lia yoka | Aristotle University of Thessaloniki (original) (raw)
edited volumes etc by lia yoka
Semiotic Approaches to Urban Space: Signs and Cities, 2024
This book considers a certain strand of contemporary debates on a topic that has inspired post-wa... more This book considers a certain strand of contemporary debates on a topic that has inspired post-war semioticians almost as much as language: the space of the city. The early, fundamental insights on topological semiotics by Algirdas J. Greimas, as well as Juri Lotman’s conceptualisation of space as a secondary modelling system, established the city as a concrete language in itself. This language of the urban makes political hierarchies and cultural values legible and comprehensible, so that the formation of material space at first sight becomes inscribed with its more complex and stratified meaning.
Signs of Europe: Discourses, Mythologies, Politics of Representation, HELLENIC SEMIOTIC SOCIETY, 2023
XII Congress Semiotic Society 2019/2023 Selected Papers
εικαστικές τέχνες στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1940,, 2023
εικαστικές τέχνες στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1940, επιμέλεια: Λία Γυιόκα, Αλέξανδρος Τενεκετζής... more εικαστικές τέχνες στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1940,
επιμέλεια: Λία Γυιόκα, Αλέξανδρος Τενεκετζής
Εταιρεία Ελλήνων Ιστορικών της Τέχνης
ISBN: 978-618-85298-7-8
Political monuments from the 20th to the 21st century, 2022
As a specific type of public art, modern monuments can give rise to fierce debates, or stay invi... more As a specific type of public art, modern monuments can give rise to fierce debates, or
stay invisible, they can be contested or overlooked. Their significance will always depend upon the power and resilience of their community of relevance. This relevance
is the measure of their fragility – and their effectiveness. The growing awareness of
the political stakes in commemoration since the end of the Cold War cannot be ignored, neither as a social fact, nor as an object of inquiry and analysis.
This volume aims to address aspects of the conflict over monuments from the Second World War until today, and their relationship to the category of the artistic, relying largely on Euro-American subjectmatter, with a partial focus on modern Greece.
Oι τέχνες στη δικτατορία• εικαστική και αρχιτεκτονική παραγωγή στην Ελλάδα κατά την επταετία 1967-1974, Aθήνα: E.E.I.T, 2021
Με αφορμή την επέτειο των 50 χρόνων από το πραξικόπημα του 1967, διατυπώσαμε το κάλεσμα στην ημερ... more Με αφορμή την επέτειο των 50 χρόνων από το πραξικόπημα του 1967, διατυπώσαμε το κάλεσμα στην ημερίδα για τις εικαστικές τέχνες και την αρχιτεκτονική κατά την επταετία της δικτατορίας στην Ελλάδα με όρους «ρωγμών» και «αδρανειών». Το κύριο κίνητρό μας ήταν να συνεχίσουμε μια ανοιχτή συζήτηση για τις πολιτικές διαστάσεις ενός ιστοριογραφικού ερωτήματος: Όταν μιλούμε για τους θεσμούς και τους ανθρώπους των εικαστικών τεχνών και της αρχιτεκτονικής από το 1967 έως το 1974, αναγνωρίζουμε μια μακρά δεκαετία του ’60, η οποία περιλαμβάνει και τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’70, ή μιλούμε για μια βραχεία περίοδο ανάπτυξης, από το 1960 ως το 1966, ανάπτυξης που ανακόπτεται βίαια με το πραξικόπημα της 21ηςΑπριλίου και συνεχίζεται με τη μεταπολίτευση;
Από τις τοποθετήσεις που δημοσιεύονται στον παρόντα τόμο φαίνεται να προκύπτει η εξής απάντηση: Όσο σφαλερό είναι να εξαιρεθούν οι εικαστικές τέχνες και η αρχιτεκτονική από τη μελέτη της ευρύτερης κουλτούρας (δημοφιλούς και άλλης), τόσο άστοχο είναι και να συγχωνευθούν σε αυτήν.
punctum 8.1., 2022
Licenced under the Creative Commons Attribution Non-commercial-No-Derivatives (By-Nc-ND) more...
2.1 Art as Concept and Institution: Semiotics of an Evolving Category, 2016
DOWNLOAD FULL ISSUE: https://punctum.gr/volume-2-issue-1-2016/ Volume 2, Issue 1 (2016) Art as C... more DOWNLOAD FULL ISSUE: https://punctum.gr/volume-2-issue-1-2016/
Volume 2, Issue 1 (2016)
Art as Concept and Institution:
Semiotics of an Evolving Category
Special issue editor: Lia Yoka
The articles as well as the whole issue, can be
accessed/downloaded at the journal's website: http://punctum.gr/.
a study of the structure of two Greek art journals in the 1930s
ZITIS editions, Thessaloniki, 2012
Καμία καινοτομία, ευτυχώς! 1. Στα κείμενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είτε πρόκειται για οδηγίες ... more Καμία καινοτομία, ευτυχώς!
- Στα κείμενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είτε πρόκειται για οδηγίες προς τα Υπουργεία Παιδείας, είτε για “Σχέδια Δράσης”, είτε για εγχειρίδια που μοιράζει στους εργαζόμενους στις διάφορες επιτροπές και υποεπιτροπές που εμφανίζονται κσι εξαφανίζονται δημιουργώντας μια εικόνα κινητικότητας και πλουραλισμού, η καινοτομία είναι πολύ σπουδαίο πράγμα. Η γνώση το ίδιο.
Η καινοτόμος γνώση μάλιστα είναι ένα όπλο κοινωνικού ανταγωνισμού. Θα διερωτηθούμε εν συντομία βέβαια – δεν χρειάζεται και περισσότερο- τι σημαίνει ακριβώς καινοτομία και τι σημαίνει γνώση σε αυτά τα κείμενα για να συσχετίσουμε λίγο τις έννοιες αυτές με τον τόμο που συζητούμε σήμερα. Κι αυτό γιατί είναι άμεσο προϊόν μιας συγκεκριμένης εκπαιδευτικής διαδικασίας στο ΑΠΘ.
Κανείς φυσικά δεν θα αρνηθεί ότι οι ανθρωπιστικές επιστήμες θα πρέπει να συνεχίσουν να χρηματοδοτούνται κάπως – ακόμη καλύτερα από τράπεζες που έχουν ανάγκη ένα ρετούς στο κοινωνικό τους προφίλ... Ακόμη και ο πρόεδρος του Συμβουλίου του ΑΠΘ προέρχεται από τον χώρο της ανθρωπογνωσίας! Το σχέδιο είναι μάλλον το εξής: Καλό θα είναι όλα αυτά τα τμήματα των ελληνιστών, των φιλοσόφων, των διάφορων που διαβάζουν αραμαϊκά ή που ξέρουν να ταυτίζουν πίνακες του μπαρόκ ή να τεκμηριώνουν γλυπτά των Μακόντε της Μοζαμβίκης, οι ιστοριοδίφες που παίρνουν συνεντεύξεις από γιαγιάδες σε ρουμανικά χωριά σε διαλέκτους που πεθαίνουν ή ασχολούνται με ιατρικές πρακτικές των γιαγιάδων από την Ινδία καλό θα είναι α. να είναι άριστοι φοιτητές, έτοιμοι για ακαδημαϊκή αξιοποίηση των γνώσεών τους ή για χρήση τους είτε στα υπουργεία, τα μουσεία, τα πανεπιστήμια, τα πολιτιστικά ιδρύματα μεγάλων εταιρειών και τις μεγαλόσχημες διοργανώσεις ή στην αγορά των συλλεκτών, των εμπειρογνωμόνων, εν πάση περιπτώσει στην ελίτ παραοικονομία της κουλτούρας (σύντομα και τα δύο ταυτόχρονα) και β. καλό θα είναι να συγκεντρώνονται στα πανεπιστήμια της αφρόκρεμας – δεν χρειάζεται το κάθε Αζερμπαϊτζάν και η κάθε Θεσσαλονίκη να έχει μεταπτυχιακό π.χ. ιστορίας της τέχνης ή των γλωσσών…
Καινοτομία είναι η επιστημονική ή τεχνολογική παραγωγή “γνώσης” που εκτοπίζει (“απαξιώνει ταχέως” κατά την ορολογία των ειδικών της ΕΕ) το υφιστάμενο “απόθεμα”. Σε όλα τα κείμενα, εμπνευσμένα από τα σχέδια δράσης της ΕΕ που υιοθετεί το Υπουργείο στο οποία υπάγεται η εκπαίδευση, θεωρείται αυτονόητη η ομολογία επιστήμης και τεχνολογίας, ώστε να μην φαίνεται και παράξενο ότι οι εφαρμογές χαίρουν πολύ περισσότερης χρηματοδότησης από την έρευνά τους, ή από τις άλλες, μη εφαρμοσμένες επιστήμες…
Καινοτομία αποτελεί το σώμα των τεχνικών εκείνων πληροφοριών και δεξιοτήτων που αχρηστεύεται κάθε φορά εν όψει της ανανέωσης των απαιτήσεων της αγοράς. Είναι με άλλα λόγια θνησιγενής, ιδανικά βραχύβια, εξ ορισμού παρασιτική αφού θα πρέπει να αναπτυχθεί κάπου (να αποκοπεί από τη ρίζα της) και να ζήσει εις βάρος και ανταγωνιστικά – καταστροφικά προς αυτήν.
Οι υπόλοιπες γνώσεις αποτελούν το απόθεμα – Ας συλλογιστούμε σχετικά με τον ρόλο της πολυσυζητημένης έννοιας του αρχείου σε συνθήκες ανταγωνισμού μεταξύ “καινοτομίας” και “αποθέματος”, όπου η “καινοτομία” πεθαίνοντας κάθε φορά συμπληρώνει το “αρχείο”…Φτάνουμε έτσι σ’ έναν παραλογισμό: Το “αρχείο”, αντί για τον πλούτο των καταγραφών, των αναπαραστάσεων και του ίχνους του παρελθόντος, αντί δηλαδή για τον ζωντανό θησαυρό που συγκροτούν σε πέρασμά τους και κληροδοτούν οι προηγούμενοι στους επόμενους, γίνεται το νεκροτομείο των πληροφοριών και των τεχνικών, απ’ όπου πρέπει ο επιστήμονας και ο ερευνητής να αντλήσουν κάθε φορά ανταλλακτικά για το νέο τους γκόλεμ…
(από την παρουσίαση του βιβλίου: Μουσεία 06, Δεκ. 2012)
Ιστορία μιας προλεταριακής ζωής, εκδόσεις Κουρσάλ, Jun 2014
O Μεγαλοβιομήχανος toy Β. Τraven, εκδ. Πανοπτικόν, 2007
Papers by lia yoka
Οπτικές Οικοτοπίες: Ιστορία, Θεωρία, Κριτική, B. Φερεντίνου (επιμ.), 2023
Ο όρος πολιτισμός έχει υποστεί τεράστιο πληθωρισμό από τον προηγούμενο αιώνα μέχρι σήμερα, φτάνον... more Ο όρος πολιτισμός έχει υποστεί τεράστιο πληθωρισμό από τον προηγούμενο αιώνα μέχρι σήμερα, φτάνοντας να μην σημαίνει τίποτε, ακριβώς επειδή μπορεί να καλύπτει σημασιολογικά το σύνολο του επιστητού. Mας ενδιαφέρει εδώ μια ευρετική γενεαλογία, όχι τόσο των χρήσεων του όρου στην καθομιλουμένη ή στον ορίζοντα λόγου της ακαδημίας, όσο των πολιτικών και επιστημονικών εκείνων θεωρήσεων του πολιτισμού, κυρίως από το β’ μισό του 20ού αιώνα και μετά, την επομένη δηλαδή των στρατοπέδων συγκέντρωσης των ναζί και του πυρηνικού ολέθρου στην Ιαπωνία, που επιχειρούν να ασκήσουν κριτική στη νεωτερική συγκρότηση των τεχνολογιών της επικοινωνίας.
Epitheōrīsī koinōnikōn ereunōn, Feb 7, 2020
Punctum.International journal of semiotics, Dec 30, 2016
Upon revisiting the origins of modern, instrumentalist and positivist conceptualizations of the s... more Upon revisiting the origins of modern, instrumentalist and positivist conceptualizations of the sensorium, what becomes apparent is the fragility of the model of the five senses. Until the 18 th century, the processes shaping perception were imagined along more nuanced tonalities, engaging not only religious-metaphysical forces, but also sociocultural factors such as ethical and behavioral systems. The uses of the term to describe 'meaning, import and interpretation' (this makes sense), to denote the 'capacity for perception and appreciation' (sense of shame, sense of humor), to refer to a physiological process (we sense the cold), to the result of intuition (I sense danger), or to the stimulation of desire (what a sensual fragrance), all point to different ordering systems that have developed in their own right. And if the etymology of this Latin root takes us down enlightening analytical paths, the linguistic and philosophical genealogies of the Greek term αἴσθησις (aesthesis) are even more adventurous. Despite the richness of modern accounts of the world of the senses from Karl Marx to Georg Simmel, and the structuralist and post-structuralist efforts to reunite the senses and conceptualize the full sensorium as the human perceptual apparatus from Levi-Strauss (1969) to sound studies (Shafer 1973; Corbin 1994; Thibaud 2011), it is not until the 1980s that the humanities overcame their reluctance to tackle the senses and give rise to what has been called the sensory turn (Howes 2006). The senses seem to have recast the raw material of phenomenological philosophical and psychological discourse (Gibson 1966; Stoller 1997). They lie at the heart of the inquiry on the nature of consciousness, point to an 'ecology of perception' (Sonesson 2005), and force us to reconceptualize memory and its relationships to truth, reality, embodiment, and agency (Merleau-Ponty 1948). Numerous studies in anthropology, geography, art and archaeology-e.g. the studies by Nadia Seremetakis (1996) and Yannis Hamilakis
Σημειώσεις της Στέπας # 5, 2022
Απαλλαγμένο από τη διδακτική υποχρέωση να «χαρτογραφήσει» κάποιο ιδεατό σύνολο υφιστάμενων προσεγ... more Απαλλαγμένο από τη διδακτική υποχρέωση να «χαρτογραφήσει» κάποιο ιδεατό σύνολο υφιστάμενων προσεγγίσεων, ή να κάνει κάποια δήθεν ισορροπημένη αναφορά σε αυτές, το βιβλίο προσφέρει με ευχέρεια επιχειρήματα από την ιστορία των ιδεών, τα οποία απορρίπτουν απερίφραστα τον φιλελευθερισμό .
Semiotic Approaches to Urban Space: Signs and Cities, 2024
This book considers a certain strand of contemporary debates on a topic that has inspired post-wa... more This book considers a certain strand of contemporary debates on a topic that has inspired post-war semioticians almost as much as language: the space of the city. The early, fundamental insights on topological semiotics by Algirdas J. Greimas, as well as Juri Lotman’s conceptualisation of space as a secondary modelling system, established the city as a concrete language in itself. This language of the urban makes political hierarchies and cultural values legible and comprehensible, so that the formation of material space at first sight becomes inscribed with its more complex and stratified meaning.
Signs of Europe: Discourses, Mythologies, Politics of Representation, HELLENIC SEMIOTIC SOCIETY, 2023
XII Congress Semiotic Society 2019/2023 Selected Papers
εικαστικές τέχνες στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1940,, 2023
εικαστικές τέχνες στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1940, επιμέλεια: Λία Γυιόκα, Αλέξανδρος Τενεκετζής... more εικαστικές τέχνες στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1940,
επιμέλεια: Λία Γυιόκα, Αλέξανδρος Τενεκετζής
Εταιρεία Ελλήνων Ιστορικών της Τέχνης
ISBN: 978-618-85298-7-8
Political monuments from the 20th to the 21st century, 2022
As a specific type of public art, modern monuments can give rise to fierce debates, or stay invi... more As a specific type of public art, modern monuments can give rise to fierce debates, or
stay invisible, they can be contested or overlooked. Their significance will always depend upon the power and resilience of their community of relevance. This relevance
is the measure of their fragility – and their effectiveness. The growing awareness of
the political stakes in commemoration since the end of the Cold War cannot be ignored, neither as a social fact, nor as an object of inquiry and analysis.
This volume aims to address aspects of the conflict over monuments from the Second World War until today, and their relationship to the category of the artistic, relying largely on Euro-American subjectmatter, with a partial focus on modern Greece.
Oι τέχνες στη δικτατορία• εικαστική και αρχιτεκτονική παραγωγή στην Ελλάδα κατά την επταετία 1967-1974, Aθήνα: E.E.I.T, 2021
Με αφορμή την επέτειο των 50 χρόνων από το πραξικόπημα του 1967, διατυπώσαμε το κάλεσμα στην ημερ... more Με αφορμή την επέτειο των 50 χρόνων από το πραξικόπημα του 1967, διατυπώσαμε το κάλεσμα στην ημερίδα για τις εικαστικές τέχνες και την αρχιτεκτονική κατά την επταετία της δικτατορίας στην Ελλάδα με όρους «ρωγμών» και «αδρανειών». Το κύριο κίνητρό μας ήταν να συνεχίσουμε μια ανοιχτή συζήτηση για τις πολιτικές διαστάσεις ενός ιστοριογραφικού ερωτήματος: Όταν μιλούμε για τους θεσμούς και τους ανθρώπους των εικαστικών τεχνών και της αρχιτεκτονικής από το 1967 έως το 1974, αναγνωρίζουμε μια μακρά δεκαετία του ’60, η οποία περιλαμβάνει και τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’70, ή μιλούμε για μια βραχεία περίοδο ανάπτυξης, από το 1960 ως το 1966, ανάπτυξης που ανακόπτεται βίαια με το πραξικόπημα της 21ηςΑπριλίου και συνεχίζεται με τη μεταπολίτευση;
Από τις τοποθετήσεις που δημοσιεύονται στον παρόντα τόμο φαίνεται να προκύπτει η εξής απάντηση: Όσο σφαλερό είναι να εξαιρεθούν οι εικαστικές τέχνες και η αρχιτεκτονική από τη μελέτη της ευρύτερης κουλτούρας (δημοφιλούς και άλλης), τόσο άστοχο είναι και να συγχωνευθούν σε αυτήν.
punctum 8.1., 2022
Licenced under the Creative Commons Attribution Non-commercial-No-Derivatives (By-Nc-ND) more...
2.1 Art as Concept and Institution: Semiotics of an Evolving Category, 2016
DOWNLOAD FULL ISSUE: https://punctum.gr/volume-2-issue-1-2016/ Volume 2, Issue 1 (2016) Art as C... more DOWNLOAD FULL ISSUE: https://punctum.gr/volume-2-issue-1-2016/
Volume 2, Issue 1 (2016)
Art as Concept and Institution:
Semiotics of an Evolving Category
Special issue editor: Lia Yoka
The articles as well as the whole issue, can be
accessed/downloaded at the journal's website: http://punctum.gr/.
a study of the structure of two Greek art journals in the 1930s
ZITIS editions, Thessaloniki, 2012
Καμία καινοτομία, ευτυχώς! 1. Στα κείμενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είτε πρόκειται για οδηγίες ... more Καμία καινοτομία, ευτυχώς!
- Στα κείμενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είτε πρόκειται για οδηγίες προς τα Υπουργεία Παιδείας, είτε για “Σχέδια Δράσης”, είτε για εγχειρίδια που μοιράζει στους εργαζόμενους στις διάφορες επιτροπές και υποεπιτροπές που εμφανίζονται κσι εξαφανίζονται δημιουργώντας μια εικόνα κινητικότητας και πλουραλισμού, η καινοτομία είναι πολύ σπουδαίο πράγμα. Η γνώση το ίδιο.
Η καινοτόμος γνώση μάλιστα είναι ένα όπλο κοινωνικού ανταγωνισμού. Θα διερωτηθούμε εν συντομία βέβαια – δεν χρειάζεται και περισσότερο- τι σημαίνει ακριβώς καινοτομία και τι σημαίνει γνώση σε αυτά τα κείμενα για να συσχετίσουμε λίγο τις έννοιες αυτές με τον τόμο που συζητούμε σήμερα. Κι αυτό γιατί είναι άμεσο προϊόν μιας συγκεκριμένης εκπαιδευτικής διαδικασίας στο ΑΠΘ.
Κανείς φυσικά δεν θα αρνηθεί ότι οι ανθρωπιστικές επιστήμες θα πρέπει να συνεχίσουν να χρηματοδοτούνται κάπως – ακόμη καλύτερα από τράπεζες που έχουν ανάγκη ένα ρετούς στο κοινωνικό τους προφίλ... Ακόμη και ο πρόεδρος του Συμβουλίου του ΑΠΘ προέρχεται από τον χώρο της ανθρωπογνωσίας! Το σχέδιο είναι μάλλον το εξής: Καλό θα είναι όλα αυτά τα τμήματα των ελληνιστών, των φιλοσόφων, των διάφορων που διαβάζουν αραμαϊκά ή που ξέρουν να ταυτίζουν πίνακες του μπαρόκ ή να τεκμηριώνουν γλυπτά των Μακόντε της Μοζαμβίκης, οι ιστοριοδίφες που παίρνουν συνεντεύξεις από γιαγιάδες σε ρουμανικά χωριά σε διαλέκτους που πεθαίνουν ή ασχολούνται με ιατρικές πρακτικές των γιαγιάδων από την Ινδία καλό θα είναι α. να είναι άριστοι φοιτητές, έτοιμοι για ακαδημαϊκή αξιοποίηση των γνώσεών τους ή για χρήση τους είτε στα υπουργεία, τα μουσεία, τα πανεπιστήμια, τα πολιτιστικά ιδρύματα μεγάλων εταιρειών και τις μεγαλόσχημες διοργανώσεις ή στην αγορά των συλλεκτών, των εμπειρογνωμόνων, εν πάση περιπτώσει στην ελίτ παραοικονομία της κουλτούρας (σύντομα και τα δύο ταυτόχρονα) και β. καλό θα είναι να συγκεντρώνονται στα πανεπιστήμια της αφρόκρεμας – δεν χρειάζεται το κάθε Αζερμπαϊτζάν και η κάθε Θεσσαλονίκη να έχει μεταπτυχιακό π.χ. ιστορίας της τέχνης ή των γλωσσών…
Καινοτομία είναι η επιστημονική ή τεχνολογική παραγωγή “γνώσης” που εκτοπίζει (“απαξιώνει ταχέως” κατά την ορολογία των ειδικών της ΕΕ) το υφιστάμενο “απόθεμα”. Σε όλα τα κείμενα, εμπνευσμένα από τα σχέδια δράσης της ΕΕ που υιοθετεί το Υπουργείο στο οποία υπάγεται η εκπαίδευση, θεωρείται αυτονόητη η ομολογία επιστήμης και τεχνολογίας, ώστε να μην φαίνεται και παράξενο ότι οι εφαρμογές χαίρουν πολύ περισσότερης χρηματοδότησης από την έρευνά τους, ή από τις άλλες, μη εφαρμοσμένες επιστήμες…
Καινοτομία αποτελεί το σώμα των τεχνικών εκείνων πληροφοριών και δεξιοτήτων που αχρηστεύεται κάθε φορά εν όψει της ανανέωσης των απαιτήσεων της αγοράς. Είναι με άλλα λόγια θνησιγενής, ιδανικά βραχύβια, εξ ορισμού παρασιτική αφού θα πρέπει να αναπτυχθεί κάπου (να αποκοπεί από τη ρίζα της) και να ζήσει εις βάρος και ανταγωνιστικά – καταστροφικά προς αυτήν.
Οι υπόλοιπες γνώσεις αποτελούν το απόθεμα – Ας συλλογιστούμε σχετικά με τον ρόλο της πολυσυζητημένης έννοιας του αρχείου σε συνθήκες ανταγωνισμού μεταξύ “καινοτομίας” και “αποθέματος”, όπου η “καινοτομία” πεθαίνοντας κάθε φορά συμπληρώνει το “αρχείο”…Φτάνουμε έτσι σ’ έναν παραλογισμό: Το “αρχείο”, αντί για τον πλούτο των καταγραφών, των αναπαραστάσεων και του ίχνους του παρελθόντος, αντί δηλαδή για τον ζωντανό θησαυρό που συγκροτούν σε πέρασμά τους και κληροδοτούν οι προηγούμενοι στους επόμενους, γίνεται το νεκροτομείο των πληροφοριών και των τεχνικών, απ’ όπου πρέπει ο επιστήμονας και ο ερευνητής να αντλήσουν κάθε φορά ανταλλακτικά για το νέο τους γκόλεμ…
(από την παρουσίαση του βιβλίου: Μουσεία 06, Δεκ. 2012)
Ιστορία μιας προλεταριακής ζωής, εκδόσεις Κουρσάλ, Jun 2014
O Μεγαλοβιομήχανος toy Β. Τraven, εκδ. Πανοπτικόν, 2007
Οπτικές Οικοτοπίες: Ιστορία, Θεωρία, Κριτική, B. Φερεντίνου (επιμ.), 2023
Ο όρος πολιτισμός έχει υποστεί τεράστιο πληθωρισμό από τον προηγούμενο αιώνα μέχρι σήμερα, φτάνον... more Ο όρος πολιτισμός έχει υποστεί τεράστιο πληθωρισμό από τον προηγούμενο αιώνα μέχρι σήμερα, φτάνοντας να μην σημαίνει τίποτε, ακριβώς επειδή μπορεί να καλύπτει σημασιολογικά το σύνολο του επιστητού. Mας ενδιαφέρει εδώ μια ευρετική γενεαλογία, όχι τόσο των χρήσεων του όρου στην καθομιλουμένη ή στον ορίζοντα λόγου της ακαδημίας, όσο των πολιτικών και επιστημονικών εκείνων θεωρήσεων του πολιτισμού, κυρίως από το β’ μισό του 20ού αιώνα και μετά, την επομένη δηλαδή των στρατοπέδων συγκέντρωσης των ναζί και του πυρηνικού ολέθρου στην Ιαπωνία, που επιχειρούν να ασκήσουν κριτική στη νεωτερική συγκρότηση των τεχνολογιών της επικοινωνίας.
Epitheōrīsī koinōnikōn ereunōn, Feb 7, 2020
Punctum.International journal of semiotics, Dec 30, 2016
Upon revisiting the origins of modern, instrumentalist and positivist conceptualizations of the s... more Upon revisiting the origins of modern, instrumentalist and positivist conceptualizations of the sensorium, what becomes apparent is the fragility of the model of the five senses. Until the 18 th century, the processes shaping perception were imagined along more nuanced tonalities, engaging not only religious-metaphysical forces, but also sociocultural factors such as ethical and behavioral systems. The uses of the term to describe 'meaning, import and interpretation' (this makes sense), to denote the 'capacity for perception and appreciation' (sense of shame, sense of humor), to refer to a physiological process (we sense the cold), to the result of intuition (I sense danger), or to the stimulation of desire (what a sensual fragrance), all point to different ordering systems that have developed in their own right. And if the etymology of this Latin root takes us down enlightening analytical paths, the linguistic and philosophical genealogies of the Greek term αἴσθησις (aesthesis) are even more adventurous. Despite the richness of modern accounts of the world of the senses from Karl Marx to Georg Simmel, and the structuralist and post-structuralist efforts to reunite the senses and conceptualize the full sensorium as the human perceptual apparatus from Levi-Strauss (1969) to sound studies (Shafer 1973; Corbin 1994; Thibaud 2011), it is not until the 1980s that the humanities overcame their reluctance to tackle the senses and give rise to what has been called the sensory turn (Howes 2006). The senses seem to have recast the raw material of phenomenological philosophical and psychological discourse (Gibson 1966; Stoller 1997). They lie at the heart of the inquiry on the nature of consciousness, point to an 'ecology of perception' (Sonesson 2005), and force us to reconceptualize memory and its relationships to truth, reality, embodiment, and agency (Merleau-Ponty 1948). Numerous studies in anthropology, geography, art and archaeology-e.g. the studies by Nadia Seremetakis (1996) and Yannis Hamilakis
Σημειώσεις της Στέπας # 5, 2022
Απαλλαγμένο από τη διδακτική υποχρέωση να «χαρτογραφήσει» κάποιο ιδεατό σύνολο υφιστάμενων προσεγ... more Απαλλαγμένο από τη διδακτική υποχρέωση να «χαρτογραφήσει» κάποιο ιδεατό σύνολο υφιστάμενων προσεγγίσεων, ή να κάνει κάποια δήθεν ισορροπημένη αναφορά σε αυτές, το βιβλίο προσφέρει με ευχέρεια επιχειρήματα από την ιστορία των ιδεών, τα οποία απορρίπτουν απερίφραστα τον φιλελευθερισμό .
Notes from the Steppe, 2023
The production of visibility as part of the regime of surveillance During this particular phas... more The production of visibility as part of the regime of surveillance
During this particular phase of carbosilicon capitalism, where energy and information are produced and disseminated in an unprecedentedly totalitarian way, it is becoming harder to conceptualise the unity of visibility and securitisation as surveillance practices.
SIgns of Europe: DIscourses, Mythologies, Politics of Representation, 2023
Using the semantic and syntactic qualities of the semiotic square to understand the cultural hist... more Using the semantic and syntactic qualities of the semiotic square to understand the cultural history of modern art in European museums, the paper examines three recent exhibitions. The reinstallment of Harald Szeemann’s 1978 Mammelle della Verità show on the Monte Verità colony, the exhibition Freedom: The Art of the Novembergruppe in Berlin, and Peter Weibel’s Art in Europe 1945-1968, all help demonstrate, each from a different historical vantage point, that the radical moment in modern art is far from self-explanatory, and is best understood through an appreciation of the networks and personalities who pioneered political art groups, collective exhibitions, and art colonies consciously (and not by way of some inherent essence of modern art forms) in the service of opposition, dissent and social change.
The exhibitions presented here offer concrete evidence of what the late Otto Karl Werckmeister –to whom this paper is dedicated– has called The Political Confrontation of the Arts.
Semiotics and Visual Communication III: Cultures of Branding, 2019
There is still no legal status, and certainly no conceptual fixedness to the notion of brand. Bra... more There is still no legal status, and certainly no conceptual fixedness to the notion of brand. Branding is nevertheless one of the best-serving engines of commodification itself, helping powerful market agents push the semantic boundaries of property regimes, in order to inaugurate and naturalise new property rights. The paper offers a semiotic exercise comparing three sets of commodity rights and their branding regimes: sneakers, pharmaceuticals and, more recently, copied genes.
![Research paper thumbnail of Ηθική της αναπαράστασης του εμβρύου: Ο μαξιμαλιστικός ρεαλισμός του «Ταξιδιού» του Damien Hirst στην Ντόχα [εκδοχή με εικόνες]](https://attachments.academia-assets.com/67419310/thumbnails/1.jpg)
](K. Tσουκαλά (επιμ.) Διαπλοκές του Χώρου: Ήθος – κοινωνικές πρακτικές – αρχιτεκτονική, τόμ. Β’, Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο 2021, σσ. 195-207., 2021
Περίληψη Το Θαυμαστό Ταξίδι, μία σειρά 14 ορειχάλκινων γλυπτών που απεικονίζουν τις διαδοχικές φά... more Περίληψη
Το Θαυμαστό Ταξίδι, μία σειρά 14 ορειχάλκινων γλυπτών που απεικονίζουν τις διαδοχικές φάσεις ανάπτυξης του ανθρώπινου εμβρύου μέσα στη μήτρα, έξω από μία γυναικολογική και παιδιατρική κλινική στο Κατάρ, παίρνει σαφή θέση υπέρ των οργανώσεων που εναντιώνονται στο δικαίωμα στην ασφαλή έκτρωση. To κείμενο επιχειρεί μιαν επισκόπηση των αναπαραστάσεων του εμβρύου στην επιστημονική εικονογράφηση που γέννησαν και παγίωσαν εικαστικές συμβάσεις, όπως το ταξίδι του εμβρύου στον χρόνο, ο ανθρωπομορφισμός του εμβρύου και ο μαξιμαλιστικός ρεαλισμός. Οι συμβάσεις αυτές από τη δεκαετία του 1980 υιοθετήθηκαν από τους αυτοαποκαλούμενους pro-lifers στις καμπάνιες τους και σήμερα μεταφέρονται στη θεσμική κατηγορία της δημόσιας γλυπτικής σε συνεργασία με την ισχυρότερη οικογένεια της πλουσιότερης χώρας στον κόσμο.
λέξεις-κλειδιά: αναπαράσταση του εμβρύου, επιστημονική εικόνα, σύγχρονα μνημεία, Damien Hirst.
Ιστορία της Τέχνης , 2018
Do we need a theoretical, rather than just a methodological, Bildwissenschaft? How is this questi... more Do we need a theoretical, rather than just a methodological, Bildwissenschaft? How is this question being posed today in relation to the study of images in and as science? Can the tradition of critical theory be reinvested in such an approach? The article points to some preliminary responses to these questions.
Signs of Europe: Discourses, Mythologies, Politics of Representation, 2023
Since Antiquity, Europe has been both a political geography, as well as a series of cultural myth... more Since Antiquity, Europe has been both a political geography, as well as a series of cultural mythologies Imagined in several forms by scholars, artists and travellers, regulated with various strategic intentions by rulers and businessmen, home to the most radical forms of both particularism and universalism, exceptionalism and cosmopolitanism, (Mark 1998; Swedberg 1994), Europe has been consistently challenged by fragmentation, hegemonic expansionism, antagonism, and contestation, as well as by the recurring question of its identity as a ruthless colonizer or an exporter of humanist education and high culture (Wolf 1984; Davies 2011).
Punctum.International journal of semiotics, 2022
Α journalist's comment, an abstract from a play-script and references to the culture of liter... more Α journalist's comment, an abstract from a play-script and references to the culture of literary cafes offer instances of a certain self-fashioning of early-twentieth century intellectuals in Athens. It seems that part of their identification as a class relied heavily on their making themselves seen as intellectuals and on juxtaposing their whole bodily and sensory disposition to that of the bourgeois. The concept of visibility catalyses our understanding of the modern regime of social signification that rendered possible the creation of a self-conscious and temporarily separate, “sincere” and “hard working”, elitist national guard. Λία ΓιόκαΈνα δημοσιογραφικό σχόλιο, το απόσπασμα ενός θεατρικού έργου και κάποιες αναφορές στα φιλολογικά καφενεία αναδεικνύουν έναν από τους τρόπους ταύτισης (και αυτοαναγόρευσης σε τάξη) των διανοούμενων της Αθήνας των αρχών του εικοστού αιώνα: αφορούσε αφενός στο να γίνονται οι διανοούμενοι ορατοί ως τέτοιοι και αφετέρου στο να αντιπαραβάλλουν ...
Collective volume with essays dedicated to architecture and the visual arts during the period of ... more Collective volume with essays dedicated to architecture and the visual arts during the period of the Greek junta (1967-1974). The volume features papers of the scientific conference held on April 28, 2017 in the Macedonian Museum of Contemporary Art in Thessaloniki and organized by the Association of Greek Art Historians, with the support of the Department of Architectural Engineering of the Aristotle University of Thessaloniki.
Υπάρχουν ακόμα δεσμοί που μένουν να διαλευκανθούν μεταξύ των μακροχρόνιων πολιτισμικών εξελίξεων ... more Υπάρχουν ακόμα δεσμοί που μένουν να διαλευκανθούν μεταξύ των μακροχρόνιων πολιτισμικών εξελίξεων και των στιγμών ατομικής παραγωγής, μεταξύ των κοινωνικών παικτών και του περιβάλλοντός τους και, τέλος, μεταξύ των εξελικτικών φάσεων σε διαφορετικά μέσα και τεχνολογίες έκφρασης στη σύγχρονη εποχή. Το άρθρο επιχειρεί να συνεισφέρει σε αυτό το πολύπλευρο έργο μέσω μιας μελέτης της ζωής και της σταδιοδρομίας του Γεράσιμου Βώκου, ενός Αθηναίου δημοσιογράφου, ποιητή και θεατρικού συγγραφέα των αρχών του εικοστού αιώνα, που πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ως ζωγράφος στο Παρίσι. Σε μια αντιπαραβολή αυστηρά βιογραφικών στοιχείων και γεγονότων ενός ευρύτερου πεδίου και μέσω της ανάλυσης ενός σχεδίου του Βώκου και του πλαισίου δημοσίευσής του, προτείνω κάποιες προκαταρκτικές σκέψεις για την ιστορική σημασία, στο συγκεκριμένο αυτό ιστορικό πλαίσιο, της απόφασης του Βώκου να γίνει ζωγράφος στην ηλικία των σαράντα πέντε ετών.
International Journal of Signs and Semiotic Systems, 2016
The analysis of a sample of characteristic commercial shop signs in today's Limassol, Cyprus,... more The analysis of a sample of characteristic commercial shop signs in today's Limassol, Cyprus, asserts their anchorage function as syncretic/polysemiotic texts relying upon the synergy of semiotic systems, in their commercial and broader informational function. The study of intersemiosis, i.e. of the translation between pictorial and linguistic semiotic systems and their hierarchy, can provide the basis for an in-depth semiotic study of the socio-economic and historical-aesthetic landscape of the city. This study offers a preliminary methodological separation of sign systems on the shop signs in Limassol, showing up the ways intersemiosis remains the standard historical communication method of shop signs since the advent of mass commerce.
With the advent of mass communication the way we use images as references, the way we translate t... more With the advent of mass communication the way we use images as references, the way we translate them constantly in order to subvert, understand or reinforce them has exploded – no image is innocent of that. Discussions about the originality, authenticity or uniqueness of the image are directly connected to their dependence on the intersemiotic function. We can conceive of no intersemiotic translation that is not iconic and linguistic at once. The fusion of words and images in Western culture since modernity cannot allow us to speak of verbal and visual signs as perceived separately from each other. Our examination of three examples of pictorial intersemiosis in mass culture relies on these premises, questioning Paolo Fabbri's (2008) reluctance to realize the full potential of intersemiosis and his insistence to foreground and prioritize some purely linguistic semiotic system over the iconic/pictorial or the iconic/linguistic one. Furthermore, our inquiry opens up the issue of se...
ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ: Οι εικαστικές τέχνες στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1940 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 4-5 Δεκεμβρίου 2020 ... more ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ: Οι εικαστικές τέχνες στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1940 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 4-5 Δεκεμβρίου 2020 ΟΡΓΑΝΩΣΗ: Εταιρεία Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης (ΕΕΙΤ) σε συνεργασία με τη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας-Μουσείο Γ. Ι. Κατσίγρα Η δεκαετία του 1940, κρίσιμη για την ιστορία του ελληνικού κράτους τον 20ό αιώνα, σημαδεύτηκε από τον Πόλεμο και τη γερμανική Κατοχή, την Αντίσταση, την Απελευθέρωση και τον Εμφύλιο Πόλεμο. Κατά τη δεκαετία αυτή αρχίζουν να εμφανίζονται νέες ιδέες και να διαμορφώνονται νέες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις, που θα διαχυθούν στη μετεμφυλιακή δεκαετία του 1950 και θα παίξουν καθοριστικό ρόλο μέχρι τουλάχιστον την περίοδο της χούντας των συνταγματαρχών το 1967. Η διημερίδα φιλοδοξεί να χαρτογραφήσει το πεδίο των εικαστικών τεχνών κατά την περίοδο της δεκαετίας του 1940, να αναδείξει αθέατες όψεις του, καθώς και να επανεξετάσει τα ζητήματα που στο παρελθόν έχουν προκαλέσει ποικίλες αντιπαραθέσεις. Οι προτάσεις για ανακοινώσεις μπορούν να απαντούν στις παρακάτω θεματικές: • Η αντίσταση των εικαστικών καλλιτεχνών και ειδικά η κινητοποίησή τους μέσα από οργανώσεις όπως το ΕΑΜ Καλλιτεχνών καθώς και η ΕΠΟΝ • Η εικαστική παραγωγή στην Κατοχή και τον Εμφύλιο • Η λειτουργία της Σχολής Καλών Τεχνών, οι καλλιτεχνικοί θεσμοί και οι εκθέσεις κατά τη διάρκεια της Κατοχής και του Εμφυλίου Πολέμου • Η συγκρότηση και η οργάνωση του Εικαστικού Επιμελητηρίου Τεχνών Ελλάδας • Συντήρηση και παράδοση, ακαδημαϊκοί, εκπρόσωποι της «Ελληνικότητας» και μοντερνιστές. Το αίτημα ανανέωσης και επαναπροσδιορισμού της ελληνικής τέχνης • Η τεχνοκριτική στην Ελλάδα τη δεκαετία του '40 • Καλλιτεχνικές ομάδες και σωματεία της μεσοπολεμικής περιόδου που επιβιώνουν αλλά και νέες συσπειρώσεις που εμφανίζονται στο τέλος της δεκαετίας του 1940, όπως ο «Αρμός», η «Στάθμης», οι «Ακραίοι» κ.ά. • Η πρώτη μεταπολεμική Πανελλήνιος Έκθεση Καλών Τεχνών στο Ζάππειο Μέγαρο, το 1948
punctum.gr, 2019
CfP for the international semiotics journal punctum (to be published in late 2019)
Πρόγραμμα της επιστημονικής συνάντησης (οργ. Εταιρεία Ελλήνων Ιστορικών της Τέχνης σε συνεργασία ... more Πρόγραμμα της επιστημονικής συνάντησης (οργ. Εταιρεία Ελλήνων Ιστορικών της Τέχνης σε συνεργασία με το Τμ. Αρχιτ.Μηχ. ΑΠΘ και το ΔΠΜΣ Μουσειολογίας-Διαχ. Πολ.): Πολιτικά μνημεία από τον 20ό στον 21ο αιώνα: Μνήμη, μορφή, νόημα
Upon revisiting the origins of modern, instrumentalist and positivist conceptualizations of the s... more Upon revisiting the origins of modern, instrumentalist and positivist conceptualizations of the sensorium, what becomes apparent is the fragility of the model of the five senses. Until the 18 th century, the processes shaping perception were imagined along more nuanced tonalities, engaging not only religious-metaphysical forces, but also sociocultural factors such as ethical and behavioral systems. The uses of the term to describe 'meaning, import and interpretation' (this makes sense), to denote the 'capacity for perception and appreciation' (sense of shame, sense of humor), to refer to a physiological process (we sense the cold), to the result of intuition (I sense danger), or to the stimulation of desire (what a sensual fragrance), all point to different ordering systems that have developed in their own right. And if the etymology of this Latin root takes us down enlightening analytical paths, the linguistic and philosophical genealogies of the Greek term αἴσθησις (aesthesis) are even more adventurous.
ημερίδα της Εταιρείας Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης και του Τμήματος Αρχιτεκτόνων ΑΠΘ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡ... more ημερίδα της Εταιρείας Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης και του Τμήματος Αρχιτεκτόνων ΑΠΘ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ, ΜΜΣΤ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Πανοπτικόν, 2023
Τον υποτιμητικό όρο λαϊκισμός στα τέλη του 19ου αιώνα κατασκεύασαν οι Ρεπουμπλικανοί και Δημοκρατ... more Τον υποτιμητικό όρο λαϊκισμός στα τέλη του 19ου αιώνα κατασκεύασαν οι Ρεπουμπλικανοί και Δημοκρατικοί πολέμιοι του Λαϊκού Κόμματος στις ΗΠΑ, όπως δείχνει ο Frank. Πρόκειται για ουδέτερη ρητορική κατασκευή ή και για πάγια τεχνική πολιτικής απαξίωσης που επιστρατεύουν από τις απαρχές της μαζικής επικοινωνίας οι ρατσιστικοί και αντεργατικοί κύκλοι εξουσίας;
Avgi , 1 December 2013, 2013
http://avgi-anagnoseis.blogspot.com/2013/11/blog-post\_1317.html
Avgi, 2013
/ Ετικέτες ''Bιβλιοπαρουσίαση:O θεός δεν έχει ανάγκη εισαγγελέα'' Τίτλος τιμής του βλάσφημου ή άλ... more / Ετικέτες ''Bιβλιοπαρουσίαση:O θεός δεν έχει ανάγκη εισαγγελέα'' Τίτλος τιμής του βλάσφημου ή άλλοθι του ενόχου; To βιβλίο Ο Θεός δεν έχει ανάγκη εισαγγελέα. Εκκλησία, βλασφημία και Χρυσή Αυγή (επιμέλεια Δημήτρης Χριστόπουλος, εκδόσεις Νεφέλη 2013)
Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών ΕΚΚΕ, 2020
βιβλιοκρισία: Γιάννης Σκαρπέλος (2019) Τα Αβέβαια Σημεία, Αθήνα: Τόπος, 257 σελίδες.