Beata Pająk-Patkowska | Adam Mickiewicz University in Poznań (original) (raw)

Papers by Beata Pająk-Patkowska

Przegląd Politologiczny

The Internet, including the social media services, has considerably changed the manner in which c... more The Internet, including the social media services, has considerably changed the manner in which consumers voice favourable or unfavourable recommendations about products and services. Development of social media allowed reaching a significantly greater number of persons in a quicker way. One may also notice that the range of thematic comments has been expanded – customers speak not only about the quality of the products, their prices, service levels, but also about other aspects of how marketing companies function. Finally, it is worth paying attention to the language of these opinions, which – in the case of a negative experience with a product or retailer advertising – is often aggressive. With the development and dissemination of social networking, PR and marketing communications managers must learn how to communicate and satisfy customers and those who express their discontent at different stages of the purchase funnel. This is especially important in the case of negative word o...

Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, May 31, 2019

Przes³anki stabilnooeci demokracji-legitymizacja systemu na poziomie indywidualnym Streszczenie: ... more Przes³anki stabilnooeci demokracji-legitymizacja systemu na poziomie indywidualnym Streszczenie: Celem artyku³u jest przedstawienie procesu legitymizowania systemu demokratycznego na poziomie obywateli-ich postaw i zachowañ, w kontekoecie przemian, jakie zachodz¹ w bardziej zaawansowanych w procesie demokratyzacji ni¿ Polska, krajów. Punktem wyjoecia jest teoria J. J. Linza, wskazuj¹ca na zale¿nooeci pomiêdzy stabilnooeci¹ systemu a legitymizacj¹. Dalej omawiane s¹ liczne badania do-tycz¹ce przejawów legitymizacji systemu na poziomie indywidualnym w Polsce oraz krajach Zachodniej Europy oraz sprawdzana jest hipoteza dotycz¹ca zale¿nooeci pomiêdzy przemianami aktywnooeci politycznej (w tym wzrostem aktywnooeci typu niekonwencjonalnego) a stopniem legitymizacji systemu.

Środkowoeuropejskie Studia Polityczne

Celem artykułu jest analiza działalności podejmowanej przez fundację Mamy Głos, organizację założ... more Celem artykułu jest analiza działalności podejmowanej przez fundację Mamy Głos, organizację założoną w 2015 r. przez gimnazjalistki z kilku polskich miast. Posłużą do tego dostępne materiały dotyczące tej organizacji, a także dane zebrane za pomocą wywiadu pogłębionego przeprowadzonego z założycielkami organizacji. Główne pytania badawcze dotyczą motywów aktywności podejmowanej w ramach Mamy Głos, sposobów realizacji zakładanych przez organizację celów, charakterystyki założycielek. Działalność ta zostanie przedstawiona w kontekście aktywności politycznej młodzieży, z uwzględnieniem płci.

Środkowoeuropejskie Studia Polityczne

W oparciu o analizę dostępnych danych statystycznych prześledzone zostanie uczestnictwo kobiet w ... more W oparciu o analizę dostępnych danych statystycznych prześledzone zostanie uczestnictwo kobiet w sprawowaniu władzy na szczeblu centralnym – zarówno ustawodawczej, jak i wykonawczej. Podjęta zostanie również próba wyjaśnienia dysproporcji pomiędzy kobietami i mężczyznami w sprawowaniu władzy i ewentualnych tego konsekwencji. Tak więc główne pytania badawcze zostały sformułowane w następujący sposób: Jaki jest udział kobiet w organach władzy ustawodawczej, czyli w Sejmie oraz w Senacie? Jaki jest udział kobiet w strukturach partii politycznych w Polsce? Ile kobiet pełni funkcje kierownicze w partiach politycznych? Jaki jest udział kobiet w organach władzy wykonawczej w Polsce? Na czele jakich resortów kobiety stają najczęściej? Z czego wynika różnica w poziomie uczestnictwa kobiet w organach władzy ustawodawczej i wykonawczej w Polsce? Jakie mogą być konsekwencje różnego uczestnictwa kobiet i mężczyzn w procesie sprawowania władzy?

Środkowoeuropejskie Studia Polityczne

The paper attempts to analyze the results of the European Social Survey Round 6 (2012, 2013), foc... more The paper attempts to analyze the results of the European Social Survey Round 6 (2012, 2013), focusing on the section related to how democracy is understood in Poland and in the Czech Republic. The most interesting issue encompassed the differences in how democracy is defined in the two countries and the outcomes these differences produce in terms of the perceived legitimacy of the system, as well as demographic factors that correlate with differences in the understanding of democracy in both surveyed groups. Statistical analyses carried out in the paper indicated the presence of different definitions of democracy formulated in Poland and in the Czech Republic (the Czechs gave stronger emphasis to the liberal aspect of democracy, whereas Poles stressed its social aspects more). Nevertheless, the relationship between the definition of democracy and the perceived level of legitimacy of the democratic system (for dispersed and specific legitimacy alike) were found to be relatively weak, as was the case of the relationship between the understanding of democracy, system legitimacy and socio-demographic factors. The only factor found to be significant for the perceived level of legitimacy of the democratic system concerned the level of satisfaction with one's own material situation.

Przegląd Politologiczny

Political activity is a type of social activity displayed by citizens. Observations and research ... more Political activity is a type of social activity displayed by citizens. Observations and research indicate that gender can be a factor which conditions its degree and forms. Apart from biological gender, which shapes the societal roles of women and men, additional factors that are supposedly responsible for their activities include elements of the system of beliefs (i.e. acknowledged political values, conviction that political activity has an importance, level of satisfaction with democracy as well as individualism and collectivism understood as an element of individual's mentality). The impact of those factors on degree of conventional political activities among women and men is the subject of surveys which were conducted in 2004, 2010, and 2014 on a group of 1048 students from Polish universities. The received results show that differences in political activity between surveyed men and women as well as varying determinants in both groups are slowly fading away. The most important predictors of women's political activity include: conviction of its significance in democracy and (dis)satisfaction with the way it functions.

Psychologiczne uwarunkowania aktywnooeci politycznej kobiet K obiety, mimo ¿e stanowi¹ ponad po³o... more Psychologiczne uwarunkowania aktywnooeci politycznej kobiet K obiety, mimo ¿e stanowi¹ ponad po³owê populacji oewiata, reprezentowane s¹ w polityce w niewielkim stopniu. Wed³ug analiz z po³owy 2000 r. we wszystkich parlamentach na oewiecie by³o niewiele ponad 5100 kobiet, co stanowi³o nieca³e 14% wszystkich parlamentarzystów. W tym samym czasie kobiety piastowa³y jedn¹ dziesi¹t¹ stanowisk ministerialnych na oewiecie i jedn¹ pi¹t¹ stanowisk wiceministrów. Jeszcze gorzej wygl¹da sytuacja na samych szczytach w³adzy-woeród przywódców oewiatowych jest 0,005% kobiet. Do 1994 r. funkcjê g³owy pañstwa lub szefowej rz¹du pe³ni³y zaledwie dwadzieoecia trzy kobiety. Obecnie sytuacja wygl¹da lepiej, choae wci¹¿ daleka jest od idea³u-wed³ug stanu na dzieñ 31 marca 2011 r., nieca³e 20% cz³onków parlamentów na oewiecie to kobiety 1. W polskim parlamencie, po wyborach w roku 2007, liczba kobiet w parlamencie utrzy-ma³a siê na podobnym poziomie w porównaniu do wyborów z 2005 r. i wynosi obecnie 20% (83 pos³anki). W klubie parlamentarnym Platformy Obywatelskiej s¹ 42 pos³anki (na 205 cz³onków), w PiS jest ich 30 (na 147), w SLD 7 (na 44), w PSL-1 (na 31), a w PJN 3 (na 18) 2. Kobieta jest jednym z wicemarsza³ków Sejmu. Dwie sprawuj¹ funkcje przewodnicz¹cej klubu parlamentarnego, dwie kolejne s¹ wiceprzewodnicz¹cymi. Trochê gorzej sytuacja wy-gl¹da w komisjach sejmowych. W 26 komisjach sta³ych s¹ tylko dwie przewodnicz¹ce: w komisjach kultury fizycznej, sportu i turystyki, gdzie funkcjê przewodnicz¹cej sprawuje pos³anka El¿bieta Jakubiak z PJN, oraz w komisji kultury i oerodków przekazu, w której prze-wodnicz¹c¹ jest Katarzyna OEledziñska-Katarasiñska. A¿ 17 pos³anek sprawuje funkcjê zastêpcy przewodnicz¹cego komisji. Najwiêksz¹ reprezentacjê maj¹ tu pos³anki Platformy Obywatelskiej, tu¿ za nimi klasyfikuj¹ siê pos³anki Prawa i Sprawiedliwooeci. Warto dodaae, ¿e w komisji polityki spo³ecznej i rodziny kobiety zdecydowanie przewa¿aj¹ liczbowo nad mê¿czyznami 3. W historii polskiego parlamentaryzmu tylko jedna kobieta pe³ni³a funkcjê premiera, by³a to Hanna Suchocka, choae nale¿y zauwa¿yae, ¿e wicepremierem w rz¹dzie Kazimierza Marcinkiewicza oraz ministrem gospodarki zosta³a Zyta Gilowska, zaoe ministrem spraw zagranicznych-Anna Fotyga, natomiast w rz¹dzie Donalda Tuska mamy piêae kobiet w randze ministra: minister edukacji narodowej Katarzynê Hall, minister szkolnictwa wy¿szego Barbarê Kudryck¹, minister zdrowia Ewê Kopacz, minister ds. rozwoju regionalnego El¿bietê Bieñkowsk¹ oraz minister pracy i polityki socjalnej Jolantê Fedak. Resorty, którymi siê zaj-muj¹, nie odbiegaj¹, jak widaae, od stereotypowo wi¹zanych z kobietami dziedzin. Jeoeli chodzi o inne kraje europejskie, to sytuacja najlepiej wygl¹da w Skandynawii, np. w Szwecji zasiada w parlamencie 45% kobiet, w Finlandii i Norwegii 40%, a tak¿e w Islandii

The article analyzes representation of women in the Polish Parliament (Sejm) in 1991–2018, a peri... more The article analyzes representation of women in the Polish Parliament (Sejm) in 1991–2018, a period which corresponds to 8 terms of office. The analysis excludes the Sejm of the 10th term of office (1989–1991) due to the specific nature of the election and a different mode of its operation in the period concerned. Areas of activity and female MP participation were defined based on documents that regulate the working of the Sejm. The hypothesis assumes that main bodies and institutions of the legislative branch (Presidium, Marshal, parliamentary committees) show a disparity between the number of male and female MPs. Another hypothesis is that women are more active in committees that deal with issues stereotypically associated with women, such education and health. The study involved document and statistical analyses to compare data pertaining to the activity of male and female MPs. Research materials comprise data available at sejm.gov.pl (archives of eight terms of office). It is wo...

Wêgry w latach 1990-2011. Polityczne, ekonomiczne i spo³eczne przyczyny kryzysu N a pocz¹tku lat ... more Wêgry w latach 1990-2011. Polityczne, ekonomiczne i spo³eczne przyczyny kryzysu N a pocz¹tku lat 90-tych, gdy Polacy prze¿ywali szok zwi¹zany z radykalnymi reformami, Wêgrzy cieszyli siê z nienajgorzej zaopatrzonych sklepów, relatywnie wysokich pensji i stosunkowo sprawnie, jak na warunki by³ych demoludów, funkcjonuj¹cej gospodarki. Dwadzieoecia kilka lat póŸniej Wêgry to synonim niekoñcz¹cego siê kryzysu gospodarczego i politycznego, zrezygnowanego i skonfliktowanego spo-³eczeñstwa, które w coraz wiêkszym stopniu udziela poparcia skrajnym partiom prawicowym. W naszym artykule chcielibyoemy podj¹ae próbê odpowiedzi na pytanie, dlaczego kraj, do którego wyjazd jeszcze niedawno by³ marzeniem ka¿dego Polaka, sta³ siê europejskim outsiderem, pañstwem które znajduje siê w sytuacji gospodarczej niewiele lepszej ni¿ Grecja. Wêgry obecnie to kraj pogr¹¿ony w g³êbokim kryzysie gospodarczym. W opinii Organizacji Wspó³pracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) spadek PKB na Wêgrzech w tym roku wyniesie 0,6 proc., kraj ten ma równie¿ najwy¿szy w regionie d³ug publiczny siêgaj¹cy ok. 80 proc. PKB (w Polsce nie przekracza on 55 proc.). Dwie agencje ratingowe Moody's oraz Standard & Poor's jeszcze pod koniec 2011 roku obni¿y³y ocenê wiarygodnooeci Wêgier do poziomu "oemieciowego", argumentuj¹c to z³¹ sytuacj¹ gospodarcz¹ i nieprzewidywaln¹ polityk¹ w³adz. W efekcie od pocz¹tku 2012 r. mo¿emy obserwowaae gwa³towne os³abianie siê forinta, przy jednoczesnym wzrooecie oprocentowania wêgierskich obligacji. Dziesiêcioletnie papiery mia³y na rynku wtórnym na pocz¹tku stycznia 2012 rentownooeae przekraczaj¹c¹ 10 proc., najwy¿sz¹ od lipca 2009 r. (dla porównania w Polsce to 6 proc.). A im dro¿ej pañstwo po¿ycza, tym wiêcej musi póŸniej wydaae na obs³ugê zad³u¿enia. Niepewnooeae na rynku potêguj¹ te¿ swoimi decyzjami wêgierscy politycy, a w³aoeciwie jeden, dysponuj¹cy nieograniczon¹ w³adz¹, przywódca prawicowego Fideszu Viktor Orbán. Premier Wêgier nazywany ju¿ przez swoich przeciwników "Orbánatorem", premier porównywany z Hugo Chavezem, premier skonfliktowany z innymi przywódcami europejskimi, czy wreszcie premier wyrzucaj¹cy z Budapesztu delegacje organizacji miêdzynarodowych, np. MFW. Chocia¿ do 1989 roku gospodarka wêgierska jeszcze w ma³ym stopniu odpowiada³a definicji rynkowej, to wiele istotnych dla tego typu gospodarki instytucji ju¿ istnia³o. Co wa¿niejsze, stopieñ jej otwarcia (mierzony udzia³em handlu zagranicznego w PKB) by³ najwy¿szy w regionie i nie ustêpowa³ rozwiniêtym rynkom zachodnim. Inna sprawa, ¿e wiêkszooeae eksportu kierowana by³a na rynki krajów wchodz¹cych w sk³ad RWPG, a zw³aszcza ZSRR. Wêgry posiada³y dostêp do miêdzynarodowych rynków finansowych i cieszy³y siê na nich stosunkowo du¿ym zaufaniem. Budapeszt w 1989 roku wydawa³ siê byae, w porównaniu z Warszaw¹ czy Prag¹, oaz¹ spokoju i dobrobytu, rozwoju przedsiêbiorczooeci, miejscem, gdzie zachodnie firmy mog³y inwestowaae i spodziewaae siê zysków 1. Wêgierska droga do demokracji i gospodarki rynkowej do pewnego momentu by³a najbli¿sza polskiemu modelowi przeobra¿eñ. Zarówno historyczna tradycja ruchów narodowo-wyzwoleñczych i powstañ narodowych, kultura szlachecka, jak i sposób przetrwania re¿imu stalinowskiego upodobnia³y genezê i uwarunkowania przemian demokratyczno-rynkowych w obu krajach. Jednak ju¿ na pocz¹tku lat 90-tych zarysowa³y siê tu istotne ró¿nice. Na specyfikê wêgierskiej drogi i unikanie terapii szokowej, z³o¿y³o siê wiele elementów 2 : 1) priorytetem gospodarczym by³o ci¹g³e podnoszenie poziomu ¿ycia ludnooeci. Ta tendencja by³a widoczna od lat 70-tych XX wieku. Po zmianie systemu widoczny by³ wp³yw tej polityki na kolejne rz¹dy wêgierskie; 2) w³adze komunistyczne na Wêgrzech stworzy³y pañstwo paternalistyczne, ta cecha wi¹¿e siê ze wspomnianym wczeoeniej d¹¿eniem do wzrostu poziomu ¿ycia ludnooeci. Udzia³ wydatków socjalnych na Wê-264

PrzeglÄ…d Politologiczny, 2014

Wêgierska droga do i od demokracji Streszczenie: W 2010 r. na Wêgrzech przejê³a w³adzê partia V. ... more Wêgierska droga do i od demokracji Streszczenie: W 2010 r. na Wêgrzech przejê³a w³adzê partia V. Orbana-FIDESZ. Dziêki wysokiej wygranej w wyborach parlamentarnych (niemal 53% g³osów, co prze³o¿y³o siê na 263 mandaty, czyli o 5 wiêcej ni¿ wynosi konstytucyjna wiêkszooeae) mo¿liwe sta³o siê wprowadzenie g³êbokich zmian (w tym uchwalenie nowej konstytucji). W opinii wielu organizacji stoj¹cych na stra¿y demokracji, a tak-¿e Unii Europejskiej, zagra¿aj¹ one fundamentom systemu demokratycznego w tym kraju. Celem arty-ku³u jest przedstawienie rozwoju demokracji na Wêgrzech po 1989 r., a przede wszystkim ocena zmian zachodz¹cych w tym kraju po 2010 r. W oparciu o dostêpne wskaŸniki jakooeci demokracji (Freedom House oraz The Economist Intelligence Unit's Index of Democracy), podjêta zostanie tak¿e próba zweryfikowania tezy Janosa Kornaia, i¿ "Od lat 1989-1990 do wiosny 2010 r. na Wêgrzech by³a demokracja. Ju¿ jej nie ma-form¹ rz¹dów sta³a siê autokracja" (Kornai, 2011). W artykule skonfrontowano równie¿ zarzuty stawiane wêgierskim reformom przez spo³ecznooeae miêdzynarodow¹ z tym, co na ich temat maj¹ do powiedzenia twórcy tych¿e reform.

The article aims at presenting women’s and men’s political activity, both in its formal aspect (c... more The article aims at presenting women’s and men’s political activity, both in its formal aspect (conventional political activity) - manifesting itself in participating in elections or belonging to a political party - and the informal actions (unconventional political activity) - connected with a direct influence on the political sphere. On the basis of research, including that of the current authoress, the evolution of women’s presence in politics is going to be shown. The main manners of explaining the diversification of intensity as well as the chosen forms of political activity among women and men will also be put forward.
Key words: women in politics, conventional and unconventional political activity

The aim of the article is to indicate the main factors determining women's presence in business a... more The aim of the article is to indicate the main factors determining women's presence in business as well as achieving success in this field. As the data show, although women are willing to be active in the economy-37% of enterprise owners are women-they succeed relatively seldom-only 4% of women hold the most important managerial positions. It seems as difficult-or even more so-for women to fight their way through economic matters as through politics. In this article two examples of women are going to be analyzed: first, Henryka Bochniarz, one of the most significant persons in business, and then Aneta Murakowska, a businesswoman who is active primarily locally but copes with this excellently. How do both ladies see the influence of their sex on the way they act in business? What features, in their opinions, have decided on their success? What conclusions drawn about their stories may be useful to other women willing to enter politics as well? These are the main questions which this article addresses. 1. Conditioning of women's presence in business Analyses of the Mercer consulting firm show that women occupy 29% of managerial positions in companies (members of management boards and directors). Mercer's Total Remuneration Surveys data have been analyzed, providing information about compensation and benefits for firms which create competitive salary packages. Mercer's investigations were very thorough. The firm has analyzed data for 264 thousand employers hired in the posts of senior managers and directors in around 5.5 thousand organizations concentrated in 41

Przegląd Politologiczny

The Internet, including the social media services, has considerably changed the manner in which c... more The Internet, including the social media services, has considerably changed the manner in which consumers voice favourable or unfavourable recommendations about products and services. Development of social media allowed reaching a significantly greater number of persons in a quicker way. One may also notice that the range of thematic comments has been expanded – customers speak not only about the quality of the products, their prices, service levels, but also about other aspects of how marketing companies function. Finally, it is worth paying attention to the language of these opinions, which – in the case of a negative experience with a product or retailer advertising – is often aggressive. With the development and dissemination of social networking, PR and marketing communications managers must learn how to communicate and satisfy customers and those who express their discontent at different stages of the purchase funnel. This is especially important in the case of negative word o...

Środkowoeuropejskie Studia Polityczne, May 31, 2019

Przes³anki stabilnooeci demokracji-legitymizacja systemu na poziomie indywidualnym Streszczenie: ... more Przes³anki stabilnooeci demokracji-legitymizacja systemu na poziomie indywidualnym Streszczenie: Celem artyku³u jest przedstawienie procesu legitymizowania systemu demokratycznego na poziomie obywateli-ich postaw i zachowañ, w kontekoecie przemian, jakie zachodz¹ w bardziej zaawansowanych w procesie demokratyzacji ni¿ Polska, krajów. Punktem wyjoecia jest teoria J. J. Linza, wskazuj¹ca na zale¿nooeci pomiêdzy stabilnooeci¹ systemu a legitymizacj¹. Dalej omawiane s¹ liczne badania do-tycz¹ce przejawów legitymizacji systemu na poziomie indywidualnym w Polsce oraz krajach Zachodniej Europy oraz sprawdzana jest hipoteza dotycz¹ca zale¿nooeci pomiêdzy przemianami aktywnooeci politycznej (w tym wzrostem aktywnooeci typu niekonwencjonalnego) a stopniem legitymizacji systemu.

Środkowoeuropejskie Studia Polityczne

Celem artykułu jest analiza działalności podejmowanej przez fundację Mamy Głos, organizację założ... more Celem artykułu jest analiza działalności podejmowanej przez fundację Mamy Głos, organizację założoną w 2015 r. przez gimnazjalistki z kilku polskich miast. Posłużą do tego dostępne materiały dotyczące tej organizacji, a także dane zebrane za pomocą wywiadu pogłębionego przeprowadzonego z założycielkami organizacji. Główne pytania badawcze dotyczą motywów aktywności podejmowanej w ramach Mamy Głos, sposobów realizacji zakładanych przez organizację celów, charakterystyki założycielek. Działalność ta zostanie przedstawiona w kontekście aktywności politycznej młodzieży, z uwzględnieniem płci.

Środkowoeuropejskie Studia Polityczne

W oparciu o analizę dostępnych danych statystycznych prześledzone zostanie uczestnictwo kobiet w ... more W oparciu o analizę dostępnych danych statystycznych prześledzone zostanie uczestnictwo kobiet w sprawowaniu władzy na szczeblu centralnym – zarówno ustawodawczej, jak i wykonawczej. Podjęta zostanie również próba wyjaśnienia dysproporcji pomiędzy kobietami i mężczyznami w sprawowaniu władzy i ewentualnych tego konsekwencji. Tak więc główne pytania badawcze zostały sformułowane w następujący sposób: Jaki jest udział kobiet w organach władzy ustawodawczej, czyli w Sejmie oraz w Senacie? Jaki jest udział kobiet w strukturach partii politycznych w Polsce? Ile kobiet pełni funkcje kierownicze w partiach politycznych? Jaki jest udział kobiet w organach władzy wykonawczej w Polsce? Na czele jakich resortów kobiety stają najczęściej? Z czego wynika różnica w poziomie uczestnictwa kobiet w organach władzy ustawodawczej i wykonawczej w Polsce? Jakie mogą być konsekwencje różnego uczestnictwa kobiet i mężczyzn w procesie sprawowania władzy?

Środkowoeuropejskie Studia Polityczne

The paper attempts to analyze the results of the European Social Survey Round 6 (2012, 2013), foc... more The paper attempts to analyze the results of the European Social Survey Round 6 (2012, 2013), focusing on the section related to how democracy is understood in Poland and in the Czech Republic. The most interesting issue encompassed the differences in how democracy is defined in the two countries and the outcomes these differences produce in terms of the perceived legitimacy of the system, as well as demographic factors that correlate with differences in the understanding of democracy in both surveyed groups. Statistical analyses carried out in the paper indicated the presence of different definitions of democracy formulated in Poland and in the Czech Republic (the Czechs gave stronger emphasis to the liberal aspect of democracy, whereas Poles stressed its social aspects more). Nevertheless, the relationship between the definition of democracy and the perceived level of legitimacy of the democratic system (for dispersed and specific legitimacy alike) were found to be relatively weak, as was the case of the relationship between the understanding of democracy, system legitimacy and socio-demographic factors. The only factor found to be significant for the perceived level of legitimacy of the democratic system concerned the level of satisfaction with one's own material situation.

Przegląd Politologiczny

Political activity is a type of social activity displayed by citizens. Observations and research ... more Political activity is a type of social activity displayed by citizens. Observations and research indicate that gender can be a factor which conditions its degree and forms. Apart from biological gender, which shapes the societal roles of women and men, additional factors that are supposedly responsible for their activities include elements of the system of beliefs (i.e. acknowledged political values, conviction that political activity has an importance, level of satisfaction with democracy as well as individualism and collectivism understood as an element of individual's mentality). The impact of those factors on degree of conventional political activities among women and men is the subject of surveys which were conducted in 2004, 2010, and 2014 on a group of 1048 students from Polish universities. The received results show that differences in political activity between surveyed men and women as well as varying determinants in both groups are slowly fading away. The most important predictors of women's political activity include: conviction of its significance in democracy and (dis)satisfaction with the way it functions.

Psychologiczne uwarunkowania aktywnooeci politycznej kobiet K obiety, mimo ¿e stanowi¹ ponad po³o... more Psychologiczne uwarunkowania aktywnooeci politycznej kobiet K obiety, mimo ¿e stanowi¹ ponad po³owê populacji oewiata, reprezentowane s¹ w polityce w niewielkim stopniu. Wed³ug analiz z po³owy 2000 r. we wszystkich parlamentach na oewiecie by³o niewiele ponad 5100 kobiet, co stanowi³o nieca³e 14% wszystkich parlamentarzystów. W tym samym czasie kobiety piastowa³y jedn¹ dziesi¹t¹ stanowisk ministerialnych na oewiecie i jedn¹ pi¹t¹ stanowisk wiceministrów. Jeszcze gorzej wygl¹da sytuacja na samych szczytach w³adzy-woeród przywódców oewiatowych jest 0,005% kobiet. Do 1994 r. funkcjê g³owy pañstwa lub szefowej rz¹du pe³ni³y zaledwie dwadzieoecia trzy kobiety. Obecnie sytuacja wygl¹da lepiej, choae wci¹¿ daleka jest od idea³u-wed³ug stanu na dzieñ 31 marca 2011 r., nieca³e 20% cz³onków parlamentów na oewiecie to kobiety 1. W polskim parlamencie, po wyborach w roku 2007, liczba kobiet w parlamencie utrzy-ma³a siê na podobnym poziomie w porównaniu do wyborów z 2005 r. i wynosi obecnie 20% (83 pos³anki). W klubie parlamentarnym Platformy Obywatelskiej s¹ 42 pos³anki (na 205 cz³onków), w PiS jest ich 30 (na 147), w SLD 7 (na 44), w PSL-1 (na 31), a w PJN 3 (na 18) 2. Kobieta jest jednym z wicemarsza³ków Sejmu. Dwie sprawuj¹ funkcje przewodnicz¹cej klubu parlamentarnego, dwie kolejne s¹ wiceprzewodnicz¹cymi. Trochê gorzej sytuacja wy-gl¹da w komisjach sejmowych. W 26 komisjach sta³ych s¹ tylko dwie przewodnicz¹ce: w komisjach kultury fizycznej, sportu i turystyki, gdzie funkcjê przewodnicz¹cej sprawuje pos³anka El¿bieta Jakubiak z PJN, oraz w komisji kultury i oerodków przekazu, w której prze-wodnicz¹c¹ jest Katarzyna OEledziñska-Katarasiñska. A¿ 17 pos³anek sprawuje funkcjê zastêpcy przewodnicz¹cego komisji. Najwiêksz¹ reprezentacjê maj¹ tu pos³anki Platformy Obywatelskiej, tu¿ za nimi klasyfikuj¹ siê pos³anki Prawa i Sprawiedliwooeci. Warto dodaae, ¿e w komisji polityki spo³ecznej i rodziny kobiety zdecydowanie przewa¿aj¹ liczbowo nad mê¿czyznami 3. W historii polskiego parlamentaryzmu tylko jedna kobieta pe³ni³a funkcjê premiera, by³a to Hanna Suchocka, choae nale¿y zauwa¿yae, ¿e wicepremierem w rz¹dzie Kazimierza Marcinkiewicza oraz ministrem gospodarki zosta³a Zyta Gilowska, zaoe ministrem spraw zagranicznych-Anna Fotyga, natomiast w rz¹dzie Donalda Tuska mamy piêae kobiet w randze ministra: minister edukacji narodowej Katarzynê Hall, minister szkolnictwa wy¿szego Barbarê Kudryck¹, minister zdrowia Ewê Kopacz, minister ds. rozwoju regionalnego El¿bietê Bieñkowsk¹ oraz minister pracy i polityki socjalnej Jolantê Fedak. Resorty, którymi siê zaj-muj¹, nie odbiegaj¹, jak widaae, od stereotypowo wi¹zanych z kobietami dziedzin. Jeoeli chodzi o inne kraje europejskie, to sytuacja najlepiej wygl¹da w Skandynawii, np. w Szwecji zasiada w parlamencie 45% kobiet, w Finlandii i Norwegii 40%, a tak¿e w Islandii

The article analyzes representation of women in the Polish Parliament (Sejm) in 1991–2018, a peri... more The article analyzes representation of women in the Polish Parliament (Sejm) in 1991–2018, a period which corresponds to 8 terms of office. The analysis excludes the Sejm of the 10th term of office (1989–1991) due to the specific nature of the election and a different mode of its operation in the period concerned. Areas of activity and female MP participation were defined based on documents that regulate the working of the Sejm. The hypothesis assumes that main bodies and institutions of the legislative branch (Presidium, Marshal, parliamentary committees) show a disparity between the number of male and female MPs. Another hypothesis is that women are more active in committees that deal with issues stereotypically associated with women, such education and health. The study involved document and statistical analyses to compare data pertaining to the activity of male and female MPs. Research materials comprise data available at sejm.gov.pl (archives of eight terms of office). It is wo...

Wêgry w latach 1990-2011. Polityczne, ekonomiczne i spo³eczne przyczyny kryzysu N a pocz¹tku lat ... more Wêgry w latach 1990-2011. Polityczne, ekonomiczne i spo³eczne przyczyny kryzysu N a pocz¹tku lat 90-tych, gdy Polacy prze¿ywali szok zwi¹zany z radykalnymi reformami, Wêgrzy cieszyli siê z nienajgorzej zaopatrzonych sklepów, relatywnie wysokich pensji i stosunkowo sprawnie, jak na warunki by³ych demoludów, funkcjonuj¹cej gospodarki. Dwadzieoecia kilka lat póŸniej Wêgry to synonim niekoñcz¹cego siê kryzysu gospodarczego i politycznego, zrezygnowanego i skonfliktowanego spo-³eczeñstwa, które w coraz wiêkszym stopniu udziela poparcia skrajnym partiom prawicowym. W naszym artykule chcielibyoemy podj¹ae próbê odpowiedzi na pytanie, dlaczego kraj, do którego wyjazd jeszcze niedawno by³ marzeniem ka¿dego Polaka, sta³ siê europejskim outsiderem, pañstwem które znajduje siê w sytuacji gospodarczej niewiele lepszej ni¿ Grecja. Wêgry obecnie to kraj pogr¹¿ony w g³êbokim kryzysie gospodarczym. W opinii Organizacji Wspó³pracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) spadek PKB na Wêgrzech w tym roku wyniesie 0,6 proc., kraj ten ma równie¿ najwy¿szy w regionie d³ug publiczny siêgaj¹cy ok. 80 proc. PKB (w Polsce nie przekracza on 55 proc.). Dwie agencje ratingowe Moody's oraz Standard & Poor's jeszcze pod koniec 2011 roku obni¿y³y ocenê wiarygodnooeci Wêgier do poziomu "oemieciowego", argumentuj¹c to z³¹ sytuacj¹ gospodarcz¹ i nieprzewidywaln¹ polityk¹ w³adz. W efekcie od pocz¹tku 2012 r. mo¿emy obserwowaae gwa³towne os³abianie siê forinta, przy jednoczesnym wzrooecie oprocentowania wêgierskich obligacji. Dziesiêcioletnie papiery mia³y na rynku wtórnym na pocz¹tku stycznia 2012 rentownooeae przekraczaj¹c¹ 10 proc., najwy¿sz¹ od lipca 2009 r. (dla porównania w Polsce to 6 proc.). A im dro¿ej pañstwo po¿ycza, tym wiêcej musi póŸniej wydaae na obs³ugê zad³u¿enia. Niepewnooeae na rynku potêguj¹ te¿ swoimi decyzjami wêgierscy politycy, a w³aoeciwie jeden, dysponuj¹cy nieograniczon¹ w³adz¹, przywódca prawicowego Fideszu Viktor Orbán. Premier Wêgier nazywany ju¿ przez swoich przeciwników "Orbánatorem", premier porównywany z Hugo Chavezem, premier skonfliktowany z innymi przywódcami europejskimi, czy wreszcie premier wyrzucaj¹cy z Budapesztu delegacje organizacji miêdzynarodowych, np. MFW. Chocia¿ do 1989 roku gospodarka wêgierska jeszcze w ma³ym stopniu odpowiada³a definicji rynkowej, to wiele istotnych dla tego typu gospodarki instytucji ju¿ istnia³o. Co wa¿niejsze, stopieñ jej otwarcia (mierzony udzia³em handlu zagranicznego w PKB) by³ najwy¿szy w regionie i nie ustêpowa³ rozwiniêtym rynkom zachodnim. Inna sprawa, ¿e wiêkszooeae eksportu kierowana by³a na rynki krajów wchodz¹cych w sk³ad RWPG, a zw³aszcza ZSRR. Wêgry posiada³y dostêp do miêdzynarodowych rynków finansowych i cieszy³y siê na nich stosunkowo du¿ym zaufaniem. Budapeszt w 1989 roku wydawa³ siê byae, w porównaniu z Warszaw¹ czy Prag¹, oaz¹ spokoju i dobrobytu, rozwoju przedsiêbiorczooeci, miejscem, gdzie zachodnie firmy mog³y inwestowaae i spodziewaae siê zysków 1. Wêgierska droga do demokracji i gospodarki rynkowej do pewnego momentu by³a najbli¿sza polskiemu modelowi przeobra¿eñ. Zarówno historyczna tradycja ruchów narodowo-wyzwoleñczych i powstañ narodowych, kultura szlachecka, jak i sposób przetrwania re¿imu stalinowskiego upodobnia³y genezê i uwarunkowania przemian demokratyczno-rynkowych w obu krajach. Jednak ju¿ na pocz¹tku lat 90-tych zarysowa³y siê tu istotne ró¿nice. Na specyfikê wêgierskiej drogi i unikanie terapii szokowej, z³o¿y³o siê wiele elementów 2 : 1) priorytetem gospodarczym by³o ci¹g³e podnoszenie poziomu ¿ycia ludnooeci. Ta tendencja by³a widoczna od lat 70-tych XX wieku. Po zmianie systemu widoczny by³ wp³yw tej polityki na kolejne rz¹dy wêgierskie; 2) w³adze komunistyczne na Wêgrzech stworzy³y pañstwo paternalistyczne, ta cecha wi¹¿e siê ze wspomnianym wczeoeniej d¹¿eniem do wzrostu poziomu ¿ycia ludnooeci. Udzia³ wydatków socjalnych na Wê-264

PrzeglÄ…d Politologiczny, 2014

Wêgierska droga do i od demokracji Streszczenie: W 2010 r. na Wêgrzech przejê³a w³adzê partia V. ... more Wêgierska droga do i od demokracji Streszczenie: W 2010 r. na Wêgrzech przejê³a w³adzê partia V. Orbana-FIDESZ. Dziêki wysokiej wygranej w wyborach parlamentarnych (niemal 53% g³osów, co prze³o¿y³o siê na 263 mandaty, czyli o 5 wiêcej ni¿ wynosi konstytucyjna wiêkszooeae) mo¿liwe sta³o siê wprowadzenie g³êbokich zmian (w tym uchwalenie nowej konstytucji). W opinii wielu organizacji stoj¹cych na stra¿y demokracji, a tak-¿e Unii Europejskiej, zagra¿aj¹ one fundamentom systemu demokratycznego w tym kraju. Celem arty-ku³u jest przedstawienie rozwoju demokracji na Wêgrzech po 1989 r., a przede wszystkim ocena zmian zachodz¹cych w tym kraju po 2010 r. W oparciu o dostêpne wskaŸniki jakooeci demokracji (Freedom House oraz The Economist Intelligence Unit's Index of Democracy), podjêta zostanie tak¿e próba zweryfikowania tezy Janosa Kornaia, i¿ "Od lat 1989-1990 do wiosny 2010 r. na Wêgrzech by³a demokracja. Ju¿ jej nie ma-form¹ rz¹dów sta³a siê autokracja" (Kornai, 2011). W artykule skonfrontowano równie¿ zarzuty stawiane wêgierskim reformom przez spo³ecznooeae miêdzynarodow¹ z tym, co na ich temat maj¹ do powiedzenia twórcy tych¿e reform.

The article aims at presenting women’s and men’s political activity, both in its formal aspect (c... more The article aims at presenting women’s and men’s political activity, both in its formal aspect (conventional political activity) - manifesting itself in participating in elections or belonging to a political party - and the informal actions (unconventional political activity) - connected with a direct influence on the political sphere. On the basis of research, including that of the current authoress, the evolution of women’s presence in politics is going to be shown. The main manners of explaining the diversification of intensity as well as the chosen forms of political activity among women and men will also be put forward.
Key words: women in politics, conventional and unconventional political activity

The aim of the article is to indicate the main factors determining women's presence in business a... more The aim of the article is to indicate the main factors determining women's presence in business as well as achieving success in this field. As the data show, although women are willing to be active in the economy-37% of enterprise owners are women-they succeed relatively seldom-only 4% of women hold the most important managerial positions. It seems as difficult-or even more so-for women to fight their way through economic matters as through politics. In this article two examples of women are going to be analyzed: first, Henryka Bochniarz, one of the most significant persons in business, and then Aneta Murakowska, a businesswoman who is active primarily locally but copes with this excellently. How do both ladies see the influence of their sex on the way they act in business? What features, in their opinions, have decided on their success? What conclusions drawn about their stories may be useful to other women willing to enter politics as well? These are the main questions which this article addresses. 1. Conditioning of women's presence in business Analyses of the Mercer consulting firm show that women occupy 29% of managerial positions in companies (members of management boards and directors). Mercer's Total Remuneration Surveys data have been analyzed, providing information about compensation and benefits for firms which create competitive salary packages. Mercer's investigations were very thorough. The firm has analyzed data for 264 thousand employers hired in the posts of senior managers and directors in around 5.5 thousand organizations concentrated in 41