Tomasz Raburski | Adam Mickiewicz University in Poznań (original) (raw)
Papers by Tomasz Raburski
Sensus Historiae, 2022
The paper examines the postwar history of the principle of material truth in Polish law, as well ... more The paper examines the postwar history of the principle of material truth in Polish law, as well as its philosophical foundations. Tadeusz Buksiński’s book Prawdy w polityce (2018) serves as the starting point for exploring the Marxist concept of truth. The article further describes how this concept was reflected in socialist positivism. Subsequently, the article discusses how the Marxist interpretation of the material truth principle eroded, but the letter of law remained unchanged. A moral discourse of political opposition emerged, in which truth played an important role. In consequence, despite the dramatic transformation of the substance of the material truth principle (from Marxist to classical conceptions of truth), its institutional form has remained unaltered.
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej, 2022
Artykuł analizuje epistemologię instytucjonalną procesu stosowania prawa w Polsce. Jest ona rozum... more Artykuł analizuje epistemologię instytucjonalną procesu stosowania prawa w Polsce. Jest ona rozumiana jako zestaw cech, celów poznawczych, wartości, praktyk wpisanych w strukturę instytucjonalną. Analizowane są dwie podstawowe cechy tej epistemologii: pozytywistyczny model poznania oraz koncepcja prawdy. W artykule wskazuję jak te cechy zostały ukształtowane i dlaczego współcześnie należy uznać je za ograniczające. Argumentuję, że legitymacja procesów decyzyjnych opierających się na tych założeniach jest z punktu widzenia zasady demokratycznego państwa prawnego niezadowalająca, i dlatego cechy te powinny ewoluować w kierunku deliberatywnym.
The paper analyses the institutional epistemology of the process of application of law in Poland. The concept of institutional epistemology is understood as a set of features, epistemic aims, values, and practices, which are intrinsic to the institutional structures. Two aspects of such an institutional epistemology are covered: the positivistic model of cognition and the concept of truth embedded in the judicial practices and legal norms. The philosophical and historical origins of these features are outlined. It is argued that they should be considered relics of previous socio-political system and obsolete philosophies of science, and, in consequence, they do not meet the standards of the constitutional principle of the democratic rule-of-law state (Polish demokratyczne państwo prawne). Evolution towards more deliberative forms of institutional epistemology is advocated.
Prawo podmiotowe. Etyka - prawo - polityka, 2021
Praca poświęcona jest analizie pojęcia prawa podmiotowego rozpatrywanego na trzech polach: prawny... more Praca poświęcona jest analizie pojęcia prawa podmiotowego rozpatrywanego na trzech polach: prawnym, moralnym i politycznym. Celem pracy jest połączenie rozważań prowadzonych w ramach odrębnych dyscyplin oraz zwrócenie uwagi na często popełniane błędy czy uproszczenia.
Część wstępna poświęcona jest analizom językowym (w szczególności relacji z angielskim słowem right) oraz wstępnej charakterystyce prawa podmiotowego, jego budowie i różnorodności form, jakie przyjmuje.
W rozdziale pierwszym przedstawiono tematykę etyczną, wskazując, czym jest etyka praw podmiotowych, co różni ją od innych rodzajów etyk i jaką rolę pełnią prawa we współczesnych dyskusjach etycznych. Główna linia sporu kształtuje się pomiędzy etykami traktującymi prawa podmiotowe jako podstawowy element konstrukcyjny a utylitaryzmem. Przeanalizowano również przykłady współczesnych dyskusji, w których różnice te prowadzą do formułowania odmiennych argumentów (np. dyskusja wokół aborcji).
Rozdział drugi poświęcony jest aspektom prawnym. Opisano w nim pojęcie refleksów prawa przedmiotowego, zreferowano dyskusję dotyczącą sposobów rozwiązywania konfliktów praw, a także omówiono różnice między regulacjami opartymi na prawach podmiotowych oraz na dobrostanie (wraz z przykładami obszarów, w których wybór między tymi formami regulacji niesie istotne konsekwencje instytucjonalne).
Rozdział trzeci opisuje politykę praw podmiotowych. Wskazano, czym się taka polityka charakteryzuje, oraz opisano trzy najważniejsze jej ścieżki: procesy strategiczne, pogłębianie demokratyzacji oraz wzmacnianie ruchów społecznych.
Ostatni rozdział zwraca uwagę na często popełniane błędy w opisywaniu historycznego rozwoju praw podmiotowych. Omówione zostają konflikty między nurtami XIX-wiecznej polskiej myśli polityczno-prawnej oraz stosunek do idei praw podmiotowej w socjalistycznych systemach prawnych.
----------------------------
The book explores the concept of rights in three fields: law, morality, and politics. Rights are treated as a bridge-concept, connecting those fields. The work draws heavily on English-, German- and Polish-language sources. The differences between those academic discourses on rights, Rechte and prawa are discussed. The introductory chapter examines the meaning of the concept, and the variety in the forms of rights. The differences between the English concept of right and the Polish prawo podmiotowe are discussed. The first chapter presents the moral aspect of rights, i.e. the features of the language of rights in comparison to other moral languages, and the role of rights in contemporary ethical theories (esp. utilitarianism). The second chapter examines legal rights. The German concept of Reflexrecht is described. Two forms of legal institutions are compared: one based on rights and the other on well-being. Legislators have to choose which form they use when they enact the law. Sev...
Wydawnictwo Naukowe Katedra, 2016
Article presents life and ideas of Niccolò Machiavelli. Machiavelli is placed in the context of h... more Article presents life and ideas of Niccolò Machiavelli. Machiavelli is placed in the context of his times. His influence on the development of modern political thought is examined. The examples of his wider impact on western culture are given. Machiavelli is described as a founding father of two strands of political philosophy: political realism and republicanism
This chapter discusses wiki in the context of the debate over seemingly ‘democratizing’ propertie... more This chapter discusses wiki in the context of the debate over seemingly ‘democratizing’ properties of Web 2.0 technologies. Basic features of wiki cannot be easily identified: it can be described as a technology of organizing primarily textual information, in a web-like hyperlinked environment, in which parts can be easily edited by one or multiple users. Tracing the origins of wiki reveals in-built social norms, stemming from the hacker culture, and the idealistic pursuits to democratize the Web. However, in practice wiki technology supports not only innovative open collaboration systems, such as Wikipedia, but also proprietary systems of organization of knowledge, largely strengthening existing power relations in organizations. Employing the concept of technology affordances, the authors outline how organizational consequences of wiki depend on the social context of its implementation.
Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna
Article presents life and ideas of Niccolò Machiavelli. Machiavelli is placed in the context of h... more Article presents life and ideas of Niccolò Machiavelli. Machiavelli is placed in the context of his times. His influence on the development of modern political thought is examined. The examples of his wider impact on western culture are given. Machiavelli is described as a founding father of two strands of political philosophy: political realism and republicanism.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
Prawa podmiotowe (ang. rights) są jednym z czołowych pojęć w anglosaskiej filozofii prawa, filozo... more Prawa podmiotowe (ang. rights) są jednym z czołowych pojęć w anglosaskiej filozofii prawa, filozofii politycznej i etyce. Polski dyskurs filozoficzny zajmuje się najczęściej szczegółowymi problemami lub typami praw podmiotowych (prawa człowieka, prawa konstytucyjne), brakuje natomiast refleksji filozoficznej nad prawami podmiotowymi w ogólności. Refleksję taką można odnaleźć w piśmiennictwie cywilistycznym i konstytucjonalistycznym. W artykule wskazano na różnice w polskim i angielskim dyskursie na temat praw podmiotowych, starano się połączyć różne obszary refleksji nad tymi prawami (w szczególności prawa, etyki i polityki) oraz wskazano na ich filozoficzny potencjał i zasadnicze kwestie problemowe.
The article is dedicated to showing the stance of lawyers in the changing liberal democratic soci... more The article is dedicated to showing the stance of lawyers in the changing liberal democratic societies, especially in Poland. The political transformation was a transition from a monocentric order to a polycentric one. The role of lawyers in the latter happened to be strengthened. In consequence, there are two complementary aspects of how their profession functions: the professionalism and exclusivism. They are analyzed by Artur Kozak in the light of the concept of the so-called iuriscentrism.
The Oxford Handbook of Media, Technology, and Organization Studies, 2019
This chapter discusses wiki in the context of the debate over seemingly ‘democratizing’ propertie... more This chapter discusses wiki in the context of the debate over seemingly ‘democratizing’ properties of Web 2.0 technologies. Basic features of wiki cannot be easily identified: it can be described as a technology of organizing primarily textual information, in a web-like hyperlinked environment, in which parts can be easily edited by one or multiple users. Tracing the origins of wiki reveals in-built social norms, stemming from the hacker culture, and the idealistic pursuits to democratize the Web. However, in practice wiki technology supports not only innovative open collaboration systems, such as Wikipedia, but also proprietary systems of organization of knowledge, largely strengthening existing power relations in organizations. Employing the concept of technology affordances, the authors outline how organizational consequences of wiki depend on the social context of its implementation.
Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna, 2014
The article explores the link between the language of rights and democracy. The author asks wheth... more The article explores the link between the language of rights and democracy. The author asks whether the dominance of the language of rights in the United States is responsible for the overall condition of American democracy, and the lack of such dominance may have an negative impact on Polish public sphere. The beginning of the article describes the problems with translating the word "right" from English to Polish. In the next part, the different forms and types of rights are described. Then, a meaning of the "language of rights" is presented. Other languages of public discourse are mentioned for comparison. The consequences and functions of the language of law for the public sphere and democracy are widely discussed. The critical voices about the impact of rights are examined. Finally, the article answers the question about the role of rights in the Polish public sphere and democracy.
Liquid Organization
In the chapter present the results of an analysis of the social organization of Wikipedia, the la... more In the chapter present the results of an analysis of the social organization of Wikipedia, the largest collaborative movement of humankind, based on the theoretical framework offered by Zygmunt Bauman. The development of info-communal approach is possible as a result of what we propose to call “liquid collaboration”, relying on short-term fragile interactions, non-personal and transient cooperation, all directly related to virtual and liquid identities. As hypothesized by Bauman, this mode of work and social interaction is also marked with peer control and organizational surveillance. MThrough Bauman’s conception of the moral social being, as well as free information movement and hacker ethics, this chapter further presents an empirical example of how agency might be formed in liquid modernity.
Wstępna, nieopublikowana wersja. Artykuł analizuje specyfikę nauk prawnych przez pryzmat encyklo... more Wstępna, nieopublikowana wersja.
Artykuł analizuje specyfikę nauk prawnych przez pryzmat encyklopedyczności wiedzy. Materiałem do rozważań są trudności na jakie natykają się edytorzy Wikipedii tworzących artykuły na tematy prawnicze. Analizowane są również inne prawnicze publikacje encyklopedyczne. Artykuł zwraca również uwagę na specyfikę nauk prawnych: ich państwo- i etnocentryzm, prezentyzm i praktycyzm.
Sensus Historiae, 2022
The paper examines the postwar history of the principle of material truth in Polish law, as well ... more The paper examines the postwar history of the principle of material truth in Polish law, as well as its philosophical foundations. Tadeusz Buksiński’s book Prawdy w polityce (2018) serves as the starting point for exploring the Marxist concept of truth. The article further describes how this concept was reflected in socialist positivism. Subsequently, the article discusses how the Marxist interpretation of the material truth principle eroded, but the letter of law remained unchanged. A moral discourse of political opposition emerged, in which truth played an important role. In consequence, despite the dramatic transformation of the substance of the material truth principle (from Marxist to classical conceptions of truth), its institutional form has remained unaltered.
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej, 2022
Artykuł analizuje epistemologię instytucjonalną procesu stosowania prawa w Polsce. Jest ona rozum... more Artykuł analizuje epistemologię instytucjonalną procesu stosowania prawa w Polsce. Jest ona rozumiana jako zestaw cech, celów poznawczych, wartości, praktyk wpisanych w strukturę instytucjonalną. Analizowane są dwie podstawowe cechy tej epistemologii: pozytywistyczny model poznania oraz koncepcja prawdy. W artykule wskazuję jak te cechy zostały ukształtowane i dlaczego współcześnie należy uznać je za ograniczające. Argumentuję, że legitymacja procesów decyzyjnych opierających się na tych założeniach jest z punktu widzenia zasady demokratycznego państwa prawnego niezadowalająca, i dlatego cechy te powinny ewoluować w kierunku deliberatywnym.
The paper analyses the institutional epistemology of the process of application of law in Poland. The concept of institutional epistemology is understood as a set of features, epistemic aims, values, and practices, which are intrinsic to the institutional structures. Two aspects of such an institutional epistemology are covered: the positivistic model of cognition and the concept of truth embedded in the judicial practices and legal norms. The philosophical and historical origins of these features are outlined. It is argued that they should be considered relics of previous socio-political system and obsolete philosophies of science, and, in consequence, they do not meet the standards of the constitutional principle of the democratic rule-of-law state (Polish demokratyczne państwo prawne). Evolution towards more deliberative forms of institutional epistemology is advocated.
Prawo podmiotowe. Etyka - prawo - polityka, 2021
Praca poświęcona jest analizie pojęcia prawa podmiotowego rozpatrywanego na trzech polach: prawny... more Praca poświęcona jest analizie pojęcia prawa podmiotowego rozpatrywanego na trzech polach: prawnym, moralnym i politycznym. Celem pracy jest połączenie rozważań prowadzonych w ramach odrębnych dyscyplin oraz zwrócenie uwagi na często popełniane błędy czy uproszczenia.
Część wstępna poświęcona jest analizom językowym (w szczególności relacji z angielskim słowem right) oraz wstępnej charakterystyce prawa podmiotowego, jego budowie i różnorodności form, jakie przyjmuje.
W rozdziale pierwszym przedstawiono tematykę etyczną, wskazując, czym jest etyka praw podmiotowych, co różni ją od innych rodzajów etyk i jaką rolę pełnią prawa we współczesnych dyskusjach etycznych. Główna linia sporu kształtuje się pomiędzy etykami traktującymi prawa podmiotowe jako podstawowy element konstrukcyjny a utylitaryzmem. Przeanalizowano również przykłady współczesnych dyskusji, w których różnice te prowadzą do formułowania odmiennych argumentów (np. dyskusja wokół aborcji).
Rozdział drugi poświęcony jest aspektom prawnym. Opisano w nim pojęcie refleksów prawa przedmiotowego, zreferowano dyskusję dotyczącą sposobów rozwiązywania konfliktów praw, a także omówiono różnice między regulacjami opartymi na prawach podmiotowych oraz na dobrostanie (wraz z przykładami obszarów, w których wybór między tymi formami regulacji niesie istotne konsekwencje instytucjonalne).
Rozdział trzeci opisuje politykę praw podmiotowych. Wskazano, czym się taka polityka charakteryzuje, oraz opisano trzy najważniejsze jej ścieżki: procesy strategiczne, pogłębianie demokratyzacji oraz wzmacnianie ruchów społecznych.
Ostatni rozdział zwraca uwagę na często popełniane błędy w opisywaniu historycznego rozwoju praw podmiotowych. Omówione zostają konflikty między nurtami XIX-wiecznej polskiej myśli polityczno-prawnej oraz stosunek do idei praw podmiotowej w socjalistycznych systemach prawnych.
----------------------------
The book explores the concept of rights in three fields: law, morality, and politics. Rights are treated as a bridge-concept, connecting those fields. The work draws heavily on English-, German- and Polish-language sources. The differences between those academic discourses on rights, Rechte and prawa are discussed. The introductory chapter examines the meaning of the concept, and the variety in the forms of rights. The differences between the English concept of right and the Polish prawo podmiotowe are discussed. The first chapter presents the moral aspect of rights, i.e. the features of the language of rights in comparison to other moral languages, and the role of rights in contemporary ethical theories (esp. utilitarianism). The second chapter examines legal rights. The German concept of Reflexrecht is described. Two forms of legal institutions are compared: one based on rights and the other on well-being. Legislators have to choose which form they use when they enact the law. Sev...
Wydawnictwo Naukowe Katedra, 2016
Article presents life and ideas of Niccolò Machiavelli. Machiavelli is placed in the context of h... more Article presents life and ideas of Niccolò Machiavelli. Machiavelli is placed in the context of his times. His influence on the development of modern political thought is examined. The examples of his wider impact on western culture are given. Machiavelli is described as a founding father of two strands of political philosophy: political realism and republicanism
This chapter discusses wiki in the context of the debate over seemingly ‘democratizing’ propertie... more This chapter discusses wiki in the context of the debate over seemingly ‘democratizing’ properties of Web 2.0 technologies. Basic features of wiki cannot be easily identified: it can be described as a technology of organizing primarily textual information, in a web-like hyperlinked environment, in which parts can be easily edited by one or multiple users. Tracing the origins of wiki reveals in-built social norms, stemming from the hacker culture, and the idealistic pursuits to democratize the Web. However, in practice wiki technology supports not only innovative open collaboration systems, such as Wikipedia, but also proprietary systems of organization of knowledge, largely strengthening existing power relations in organizations. Employing the concept of technology affordances, the authors outline how organizational consequences of wiki depend on the social context of its implementation.
Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna
Article presents life and ideas of Niccolò Machiavelli. Machiavelli is placed in the context of h... more Article presents life and ideas of Niccolò Machiavelli. Machiavelli is placed in the context of his times. His influence on the development of modern political thought is examined. The examples of his wider impact on western culture are given. Machiavelli is described as a founding father of two strands of political philosophy: political realism and republicanism.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
Prawa podmiotowe (ang. rights) są jednym z czołowych pojęć w anglosaskiej filozofii prawa, filozo... more Prawa podmiotowe (ang. rights) są jednym z czołowych pojęć w anglosaskiej filozofii prawa, filozofii politycznej i etyce. Polski dyskurs filozoficzny zajmuje się najczęściej szczegółowymi problemami lub typami praw podmiotowych (prawa człowieka, prawa konstytucyjne), brakuje natomiast refleksji filozoficznej nad prawami podmiotowymi w ogólności. Refleksję taką można odnaleźć w piśmiennictwie cywilistycznym i konstytucjonalistycznym. W artykule wskazano na różnice w polskim i angielskim dyskursie na temat praw podmiotowych, starano się połączyć różne obszary refleksji nad tymi prawami (w szczególności prawa, etyki i polityki) oraz wskazano na ich filozoficzny potencjał i zasadnicze kwestie problemowe.
The article is dedicated to showing the stance of lawyers in the changing liberal democratic soci... more The article is dedicated to showing the stance of lawyers in the changing liberal democratic societies, especially in Poland. The political transformation was a transition from a monocentric order to a polycentric one. The role of lawyers in the latter happened to be strengthened. In consequence, there are two complementary aspects of how their profession functions: the professionalism and exclusivism. They are analyzed by Artur Kozak in the light of the concept of the so-called iuriscentrism.
The Oxford Handbook of Media, Technology, and Organization Studies, 2019
This chapter discusses wiki in the context of the debate over seemingly ‘democratizing’ propertie... more This chapter discusses wiki in the context of the debate over seemingly ‘democratizing’ properties of Web 2.0 technologies. Basic features of wiki cannot be easily identified: it can be described as a technology of organizing primarily textual information, in a web-like hyperlinked environment, in which parts can be easily edited by one or multiple users. Tracing the origins of wiki reveals in-built social norms, stemming from the hacker culture, and the idealistic pursuits to democratize the Web. However, in practice wiki technology supports not only innovative open collaboration systems, such as Wikipedia, but also proprietary systems of organization of knowledge, largely strengthening existing power relations in organizations. Employing the concept of technology affordances, the authors outline how organizational consequences of wiki depend on the social context of its implementation.
Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna, 2014
The article explores the link between the language of rights and democracy. The author asks wheth... more The article explores the link between the language of rights and democracy. The author asks whether the dominance of the language of rights in the United States is responsible for the overall condition of American democracy, and the lack of such dominance may have an negative impact on Polish public sphere. The beginning of the article describes the problems with translating the word "right" from English to Polish. In the next part, the different forms and types of rights are described. Then, a meaning of the "language of rights" is presented. Other languages of public discourse are mentioned for comparison. The consequences and functions of the language of law for the public sphere and democracy are widely discussed. The critical voices about the impact of rights are examined. Finally, the article answers the question about the role of rights in the Polish public sphere and democracy.
Liquid Organization
In the chapter present the results of an analysis of the social organization of Wikipedia, the la... more In the chapter present the results of an analysis of the social organization of Wikipedia, the largest collaborative movement of humankind, based on the theoretical framework offered by Zygmunt Bauman. The development of info-communal approach is possible as a result of what we propose to call “liquid collaboration”, relying on short-term fragile interactions, non-personal and transient cooperation, all directly related to virtual and liquid identities. As hypothesized by Bauman, this mode of work and social interaction is also marked with peer control and organizational surveillance. MThrough Bauman’s conception of the moral social being, as well as free information movement and hacker ethics, this chapter further presents an empirical example of how agency might be formed in liquid modernity.
Wstępna, nieopublikowana wersja. Artykuł analizuje specyfikę nauk prawnych przez pryzmat encyklo... more Wstępna, nieopublikowana wersja.
Artykuł analizuje specyfikę nauk prawnych przez pryzmat encyklopedyczności wiedzy. Materiałem do rozważań są trudności na jakie natykają się edytorzy Wikipedii tworzących artykuły na tematy prawnicze. Analizowane są również inne prawnicze publikacje encyklopedyczne. Artykuł zwraca również uwagę na specyfikę nauk prawnych: ich państwo- i etnocentryzm, prezentyzm i praktycyzm.
Praca poświęcona jest analizie pojęcia prawa podmiotowego rozpatrywanego na trzech polach: prawny... more Praca poświęcona jest analizie pojęcia prawa podmiotowego rozpatrywanego na trzech polach: prawnym,
moralnym i politycznym. Celem pracy jest połączenie
rozważań prowadzonych w ramach odrębnych dyscyplin oraz zwrócenie uwagi na często popełniane błędy
czy uproszczenia.
Część wstępna poświęcona jest analizom językowym
(w szczególności relacji z angielskim słowem right), oraz
wstępnej charakterystyce prawa podmiotowego, jego budowie i różnorodności form jakie przyjmuje.
W rozdziale pierwszym przedstawiono tematykę etyczną, wskazując czym jest etyka praw podmiotowych, co róż-
ni ją od innych rodzajów etyk i jaką rolę pełnią prawa we
współczesnych dyskusjach etycznych. Główna linia sporu kształtuje się pomiędzy etykami traktującymi prawa
podmiotowe jako podstawowy element konstrukcyjny,
a utylitaryzmem. Przeanalizowano również przykłady
współczesnych dyskusji w których różnice te prowadzą
do formułowania odmiennych argumentów (np. dyskusja
wokół aborcji).
Rozdział drugi poświęcony jest aspektom prawnym.
Opisano w nim pojęcie refleksów prawa przedmiotowego,
zreferowano dyskusję dotyczącą sposobów rozwiązywania
konfliktów praw, oraz omówiono różnice między regulacjami opartymi na prawach podmiotowych oraz na dobrostanie (wraz z przykładami obszarów w której wybór
między tymi formami regulacji niesie istotne konsekwencje instytucjonalne).
Rozdział trzeci opisuje politykę praw podmiotowych.
Wskazano czym się taka polityka charakteryzuje, oraz opisano trzy najważniejsze jej ścieżki: procesy strategiczne,
pogłębianie demokratyzacji oraz wzmacnianie ruchów
społecznych.
Ostatni rozdział zwraca uwagę na często popełniane
błędy w opisywaniu historycznego rozwoju praw podmiotowych. Omówione zostają konflikty między nurtami XIX wiecznej polskiej myśli polityczno-prawnej, oraz
stosunek do idei praw podmiotowej w socjalistycznych systemach prawnych.