Gunay Saka | Dicle University (original) (raw)
Papers by Gunay Saka
Purpose: To analyze the risk factors, outcomes, demographic characteristics, and attitudes of wor... more Purpose: To analyze the risk factors, outcomes, demographic characteristics, and attitudes of workers with metallic corneal foreign body (FB) injury. Methods: One hundred consecutive patients who presented with a metallic cor neal FB to the eye clinic at Diyarbakir Training and Research Hospital were eva luated. The patients completed a questionnaire and were examined to determine features of the injury. Results: All patients were male. The mean age was 32.46 ± 1.03 years. Fiftyfive percent of the patients were unregistered workers, 59% were working in the metal industry sector, and 65% injuries resulted from metal cutting. Protective goggles were available in the workplace of 64% patients. However, 57% patients were not wearing goggles when the accident occurred, and 43% were injured despite goggle use. Most patients (52%) attempted to remove FBs by themselves. FBs were located in the central zone of the cornea in 16% patients. Rust marks remained after FB removal in 26% patients. Corneal scars from previous FB injuries were present in 58% patients. Only 8% workplaces provided compensation for physician visits for occupationrelated illnesses. Conclusions: Workplaces with a high risk for eye injuries should increase their protective measures, and educational programs should be implemented for both workers and occupational physicians. The government should enforce laws regarding unregistered workers in a better manner.
Tobacco Induced Diseases, Oct 3, 2018
The aim of this study was to identify probable intermediate biomarkers of disturbed pathways and ... more The aim of this study was to identify probable intermediate biomarkers of disturbed pathways and their link between smoking. Methods Un-stimulated whole saliva and serum samples were collected from a total of 30 systemically healthy participants with periodontally healthy smokers (S) (n=15) and nonsmokers (n=15). Periodontal indices (plaque index, gingival index, probing depth, bleeding on probing, clinical attachment level) were recorded to confirm periodontal health. Saliva was purified, and a total of 28 amino acids and metabolites were analyzed by liquid chromatographymass spectrometry (LC-MS/MS). Smoking status was validated measuring serum cotinine levels. Intergroup comparisons were assessed using the Mann Whitney U test. Results When 28 amino acids were evaluated, smokers had statistically significantly higher cystathionine levels than non-smokers (p <0.05). Conclusions Saliva cystathionine is associated with smoking in periodontally healthy individuals, and is possibly related to altered sulfuration pathway.
3.International 21.National Public Health Congress, Oct 1, 2019
Amac: Ulkemizde 2400 den fazla ozel egitim ve rehabilitasyon merkezinde 24 000’i askin ogretmen 4... more Amac: Ulkemizde 2400 den fazla ozel egitim ve rehabilitasyon merkezinde 24 000’i askin ogretmen 400 000 engelliye hizmet vermektedir. Engelli cocuklarla daha fazla yakin calisan ozel egitim ogretmenlerin diger ogretmenlerle kiyasla tukenmislige daha fazla yatkinlik gostermektedirler. Bu calismanin amaci ozel egitim ve rehabilitasyon merkezinde (OERM) calisanlarin (ogretmen, fizyoterapist, psikolojik danismanlik ve rehberlik uzmani, psikolog, uzman ogretici) demografik ve mesleki ozelliklerine gore tukenmislik duzeylerini incelemektir. Gerec ve yontem: Arastirma, kesitsel tanimlayicidir. Haziran – Eylul 2018 tarihlerinde yurutulmustur. Diyarbakir ili Kayapinar Ilcesi’ndeki, 42 OERM’de gorev yapmakta olan tum bireyler (410 kisi) arastirmanin evrenini olusturmustur. Tum bireylere ulasmak hedeflenmis ancak calisma 351 kisi (%85,6) tamamlanmistir. Sosyo-demografik, mesleki bilgi ve calisma ortamina iliskin bilgi iceren ve arastirmaci tarafindan hazirlanmis kisisel bilgi formu ile Maslach Tukenmislik Olcegi (MTO) formu yuz yuze anket yoluyla uygulanmistir. Calismaya katilmayi kabul edenlerden gonullu onam formu ve Dicle Universitesi Tip Fakultesi Girisimsel Olmayan Klinik Arastirmalar Etik Kurulu’ndan onay, Il Milli Egitim Mudurlugunden gerekli izin alindi. Arastirma kapsaminda toplanan veriler spss programi araciligi ile degerlendirildi. Istatistiksel olarak T testi, ANOVA post-hocTukey kullanildi. Bagimli degiskenler: MTO alt bilesenlerinin [duygusal tukenme (DT), duyarsizlasma (D), kisisel basari (KB)] puan ortalamalari. Bagimsiz degiskenler: Cinsiyet, yas, medeni durumu, calisma yili, ogrenim durumu, kurumdaki gorevi, haftalik ortalama ders saati, calismayi isteyerek secme durumu, ailelerinin asiri beklenti durumu, is arkadaslarindan destek gorme durumu, ustlerinden takdir gorme durumu, ucretten memnuniyet durumlaridir. Bulgular : Katilimcilarin %52.4’u kadin, %67.2’i bekâr, %64.4’u 30 yasin altinda ve yas ortalamasi 29.9±7.9 idi. %95.2’si lisans mezunu, %52.4’u ogretmen, %24.2’si fizyoterapist ve %23.4’unu diger calisanlardi. Duygusal tukenme puan ortalamasi 13.8±7.0, duyarsizlasma puan ortalamasi 3.8±3.1 ve kisisel basari puan ortalamasi 8.9±4.1’dur. Arastirmada ozel egitimde calismayi kendi istegiyle secme, is arkadaslarindan destek gormek, ustlerinden takdir gormek, meslegindeki verim duzeyi, engelli bireylerin ailelerinin asiri beklentileri gibi faktorlerin tukenmislik duzeyini etkiledigi bulunmustur (p <.05). Sonuc: (OERM) calisanlarinda orta duzeyde duygusal tukenme, dusuk duzeyde duyarsizlasma ve dusuk duzeyde kisisel basarisizlik oldugu saptanmistir. Ozel egitimde kendi istegiyle calismayanlar, ailelerin asiri beklenti icinde oldugunu ve mesleginde verimsiz oldugunu dusunenler daha cok tukenmislik yasarken; is arkadaslarindan destek gorenlerle, ustlerinden takdir gorenler daha az tukenmislik yasamistir. Anahtar Sozcukler: Tukenmislik, Engellilik, OzelEgitim, Rehabilitasyon
3.International 21.National Public Health Congress, Sep 29, 2019
Amac: Fenilketonurili (FKU) hastalarin ailelerinin sorunlarini, beklentilerini ve yasam kalitesin... more Amac: Fenilketonurili (FKU) hastalarin ailelerinin sorunlarini, beklentilerini ve yasam kalitesini saptamaktir. Gerec ve Yontem: Arastirma tanimlayicidir. Diyarbakir Cocuk Hastaliklari Hastanesi diyet poliklinigine kayitli 156 hastadan, 15 mart – 31 mayis 2019 tarihleri arasinda kontrole gelen 43 fenilketonurili hasta ailesi (26 anne, 17 baba) ile yuzyuze gorusulmustur. Arastirmaci tarafindan hazirlanan aile, anne ve babaya ait sosyo demografik ozellikler, evlilikleriyle ilgili bilgileri, hasta cocugun dogum oncesi bakimi ve karsilastiklari sorunlari sorgulayan 35 soruluk anket kullanilmistir. Yasam kalitesi icin Dunya Saglik Orgutu Yasam Kalitesi Olcegi- Kisa Formu Turkce versiyonu (WHOQOL-BREF) olcegi kullanilmistir. Verilerin analizinde anova ve bagimsiz gruplarda t testi kullanilmistir. Bagimli degiskenler yasam kalitesi bedensel, ruhsal, sosyal, cevresel alt alan puan ortalamalari. Bagimsiz degiskenler; yas, cinsiyet, ekonomik durum, yasanilan yer, ogrenim durumu, aile bireyleri arasinda tedavi icin isbirligi, esler arasinda iletisimde sorun varligidir. Dicle Universitesi girisimsel olmayan arastirmalar etik kurulundan onay, il saglik mudurlugunden kurumda arastirma izni alinmistir. Bulgular: Cocuklarin %32.5’inin birinci cocuk, %25.5’i ikinci cocuk oldugu; %44.1’ine 1 aylikken, %30.2’sine 2 aylikken tani kondugu belirlenmistir. Cocuklarin %69.8’inin annesi dogum oncesi bakim almis, %32.6’si evde dogum yapmistir. FKU’lu cocuklarin annelerinin %34.9’u okur-yazar olmadigi gorulmustur. Ailelerin %69.8’si ekonomik durumu kotu olarak tanimlamistir. Ailelerin, %62.8’i de kirsalda yasadigini, %41.5’i 2 ve 3 FKU’lu cocugu oldugunu belirtmistir. Eslerin %55.8’inin evlenmesine aileleri karar vermistir. %16.3’u evlenirken akraba evliliginin zararlari konusunda bilgilendirildigini, %37.2’si evlenmeden once saglik kontrolu yaptirdigini, %81.4’u aile hekimini tanidigini belirtmistir. Ailelerin; %90.7’si cocuklarin beslenmesi konusunda, %76.7’si hastane ve diyetisyene ulasim konusunda, %83.7’si ekonomik yonden, %90.7’si sosyal cevrenin cocugun hastaligina bakis acisi, %93.0’u gelecege yonelik belirsizlik duygulari konularinda sorun yasadiklarini belirtmistir. Ailelerin %65.1’i yasadigi ilde metabolizma uzmani olmasini, %76.7’si maddi destek istemektedir. Yasam kalitesinin bedensel, ruhsal, sosyal, cevresel alan puan ortalamalari sirasiyla 14.3±1.7, 11.3±1.6, 9.7±1.8, 10.0±1.5 olarak saptanmistir. Bedensel alan puan ortalamasi kadinlarda, kirsal alanda yasayanlarda daha dusuktu (p<0.05). Esler arasinda iletisim sorunlari yasandiginda, aile bireyleri arasinda isbirligi olmadiginda sosyal alan puan ortalamasi anlamli derecede dusuktu (p<0.05). Sonuc ve oneriler: FKU’lu cocugu olan ailelerin sosyoekonomik durumlari dusuktur. Evlilik oncesi danismanlik, dogum oncesi bakim ve yenidogan tarama programinda yetersizlikler vardir. Ailede FKU’li cocuk olmasi en cok sosyal alani etkilemektedir. Kadin cinsiyette olma ve kirsalda yasama bedensel alani, ailede iletisim ve isbirligi olmamasi sosyal alani olumsuz etkilemektedir. Ailelerin cogu cocuklarin beslenmesi, saglik hizmetine ulasim ve cevrenin bakis acisi konusunda sorunlar yasamaktadir. Ailelere maddi destek saglanmasi, sosyal hizmet uzmanlari veya psikologlardan yardim almalarinin saglanmasi kisa donemde sorunlarinin cozumunde yararli olabilir. Anahtar kelimeler : Fenilketonuri, yasam kalitesi, whoqool-bref.
PubMed, 2007
It is estimated that more than 1.5 million new cutaneous leishmaniasis (CL) cases occur throughou... more It is estimated that more than 1.5 million new cutaneous leishmaniasis (CL) cases occur throughout the world every year and the disease is endemic in southern and southeastern Turkey. The aim of this study was to evaluate the epidemiological characteristics of the CL cases reported in Diyarbakir. A total of 1990 cases were reported during the 5 year period. CL was most frequent in women (25.6 in 100.000) and in the age groups 5-9 and 10-14 (32.0 and 40.3 in 100.000 respectively). CL was most often reported in the Dicle (52.9%) and Hani (37.7%) districts; most were reported in the spring (47.2%) and fewer in the autumn (11.6%). It was observed that reporting increased after diagnosis and the quality of health services improved. Morbidity in Diyarbakir was higher than in the rest of Turkey. The higher prevalence found in children and in women was compatible with other studies. A difference from the other studies was that while morbidity decreased in the 15-44 age-group, there was an increase in the 45 or more age group. CL is endemic in the province of Diyarbakir. The fight against CL must be supported by special programs. Health education of the public and self protection measures should be encouraged along with a greater accessibility of diagnosis and treatment.
Turkiye Klinikleri Public Health - Special Topic, 2020
Dicle Medical Journal, Dec 5, 2017
Türkiye parazitoloji dergisi, 2007
Giris ve Amac: Ulkemizin nufusunun onemli bir kismini olusturan cocuklarin gelecekte saglikli ve ... more Giris ve Amac: Ulkemizin nufusunun onemli bir kismini olusturan cocuklarin gelecekte saglikli ve uretken bireyler olmasi yeterli ve dengeli beslenmeleri ile mumkundur. Cocukluk caginda saglikli beslenme, cocugun saglikli yasamini surdurebilmesi ve buyume-gelismesi icin gereken tum enerji ve besin ogelerini karsilayan beslenme olarak tanimlanabilir. Malnutrisyon ise besin olarak vucudun ihtiyaci ile alinan miktar arasindaki dengesizlikten olusan “beslenme eksikligi” veya “fazlaligi” seklinde tanimlanmaktadir. Saglikli beslenme cocugun bedensel, sosyal ve duygusal gelisimi uzerinde onemli rol oynamaktadir. Saglikli beslenme cocugun buyumesinin izlenmesi ile degerlendirilebilir. Bu calismada, Diyarbakir ili Benusen bolgesinde 0-5 yas grubu cocuklarda malnutrisyon prevalansinin belirlenmesi, malnutrisyon ile iliskili faktorlerin saptanmasi ve cocuk beslenmesi uygulamalarinin degerlendirilmesi amaclandi. Gerec ve Yontem: Kesitsel nitelikte olan bu arastirmanin evrenini cogunlukla sosyoek...
TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 2011
Anadolu psikiyatri dergisi, 2003
... Ali CEYLAN,¹ Şakir ÖZEN,² Yılmaz PALANCI,¹ Günay SAKA,¹ Yunus Emre AYDIN,² Yüksel KIVRAK,² Ön... more ... Ali CEYLAN,¹ Şakir ÖZEN,² Yılmaz PALANCI,¹ Günay SAKA,¹ Yunus Emre AYDIN,² Yüksel KIVRAK,² Önder TANGOLAR² ... Depresyon ise, üzüntü, kötümserlik, umutsuzluk ve yalnızlık hissi gibi yakınmalarla karakterize duygu-sal çökkünlük halidir. ...
Giris ve Amac: Insan Haklari Evrensel Bildirisi ne gore "Herkesin zulum karsisinda baska ulk... more Giris ve Amac: Insan Haklari Evrensel Bildirisi ne gore "Herkesin zulum karsisinda baska ulkelere siginmaci ve bu ulkelerce siginmaci islemi gorme hakki” vardir. Birlesmis Milletler, hukuku bir statu olan Multeciligi (siginmaci) "irki, dini, milliyeti, belli bir sosyal gruba mensubiyeti veya siyasi dusunceleri nedeniyle zulum gorecegi konusunda hakli bir korku tasiyan ve bu yuzden ulkesinden ayrilan ve korkusu nedeniyle geri donmeyen veya donmek istemeyen kisi" olarak tanimlamaktadir. Toplu siginma, ic savaslar ve catismalarda, yogun baskilarda, buyuk afetlerde ortaya cikmaktadir. Multecilerde gerek onceki yasadigi ulkeden getirdigi gerekse yeni yasadigi ulkelerden edindigi bulasici hastaliklar goruldugu bilinmektedir. Malnutrisyon ve mikrobesin eksiklikleri ortaya cikmaktadir. Ozellikle cocuklarda orta-agir malnutrisyon yaygindir. Ayrica ureme sagligi sorunlari, ruh sagligi ve psikososyal sorunlar ortaya cikmaktadir. Ulkemizde son yillarda komsu ulkelerden zorunlu ...
Giris ve Amac: Dunyada ve Turkiye’de kanser oranlarinin gunden gune artmasi onemli halk sagligi s... more Giris ve Amac: Dunyada ve Turkiye’de kanser oranlarinin gunden gune artmasi onemli halk sagligi sorunlarindan biriyken, kadinlarda meme kanseri tum ulkeleri etkileyen, gorulme orani yillara gore artis gosteren uluslararasi bir problem olmaya devam etmektedir. Dunyada en cok tani konulan kanser turleri sirasiyla akciger (%13,0) ve meme (%11,9) kanseridir. Kanser artis hizinin devam etmesi durumunda 2025 yilinda toplam 19,3 milyon yeni kanser vakasi olacagi belirtilmistir. Gunumuzde yaygin olarak kullanilan meme kanseri erken tani ve tarama yontemlerinden biri ‘KKMM’ dir. KKMM maliyeti olmayan, basit, guvenilir ve etkili bir yontemdir. KKMM, memeye iliskin bir referans bilgi olusturarak kadinin meme dokusunu tanimasini, olusan degisiklikleri erken fark etmesini saglar. Artan meme kanserine paralel olarak kadinlarin farkindalik duzeylerini artirmak, meme kanserine iliskin taramalar konusunda onlari bilgilendirmek oldukca onemlidir. Bu calisma Mardin Artuklu Universitesi Kredi Yurtlar ...
Giris ve Amac: Dunya Saglik Orgutune gore 15 yas ustu yetiskinlerde sigara icme yayginligi dunya ... more Giris ve Amac: Dunya Saglik Orgutune gore 15 yas ustu yetiskinlerde sigara icme yayginligi dunya genelinde %26,0, Avrupa Bolgesi’nde %35,3’dur. Turkiye’de ise 2012 yili Kuresel Tutun Arastirmasi sonuclarina gore, erkekler %41,4, kadinlar %15,2 oraninda sigara icmektedirler. Dunya Saglik Orgutu’nun (DSO) tahminlerine gore, sigara iciminin devam etmesi durumunda, icinde bulundugumuz yuzyilda bir milyar insanin yasami tehdit altina girecektir. Sigara icme sikliginin gorece olarak daha dusuk oldugu cocuklar, gencler ve kadinlar ciddi saglik sorunlarina yol acan bu aliskanliga karsi korunmasi gereken en onemli gruplardir. Bu arastirma, Batman Universitesi Saglik Hizmetleri Meslek Yuksekokulu on lisans ogrenimine devam eden ogrencilerinin sigara icme yayginligini ve etkileyen faktorleri saptamak amaciyla yapilmistir Gerec ve Yontem: Bu arastirma kesitseldir. Evrenini Batman Saglik Hizmetleri Meslek Yuksekokulunda on lisans ogrenimine devam eden ogrencileri (1368 kisi) olusturmustur. Okul...
Giris ve Amac: Sigara kullanimi dunyada ve ulkemizde onemli bir halk sagligi sorunudur. Sigaranin... more Giris ve Amac: Sigara kullanimi dunyada ve ulkemizde onemli bir halk sagligi sorunudur. Sigaranin kullanan kisiye verdigi zararlarin yani sira pasif iciciler uzerindeki etkileri de bu aliskanligin onemini artirmaktadir. Bugun dunyada 1.1 milyar kisi sigara icmektedir. Kisi basina sigara tuketimi bakimindan, Avrupa ulkeleri arasinda 2. sirada yer alan ulkemizde de sigara aliskanligi giderek artmaktadir ve eger onlem alinmazsa 2025 yilina gelindiginde ulkemizde her yil 240 bin kisinin sigaranin yol actigi hastaliklar nedeniyle yasamini yitirecegi tahmin edilmektedir. Ozellikle gencler bagimlilik olusturan madde kullanimi acisindan en riskli grubu olustururlar. Sigara bagimliligi ile etkin mucadelede saglik profesyonellerine onemli gorevler dusmektedir. Etkin mucadele oncesinde ise saglik profesyonellerinin sigara icme aliskanliklarini ve sigaraya karsi tutumlarinin bilinmesi onemlidir. Sigaraya baslama yasinin, baslama nedenlerinin bilinmesi, cocuklarda ve genclerde icme oranlarinin s...
Giris ve amac Genclerin onemli bir kismi universite egitimi doneminde sigara icmeye basladiklari ... more Giris ve amac Genclerin onemli bir kismi universite egitimi doneminde sigara icmeye basladiklari bilinen bir gercektir. Ote yandan saglik alaninda egitim alan ogrencilerin gerek universite egitimi doneminde gerekse meslek hayatindatopluma rol model olmalari onemlidir. Bu arastirma, Bir universitenin Saglik Hizmetleri Meslek Yuksekokulu on lisans ogrencilerinin sigara icme sikligini ve sigara icmeyi etkileyen faktorleri saptamak amaciyla yapilmistir. Yontem Bu calisma kesitsel tanimlayici tipte bir arastirma olup evrenini universitenin SHMYO’unda on lisans ogrenimine devam eden 1368 ogrenci olusturmustur. Okul yonetiminden idari izin ve ogrencilerden sozlu onam alindiktan sonra 2015 yili Aralik ayinda ders esnasinda sinifta bulunan ve arastirmaya kabul eden 525’i kiz 302’si erkek toplam 827 (% 60,4) ogrenciye ulasilmis ve sosyo-demografik ozellikler ile sigara kullanimina iliskin 2 bolumden olusan bir anket uygulanmistir. Veriler bilgisayar ortaminda degerlendirilmis, kesikli degiske...
Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 2019
Purpose: To analyze the risk factors, outcomes, demographic characteristics, and attitudes of wor... more Purpose: To analyze the risk factors, outcomes, demographic characteristics, and attitudes of workers with metallic corneal foreign body (FB) injury. Methods: One hundred consecutive patients who presented with a metallic cor neal FB to the eye clinic at Diyarbakir Training and Research Hospital were eva luated. The patients completed a questionnaire and were examined to determine features of the injury. Results: All patients were male. The mean age was 32.46 ± 1.03 years. Fiftyfive percent of the patients were unregistered workers, 59% were working in the metal industry sector, and 65% injuries resulted from metal cutting. Protective goggles were available in the workplace of 64% patients. However, 57% patients were not wearing goggles when the accident occurred, and 43% were injured despite goggle use. Most patients (52%) attempted to remove FBs by themselves. FBs were located in the central zone of the cornea in 16% patients. Rust marks remained after FB removal in 26% patients. Corneal scars from previous FB injuries were present in 58% patients. Only 8% workplaces provided compensation for physician visits for occupationrelated illnesses. Conclusions: Workplaces with a high risk for eye injuries should increase their protective measures, and educational programs should be implemented for both workers and occupational physicians. The government should enforce laws regarding unregistered workers in a better manner.
Tobacco Induced Diseases, Oct 3, 2018
The aim of this study was to identify probable intermediate biomarkers of disturbed pathways and ... more The aim of this study was to identify probable intermediate biomarkers of disturbed pathways and their link between smoking. Methods Un-stimulated whole saliva and serum samples were collected from a total of 30 systemically healthy participants with periodontally healthy smokers (S) (n=15) and nonsmokers (n=15). Periodontal indices (plaque index, gingival index, probing depth, bleeding on probing, clinical attachment level) were recorded to confirm periodontal health. Saliva was purified, and a total of 28 amino acids and metabolites were analyzed by liquid chromatographymass spectrometry (LC-MS/MS). Smoking status was validated measuring serum cotinine levels. Intergroup comparisons were assessed using the Mann Whitney U test. Results When 28 amino acids were evaluated, smokers had statistically significantly higher cystathionine levels than non-smokers (p <0.05). Conclusions Saliva cystathionine is associated with smoking in periodontally healthy individuals, and is possibly related to altered sulfuration pathway.
3.International 21.National Public Health Congress, Oct 1, 2019
Amac: Ulkemizde 2400 den fazla ozel egitim ve rehabilitasyon merkezinde 24 000’i askin ogretmen 4... more Amac: Ulkemizde 2400 den fazla ozel egitim ve rehabilitasyon merkezinde 24 000’i askin ogretmen 400 000 engelliye hizmet vermektedir. Engelli cocuklarla daha fazla yakin calisan ozel egitim ogretmenlerin diger ogretmenlerle kiyasla tukenmislige daha fazla yatkinlik gostermektedirler. Bu calismanin amaci ozel egitim ve rehabilitasyon merkezinde (OERM) calisanlarin (ogretmen, fizyoterapist, psikolojik danismanlik ve rehberlik uzmani, psikolog, uzman ogretici) demografik ve mesleki ozelliklerine gore tukenmislik duzeylerini incelemektir. Gerec ve yontem: Arastirma, kesitsel tanimlayicidir. Haziran – Eylul 2018 tarihlerinde yurutulmustur. Diyarbakir ili Kayapinar Ilcesi’ndeki, 42 OERM’de gorev yapmakta olan tum bireyler (410 kisi) arastirmanin evrenini olusturmustur. Tum bireylere ulasmak hedeflenmis ancak calisma 351 kisi (%85,6) tamamlanmistir. Sosyo-demografik, mesleki bilgi ve calisma ortamina iliskin bilgi iceren ve arastirmaci tarafindan hazirlanmis kisisel bilgi formu ile Maslach Tukenmislik Olcegi (MTO) formu yuz yuze anket yoluyla uygulanmistir. Calismaya katilmayi kabul edenlerden gonullu onam formu ve Dicle Universitesi Tip Fakultesi Girisimsel Olmayan Klinik Arastirmalar Etik Kurulu’ndan onay, Il Milli Egitim Mudurlugunden gerekli izin alindi. Arastirma kapsaminda toplanan veriler spss programi araciligi ile degerlendirildi. Istatistiksel olarak T testi, ANOVA post-hocTukey kullanildi. Bagimli degiskenler: MTO alt bilesenlerinin [duygusal tukenme (DT), duyarsizlasma (D), kisisel basari (KB)] puan ortalamalari. Bagimsiz degiskenler: Cinsiyet, yas, medeni durumu, calisma yili, ogrenim durumu, kurumdaki gorevi, haftalik ortalama ders saati, calismayi isteyerek secme durumu, ailelerinin asiri beklenti durumu, is arkadaslarindan destek gorme durumu, ustlerinden takdir gorme durumu, ucretten memnuniyet durumlaridir. Bulgular : Katilimcilarin %52.4’u kadin, %67.2’i bekâr, %64.4’u 30 yasin altinda ve yas ortalamasi 29.9±7.9 idi. %95.2’si lisans mezunu, %52.4’u ogretmen, %24.2’si fizyoterapist ve %23.4’unu diger calisanlardi. Duygusal tukenme puan ortalamasi 13.8±7.0, duyarsizlasma puan ortalamasi 3.8±3.1 ve kisisel basari puan ortalamasi 8.9±4.1’dur. Arastirmada ozel egitimde calismayi kendi istegiyle secme, is arkadaslarindan destek gormek, ustlerinden takdir gormek, meslegindeki verim duzeyi, engelli bireylerin ailelerinin asiri beklentileri gibi faktorlerin tukenmislik duzeyini etkiledigi bulunmustur (p <.05). Sonuc: (OERM) calisanlarinda orta duzeyde duygusal tukenme, dusuk duzeyde duyarsizlasma ve dusuk duzeyde kisisel basarisizlik oldugu saptanmistir. Ozel egitimde kendi istegiyle calismayanlar, ailelerin asiri beklenti icinde oldugunu ve mesleginde verimsiz oldugunu dusunenler daha cok tukenmislik yasarken; is arkadaslarindan destek gorenlerle, ustlerinden takdir gorenler daha az tukenmislik yasamistir. Anahtar Sozcukler: Tukenmislik, Engellilik, OzelEgitim, Rehabilitasyon
3.International 21.National Public Health Congress, Sep 29, 2019
Amac: Fenilketonurili (FKU) hastalarin ailelerinin sorunlarini, beklentilerini ve yasam kalitesin... more Amac: Fenilketonurili (FKU) hastalarin ailelerinin sorunlarini, beklentilerini ve yasam kalitesini saptamaktir. Gerec ve Yontem: Arastirma tanimlayicidir. Diyarbakir Cocuk Hastaliklari Hastanesi diyet poliklinigine kayitli 156 hastadan, 15 mart – 31 mayis 2019 tarihleri arasinda kontrole gelen 43 fenilketonurili hasta ailesi (26 anne, 17 baba) ile yuzyuze gorusulmustur. Arastirmaci tarafindan hazirlanan aile, anne ve babaya ait sosyo demografik ozellikler, evlilikleriyle ilgili bilgileri, hasta cocugun dogum oncesi bakimi ve karsilastiklari sorunlari sorgulayan 35 soruluk anket kullanilmistir. Yasam kalitesi icin Dunya Saglik Orgutu Yasam Kalitesi Olcegi- Kisa Formu Turkce versiyonu (WHOQOL-BREF) olcegi kullanilmistir. Verilerin analizinde anova ve bagimsiz gruplarda t testi kullanilmistir. Bagimli degiskenler yasam kalitesi bedensel, ruhsal, sosyal, cevresel alt alan puan ortalamalari. Bagimsiz degiskenler; yas, cinsiyet, ekonomik durum, yasanilan yer, ogrenim durumu, aile bireyleri arasinda tedavi icin isbirligi, esler arasinda iletisimde sorun varligidir. Dicle Universitesi girisimsel olmayan arastirmalar etik kurulundan onay, il saglik mudurlugunden kurumda arastirma izni alinmistir. Bulgular: Cocuklarin %32.5’inin birinci cocuk, %25.5’i ikinci cocuk oldugu; %44.1’ine 1 aylikken, %30.2’sine 2 aylikken tani kondugu belirlenmistir. Cocuklarin %69.8’inin annesi dogum oncesi bakim almis, %32.6’si evde dogum yapmistir. FKU’lu cocuklarin annelerinin %34.9’u okur-yazar olmadigi gorulmustur. Ailelerin %69.8’si ekonomik durumu kotu olarak tanimlamistir. Ailelerin, %62.8’i de kirsalda yasadigini, %41.5’i 2 ve 3 FKU’lu cocugu oldugunu belirtmistir. Eslerin %55.8’inin evlenmesine aileleri karar vermistir. %16.3’u evlenirken akraba evliliginin zararlari konusunda bilgilendirildigini, %37.2’si evlenmeden once saglik kontrolu yaptirdigini, %81.4’u aile hekimini tanidigini belirtmistir. Ailelerin; %90.7’si cocuklarin beslenmesi konusunda, %76.7’si hastane ve diyetisyene ulasim konusunda, %83.7’si ekonomik yonden, %90.7’si sosyal cevrenin cocugun hastaligina bakis acisi, %93.0’u gelecege yonelik belirsizlik duygulari konularinda sorun yasadiklarini belirtmistir. Ailelerin %65.1’i yasadigi ilde metabolizma uzmani olmasini, %76.7’si maddi destek istemektedir. Yasam kalitesinin bedensel, ruhsal, sosyal, cevresel alan puan ortalamalari sirasiyla 14.3±1.7, 11.3±1.6, 9.7±1.8, 10.0±1.5 olarak saptanmistir. Bedensel alan puan ortalamasi kadinlarda, kirsal alanda yasayanlarda daha dusuktu (p<0.05). Esler arasinda iletisim sorunlari yasandiginda, aile bireyleri arasinda isbirligi olmadiginda sosyal alan puan ortalamasi anlamli derecede dusuktu (p<0.05). Sonuc ve oneriler: FKU’lu cocugu olan ailelerin sosyoekonomik durumlari dusuktur. Evlilik oncesi danismanlik, dogum oncesi bakim ve yenidogan tarama programinda yetersizlikler vardir. Ailede FKU’li cocuk olmasi en cok sosyal alani etkilemektedir. Kadin cinsiyette olma ve kirsalda yasama bedensel alani, ailede iletisim ve isbirligi olmamasi sosyal alani olumsuz etkilemektedir. Ailelerin cogu cocuklarin beslenmesi, saglik hizmetine ulasim ve cevrenin bakis acisi konusunda sorunlar yasamaktadir. Ailelere maddi destek saglanmasi, sosyal hizmet uzmanlari veya psikologlardan yardim almalarinin saglanmasi kisa donemde sorunlarinin cozumunde yararli olabilir. Anahtar kelimeler : Fenilketonuri, yasam kalitesi, whoqool-bref.
PubMed, 2007
It is estimated that more than 1.5 million new cutaneous leishmaniasis (CL) cases occur throughou... more It is estimated that more than 1.5 million new cutaneous leishmaniasis (CL) cases occur throughout the world every year and the disease is endemic in southern and southeastern Turkey. The aim of this study was to evaluate the epidemiological characteristics of the CL cases reported in Diyarbakir. A total of 1990 cases were reported during the 5 year period. CL was most frequent in women (25.6 in 100.000) and in the age groups 5-9 and 10-14 (32.0 and 40.3 in 100.000 respectively). CL was most often reported in the Dicle (52.9%) and Hani (37.7%) districts; most were reported in the spring (47.2%) and fewer in the autumn (11.6%). It was observed that reporting increased after diagnosis and the quality of health services improved. Morbidity in Diyarbakir was higher than in the rest of Turkey. The higher prevalence found in children and in women was compatible with other studies. A difference from the other studies was that while morbidity decreased in the 15-44 age-group, there was an increase in the 45 or more age group. CL is endemic in the province of Diyarbakir. The fight against CL must be supported by special programs. Health education of the public and self protection measures should be encouraged along with a greater accessibility of diagnosis and treatment.
Turkiye Klinikleri Public Health - Special Topic, 2020
Dicle Medical Journal, Dec 5, 2017
Türkiye parazitoloji dergisi, 2007
Giris ve Amac: Ulkemizin nufusunun onemli bir kismini olusturan cocuklarin gelecekte saglikli ve ... more Giris ve Amac: Ulkemizin nufusunun onemli bir kismini olusturan cocuklarin gelecekte saglikli ve uretken bireyler olmasi yeterli ve dengeli beslenmeleri ile mumkundur. Cocukluk caginda saglikli beslenme, cocugun saglikli yasamini surdurebilmesi ve buyume-gelismesi icin gereken tum enerji ve besin ogelerini karsilayan beslenme olarak tanimlanabilir. Malnutrisyon ise besin olarak vucudun ihtiyaci ile alinan miktar arasindaki dengesizlikten olusan “beslenme eksikligi” veya “fazlaligi” seklinde tanimlanmaktadir. Saglikli beslenme cocugun bedensel, sosyal ve duygusal gelisimi uzerinde onemli rol oynamaktadir. Saglikli beslenme cocugun buyumesinin izlenmesi ile degerlendirilebilir. Bu calismada, Diyarbakir ili Benusen bolgesinde 0-5 yas grubu cocuklarda malnutrisyon prevalansinin belirlenmesi, malnutrisyon ile iliskili faktorlerin saptanmasi ve cocuk beslenmesi uygulamalarinin degerlendirilmesi amaclandi. Gerec ve Yontem: Kesitsel nitelikte olan bu arastirmanin evrenini cogunlukla sosyoek...
TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 2011
Anadolu psikiyatri dergisi, 2003
... Ali CEYLAN,¹ Şakir ÖZEN,² Yılmaz PALANCI,¹ Günay SAKA,¹ Yunus Emre AYDIN,² Yüksel KIVRAK,² Ön... more ... Ali CEYLAN,¹ Şakir ÖZEN,² Yılmaz PALANCI,¹ Günay SAKA,¹ Yunus Emre AYDIN,² Yüksel KIVRAK,² Önder TANGOLAR² ... Depresyon ise, üzüntü, kötümserlik, umutsuzluk ve yalnızlık hissi gibi yakınmalarla karakterize duygu-sal çökkünlük halidir. ...
Giris ve Amac: Insan Haklari Evrensel Bildirisi ne gore "Herkesin zulum karsisinda baska ulk... more Giris ve Amac: Insan Haklari Evrensel Bildirisi ne gore "Herkesin zulum karsisinda baska ulkelere siginmaci ve bu ulkelerce siginmaci islemi gorme hakki” vardir. Birlesmis Milletler, hukuku bir statu olan Multeciligi (siginmaci) "irki, dini, milliyeti, belli bir sosyal gruba mensubiyeti veya siyasi dusunceleri nedeniyle zulum gorecegi konusunda hakli bir korku tasiyan ve bu yuzden ulkesinden ayrilan ve korkusu nedeniyle geri donmeyen veya donmek istemeyen kisi" olarak tanimlamaktadir. Toplu siginma, ic savaslar ve catismalarda, yogun baskilarda, buyuk afetlerde ortaya cikmaktadir. Multecilerde gerek onceki yasadigi ulkeden getirdigi gerekse yeni yasadigi ulkelerden edindigi bulasici hastaliklar goruldugu bilinmektedir. Malnutrisyon ve mikrobesin eksiklikleri ortaya cikmaktadir. Ozellikle cocuklarda orta-agir malnutrisyon yaygindir. Ayrica ureme sagligi sorunlari, ruh sagligi ve psikososyal sorunlar ortaya cikmaktadir. Ulkemizde son yillarda komsu ulkelerden zorunlu ...
Giris ve Amac: Dunyada ve Turkiye’de kanser oranlarinin gunden gune artmasi onemli halk sagligi s... more Giris ve Amac: Dunyada ve Turkiye’de kanser oranlarinin gunden gune artmasi onemli halk sagligi sorunlarindan biriyken, kadinlarda meme kanseri tum ulkeleri etkileyen, gorulme orani yillara gore artis gosteren uluslararasi bir problem olmaya devam etmektedir. Dunyada en cok tani konulan kanser turleri sirasiyla akciger (%13,0) ve meme (%11,9) kanseridir. Kanser artis hizinin devam etmesi durumunda 2025 yilinda toplam 19,3 milyon yeni kanser vakasi olacagi belirtilmistir. Gunumuzde yaygin olarak kullanilan meme kanseri erken tani ve tarama yontemlerinden biri ‘KKMM’ dir. KKMM maliyeti olmayan, basit, guvenilir ve etkili bir yontemdir. KKMM, memeye iliskin bir referans bilgi olusturarak kadinin meme dokusunu tanimasini, olusan degisiklikleri erken fark etmesini saglar. Artan meme kanserine paralel olarak kadinlarin farkindalik duzeylerini artirmak, meme kanserine iliskin taramalar konusunda onlari bilgilendirmek oldukca onemlidir. Bu calisma Mardin Artuklu Universitesi Kredi Yurtlar ...
Giris ve Amac: Dunya Saglik Orgutune gore 15 yas ustu yetiskinlerde sigara icme yayginligi dunya ... more Giris ve Amac: Dunya Saglik Orgutune gore 15 yas ustu yetiskinlerde sigara icme yayginligi dunya genelinde %26,0, Avrupa Bolgesi’nde %35,3’dur. Turkiye’de ise 2012 yili Kuresel Tutun Arastirmasi sonuclarina gore, erkekler %41,4, kadinlar %15,2 oraninda sigara icmektedirler. Dunya Saglik Orgutu’nun (DSO) tahminlerine gore, sigara iciminin devam etmesi durumunda, icinde bulundugumuz yuzyilda bir milyar insanin yasami tehdit altina girecektir. Sigara icme sikliginin gorece olarak daha dusuk oldugu cocuklar, gencler ve kadinlar ciddi saglik sorunlarina yol acan bu aliskanliga karsi korunmasi gereken en onemli gruplardir. Bu arastirma, Batman Universitesi Saglik Hizmetleri Meslek Yuksekokulu on lisans ogrenimine devam eden ogrencilerinin sigara icme yayginligini ve etkileyen faktorleri saptamak amaciyla yapilmistir Gerec ve Yontem: Bu arastirma kesitseldir. Evrenini Batman Saglik Hizmetleri Meslek Yuksekokulunda on lisans ogrenimine devam eden ogrencileri (1368 kisi) olusturmustur. Okul...
Giris ve Amac: Sigara kullanimi dunyada ve ulkemizde onemli bir halk sagligi sorunudur. Sigaranin... more Giris ve Amac: Sigara kullanimi dunyada ve ulkemizde onemli bir halk sagligi sorunudur. Sigaranin kullanan kisiye verdigi zararlarin yani sira pasif iciciler uzerindeki etkileri de bu aliskanligin onemini artirmaktadir. Bugun dunyada 1.1 milyar kisi sigara icmektedir. Kisi basina sigara tuketimi bakimindan, Avrupa ulkeleri arasinda 2. sirada yer alan ulkemizde de sigara aliskanligi giderek artmaktadir ve eger onlem alinmazsa 2025 yilina gelindiginde ulkemizde her yil 240 bin kisinin sigaranin yol actigi hastaliklar nedeniyle yasamini yitirecegi tahmin edilmektedir. Ozellikle gencler bagimlilik olusturan madde kullanimi acisindan en riskli grubu olustururlar. Sigara bagimliligi ile etkin mucadelede saglik profesyonellerine onemli gorevler dusmektedir. Etkin mucadele oncesinde ise saglik profesyonellerinin sigara icme aliskanliklarini ve sigaraya karsi tutumlarinin bilinmesi onemlidir. Sigaraya baslama yasinin, baslama nedenlerinin bilinmesi, cocuklarda ve genclerde icme oranlarinin s...
Giris ve amac Genclerin onemli bir kismi universite egitimi doneminde sigara icmeye basladiklari ... more Giris ve amac Genclerin onemli bir kismi universite egitimi doneminde sigara icmeye basladiklari bilinen bir gercektir. Ote yandan saglik alaninda egitim alan ogrencilerin gerek universite egitimi doneminde gerekse meslek hayatindatopluma rol model olmalari onemlidir. Bu arastirma, Bir universitenin Saglik Hizmetleri Meslek Yuksekokulu on lisans ogrencilerinin sigara icme sikligini ve sigara icmeyi etkileyen faktorleri saptamak amaciyla yapilmistir. Yontem Bu calisma kesitsel tanimlayici tipte bir arastirma olup evrenini universitenin SHMYO’unda on lisans ogrenimine devam eden 1368 ogrenci olusturmustur. Okul yonetiminden idari izin ve ogrencilerden sozlu onam alindiktan sonra 2015 yili Aralik ayinda ders esnasinda sinifta bulunan ve arastirmaya kabul eden 525’i kiz 302’si erkek toplam 827 (% 60,4) ogrenciye ulasilmis ve sosyo-demografik ozellikler ile sigara kullanimina iliskin 2 bolumden olusan bir anket uygulanmistir. Veriler bilgisayar ortaminda degerlendirilmis, kesikli degiske...
Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 2019