Zeynep KAYA | Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi / Social Sciences University of Ankara

Papers by Zeynep KAYA

12. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi , 2023

Kuzey ve Doğu Avrupa'da Okullarda Din Eğitimi, 2023

Modern Dünyada Çocukluk ve Çocuk Eğitimi (Temalar, Tartışmalar, Kuramlar),, 2022

Mecmua , 2023

Tanımı ve rolleri farklı kültürlere göre değişebilen bir kavram olan annelik, teknolojik gelişmel... more Tanımı ve rolleri farklı kültürlere göre değişebilen bir kavram olan annelik, teknolojik gelişmelerin ortaya çıkardığı yeni medya araçları ile internet ortamına taşınmış, sosyal medyada kendisine yer edinen anne hesapları ile geleneksel annelikten farklı, "sosyal medya anneliği" olarak ifade edilebilecek bir annelik anlayışı ortaya çıkmıştır. Bu çalışma, sosyal medya annelerinin sunduğu annelik tarzının ahlaki değer sahibi çocuk yetiştirmeye etkisini değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi benimsenmiş literatür taramasının ardından veriler eleştirel irdelemeye tabi tutularak betimlenmiştir. Sosyal medya anneliğini konu alan çalışmaların taranması ile elde edilen veriler, çalışmanın amacı doğrultusunda yorumlanmıştır. Makalede öncelikle, konunun kavramsal çerçevesi çizilmiş, ardından sosyal medya anneliği, ahlaki değerler açısından incelenmiştir. Sonuç olarak sosyal medya anneliğinin sunumunda, ahlaki değerler ile çatışan pek çok alan olduğu tespit edilmiştir. Gösteriş, yanlış yönlendirme, mahremiyet ihlali, empati yoksunluğu içeren annelik sunumunun annenin psikolojisini ve anne-çocuk iletişimini sekteye uğrattığı kanaatine varılmış ve bu tarz annelikte görülen değer aşındırıcı mesajların, değerleri benimsemiş çocuk yetiştirmeye etkisinin olumsuz olacağı değerlendirilmiştir.

Mevzu – Sosyal Bilimler Dergisi, 2023

Teknoloji ortaya çıkışından bugüne eğitimi ve eğitimin bileşenlerini etki-lemiştir. Günümüzde pro... more Teknoloji ortaya çıkışından bugüne eğitimi ve eğitimin bileşenlerini etki-lemiştir. Günümüzde profesyonel bir meslek olan öğretmenliğin gerektirdiği yetkinlik ve beceriler de tarihsel süreç içerisinde sosyolojik, siyasi ve teknolo-jik değişimlere bağlı olarak dönüşüme uğramış; dijitalleşme, yapay zekâ tek-nolojisi ile geleceğin meslekleri/mesleklerin geleceği konuşulmaya başlanmıştır. Bu bağlamda öğretmenlik mesleğinin geleceğinin sorgulanmasının anlamlı olacağı düşünülmektedir. Bu makale, genel olarak öğretmenlik mesleğinin geleceğini Endüstri 4.0 ile gündeme gelen metaverse teknolojisi bağlamında değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada nitel araştırma yaklaşımı benimsenmiş, veri toplama aracı olarak literatür taraması kullanılmıştır. Araştırma verileri betimsel analiz ile yorumlanmış, değerlendirmelerde bulunulmuştur. Araştırma neticesinde metaversenin eğitim/öğretim açısından pek çok imkân ve tehdit içerdiği bu durumun öğretmenlik mesleğinden beklenen becerileri daha da karmaşı...

Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2021

Öz İmam Hatip Ortaokulu Öğrencilerinin Rol Model Tercihleri Ölçeği (İHORMÖ) sosyal öğrenme teoris... more Öz İmam Hatip Ortaokulu Öğrencilerinin Rol Model Tercihleri Ölçeği (İHORMÖ) sosyal öğrenme teorisi temelinde oluşturulmuş bir ölçektir. Bu teoriden hareketle çalışmada İmam Hatip Ortaokulu (İHO) öğrencilerinin sosyal yaşantılarında model alma tercihlerine yön veren unsurlar tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmanın temel amacı, İHORMÖ'nün geçerlik ve güvenilirlik analizini yapmaktır. Araştırma Ankara'da yer alan 11 İHO'da öğrenim gören 225'i kadın, 132'si erkek ol-

Değerler Eğitimi Dergisi, 2022

Çeşitli gelişim süreçlerinden geçen birey, çevresiyle etkileşim kurarak hayatta kalmayı öğrenir. ... more Çeşitli gelişim süreçlerinden geçen birey, çevresiyle etkileşim kurarak hayatta kalmayı öğrenir. Fizyolojik gelişimin yanı sıra dilsel, psiko-sosyal, duygusal ve ahlaki gelişim üzerinde de içinde yaşanılan çevrenin etkisi büyüktür. Başta ebeveynler olmak üzere aile yakınları, arkadaşlar, öğretmenler, medya ünlüleri ve tarihsel şahsiyetler gibi birçok unsur, bireyi etkileyen bu sosyal çevreyi oluşturur. Bireyin sosyal çevreden etkilenme olgusunu imam hatip ortaokulu öğrencilerinin rol model tercihleri özelinde ele almayı amaçlayan bu çalışmada bazı değişkenlerin bu husustaki etkileri araştırmaya konu edilmiştir. Araştırmanın evrenini Türkiye’de öğrenim gören imam hatip ortaokulu öğrencileri oluştururken örneklem olarak Ankara ilindeki çeşitli imam-hatip ortaokullarında öğrenim gören 856 öğrenci oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Algur ve Kaya tarafından geliştirilen “İmam Hatip Ortaokulu Öğrencilerinin Rol Model Tercihleri Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmada bu ölçek ve Dışa ...

Türkiye’de Yüksek Din Öğretimi -Dünü, Bugünü, Yarını-, 2021

DİN EĞİTİMİ AÇISINDAN İNANÇ GELİŞİM TEORİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA DEĞERLENDİRMEÖZETDin Eğitiminin... more DİN EĞİTİMİ AÇISINDAN İNANÇ GELİŞİM TEORİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA DEĞERLENDİRMEÖZETDin Eğitiminin önemli konu başlıklarından birisinin inanç gelişimi olgusu olduğunu söyleyebiliriz. James W. Fowler’ın İnanç GelişimTeorisi, inanç gelişiminde en önemli modellerden biridir. Fowler’ın geliştirdiği İnanç Gelişim Teorisi, inancı gelişimsel olarak ele almaktadır. Teori, insanların hayatını anlamlandıran ve yönlendiren değerlere odaklanmaktadır.Bu araştırmanın amacı; Fowler’ın İnanç GelişimTeorisini, Türk insanı açısından bir bütün olarak değerlendirmektir. J.W. Fowler’ın teorisinin geçerliliğini ülkemizde test etmek amacıyla öncelikle 40-60 yaş aralığında yer alan 40 bireyle (21 erkek-9 kadın) teorinin kendi yöntemi olan görüşmeye dayalı bir araştırma yürütülmüş ardından okul öncesi dönemeden başlayıp belirli gelişim dönemleri (7-12 yaş arası hariç) takip edilmek suretiyle teoriye dayalı olarak yapılmış ülkemizdeki mevcut araştırmalar genel olarak din eğitimi özel olarak ise yetişkin din e...

Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2015

The goal of this study is to determine school climate perceptions of Imam Hatip School principals... more The goal of this study is to determine school climate perceptions of Imam Hatip School principals and teachers in Istanbul and to develop solution suggestion according to the data obtained. The data collection tool that was used in the research OCDQ consisted of 64 items and 8 dimensions. The sample of the study covers 271 school principals and teachers; sample of % 45 females and % 55 males. The age range of the sample was between 21 and 62. The mean age was 38 years old. In analyses, the relations between school climate perception and independent variables like sex, age, marital status, educational status and the current task in the school were examined. Accordingly it is seen that sex, marital status, and age affect perception of

19. yy. Sahn-ı Semân’dan Dârülfünûna Osmanlı’da İlim ve Fikir Dünyası, 2021

Peygamberimiz ve Çocuk, 2020

Türkiye'de Okullarda Din Öğretimi, 2011

Cezaevi Vaizlerinin Meslekî Yeterlilikleri Üzerine Nitel Bir Araştırma, 2019

Bu çalışmanın amacı, cezaevinde görev yapan vaizlerin; mesleki alan bilgisi, mesleki pedagojik fo... more Bu çalışmanın amacı, cezaevinde görev yapan vaizlerin; mesleki alan bilgisi,
mesleki pedagojik formasyon, dini danışmanlık ve rehberlik alanlarındaki yeterliklerini
incelemektir.

İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 2018

Öz Bu makale imam hatip lisesinde okuyan ve İlahiyat Fakültesi dışında lisans eğitimi planlayan ö... more Öz Bu makale imam hatip lisesinde okuyan ve İlahiyat Fakültesi dışında lisans eğitimi planlayan öğrencilerin meslek dersleri ile ilgili değerlendirmelerini incelemeyi konu edinmiştir. Araştırma nitel araştırma modelinde yapılandırılmıştır. 2017 yılı Şubat ve Mart ayında Fatih Kız İmam-Hatip Lisesi'nde son sınıfta okuyan 15 öğrenci araştırma grubunu oluşturmuştur. Araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış mülakat formları kullanılmış ve öğrencilerle yapılan yüz yüze görüşmelerle veriler toplanmıştır. Betimsel analiz yöntemiyle çözümlenen bu veriler ışığında araştırmada elde edilen bazı sonuçlar şu şekildedir: Öğrencilerin büyük çoğunluğu meslek derslerini teorik, sıkıcı ve ağır bulmakta olup, İmam-Hatip meslek dersleri içeriklerinin kendilerine hitap etmediğini düşünmektedirler. Öğrenciler, ders kitaplarının faydalı ve ilgi çekici olmadığını ifade etmekte, meslek derslerini ilgi çekici kılacak olanın ise öğretmenlerin anlatıma biçimi olduğunu düşünmektedirler. Ayrıca 12. sınıfta sınav kaygısı nedeniyle meslek derslerine yeterince vakit ayıramadıkları için bu dersleri önemsemediklerini belirterek derslerin 9 ve 10. sınıfa kaydırılmasını teklif etmektedirler. Bununla beraber meslek derslerinin kendileri için tümüyle anlamsız olduğunu da düşünmemektedirler. Araştırma sonunda konu ile ilgili bazı önerilere yer verilmiştir.

100. YILINDA İMAM HATİP LİSELERİ, 2015

Bu çalışmanın amacı genel olarak örgüt iklimi başlığı altında ele alınan okulun genel atmosferini... more Bu çalışmanın amacı genel olarak örgüt iklimi başlığı altında ele alınan
okulun genel atmosferini tanımlamada kullanılan okul iklimi ile imam
hatip okullarının çalışma ortamını tasvir etmektir. Bu maksatla, hem öğretmen-
öğretmen ilişkisi hem öğretmen-yönetici ilişkisi iki boyutlu olarak
ele alınacaktır. İmam hatip okullarındaki öğretmenierin kendi aralarındaki
sosyal etkileşimi, okul ile ilgili görevleri yerine getirme sorumluluğunu ve
okul yöneticileriı) kendilerine karşı tutumunu, okul iklimi bağlamında ortaya
çıkarmak bu çalışmanın amaçlarından biridir. Diğer taraftan, imam hatip
okul yöneticilerinin kurumu yönetirken öğretmeniere karşı tutumlarını, kişilerarası,
örgütsel ve eğitimsel olarak kurdukları işbirliğini tespit etmek de
amaçlanmaktadır. Ayrıca, literatürde imam hatip okullarındaki okul iklimi
üzerine yapılmış herhangi bir çalışmanın bulunmaması da çalışmanın önemini
bir kat daha artırmaktadır.

Books by Zeynep KAYA

Modern Dünyada Çocuk ve Çocuk Eğitimi

Dünya bir süredir çocukluk etrafında dönmektedir. Eski dünya, insanın suretini yetişkinin temsili... more Dünya bir süredir çocukluk etrafında dönmektedir. Eski dünya, insanın suretini yetişkinin temsilinde seyrederken kabaca 1800'lerden beridir hiçbirimiz içimizdeki çocuğa kayıtsız kalamamaktayız. Dinmeyen bir ses bizi geçmişimize çağırmakta ve bu çağrının mekanında oyunun kuralları yeniden belirlenmektedir. Yaşamın ilk dönemlerinin böylesine önem kazanması, en başta öğrenme süreçlerinin pedagojikleşmesine sebep olmuştur. Artık çocukluk yetişkinlik üzerinden anlaşılmamakta, aksine yetişkin anlamını çocuklukla ilgili bilimlerin\söylemlerin içeriğinde bulmaktadır. Buna paralel olarak anne-baba olmanın anlamı ve onların rolleri ile öğretmenin kimliği ve öğrenme ortamının biçimi radikal bir şekilde değişmiş ve yeniden yapılanmıştır. Uzun sayılabilecek bir zamandır yaşanmakta olan dönüşüme rağmen tartışmalar önemini hala korumaktadır; özellikle interdisipliner çalışmalara belki de her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyulmaktadır. Çalışma, hem didaktik bir bakış açısını korumaktadır hem de sorunsalları tartışmaya açmaktadır. Böylece, ilgili kişilerin öğrenme süreçlerine katkı sunulmakta ama bu bir kesinlik idealinde değil başka ihtimallerin her zaman gündemde olduğu bir düzlemde gerçekleştirilmektedir.

Türkiye'de İnanç Gelişimi ve Din Eğitimi, 2023

Dinî gelişimin vazgeçilemez bir boyutu olarak inanç gelişimi, yaşamın ilk yıllarından başlayarak ... more Dinî gelişimin vazgeçilemez bir boyutu olarak inanç gelişimi, yaşamın ilk yıllarından başlayarak ölüme kadar geçen sürede çeşitli değişkenler tarafından şekillenen bir süreçtir. İnanç ve inancın gelişim süreci, sosyal bilimler alanında pek çok araştırmaya konu olmuştur. Fowler’ın “İnanç Gelişim Teorisi”de, 21. yüzyıl içerisinde dikkatleri üzerine çeken, araştırmaya dayalı teorilerden biridir. Teoriye göre; inanç gelişimi bireyin hayatı boyunca, kendi içinde bütünsel ve hiyerarşik bir gelişim süreci takip etmekte ve evrensel bir karakter taşımaktadır. Teorinin bu iddiasının doğruluğu, ancak her ülkede insanın gelişim dönemlerinin hepsini kapsayarak araştırmaya dayalı verilerle ortaya konabilir. Bu nedenle, Fowler’in İnanç Gelişimi Teorisi’nin; insan hayatının gelişim dönemlerinin tümünde pratik olarak Din Eğitimi açısından değerlendirildiği bir araştırma olması bakımından bu çalışma ülkemizde bir ilktir.