Berçem Gözde Ölmez | Canakkale Onsekiz Mart University (original) (raw)
Papers by Berçem Gözde Ölmez
Belgü, 2023
Kıta Avrupası Almanya örneği üzerinden ilerleyen bu araştırmada Hans Baldung Grien'in cadı resiml... more Kıta Avrupası Almanya örneği üzerinden ilerleyen bu araştırmada Hans Baldung Grien'in cadı resimleri ikonolojik açıdan incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı el yazmalarında ve demonoloji kitaplarında sanatçısı bilinmeyen erken dönem resimlerin kaynaklarını inceleyerek Hans Baldung Grien başta olmak üzere Alman Rönesans sanatına etkisini ve değişen cadı imgesini incelemektir. Demonoloji kitaplarının bir kitle psikozu oluşturarak yarattığı imgelemlerden hareketle cadı avını desteklemek için yapılan propaganda resimlerinden yola çıkarak paganların ve bilge kadınların kötücül cadı imgesi yaratımındaki rolü incelenmiştir. 14. ve 18. yüzyılları kapsayan dönemde, cadılık davaları ve cadı avcılığı üzerine olan birçok araştırmada cadı imgelerinin doğrudan kadın cinsiyetine odaklandığı bilinmektedir. Cadı resimleri büyü ve kötülük faaliyetlerine karşı halkı tehlikelerden haberdar etmek için kullanılmıştır. Erken dönemde el ilanlarında, bildirilerde ve el yazması kitaplarda yer alan ve çoğunlukla anonim olarak görülen cadı imgelemleri hem orta çağın geleneksel sanat formuyla uyuşmakta hem de dönemin biçim ve formlarına uygun bir gerçekçilikte resmedilmektedir. Cadının cinsiyeti kadar tasvirlerindeki çirkinlik de öne çıkmaktadır. Şeytan ile olan ilişkisinden ötürü çirkin ve yaşlı resmedilmesi bir yandan da bu imgeyi kadınsılıktan uzaklaştırmaktadır. Grien'in resimlerinde daha sonra rastlayacağımız çekici kadın cadı imgesi ise bu anlayışı değiştirir. Rönesans sanatçılarının katkı sağladığı daha geç dönemlerde figürler ve anlatım sembolik, fantastik bir hal almış cadı figürleri ise erotikleşmiştir.
SOCIAL SCIENCES STUDIES Journal, 2022
Bu makale, Hıristiyanlıkta kötülüğün kişileştirilmiş kaynağı olarak betimlenen şeytanın sekülerle... more Bu makale, Hıristiyanlıkta kötülüğün kişileştirilmiş kaynağı olarak betimlenen şeytanın sekülerleşmesi ve popüler kültür ile dönüşümü konusunu incelemektedir. Şeytanın teolojik varlığını kanıtlamak ya da sorgulamaktan ziyade görsel bir imaj olarak tarihsel değişimini araştırmaktır. Görsel sanatlardaki betimlemeler ve tasvirlerin kutsal olandan seküler olana doğru değişimi ile elde edilen estetik bağımsızlık doğrultusunda sanatta kötülüğün grotesk biçimlere dair dönüşümü 1800’lü yıllarda erken romantizm ile gerçekleşir. Modern dönemde ortaya çıkan bu imge değişikliği ise anti kahramanların popüler kültürde yaygınlaşmasıyla bir nevi korkunun çekiciliği durumu ortaya çıkmıştır. Şeytanın çirkinliği de modern çağın ve popüler kültürün etkisiyle göreceli bir hale gelmiş hatta normalleştirilmiştir. Günümüzde korkutucu olanın fetiş tutku nesnesi haline gelmesi bu dönüşümün nedenidir. Çalışmada, lanetli olandan, anti kahramana evriminin toplumsal nedenleri açıklanırken şeytan imgesinin değişim süreci de araştırmanın temel çıkış noktasını oluşturacaktır.
Bu makalede 15. ve 16. yüzyıllarda sanatta kültürel devrim olarak nitelendiren İtalyan Rönesans’ı... more Bu makalede 15. ve 16. yüzyıllarda sanatta kültürel devrim olarak nitelendiren İtalyan Rönesans’ının Kuzey Avrupa ülkelerine yayılmasını ve yansımasından yola çıkarak zamanının ötesinde bir ressam olan Hieronymus Bosch’un Dünyevi Zevkler Bahçesi isimli triptiği incelenecektir. Geç Gotik dönemden kalan resim geleneklerini devam ettiren Bosch eserlerinde sıklıkla hiciv ve sembolist öğeler kullanmış ve yarattığı gerçeküstü atmosferlerle sürrealizme esin kaynağı olmuştur.
Drafts by Berçem Gözde Ölmez
Kötülük denildiği zaman akıllara gelen en ünlü imge kuşkusuz ki Şeytan’dan başkası olmayacaktır. ... more Kötülük denildiği zaman akıllara gelen en ünlü imge kuşkusuz ki Şeytan’dan başkası olmayacaktır. Günahkarların babası, kötülüğün simgesi, edebiyat ve sinemanın en eski korku öğelerinden biri olan şeytan figürü ilk zamanki imgesinden çok farklı bir hale bürünmeyi başarmıştır. İnsanlık, iyilik ve kötülüğe kişilik vererek kimliklendirme yoluyla bu kavramlarını didaktik bir algı biçimi oluşturarak bireyi şeytan ile yüzleştirme arzusu taşımıştır. Pagan inanışlarındaki ruhları, tanrıları, yaratıkları Hıristiyan inancının yaygınlaşmasıyla yaygın şeytan prototipine dönüştürmeye başlanır. Şeytan bu dönüşümle her dönemde farklı bir imaja bürünecek ve bitmek bilmez bir diyalektikle sürüklenecektir. Değişen zaman ve toplum algıları, inanç sistemleri ile ilk halinden bağımsız bir surete bürünmesi şaşırtıcı değildir. Şeytan imgesinin lanetli olandan anti-kahraman bir figüre evrimi böylelikle anti-kahramanların popüler kültürde yaygınlaşmasıyla bir nevi korkunun çekiciliği durumu ortaya çıkmıştır. Şeytanın çirkinliği de modern çağın ve popüler kültürün etkisiyle göreceli bir hale gelmiş hatta normalleştirilmiştir. Günümüzde korkutucu olanın fetiş tutku nesnesi haline gelmesi bu dönüşümün nedenidir.
Thesis Chapters by Berçem Gözde Ölmez
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 2019
Bu çalışmada, Hıristiyanlaşan Ortaçağ'da eskil inanç sistemlerinden gelen fantastik yaratık imgel... more Bu çalışmada, Hıristiyanlaşan Ortaçağ'da eskil inanç sistemlerinden gelen fantastik yaratık imgelerinin ilahi ve kötücül yükümlülükler üstlenerek edindikleri korkutucu görünümlerini 17. yüzyılda Aydınlanma ile 19. yüzyılda da Romantizm ve Kara Romantizm ile yitirmeleri Modern çağda ise popüler kültürün etkisiyle metalaştırılmaları irdelenmiştir. Antik dönemlerden gelen mitolojik yaratıkların edebiyat, sanat ve modern çağın görüntü estetiğine yansırken Ortaçağ'da sahip olduğu grotesk görüntüyü zamanla yitirmesi, toplumsal ve edebi değişimler dışında inanç ve felsefi bakış açılarının ışığında değerlendirilmiştir. Edebiyat ve sanattaki yeni yaklaşımların 18. yüzyılda yükselmesiyle değişen kötülük algısı ve bunun biçimlere yansıması yeni canavar ve yaratık imgelemleri ortaya çıkartmıştır. Bireyin yalnızlaşması, geçmişe nostaljik özlem ve dünyayı yeniden büyülü kılma gibi romantik düşlerle hareket eden sanatçılar; Şeytan gibi erken dönemde insanlığın düşmanı sayılan bir figürü de yeniden yorumlamış, isyankar kahraman imgesini yaratmıştır. Kara Romantizm, Sembolizm, Sürrealizm gibi insanın ve toplumun bilinç altında gizlenen karanlık düşleri yüzeye çıkartarak nostaljik bir güdüyle eskil dönemlerden faydalanarak yeni mitolojiler yaratma arzusundaki sanat akımları incelenmiştir. Popüler kültür ve sinemanın da etkisiyle çağdaşlaşarak yeni biçimlerde ortaya çıkan fantastik imgelemlerin inançsal ve sosyolojik kökenleri ile sanata yansımaları araştırılmıştır. İnsanın yücelik arzusuyla fetiş bir korku ve fantezi nesnesi biçiminde kodladığı bu vampir, cadı, yaratık, şeytan gibi imgelemlerin değişim ve dönüşümlerinin ardındaki duygu ve güdüler tarihsel ve sosyolojik nedensellerle irdelenmiştir.
Belgü, 2023
Kıta Avrupası Almanya örneği üzerinden ilerleyen bu araştırmada Hans Baldung Grien'in cadı resiml... more Kıta Avrupası Almanya örneği üzerinden ilerleyen bu araştırmada Hans Baldung Grien'in cadı resimleri ikonolojik açıdan incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı el yazmalarında ve demonoloji kitaplarında sanatçısı bilinmeyen erken dönem resimlerin kaynaklarını inceleyerek Hans Baldung Grien başta olmak üzere Alman Rönesans sanatına etkisini ve değişen cadı imgesini incelemektir. Demonoloji kitaplarının bir kitle psikozu oluşturarak yarattığı imgelemlerden hareketle cadı avını desteklemek için yapılan propaganda resimlerinden yola çıkarak paganların ve bilge kadınların kötücül cadı imgesi yaratımındaki rolü incelenmiştir. 14. ve 18. yüzyılları kapsayan dönemde, cadılık davaları ve cadı avcılığı üzerine olan birçok araştırmada cadı imgelerinin doğrudan kadın cinsiyetine odaklandığı bilinmektedir. Cadı resimleri büyü ve kötülük faaliyetlerine karşı halkı tehlikelerden haberdar etmek için kullanılmıştır. Erken dönemde el ilanlarında, bildirilerde ve el yazması kitaplarda yer alan ve çoğunlukla anonim olarak görülen cadı imgelemleri hem orta çağın geleneksel sanat formuyla uyuşmakta hem de dönemin biçim ve formlarına uygun bir gerçekçilikte resmedilmektedir. Cadının cinsiyeti kadar tasvirlerindeki çirkinlik de öne çıkmaktadır. Şeytan ile olan ilişkisinden ötürü çirkin ve yaşlı resmedilmesi bir yandan da bu imgeyi kadınsılıktan uzaklaştırmaktadır. Grien'in resimlerinde daha sonra rastlayacağımız çekici kadın cadı imgesi ise bu anlayışı değiştirir. Rönesans sanatçılarının katkı sağladığı daha geç dönemlerde figürler ve anlatım sembolik, fantastik bir hal almış cadı figürleri ise erotikleşmiştir.
SOCIAL SCIENCES STUDIES Journal, 2022
Bu makale, Hıristiyanlıkta kötülüğün kişileştirilmiş kaynağı olarak betimlenen şeytanın sekülerle... more Bu makale, Hıristiyanlıkta kötülüğün kişileştirilmiş kaynağı olarak betimlenen şeytanın sekülerleşmesi ve popüler kültür ile dönüşümü konusunu incelemektedir. Şeytanın teolojik varlığını kanıtlamak ya da sorgulamaktan ziyade görsel bir imaj olarak tarihsel değişimini araştırmaktır. Görsel sanatlardaki betimlemeler ve tasvirlerin kutsal olandan seküler olana doğru değişimi ile elde edilen estetik bağımsızlık doğrultusunda sanatta kötülüğün grotesk biçimlere dair dönüşümü 1800’lü yıllarda erken romantizm ile gerçekleşir. Modern dönemde ortaya çıkan bu imge değişikliği ise anti kahramanların popüler kültürde yaygınlaşmasıyla bir nevi korkunun çekiciliği durumu ortaya çıkmıştır. Şeytanın çirkinliği de modern çağın ve popüler kültürün etkisiyle göreceli bir hale gelmiş hatta normalleştirilmiştir. Günümüzde korkutucu olanın fetiş tutku nesnesi haline gelmesi bu dönüşümün nedenidir. Çalışmada, lanetli olandan, anti kahramana evriminin toplumsal nedenleri açıklanırken şeytan imgesinin değişim süreci de araştırmanın temel çıkış noktasını oluşturacaktır.
Bu makalede 15. ve 16. yüzyıllarda sanatta kültürel devrim olarak nitelendiren İtalyan Rönesans’ı... more Bu makalede 15. ve 16. yüzyıllarda sanatta kültürel devrim olarak nitelendiren İtalyan Rönesans’ının Kuzey Avrupa ülkelerine yayılmasını ve yansımasından yola çıkarak zamanının ötesinde bir ressam olan Hieronymus Bosch’un Dünyevi Zevkler Bahçesi isimli triptiği incelenecektir. Geç Gotik dönemden kalan resim geleneklerini devam ettiren Bosch eserlerinde sıklıkla hiciv ve sembolist öğeler kullanmış ve yarattığı gerçeküstü atmosferlerle sürrealizme esin kaynağı olmuştur.
Kötülük denildiği zaman akıllara gelen en ünlü imge kuşkusuz ki Şeytan’dan başkası olmayacaktır. ... more Kötülük denildiği zaman akıllara gelen en ünlü imge kuşkusuz ki Şeytan’dan başkası olmayacaktır. Günahkarların babası, kötülüğün simgesi, edebiyat ve sinemanın en eski korku öğelerinden biri olan şeytan figürü ilk zamanki imgesinden çok farklı bir hale bürünmeyi başarmıştır. İnsanlık, iyilik ve kötülüğe kişilik vererek kimliklendirme yoluyla bu kavramlarını didaktik bir algı biçimi oluşturarak bireyi şeytan ile yüzleştirme arzusu taşımıştır. Pagan inanışlarındaki ruhları, tanrıları, yaratıkları Hıristiyan inancının yaygınlaşmasıyla yaygın şeytan prototipine dönüştürmeye başlanır. Şeytan bu dönüşümle her dönemde farklı bir imaja bürünecek ve bitmek bilmez bir diyalektikle sürüklenecektir. Değişen zaman ve toplum algıları, inanç sistemleri ile ilk halinden bağımsız bir surete bürünmesi şaşırtıcı değildir. Şeytan imgesinin lanetli olandan anti-kahraman bir figüre evrimi böylelikle anti-kahramanların popüler kültürde yaygınlaşmasıyla bir nevi korkunun çekiciliği durumu ortaya çıkmıştır. Şeytanın çirkinliği de modern çağın ve popüler kültürün etkisiyle göreceli bir hale gelmiş hatta normalleştirilmiştir. Günümüzde korkutucu olanın fetiş tutku nesnesi haline gelmesi bu dönüşümün nedenidir.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 2019
Bu çalışmada, Hıristiyanlaşan Ortaçağ'da eskil inanç sistemlerinden gelen fantastik yaratık imgel... more Bu çalışmada, Hıristiyanlaşan Ortaçağ'da eskil inanç sistemlerinden gelen fantastik yaratık imgelerinin ilahi ve kötücül yükümlülükler üstlenerek edindikleri korkutucu görünümlerini 17. yüzyılda Aydınlanma ile 19. yüzyılda da Romantizm ve Kara Romantizm ile yitirmeleri Modern çağda ise popüler kültürün etkisiyle metalaştırılmaları irdelenmiştir. Antik dönemlerden gelen mitolojik yaratıkların edebiyat, sanat ve modern çağın görüntü estetiğine yansırken Ortaçağ'da sahip olduğu grotesk görüntüyü zamanla yitirmesi, toplumsal ve edebi değişimler dışında inanç ve felsefi bakış açılarının ışığında değerlendirilmiştir. Edebiyat ve sanattaki yeni yaklaşımların 18. yüzyılda yükselmesiyle değişen kötülük algısı ve bunun biçimlere yansıması yeni canavar ve yaratık imgelemleri ortaya çıkartmıştır. Bireyin yalnızlaşması, geçmişe nostaljik özlem ve dünyayı yeniden büyülü kılma gibi romantik düşlerle hareket eden sanatçılar; Şeytan gibi erken dönemde insanlığın düşmanı sayılan bir figürü de yeniden yorumlamış, isyankar kahraman imgesini yaratmıştır. Kara Romantizm, Sembolizm, Sürrealizm gibi insanın ve toplumun bilinç altında gizlenen karanlık düşleri yüzeye çıkartarak nostaljik bir güdüyle eskil dönemlerden faydalanarak yeni mitolojiler yaratma arzusundaki sanat akımları incelenmiştir. Popüler kültür ve sinemanın da etkisiyle çağdaşlaşarak yeni biçimlerde ortaya çıkan fantastik imgelemlerin inançsal ve sosyolojik kökenleri ile sanata yansımaları araştırılmıştır. İnsanın yücelik arzusuyla fetiş bir korku ve fantezi nesnesi biçiminde kodladığı bu vampir, cadı, yaratık, şeytan gibi imgelemlerin değişim ve dönüşümlerinin ardındaki duygu ve güdüler tarihsel ve sosyolojik nedensellerle irdelenmiştir.