Πραξικόπημα – ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ (original) (raw)
Posts Tagged ‘Πραξικόπημα’
Στρατός και Πολιτική
Posted in Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, tagged Argolikos Arghival Library History and Culture, Army and Politics, Βίκτωρ Δούσμανης, Γεώργιος Θεοτόκης, Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, Θάνος Βερέμης, Ιστορία, Κωνσταντίνος Κουμουνδούρος, Πραξικόπημα, Πολιτική, Στρατός, Στρατός και Πολιτική, Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, Στρατιωτικοί on 22 Οκτωβρίου, 2024|Leave a Comment »
Στρατός και Πολιτική – Θάνος Μ. Βερέμης. Ομότιμος Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης – ΕΚΠΑ
Ο σχηματισμός τακτικού στρατού, με σώμα επαγγελματιών αξιωματικών, συνδέθηκε με την απόπειρα του νεοϊδρυθέντος βασιλείου να μιμηθεί τα δυτικά του πρότυπα και να αποκτήσει εκσυγχρονισμένους θεσμούς. Το υβριδικό αποτέλεσμα που προέκυψε από το πάντρεμα των δυτικών θεσμών με τα εντόπια ήθη και έθιμα έμοιαζε περισσότερο με την Ελληνίδα μητέρα του από ό,τι με τον ξένο πατέρα του.
Όταν οι αντιβασιλείς του Όθωνα επέβαλαν τις δικές τους στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις το 1833, υπήρχαν 5.000 άτακτοι και περίπου 700 τακτικοί Έλληνες στρατιωτικοί. Οι αντίστοιχοι αριθμητικά με τους ατάκτους Βαυαροί τακτικοί που τους αντικατέστησαν κατάφεραν να παγιώσουν την κεντρική εξουσία του οθωνικού κράτους και να στερήσουν τα κόμματα από την επιρροή τους στον στρατό. Με την κατάσταση των απολυμένων ατάκτων ασχολήθηκε συστηματικά ο Γιάννης Κολιόπουλος στο μνημειώδες έργο του για τη ληστεία στη μετεπαναστατική Ελλάδα.[1] Οι Γερμανοί μισθοφόροι έφυγαν από την Ελλάδα το 1837, αλλά ο ελληνικός τακτικός στρατός δεν έγινε αξιόπιστη δύναμη παρά μόνο στο τέλος του 19ου αιώνα.[2]
Χαρίλαος Τρικούπης
Από τη γέννησή του μετά το τέλος του Αγώνα έως τις μεταρρυθμίσεις του Χαρίλαου Τρικούπη κατά τη δεκαετία του 1880, ο ελληνικός τακτικός στρατός περιορίστηκε στη στήριξη της εξουσίας του νέου κράτους. Έως το τελευταίο τέταρτο του αιώνα, το κράτος είχε καταπνίξει τους ανταγωνιστές του και είχε μετασχηματίσει τις φρουρές σε μαζικό θεσμό που εξυπηρετούσε το αλυτρωτικό πρόγραμμα.
Στα πρώτα εξήντα χρόνια της ζωής του, το ελληνικό κράτος παρέμεινε εξαρτημένο από τη Σχολή Ευελπίδων για τη δημιουργία αξιωματικών με τεχνική εκπαίδευση. Τα προγράμματα σπουδών συμπεριλάμβαναν αριθμητική, άλγεβρα, γεωμετρία, στερεομετρία, κατασκευαστικές μεθόδους, τοπογραφία και σχέδιο μηχανών. Από το 1870, τα θεωρητικά μαθήματα, όπως η φυσική και τα μαθηματικά, παραδίδονταν σε ένα πενταετές πρόγραμμα αρχικά και η εφαρμοσμένη στρατιωτική εκπαίδευση συγκεντρωνόταν στα δύο τελευταία έτη. Οι σπουδαστές με τους υψηλότερους βαθμούς στις θετικές επιστήμες επιλέγονταν για το Μηχανικό και το Πυροβολικό, αλλά υπήρχαν και εκείνοι που προτιμούσαν να τερματίσουν τις σπουδές τους μετά την ολοκλήρωση ενός πρώτου κύκλου σπουδών θεωρητικών μαθημάτων και να ακολουθήσουν σταδιοδρομία καθηγητή ή πολιτικού μηχανικού. Έτσι, η Σχολή έγινε υποκατάστατο Πολυτεχνείου, ώσπου αυτό να ιδρυθεί ως ακαδημαϊκή δομή το 1887. Έως τότε, οι αξιωματικοί του Μηχανικού χρησιμοποιήθηκαν από το Υπουργείο Εσωτερικών για την κατασκευή και επίβλεψη δημοσίων έργων, γεφυρών, δρόμων και κυβερνητικών κτηρίων.[3]
To 1882, η Σχολή Ευελπίδων απέκτησε νέο κανονισμό λειτουργίας, ο οποίος παρέμεινε σε ισχύ για τριάντα χρόνια. Τα έτη σπουδών μειώθηκαν σε πέντε, με έμφαση πλέον στα καθαρά στρατιωτικά μαθήματα. Με τον τρόπο αυτό, η Σχολή διατηρούσε τους νέους, οι οποίοι, προηγουμένως, την εγκατέλειπαν καθ’ οδόν, για να ακολουθήσουν ιδιωτικά τεχνικά επαγγέλματα. (περισσότερα…)
Το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 στην Κύπρο – Κριτική αξιολόγηση γραπτών μαρτυριών και καταθέσεων
Posted in Ελεύθερο Βήμα, tagged Argolikos Arghival Library History and Culture, πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 στην Κύπρο, Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος, Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ', Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, Ελεύθερο Βήμα, Ιστορία, Κωνσταντίνος Κομπόκης, Νίκος Σαμψών, Πραξικόπημα on 17 Ιουλίου, 2023|Leave a Comment »
Το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 στην Κύπρο – Κριτική αξιολόγηση γραπτών μαρτυριών και καταθέσεων
«Ελεύθερο Βήμα»
Από την Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού.
Η Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού, δημιούργησε ένα νέο χώρο, το «Ελεύθερο Βήμα», όπου οι αναγνώστες της θα έχουν την δυνατότητα να δημοσιοποιούν σκέψεις, απόψεις, θέσεις, επιστημονικά άρθρα ή εργασίες αλλά και σχολιασμούς επίκαιρων γεγονότων.
Φιλοξενούμε σήμερα στο «Ελεύθερο Βήμα» ανακοίνωση, του διδάκτορα Ιστορίας, Τάσου Χατζηαναστασίου, στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο «Στρατιωτικές Επεμβάσεις και δικτατορίες στην Ελλάδα» , (Άργος, 16-17 Δεκεμβρίου 2017), με θέμα:
« Το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 στην Κύπρο – Κριτική αξιολόγηση γραπτών μαρτυριών και καταθέσεων».
Οι πηγές και η βιβλιογραφία
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ΄ (1913-1977).
Μπορεί να ακούγεται περίεργο αλλά είναι γεγονός ότι ενώ έχουν ήδη παρέλθει 43 [σήμερα 49] χρόνια, δεν υπάρχει έως τώρα μία κατά το δυνατόν πλήρης επιστημονική μονογραφία που να έχει ως θέμα το Πραξικόπημα της Χούντας κατά του Μακαρίου της 15ης Ιουλίου 1974. Ακόμη και η συγκέντρωση της βιβλιογραφίας, των δημοσιευμένων μαρτυριών και των ελάχιστων εργασιών[1], που αφορούν στο πραξικόπημα ή αναφέρονται σε αυτό στο πλαίσιο της εξιστόρησης των γεγονότων του Ιουλίου και του Αυγούστου 1974 στην Κύπρο, αποτελεί ένα ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα.
Πολλές από τις δημοσιευμένες μαρτυρίες αποτελούν ιδιωτικές εκδόσεις που κυκλοφόρησαν σε έναν μικρό κύκλο και είναι δυσεύρετες, ειδικά όσες κυκλοφόρησαν το πρώτο διάστημα μετά τα γεγονότα. Το γεγονός αντισταθμίζεται κάπως από την αύξηση το τελευταίο διάστημα των δημοσιεύσεων σχετικών μαρτυριών, ίσως γιατί οι άνθρωποι πλέον μεγάλωσαν και αισθάνονται την ανάγκη να «μιλήσουν» ενώ και η χρονική απόσταση επιτρέπει μία πιο ψύχραιμη προσέγγιση. Ωστόσο, όλες αυτές οι μαρτυρίες θα πρέπει να εξεταστούν κριτικά και να διασταυρωθούν με άλλες πηγές καθώς είναι λογικό κάθε πρόσωπο που πήρε μέρος στα γεγονότα να επηρεάζεται στην κρίση του από τη στάση που κράτησε τότε αλλά και απ’ όσα μεσολάβησαν από τότε, ειδικά σε ό,τι αφορά τη δική του συμμετοχή και ευθύνη. Έπειτα, κάθε προσωπική μαρτυρία αποτελεί ένα κομμάτι του συνολικού παζλ καθώς είναι λογικό όποιος βρίσκεται μέσα στη δίνη των γεγονότων να έχει αντίληψη του περιορισμένου χώρου που κινήθηκε ο ίδιος. Ακόμη κι αν δηλαδή επιθυμία του είναι να αποδώσει τα γεγονότα όπως πραγματικά έγιναν, αναπόδραστα η οπτική του γωνία θα είναι περιορισμένη και θα εστιάζει σε ένα τμήμα μόνο των γεγονότων που έλαβαν χώρα. Παρόλα αυτά, οι μαρτυρίες αυτές, ακόμη και οι πιο υποκειμενικές και μεροληπτικές, αποτελούν πολύτιμες πηγές καθώς αποκαλύπτουν την ιδεολογική διάσταση του φαινομένου και επιτρέπουν στον Ιστορικό να εξαγάγει χρήσιμα για την κατανόηση των γεγονότων συμπεράσματα.
Σε ό,τι αφορά στον «Φάκελο της Κύπρου» και γενικότερα τις αρχειακές αδημοσίευτες πηγές, ο έγκυρος Ιστορικός Πέτρος Παπαπολυβίου και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της κυπριακής Βουλής για τον Φάκελο της Κύπρου, σε πρόσφατη συνέντευξή του δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «τα «κυπριακά» αρχεία στην Ελλάδα και στην Κύπρο έχουν υποστεί παρεμβάσεις και αφαιρέσεις , πέραν από τις συνήθεις ανά τον κόσμο «εθνικές προστασίες», ενώ ειδικά οι υποκειμενικές προσωπικές καταθέσεις είναι σε πολλά σημεία εμφανέστατα αναληθείς».[2] (περισσότερα…)