Evlampia Tsireli | Aristotle University of Thessaloniki (original) (raw)

Papers by Evlampia Tsireli

O συμβολισμός του Ναού. Ο ουρανός επί γης. Ευλαμπία Τσιρέλη Ο Θεός έφτιαξε έναν προστατευμένο κή... more O συμβολισμός του Ναού. Ο ουρανός επί γης. Ευλαμπία Τσιρέλη
Ο Θεός έφτιαξε έναν προστατευμένο κήπο, τον Κήπο της Εδέμ, στον Παράδεισο, όπου τοποθέτησε τον Αδάμ και την Εύα. Ένα οικοσύστημα, λέξη που εμπεριέχει τη λέξη οίκος-σπίτι. Έφτιαξε ένα σπίτι για τον άνθρωπο. Κάπου όπου θα αισθάνεται ασφαλής, περιτριγυρισμένος από την αγάπη Του. Ο οίκος του Θεού, η εκκλησία είναι το σπίτι κάθε χριστιανού αλλά και το επίγειο σπίτι του Θεού. Η βασιλική με τρούλο είναι ο πιο γνωστός αρχιτεκτονικός ρυθμός χριστιανικής εκκλησίας. Έχει καθιερωθεί στην ορθόδοξη παράδοση και έχει μια μακρά και ενδιαφέρουσα ιστορία να πει. Με επιρροές από τον αρχαιοελληνικό τύπο της Βασιλικής αλλά και τον ιουδαϊκό ναό του Σολομώντος, ο ορθόδοξος ναός είναι γεμάτος συμβολισμούς, ενώ είναι δομημένος σε απόλυτη αρμονία με το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Γιατί «βασιλική»; Ο τύπος αυτού του κτιρίου έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα. Οι βασιλικές ήταν χώροι που φιλοξενούσαν μεγάλες συγκεντρώσεις και εκδηλώσεις, ακόμη και δικαστήρια. Αργότερα οι βυζαντινοί χρησιμοποίησαν τον αρχιτεκτονικό τύπο και το όνομα για τις βασιλικές τους που ήταν μεγάλες εκκλησίες όπου τελούνταν μεγάλες αρχιερατικές λειτουργίες, αυτοκρατορικές εκδηλώσεις και σπουδαίες εκδηλώσεις με πλήθος κόσμου. Πολλές είχαν μεγάλους δρόμους μέσα, για να χωρούν πολύ κόσμο, και έτσι ονομάζονταν δρομαίες. Η Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης είναι μια τρουλαία δρομαία βασιλική ακριβώς επειδή το μεσαίο κλίτος της έχει τις διαστάσεις δρόμου. Πριν πάρουν οι εκκλησίες αυτές τις διαστάσεις βέβαια επί Βυζαντίου, οι βασιλικές ήταν μικρότερες και ξεκίνησαν να χτίζονται τον 4ο αι. μΧ. ως τόποι για την προσευχή και την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας μετά τους διωγμούς των Χριστιανών που ποθούσαν να έχουν έναν τόπο συγκέντρωσης όπου θα λατρεύουν επιτέλους τον Κύριο χωρίς να κρύβονται και να φοβούνται.

Φαντασία και Επιστήμη-Τεχνολογία και Ανθρωπινότητα Ευλαμπία Τσιρέλη Παρουσίαση του βιβλίου «Τομ... more Φαντασία και Επιστήμη-Τεχνολογία και Ανθρωπινότητα Ευλαμπία Τσιρέλη

Παρουσίαση του βιβλίου «Τομές και Ασυμβατότητες», Πέτρος Παναγιωτόπουλος, Φυσικός και Επίκ. Καθηγητής Θεολογίας ΑΠΘ., εκδόσεις Ροπή.

Παρατηρώντας τον κόσμο συνολικά και διαχρονικά βλέπει κανείς την πορεία του ανθρώπου, μια βόλτα γύρω από τον εαυτό του. Σαν έμβρυο, μωράκι αθώο που δεν ξέρει τίποτα για τον κόσμο, ξεκινά στο πρωτόγονο και αρχαϊκό στάδιο του πολιτισμού του. Όταν λύνει το ζήτημα της τροφής, με την ανακάλυψη της γεωργίας, και διασφαλίζει τη διαιώνιση του είδους του, αρχίζει να κοιτάζει πιο βαθιά στην ύπαρξή του. Αρχικά, αναρωτιέται πού πάνε αυτοί που πεθαίνουν, κι έτσι επινοεί την προγονολατρεία. Έπειτα, θαυμάζει τις ικανότητες των ζώων, τα θεοποιεί, έπειτα κοιτάζει ψηλά στον ουρανό ή, πέρα, στην ανεξερεύνητη θάλασσα, και επινοεί θεούς και δυνάμεις τρομερές που καθορίζουν και διασφαλίζουν την ύπαρξή του. Κάνει τέχνη και κατακτά τη γνώση του κόσμου γύρω του σιγά σιγά. Ερμηνεύει, ταξινομεί, ορίζει. Οι θεοί γίνονται μύθοι, γίνονται ιστορίες παλιές, του κάποτε. Οι παλιές ιστορίες γίνονται σύμβολα και αρχέτυπα και φωλιάζουν μέσα μας. Κι έπειτα συνειδητοποιεί τη δύναμή του. Ασκεί εξουσία, αποκτά υλικό πλούτο, κάνει πολιτική, διπλωματία, διεκδικεί γη, γράφει ιστορία και τη διεκδικεί. Σκοτώνει και σκοτώνεται, θυσιάζεται, μαρτυρεί για θεούς και έθνη. Για πατρίδες, για ιδανικά που έχει φτιάξει για να ορίσει τη θέση του στον κόσμο. Πάντα αγωνίζεται για τη θέση του στον κόσμο. Και μετά, μελετά, παρατηρεί, καταγράφει, μαθαίνει, κάνει επιστήμη, διαφωτίζεται. Δημιουργεί θαυμαστά πράγματα. Γίνεται ένας μικρός θεός. Ώσπου, βγαίνει από τον κόσμο, προς τα αστέρια. Θέλει να μάθει κι άλλα. Πόσο θαυμαστό το ταξίδι στους άλλους πλανήτες. Όμως… τι περίεργο, επιστρέφει εκεί από όπου ξεκίνησε… σε μια μήτρα, ένα έμβρυο, μέσα σε ένα μητροειδές διαστημόπλοιο, που τον γεννά σε έναν νέο κόσμο, στο αχανές διάστημα ή σε έναν άγνωστο, ξένο πλανήτη. Όπου είναι και πάλι μωρό, μικρό και απροστάτευτο. Χωρίς την τεχνογνωσία που χρειάζεται εκεί, χωρίς την οργανική δομή και τις σωματικές αντοχές που θα τον βοηθήσουν να επιβιώσει, χωρίς τροφή, χωρίς ιστορία, χωρίς θεούς, χωρίς επιστήμη, όλα από την αρχή. Όταν η επιστήμη προχωρά, η τέχνη παρατηρεί και κάνει ένα βήμα παραπέρα. Μπορεί να προβλέψει με βαθιά περισυλλογή και προσεκτική παρατήρηση ο καλλιτέχνης.

Η εισήγηση για το βιβλίο "ΤΟ ΙΕΡΟ ΔΕΝΤΡΟ" από τη Μυρτώ Θεοχάρους , Δρ. Πανεπιστημίου Κέιμπριτζ, ... more Η εισήγηση για το βιβλίο "ΤΟ ΙΕΡΟ ΔΕΝΤΡΟ" από τη Μυρτώ Θεοχάρους , Δρ. Πανεπιστημίου Κέιμπριτζ, Καθηγήτρια Βιβλικών Σπουδών στο Ελληνικό Βιβλικό Κολέγιο.

5/10/2014, Πολυχώρος Πολιτισμού "διέλευσις".

Για το βιβλίο, δείτε: http://daidaleos.gr/the-sacred-tree/

Μια αναδρομή στα λόγια των κυριοτέρων μελετητών της θρησκείας προς διερεύνηση της φράσης του Sir ... more Μια αναδρομή στα λόγια των κυριοτέρων μελετητών της θρησκείας προς διερεύνηση της φράσης του Sir Samuel Baker (1866) για τους λαούς βόρεια του Νείλου: «Δεν πιστεύουν σε κάποιο ανώτερο ον, ούτε έχουν κάποια μορφή λατρείας, ούτε φωτίζεται το σκοτάδι στο μυαλό τους από κάποια πρόληψη» Η πρόταση αυτή, σε έναν σύγχρονο θρησκευόμενο άνθρωπο, φαντάζει αδιανόητη. Απλά και μόνο αν σκεφτούμε ότι η θρησκεία αποτελεί ένα από τα βασικά συστατικά εδραίωσης και λειτουργίας μιας κοινωνίας, μένει κανείς με μια απορία για το πώς οι συγκεκριμένοι λαοί συγκρότησαν κοινωνία με κανόνες και νόμους. Γιατί ακόμα και οι νόμοι ενός κοινωνικού συνόλου, έχουν ως βάση τους, τους θρησκευτικούς κανόνες. Μπορεί βέβαια κανείς να υποθέσει ότι οι «κανόνες» αυτών των ανθρώπων ήταν απλοί ηθικοί κανόνες που διέπουν κάθε κοινωνία.

Θρησκεία και τελετουργική κάθαρση στον λαό του Ισραήλ" Eυλαμπία Τσιρέλη «Ένα βρέφος μόλις ήρθε στ... more Θρησκεία και τελετουργική κάθαρση στον λαό του Ισραήλ" Eυλαμπία Τσιρέλη «Ένα βρέφος μόλις ήρθε στον κόσμο. Εισέρχεται σε τρία στάδια που το προετοιμάζουν και το εντάσσουν στο εξωτερικό περιβάλλον. 1)Εγκαταλείπει το σκοτάδι και τη σιγουριά της μήτρας της μάνας του, 2) Αγωνίζεται και μοχθεί να εγκλιματιστεί στις νέες εξωτερικές συνθήκες. Σοκάρεται, δεν θέλει στην αρχή, αλλά το ξανασκέφτεται… Έτσι πρέπει να γίνει. 3) Βγάζει και τα τελευταία υγρά από τους πνεύμονές του και γεύεται για πρώτη φορά το γάλα από τον μαστό της μάνας του. Τρέφεται σαν κανονικό παιδί πια. Οι υπόλοιποι μπορούν και το αγγίζουν. Ανήκει πλέον σε μια οικογένεια. Ανήκει στον Κόσμο...» Αυτό ίσως είναι το πρώτο τελετουργικό μετάβασης, που είναι καθορισμένο και οργανωμένο από την ίδια τη φύση. Μια διαδικασία, μια δοκιμασία που μας εντάσσει, όχι σε ένα οποιοδήποτε υποσύνολο, αλλά στο υπερσύνολο της ανθρωπότητας. Έτσι κάπως ξεκινά ένα μακρύ ταξίδι βιώματος δεκάδων τελετουργικών στη ζωή μας, που είτε έχουν καθοριστεί από τη θρησκεία, είτε από τη φύση, είτε από κοινωνικές ανάγκες. Δύναται να

Books by Evlampia Tsireli

Daidaleos, 2018

Περιγραφή: Η Ευλαμπία Τσιρέλη σε αυτή τη μελέτη της, όχι μόνο περιγράφει με ακρίβεια τη σημασία τ... more Περιγραφή:
Η Ευλαμπία Τσιρέλη σε αυτή τη μελέτη της, όχι μόνο περιγράφει με ακρίβεια τη σημασία των δέντρων στη ζωή και το έργο του Τζ.Ρ.Ρ. Τόλκιν, αλλά ανοίγει και ένα εντελώς νέο πεδίο έρευνας και ανακάλυψης νέων πτυχών του έργου του, συνδέοντας το πλούσιο ερευνητικό της πεδίο των αρχαίων μυθολογιών -ευρωπαϊκών και μεσοποτάμιων- αλλά και το βιβλικό, που αμφότερα ήταν οικεία και αγαπητά στον καθηγητή. Το βιβλίο της, μεταφέρει τον αναγνώστη σε έναν κόσμο συμβόλων, εικόνων, μύθων, μοτίβων και αρχετύπων, βαθιά ριζωμένων στην ανθρώπινη σκέψη και φαντασία. Το δέντρο, όπως η ίδια ανακαλύπτει και αποκαλύπτει στους αναγνώστες, έχει έναν καθόλα ζωτικό ρόλο σε αυτό το γοητευτικό μωσαϊκό.
-Colin Duriez

Introduction by Colin Duriez, editor, author and biographer of J.R.R. Tolkien:
Not only is the importance of trees to J.J.R. Tolkien's life and work well described by Evlampia Tsireli, but she opens up new areas of discovery by connecting her already rich theme with ancient mythologies, both European and near-eastern, and biblical writings familiar to and loved by Tolkien. Her book takes you into a deeply connected world of symbols and images, myths, motifs, and archetypes deeply rooted in human thought and imagination. The tree, she reveals, forms an essential part in this enchanting ancient pattern.
-Colin Duriez

"Το βιβλίο αποτελεί την έκδοση της μεταπτυχιακής μου εργασίας που είχε τίτλο "Το δέντρο στη διήγη... more "Το βιβλίο αποτελεί την έκδοση της μεταπτυχιακής μου εργασίας που είχε τίτλο "Το δέντρο στη διήγηση του Παραδείσου και στο πολιτιστικό περιβάλλον του Ισραήλ"-Τμήμα Θεολογίας, Θεολογική Σχολή Α.Π.Θ. Βλ. https://www.academia.edu/5475507/_

Σύντομη περιγραφή:

Το βιβλίο αυτό πραγματοποιεί ένα ταξίδι στον αρχαίο κόσμο και πραγματεύεται το Ιερό Δέντρο στους πολιτισμούς των Σουμερίων, Ασσυρίων, Βαβυλωνίων, Αιγυπτίων, Χαναναίων και Εβραίων. Τι ποιότητες απέδωσαν στο σύμβολο του δέντρου όλοι αυτοί οι λαοί; Με ποιο τρόπο οι μυθολογικές παραστάσεις της Εγγύς Ανατολής αποδόθηκαν στο βιβλικό κείμενο; Ποιες είναι οι ρίζες των δύο δέντρων της ιστορίας του βιβλικού Παραδείσου; Τι ακριβώς ήταν το δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού και τί το δέντρο της ζωής στον κήπο της Εδέμ; Ποια η σχέση τους με το φυτό του Γκιλγκαμές, το ασσυριακό δέντρο της ζωής και τα υπόλοιπα ιερά δέντρα;
Όλα αυτά θα μας απασχολήσουν σε ένα ταξίδι στον χρόνο και στους μύθους του παρελθόντος, στην αναζήτηση της αθανασίας, της γνώσης και του χαμένου Παραδείσου. http://daidaleos.gr/the-sacred-tree/
******
This book is the publication of my Master’s dissertation, titled “The tree in the paradise story and in the cultural environment of Israel”.
See https://www.academia.edu/1695150/The_Tree_in_the_Garden_of_Eden_and_its_Possible_Origins

Short description:

This book makes a journey to the ancient world and discusses the Sacred Tree in the civilizations of the Sumerians, Assyrians, Babylonians, Egyptians, Canaanites and Jews. What qualities were attributed to the symbol of the tree in all these people? How mythological representations of the ancient Near East were attributed to the biblical text and what are the roots of the two trees in the story of biblical paradise? What exactly was the tree of knowledge of good and what evil and the tree of life in the Garden of Eden, and what was their relationship with the plant of Gilgamesh, the Assyrian tree of Life and other sacred trees?" http://daidaleos.gr/the-sacred-tree/"

Οι Κέλτες είχαν μια εκλεπτυσμένη αντίληψη για τον θάνατο. Η βασική τους πεποίθηση ήταν ότι στην ο... more Οι Κέλτες είχαν μια εκλεπτυσμένη αντίληψη για τον θάνατο. Η βασική τους πεποίθηση ήταν ότι στην ουσία δεν υπάρχει, παρά μια μετάβαση σε έναν υπέροχο, χαρούμενο τόπο όπου το πνεύμα ξαναζωντανεύει το σώμα και ο άνθρωπος ζει όπως και πριν αλλά πιο ευτυχισμένος. Οι μεγαλόψυχοι και ατρόμητοι Κέλτες έκαναν φίλο ακόμα και τον θάνατο.
Ποιοί ήταν οι δρυίδες και τί πρέσβευαν; Τί ήταν οι Μούμιες των Βάλτων; Τί γνωρίζουμε για τους μεγαλιθικούς τάφους και τί ήταν τα σιντ; Ποιά ήταν η γιορτή του Θανάτου που επιβιώνει μέχρι σήμερα; Πού βρισκόταν το Νησί της Χαράς, το Νησί των Γυναικών και ποιές ήταν οι ιδιότητες της Χύτρας της Αναγέννησης; Πού βρισκόταν το μυθικό Νησί της Άβαλον;
Ας ταξιδέψουμε μαζί πίσω στον χρόνο να γνωρίσουμε τον πολιτισμό, τη θρησκεία, τις παραδόσεις αυτού του λαού και την εικόνα που είχαν για το τέλος της ζωής και τον Άλλο Κόσμο. Ας ανακαλύψουμε μαζί εκείνη τη μαγική πύλη στον κόσμο μας που θα μας βγάλει στην άλλη μεριά. Στους ζωντανούς θρύλους, στα παραμύθια, στα χρώματα, στην αιώνια ζωή.

Talks by Evlampia Tsireli

Δέντρα και Δάση της Μέσης Γης, 2018

[Η Λειτουργία του Μύθου στο έργο του Πατέρα του Φανταστικού, Ρ.Ρ.Τόλκιν, μέσα από το βιβλίο Δέντρ... more [Η Λειτουργία του Μύθου στο έργο του Πατέρα του Φανταστικού, Ρ.Ρ.Τόλκιν, μέσα από το βιβλίο Δέντρα και Δάση της Μέσης Γης, Μυθολογία, Συμβολισμός, Αναφορικότητα της Ευλαμπίας Τσιρέλη]

Οι μυθολογικές διηγήσεις των λαών βρίθουν από μύθους σχετικούς με την κοσμογονία, τη δημιουργία των ανθρώπων, τη μετά θάνατον ζωή, ιερούς κήπους, θαυματουργά φυτά, θεούς, ήρωες, τον μύθο του κατακλυσμού και άλλους.
Τα λεγόμενα αρχέτυπα, τα πανανθρώπινα δηλαδή σύμβολα, όπως το καλό και το κακό, ο πατέρας προστάτης-δημιουργός, το φως και το σκοτάδι, η μητέρα που ενσαρκώνει τη γονιμότητα, η ζωοποιός δύναμη της φύσης, το δέντρο, το φίδι, διατηρούν τη συμβολική τους δύναμη και στη Λογοτεχνία του Φανταστικού. Μεγάλα έργα της Φαντασίας και της Επιστημονικής Φαντασίας , περιλαμβάνουν αρχετυπικά σύμβολα, και μεγάλο κομμάτι της επιτυχία και απήχησής τους στο αναγνωστικό κοινό, βασίζεται σε αυτό.
Στο έργο του αγαπημένου μας καθηγητή, αυτό γίνεται με εξαιρετική μαεστρία, καθώς ο συγγραφέας, γνώστης μύθων όχι μόνο κελτικών και σκανδιναβικών, αλλά σίγουρα και Μεσοποτάμιων (όπως θα δούμε αναλυτικά παρακάτω) εμπλέκει αρχετυπικά σύμβολα της παγκόσμιας Μυθολογίας, αλλά και της Βίβλου στην ιστορία της Μέσης γης.

Two peculiar trees were growing in the midst of the garden of Eden. Which were their secret subst... more Two peculiar trees were growing in the midst of the garden of Eden. Which were their secret substances? Why the biblical writer chose to use the image of the Tree in the paradise narrative? And what did the Tree mean withinin the cultural environment of the ancient Near East?
These are the main questions to be briefly answered. Sumerians, Akkadians, Babylonians, Egyptians and Hebrews, all used the image of the Tree to express the presence of the deity or the eternal life and youth.

"Οι αντιλήψεις περί θανάτου σε έναν κάπως άγνωστο για το ευρύ κοινό πο-λιτισμό. Ποιοι ήταν οι Κέλ... more "Οι αντιλήψεις περί θανάτου σε έναν κάπως άγνωστο για το ευρύ κοινό πο-λιτισμό. Ποιοι ήταν οι Κέλτες και ποιοι είναι σήμερα οι πραγματικοί Κέλ-τες; Τι μυστικά μας ψιθυρίζουν τα (ταφικά) μεγαλιθικά μνημεία τους; Τι ήταν οι δρυίδες, οι ουάτεις και οι βάρδοι; Τι ήταν η Tir na n-Og, ο Κόσμος Κάτω από τα Κύματα και ο βασιλιάς της Θάλασσας; Ποιες γιορτές συνδέο-νταν με το θάνατο και ποιες από αυτές τελούνται μέχρι σήμερα χριστιανικά ενδεδυμένες; Αυτά και άλλα ερωτήματα θα μας απασχολήσουν στην ανα-ζήτηση της σχέσης των Κελτών με το θάνατο, με τον οποίο είχαν και έχουν μια ιδιαίτερη σχέση."

" The “Fountain” and the Tree.Reflections on Immortality. -EvlampiaTsireli What are the comm... more "
The “Fountain” and the Tree.Reflections on Immortality. -EvlampiaTsireli

What are the common features between the movie “The Fountain” (2006) and the Books of Genesis and Revelation? The movie deals with issues such as immortality, eternal youth, and stopping the time, through the healing properties of a tree. The healing is both spiritual and physical, as we watch three parallel stories in the movie, all moving in the same context. One of these three stories belongs to the category of science fiction. In the present study, this tree is associated with the tree of life in Genesis 2-3 and Revelation 22. Also, there will be a short reference to the chapters of Genesis containing the genealogies of Adam, in order to examine the remarkable life expectancy of the people of that time. Moving between fiction, spirituality and biblical narration, we wonder: Was there actually a tree of life, with properties of life extension that made people live for many years if not forever? Did we indeed lost it and have to find it either spiritually or physically? The movie deals with this question and so does the Bible. The paper also contains philosophical and literary reflections of the author.
"

Press Articles (Folklore-Tradition) by Evlampia Tsireli

Το tattoo και το piercing, δεν αποτελούν πρόσφατη μόδα. Είναι συνήθειες που προέρχονται από τα βά... more Το tattoo και το piercing, δεν αποτελούν πρόσφατη μόδα. Είναι συνήθειες που προέρχονται από τα βάθη των αιώνων. Αποτελούσαν πρακτικές συνδεδεμένες με ιερά τελετουργικά, θρησκευτικά σύμβολα και αναζήτηση του πνευματικού πεδίου. Εμείς σήμερα, απλά συνεχίζουμε μια παράδοση 5.000 χρόνων που αξίζει να γνωρίσουμε...