bulunmasından dolayı güzergâh üzerinde önemli bir konaklama bölgesidir. Cumhuriyet Dönemi’nde bulunduğu bölgenin önemli bir tarım ve ulaşım kenti olan Tosya’nın 1927 yılındaki nüfusu 38.169 olarak tespit edilmiştir. Bu nüfusun yaklaşık % 74’ü kırsal nüfustan oluşmaktaydı. Gösterdiği kırsal yerleşim karakterine uygun olarak nüfusu sürekli artan Tosya’da en yüksek nüfus 1985 yılı genel nüfus sayımında 50.125 olurken kır nüfus oranı % 58’e düşmüştür.
1985 yılı sayımından itibaren Tosya nüfusunda sürekli azalma gözlenmiştir. Özellikle Tosya’nın kırsal bölgelerinden başta İstanbul ve Ankara olmak üzere büyükşehirlere göç hareketi gerçekleşirken Tosya’nın köylerinde nüfus giderek azalmış ve ilçenin kırsal nüfus oranı hızlı düşüş göstermiştir. Bölge dışına yapılan bu göçler ilçenin sahip olduğu nüfusun demografik yapısında da önemli değişikliklere sebep olmuştur.

Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi

Artan nüfus, şehirleşme ve üretim faaliyetlerine bağlı olarak enerjiye duyulan ihtiyaç ve bağımlı... more Artan nüfus, şehirleşme ve üretim faaliyetlerine bağlı olarak enerjiye duyulan ihtiyaç ve bağımlılık giderek artmaktadır. Ancak enerji arzının sınırlı ve kaynakların eşitsiz dağıldığı günümüzde enerji kaynaklarının yönetimi, üretimi, aktarımı, ticareti vb. unsurlar kimi zaman politik, siyasi, ekonomik çatışma ve krizlere sebep olmaktadır. Özellikle fosil enerji kaynaklarının aşırı tüketimi sonucunda ortaya çıkan çevre ve hava kirliliği insan sağlığını olumsuz etkilemektedir. Günümüzde ülkeler bilinçli enerji tüketimi ve tercihi yaparak enerjiyi verimli, etkin ve tasarruflu kullanma davranışlarını benimseyen enerji okuryazarlığı kazanmış toplumlara ihtiyaç duymaktadır. Bu amaçla okul öncesinden başlayarak yüksek öğrenime kadar her kademede enerjiye dair temel konular öğretim programında yer almaktadır. Aile, arkadaş, yakın çevre, yaşanılan yerleşim yerine ait kültür, eğitim durumu, iletişim imkânları, gelir seviyesi vb. etkenler enerji okuryazarlığını özellikle davranış seviyesinde ö...

Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2024

Ulaşım sistemleri sanayi, tarım, ticaret, turizm vb. ekonomik faaliyetleri geliştiren önemli bir ... more Ulaşım sistemleri sanayi, tarım, ticaret, turizm vb. ekonomik faaliyetleri geliştiren önemli bir unsurdur. Bu nedenle ülkeler sosyal ve ekonomik kalkınmayı sağlamak amacıyla ulaşım sistemlerinin gelişimine özel önem verirler. Ülkemizde II. Dünya Savaşı’ndan sonra bilinçli bir şekilde karayolu ulaşımının gelişimi tercih edilmiştir. Planlı kalkınmanın başladığı 1960 yılından günümüze kadar uygulanan ulaşım politikalarında karayoluna bütçeden ve yatırımlardan ayrılan pay diğer ulaşım türlerine göre daha fazla olmuştur. Bunun sonucunda karayolunun yolcu ve yük taşımacılığındaki payı giderek artmış ve ülkenin ana ulaşım unsuru haline gelmiştir. Karayolu ulaşımında ortaya konan hedefler ve çalışmalar dönemsel farklılık göstermiş ve bu durum kalkınma planlarına yansımıştır. Bu çalışmada karayolu ulaşımında görülen gelişmeler ilki 1963 yılında uygulamaya konulan toplam on bir kalkınma planı perspektifinden belirli dönemler halinde incelenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular ışığında Türkiye’de ilk dönem karayolu altyapısının geliştirilmesi hedeflenirken sonraki dönemlerde yerel ve ulusal ölçekte otoyol projelerine önem verilmiştir. Uygulanan bu karayolu ağırlıklı ulaşım politikalarının ekonomik ve sosyal açıdan bir takım yararları görülse de Türkiye gibi enerji konusunda dışa bağımlı olan bir ülke için bazı ekonomik sonuçları da mevcuttur.

Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 2023

Türkiye’nin tarım, sanayi, ticaret, turizm, ulaşım, eğitim, sağlık, finans vb. faaliyetler bakımı... more Türkiye’nin tarım, sanayi, ticaret, turizm, ulaşım, eğitim, sağlık, finans vb. faaliyetler bakımından gelişmiş illerinden biri olan İzmir, sahip olduğu sosyoekonomik özelliklere bağlı olarak her dönem yoğun nüfusu barındırmıştır. Cumhuriyet’in ilk nüfus sayımının yapıldığı 1927 yılında 526.005 olan İzmir’in nüfusu 1950 yılından sonra sanayiye bağlı olarak göç hareketlerinin etkisiyle 1960 yılında bir milyonu aşarken 2022 yılı itibariyla 4.462.056’a ulaşmıştır.
Bu çalışmada İzmir ili nüfusunun 1927 yılından günümüze kadar geçirdiği değişim ve dönüşüm nüfus coğrafyası kapsamında incelenmiştir. Bu amaçla İzmir’e ait nüfusun tarihi gelişimi, dönemler itibariyla artış hızı, kır-kent nüfus oranı, cinsiyet ve yaş yapısı, göç hareketleri vb. demografik unsurlara yer verilmiştir. Yapılan çalışma ulusal ve bölgesel çapta öneme sahip olan İzmir ilinin yaklaşık yüz yıllık dönemde yaşadığı demografik gelişim ve dönüşümün boyutu hakkında fikir verir niteliktedir.

Otoyol Projelerinin Mekânsal Değişim ve Gelişim Üzerine Etkileri, 2023

Etkili olduğu sahada fiziki ve beşeri anlamda değişim ve dönüşümü sağlayan en önemli unsurlardan ... more Etkili olduğu sahada fiziki ve beşeri anlamda değişim ve dönüşümü sağlayan en önemli unsurlardan biri ulaşımdır. Küreselleşmenin önem kazandığı günümüzde yerel düzeyden ulusal düzeye kadar ticari ve ekonomik canlılığın sağlanması bakımından planlı ve entegre ulaşım sistemlerine ihtiyaç artmıştır. Kuzey Marmara Otoyolu; ülke ekonomisine önemli katkı sağlayan İstanbul, Kocaeli ve Sakarya illeri üzerinde özel sektör tarafından inşa edilmiş D100 Karayolu ve TEM Otoyolu'na alternatif bir otoyol projesidir. 2011 yılında proje güzergâhının açıklanmasıyla birlikte otoyolun yaratacağı etkiler tartışılmaya başlanmış ve proje sahasında bazı etkiler görülmüştür. Çalışmada Kuzey Marmara Otoyolu'nun Sakarya güzergâhı üzerinde oluşturduğu fiziki ve beşeri etkiler ile mekânsal dönüşüm zamansal ölçek kullanılarak (2011-2022) uzaktan algılama ve CBS yöntemiyle yorumlanarak ortaya konmuştur. Ortaya çıkan sonuçlara bakıldığında Kuzey Marmara Otoyolu'nun Sakarya kesiminde 11 yıl gibi kısa bir zaman dilimi içinde çarpıcı sonuçlar ortaya çıkmıştır. Bu durum otoyol projelerinin yerleşmelerin gelişimi ve dönüşümü üzerinde önemli etkiye sahip olduğunu göstermektedir.

HUMANITAS - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi

Beylikdüzü, İstanbul’un 1990’lı yıllardan sonra gelişmeye başlayan ilçesidir. İstanbul’da ortaya ... more Beylikdüzü, İstanbul’un 1990’lı yıllardan sonra gelişmeye başlayan ilçesidir. İstanbul’da ortaya çıkan konut açığını kapatma adına atılan toplu konut hamlelerinin ilk adımı Beylikdüzü’nde gerçekleşmiştir. Uzun dönem İstanbul merkezine olan uzaklığından dolayı hak ettiği ilgiyi görmeyen Beylikdüzü, özellikle 1999 Marmara Depremi’nden sonra İstanbul merkezindeki insanların yerleştiği bölgelerden biri olmuştur. 2000’li yıllardan itibaren metrobüsle birlikte ulaşımın kolaylaşması bölgenin yerleşim açısından cazibesini artırmıştır. 1960’lı yıllardan itibaren başlayan ve 1980’lerde yoğunlaşan göç hareketi İstanbul’da kent yapısını olumsuz yönde etkilemiştir. Kent merkezinde plansız olarak yapılanan sanayileşme sonucunda konut – sanayi alanları iç içe geçmiş ve bunun sonucunda alınan kararla sanayi alanlarının kent dışına taşınma planı devreye girmiştir. Bu plan kapsamında İstanbul’un batı yakasında Beylikdüzü ve yakın çevresi yeni sanayi bölgesi olarak tasarlanmıştır. 2002 yılında kurulan...

Turkiye’de basta sanayi, ticaret, turizm, egitim vb. faaliyetler bakimindan en gelismis sehir ola... more Turkiye’de basta sanayi, ticaret, turizm, egitim vb. faaliyetler bakimindan en gelismis sehir olan Istanbul’un nufusu 2018 yili Adrese Dayali Nufus Kayit Sistemi’ne (ADNKS) gore 15.067.724 olarak tespit edilmistir. Cumhuriyet Donemi’nin ilk nufus sayiminin yapildigi 1927 yilinda 806.860 olan kent nufusu ozellikle 1950’lerden itibaren hizli artis surecine girmistir. Bu nufus artisi uzerinde rol oynayan en onemli faktor ise kente yapilan basta ulasim olmak uzere sanayi ve ticaret alanlarindaki yatirimlar olmustur. Bu yatirimlarla birlikte is imkânlarinin artmasi ve ticari canliligin etkisiyle Istanbul ulkenin bircok sehrinden hizli bir sekilde yogun goc almaya baslamistir. 1950’li yillara kadar Istanbul’da nufus Surici, Kadikoy ve Uskudar bolgelerinde yogunluk olustururken Istanbul’a gerceklesen hizli gocun etkisiyle kentin her iki yakasinda yeni yerlesim merkezleri olusmustur. Bu yerlesim merkezlerinden biri de Esenyurt ilcesidir. Esenyurt, 1960’li yillarin sonuna kadar ekonomisi tar...

Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2021

Ege Bölgesi'nin İç Batı Anadolu Bölümü'ne yer alan Afyonkarahisar ili bulunduğu konum itibariyle ... more Ege Bölgesi'nin İç Batı Anadolu Bölümü'ne yer alan Afyonkarahisar ili bulunduğu konum itibariyle Ege, Akdeniz ve İç Anadolu bölgelerine ait illerle çevrelenmiştir. Coğrafi konumunun etkisiyle bahsi geçen bölgeler arasında geçiş özelliği gösteren Afyonkarahisar, Osmanlı Dönemi'nde önemli bir sancak idari birimini oluşturmuş iken bu özelliğini Cumhuriyet Dönemi'nde de il idari birimi olarak devam ettirmiştir. Çalışma sahasının yüzölçümünün oldukça geniş ve dağlık bir topografyaya sahip olması, ildeki idari örgütlenmeyi de etkilemiştir. İl içerisinde etki sahaları dar idari birimler oluşturulurken, bazı yerleşmeler ulaşım etkisine bağlı olarak Afyonkarahisar il merkezi yerine, komşu illerin etki sahası içine girmektedir. Türkiye'nin mevcut idari bölünüş sistemine göre iller en büyük idari birimi oluşturmaktadır. Afyonkarahisar 14.016 km 2 yüzölçümü ile ülkemizin 13. büyük ili olurken, 2020 yılı itibariyle sahip olduğu 736.912 kişilik nüfusu ile büyükşehir statüsü elde etme sınırında yer almaktadır. Diğer yandan il içerisinde mevcut durumda 18 ilçe idari ünitesi, 41 belde ve 422 köy idari ünitesi bulunmaktadır.

Journal of Awareness, 2019

Ülkeler için en önemli kaynak sahip oldukları nüfus miktarıdır. Ancak günümüzde nüfusun miktarı y... more Ülkeler için en önemli kaynak sahip oldukları nüfus miktarıdır. Ancak günümüzde nüfusun miktarı yanında niteliği de oldukça önemlidir. Nüfusun niteliğini belirleyen en önemli unsur ise sahip olduğu eğitim düzeyidir. Yetişmiş insan gücü ve eğitimli bireyler yerleşmelerin kalkınmasında, ekonomik değer üretmesinde, sosyal ve kültürel gelişiminde en önemli unsuru oluşturmaktadır. Eğitime önem veren toplumların gelişmesi ve kalkınması daha hızlı gerçekleşmektedir. Bu yüzden bir yerleşim yerinde nüfusun eğitim durumu ile ekonomik seviye arasında sıkı bir ilişki vardır. Az gelişmiş ve gelişmekte olan yerleşmelerde eğitime verilen önemin yetersiz olmasına bağlı olarak ekonomik ve sosyal gelişim hızı düşüktür. Eğitim coğrafyası, yerleşim alanlarındaki nüfusun eğitim durumunu yakından inceleyerek ortaya çıkan sonuçların nedenleri ve sonuçları üzerinde durur. Yerleşmelerin eğitim durumunu ortaya koyan en temel veri okuryazar oranıdır. Ancak günümüzde eğitimin çeşitlenmesine bağlı olarak okuryazar oranı yerleşmelerin eğitim durumunu ortaya koyma adına yetersiz kalmaktadır. Eğitim coğrafyası sadece nüfusun okuryazar durumunu incelemekle kalmaz bununla beraber nüfusun mezuniyet durumuna göre eğitim kademelerine dağılışı, örgün eğitimdeki payı ve yerleşim alanında sunulan diğer eğitim hizmetlerini inceler. Türkiye'nin en gelişmiş illerinin başında gelen İstanbul idari bakımdan 39 ilçeye sahiptir. Bu ilçelerin gelişmişlik düzeyleri birbirinden farklıdır. Bu çalışmada yerleşim tarihi ve sosyoekonomik düzeyleri birbirinden oldukça farklı olan Bakırköy ve Sultangazi ilçeleri eğitim coğrafyası açısından incelenmiştir. Böylece yerleşmelerin eğitim düzeyleri ile gelişmişlik düzeyleri arasındaki ilişki saptanmaya çalışılmıştır.

Marmara Coğrafya Dergisi, 2017

Günümüzde yerleşmeleri beşeri ve ekonomik bakımdan birbirine yakınlaştıran en önemli faaliyet ula... more Günümüzde yerleşmeleri beşeri ve ekonomik bakımdan birbirine yakınlaştıran en önemli faaliyet ulaşımdır. Ulaşım faaliyetini bir alanda sadece fiziksel olarak var olan bir unsur olarak göremeyiz. Çünkü ulaşım faaliyeti gerek kara, gerek deniz gerekse de hava ulaşımı vasıtalarıyla yerleşim yerleri üzerinde beşeri bakımdan büyük etkiler yaratır. Bu etkilerden en önemlisi, "Yerleşme-nüfus etkisi"dir. Ülkemizin en büyük "Mega Şehri" olan İstanbul, sahip olduğu topografik şartlardan dolayı kara ulaşımına oldukça elverişlidir. Şehrin doğu-batı istikametinde uzanan D100 Karayolu ve TEM Otoyolu, güzergahları boyunca yerleşim alanlarını sanayi, ticaret, yerleşme, nüfus gibi özellikler bakımından etkilemektedir. Bu etkileşim özellikle son yıllarda nüfusu hızla artmaya başlayan ve kent merkezine yaklaşık 60-80 km mesafede bulunan Silivri, Büyükçekmece ve Beylikdüzü ilçelerinde belirgin bir şekilde gözlenmektedir. Aynı zamanda Marmara Denizi'ne de kıyısı bulunan bu ilçelerin karayolu güzergahları ile ilişkisinin incelendiği bu çalışmada son 15 yıllık nüfus verileri ışığında değerlendirmeler yapılmıştır.

HUMANITAS Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2022

Beylikdüzü, İstanbul’un 1990’lı yıllardan sonra gelişmeye başlayan ilçesidir. İstanbul’da ortaya ... more Beylikdüzü, İstanbul’un 1990’lı yıllardan sonra gelişmeye başlayan ilçesidir. İstanbul’da ortaya çıkan konut açığını kapatma adına atılan toplu konut hamlelerinin ilk adımı Beylikdüzü’nde gerçekleşmiştir. Uzun dönem İstanbul merkezine olan uzaklığından dolayı yeterli ilgiyi görmeyen Beylikdüzü, özellikle 1999 Marmara Depremi’nden sonra İstanbul merkezindeki insanların yerleştiği bölgelerden biri olmuştur. 2000’li yıllardan itibaren metrobüsle birlikte ulaşımın kolaylaşması bölgenin yerleşim açısından cazibesini artırmıştır. 1960’lı yıllardan itibaren başlayan ve 1980’lerde yoğunlaşan göç hareketi İstanbul’da kent yapısını olumsuz yönde etkilemiştir. Kent merkezinde plansız olarak yapılanan sanayileşme sonucunda konut – sanayi alanları iç içe geçmiş ve bunun sonucunda alınan kararla sanayi alanlarının kent dışına taşınma planı devreye girmiştir. Bu plan kapsamında İstanbul’un batı yakasında Beylikdüzü ve yakın çevresi yeni sanayi bölgesi olarak tasarlanmıştır. 2002 yılında kurulan Beylikdüzü Organize Sanayi Bölgesi ile İstanbul’un önemli sanayi merkezlerinden biri olan Beylikdüzü ilçesinde 2022 yıl ortası itibariyle İstanbul Sanayi Odası’na (İSO) kayıtlı 776 adet sanayi kuruluşu faaliyet halindedir.

Volume 5, Issue 3, 2020

Afyonkarahisar, Ege Bölgesi’nin İç Batı Anadolu Bölümü’nde ve ulaşım açısından önemli bir kavşak ... more Afyonkarahisar, Ege Bölgesi’nin İç Batı Anadolu Bölümü’nde ve ulaşım açısından önemli bir kavşak noktasında yer almaktadır. Cumhuriyet Dönemi’nin ilk nüfus sayımının yapıldığı 1927 yılında Afyonkarahisar 258.743 kişilik nüfusuyla ülkenin en kalabalık 18. ili olurken 2019 yılına gelindiğinde nüfusu 729.483’e ulaşmış ancak ülke içinde 31. sıraya gerilemiştir. Oldukça dağlık bir yapıya sahip olan Afyonkarahisar ekonomik açıdan gelişimini istenen düzeyde sağlayamadığından dolayı başta İzmir ve çevresindeki iller ile İstanbul ve Ankara gibi büyükşehirlere göç vermiştir. Ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanan ilde 2019 yılı itibariyle nüfusun yaklaşık %40,2’si kırsal bölgede yaşamaktadır. Bu çalışmada Afyonkarahisar ilinin nüfusuna ait bir takım özellikler nüfus coğrafyası kapsamında incelenmiştir. Bu kapsamda ilin sahip olduğu nüfusun Cumhuriyet Dönemi boyunca gelişimi, yıllar itibariyle artış hızları, kırsal - kentsel oranları, cinsiyet ve yaş yapısı, yaşanan göçler ve il içerisindeki ...

Coğrafi Planlama, 2021

En yaygın bilinen tanımıyla herhangi bir unsurun (insan, mal ya da hizmetin) bulunduğu yerden far... more En yaygın bilinen tanımıyla herhangi bir unsurun (insan, mal ya da hizmetin) bulunduğu yerden farklı bir yere taşınması olarak ifade edilen ulaşım kavramı, insanlığın tekerleği icadından günümüze gelinceye kadar önemli bir gelişme göstermiştir. İnsanoğlunun ilk dönemlerde hayatını sürdürme ve barınma gayesiyle göçebe yaşam sürerken tekerleği icat etmesi ulaşım alanında ilk ve önemli bir devrim olmuştur. Sonraki dönemlerde gerek hayvan gücünden gerekse de basit tekerlekli araçlardan faydalanarak özellikle tarım ve ticaret faaliyetlerini geliştirme adına insanoğlu kara parçaları üzerinde önemli yollar inşa etmiştir. Ulaşım alanında gösterilen gayret ve gerçekleşen gelişmeler kara üzerinde sınırlı kalmamış aynı zamanda su üstünde de kendini göstermiştir. Geçmişte insan gücü ile hareket eden basit sal ve teknelerle yapılan ulaşım günümüzde dev ticaret ve yolcu gemilerinin dünyanın dört bir tarafını kat ettiği bir hal almıştır. XX. yüzyıl başından itibaren
ortaya çıkan hava taşıtları ise ulaşıma hız ve konfor anlamında farklı bir boyut
katmıştır.

Journal of Awareness, 2020

Bu çalışmada Afyonkarahisar ilinin nüfusuna ait bir takım özellikler nüfus coğrafyası kapsamında ... more Bu çalışmada Afyonkarahisar ilinin nüfusuna ait bir takım özellikler nüfus coğrafyası kapsamında incelenmiştir. Bu kapsamda ilin sahip olduğu nüfusun Cumhuriyet Dönemi boyunca gelişimi, yıllar itibariyle artış hızları, kırsalkentsel oranları, cinsiyet ve yaş yapısı, yaşanan göçler ve il içerisindeki dağılışı sayım yılları boyunca incelenmiştir.

Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2021

Ege Bölgesi'nin İç Batı Anadolu Bölümü'ne yer alan Afyonkarahisar ili bulunduğu konum itibariyle ... more Ege Bölgesi'nin İç Batı Anadolu Bölümü'ne yer alan Afyonkarahisar ili bulunduğu konum itibariyle Ege, Akdeniz ve İç Anadolu bölgelerine ait illerle çevrelenmiştir. Coğrafi konumunun etkisiyle bahsi geçen bölgeler arasında geçiş özelliği gösteren Afyonkarahisar, Osmanlı Dönemi'nde önemli bir sancak idari birimini oluşturmuş iken bu özelliğini Cumhuriyet Dönemi'nde de il idari birimi olarak devam ettirmiştir. Çalışma sahasının yüzölçümünün oldukça geniş ve dağlık bir topografyaya sahip olması, ildeki idari örgütlenmeyi de etkilemiştir. İl içerisinde etki sahaları dar idari birimler oluşturulurken, bazı yerleşmeler ulaşım etkisine bağlı olarak Afyonkarahisar il merkezi yerine, komşu illerin etki sahası içine girmektedir. Türkiye'nin mevcut idari bölünüş sistemine göre iller en büyük idari birimi oluşturmaktadır. Afyonkarahisar 14.016 km 2 yüzölçümü ile ülkemizin 13. büyük ili olurken, 2020 yılı itibariyle sahip olduğu 736.912 kişilik nüfusu ile büyükşehir statüsü elde etme sınırında yer almaktadır. Diğer yandan il içerisinde mevcut durumda 18 ilçe idari ünitesi, 41 belde ve 422 köy idari ünitesi bulunmaktadır.

The most developed city with its endustry such as trade, tourism and education in Turkey is Istan... more The most developed city with its endustry such as trade, tourism and education in Turkey is Istanbul. Istanbul's population has been identified as 15.067.724 by the Address Based Population Registration System in 2018 which had an urban population of 806.860 people in 1927-when the first census was made in Republican Period-Istanbul has enteredinto a rapid growth progress, especially from the 1950's. The most important factor that played a role in the increase of the population is the investments that was made in industrial and commercial areas and especially in the transportation. With these investments, incerased business opportunities and the impact of commercial vitality, Istanbul has begun to take intense migrations more increasing than the most of the cities of the country. Until the 1950's Istanbul's population had created a density in Surici, Kadıkoy and Uskudar regions. With the effect of rapid migration in Istanbul, new settlements has formed on both sides of the city. One of these is the Esenyurt district. Esenyurt was a village settlement of which economy depends on agriculture and stock farming until the end of 1960's. The labor force requirement which occured with the movement of the industrial foundations to the district caused big migrations. With these migrations, Esenyurt has entered into a rapid growth progress. Demographic investments that were made for the district have provided the improvements of functions such as trade, education and health in course of time. In this study, we will try to explain Esenyurt's population development stages and its reasons while it had a village status until 1989 by the effect of rapid population growth and its becoming the most crowded district in Istanbul with its 891.120 inhabitants in 2018.

Günümüzde yerleşmeleri beşeri ve ekonomik bakımdan birbirine yakınlaştıran en önemli faaliyet ula... more Günümüzde yerleşmeleri beşeri ve ekonomik bakımdan birbirine yakınlaştıran en önemli faaliyet ulaşımdır. Ulaşım faaliyetini bir alanda sadece fiziksel olarak var olan bir unsur olarak göremeyiz. Çünkü ulaşım faaliyeti gerek kara, gerek deniz gerekse de hava ulaşımı vasıtalarıyla yerleşim yerleri üzerinde beşeri bakımdan büyük etkiler yaratır. Bu etkilerden en önemlisi, "Yerleşme-nüfus etkisi"dir. Ülkemizin en büyük "Mega Şehri" olan İstanbul, sahip olduğu topografik şartlardan dolayı kara ulaşımına oldukça elverişlidir. Şehrin doğu-batı istikametinde uzanan D100 Karayolu ve TEM Otoyolu, güzergahları boyunca yerleşim alanlarını sanayi, ticaret, yerleşme, nüfus gibi özellikler bakımından etkilemektedir. Bu etkileşim özellikle son yıllarda nüfusu hızla artmaya başlayan ve kent merkezine yaklaşık 60-80 km mesafede bulunan Silivri, Büyükçekmece ve Beylikdüzü ilçelerinde belirgin bir şekilde gözlenmektedir. Aynı zamanda Marmara Denizi'ne de kıyısı bulunan bu ilçelerin karayolu güzergahları ile ilişkisinin incelendiği bu çalışmada son 15 yıllık nüfus verileri ışığında değerlendirmeler yapılmıştır.

Journal of Awareness, 2019

Ülkeler için en önemli kaynak sahip oldukları nüfus miktarıdır. Ancak günümüzde nüfusun miktarı y... more Ülkeler için en önemli kaynak sahip oldukları nüfus miktarıdır. Ancak günümüzde nüfusun miktarı yanında niteliği de oldukça önemlidir. Nüfusun niteliğini belirleyen en önemli unsur ise sahip olduğu eğitim düzeyidir. Yetişmiş insan gücü ve eğitimli bireyler yerleşmelerin kalkınmasında, ekonomik değer üretmesinde, sosyal ve kültürel gelişiminde en önemli unsuru oluşturmaktadır. Eğitime önem veren toplumların gelişmesi ve kalkınması daha hızlı gerçekleşmektedir. Bu yüzden bir yerleşim yerinde nüfusun eğitim durumu ile ekonomik seviye arasında sıkı bir ilişki vardır. Az gelişmiş ve gelişmekte olan yerleşmelerde eğitime verilen önemin yetersiz olmasına bağlı olarak ekonomik ve sosyal gelişim hızı düşüktür. Eğitim coğrafyası, yerleşim alanlarındaki nüfusun eğitim durumunu yakından inceleyerek ortaya çıkan sonuçların nedenleri ve sonuçları üzerinde durur. Yerleşmelerin eğitim durumunu ortaya koyan en temel veri okuryazar oranıdır. Ancak günümüzde eğitimin çeşitlenmesine bağlı olarak okuryazar oranı yerleşmelerin eğitim durumunu ortaya koyma adına yetersiz kalmaktadır. Eğitim coğrafyası sadece nüfusun okuryazar durumunu incelemekle kalmaz bununla beraber nüfusun mezuniyet durumuna göre eğitim kademelerine dağılışı, örgün eğitimdeki payı ve yerleşim alanında sunulan diğer eğitim hizmetlerini inceler.
Türkiye’nin en gelişmiş illerinin başında gelen İstanbul idari bakımdan 39 ilçeye sahiptir. Bu ilçelerin gelişmişlik düzeyleri birbirinden farklıdır. Bu çalışmada yerleşim tarihi ve sosyoekonomik düzeyleri birbirinden oldukça farklı olan Bakırköy ve Sultangazi ilçeleri eğitim coğrafyası açısından incelenmiştir. Böylece yerleşmelerin eğitim düzeyleri ile gelişmişlik düzeyleri arasındaki ilişki saptanmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler:Eğitim, Yerleşme, Nüfus, Coğrafya, Bakırköy, Sultangazi.
ABSTRACTThe most important resource for countries is the amount of population they have. But nowadays, the quality of the population is as important as the amount of population. The most important factor determining the quality of the population is the level of education. Trained manpower and educated individuals are the most important elements in developing of settlements, economic value productivity and social and cultural development. The development of societies which gives importance to education is faster. So in a residential area there is a close relationship between the education level of the population and the economic level. Due to insufficient importance given to education, economic and social development rate is low in less advanced and developing settlements. Educational geography, examines the educational status of the population in settlement areas and focuses on the causes and consequences of the results. The most basic data which reveals the educational status of settlements is the literate rate. However, nowadays, depending on the diversification of education, the literacy rate is insufficient to reveal the educational status of the settlements. Educational geography not only examines the literate status of the population but also examines the distribution of the population to education levels according to graduation status of the population.Istanbul, Turkey’s most advanced city, has 39 districts. These districts’ levels of development are different. In this study, Bakirköy and Sultangazi districts, whose settlement history and socioeconomic levels are quite different from each other, were researched in terms of educational geography. Thus, the relationship between the educational and development levels of the settlements were tried to be determined.Keywords: Education, Settlement, Population, Geography, Bakırköy, Sultangazi.

I. Uluslararası Coğrafya Kongresi , 2019

Bu çalışmada ülkemizin Batı Karadeniz Bölümünde yer alan Kastamonu iline bağlı Tosya ilçesinin nü... more Bu çalışmada ülkemizin Batı Karadeniz Bölümünde yer alan Kastamonu iline bağlı Tosya ilçesinin nüfus özellikleri ortaya konmuştur. İlçe nüfusunun Cumhuriyet’ten günümüze tarihsel gelişimi, artış hızı, kır-kent oranı, cinsiyet ve yaş yapısı, eğitim durumu, ekonomik bağımlılık oranı gibi özellikler sayım yılları itibariyle incelenmiştir.
Tosya ilçesi, Devrez Çayı çevresi ile bu çayın suladığı verimli Tosya Ovası üzerinde kurulmuştur. Ancak yerleşme asıl gelişimini İpek Yolu üzerinde
bulunmasından dolayı bölgede oluşan ticaretle sağlamıştır. Tarım ve ticaret gibi iki önemli fonksiyona sahip olan Tosya ilçesi, D100 Karayolu (E80) kıyısında bulunmasından dolayı güzergâh üzerinde önemli bir konaklama bölgesidir. Cumhuriyet Dönemi’nde bulunduğu bölgenin önemli bir tarım ve ulaşım kenti olan Tosya’nın 1927 yılındaki nüfusu 38.169 olarak tespit edilmiştir. Bu nüfusun yaklaşık % 74’ü kırsal nüfustan oluşmaktaydı. Gösterdiği kırsal yerleşim karakterine uygun olarak nüfusu sürekli artan Tosya’da en yüksek nüfus 1985 yılı genel nüfus sayımında 50.125 olurken kır nüfus oranı % 58’e düşmüştür.
1985 yılı sayımından itibaren Tosya nüfusunda sürekli azalma gözlenmiştir. Özellikle Tosya’nın kırsal bölgelerinden başta İstanbul ve Ankara olmak üzere büyükşehirlere göç hareketi gerçekleşirken Tosya’nın köylerinde nüfus giderek azalmış ve ilçenin kırsal nüfus oranı hızlı düşüş göstermiştir. Bölge dışına yapılan bu göçler ilçenin sahip olduğu nüfusun demografik yapısında da önemli değişikliklere sebep olmuştur.