Gürer Gülsevin | Ege University (original) (raw)
Papers by Gürer Gülsevin
Es ki Turk yazitlari yuz yili askin bir zamandan beri cesitli alandaki arastirmacilar tarafindan ... more Es ki Turk yazitlari yuz yili askin bir zamandan beri cesitli alandaki arastirmacilar tarafindan ayrintili olarak incelenmektedir. Filologlar da bu metinlerin ses, sekil, soz dizimi, soz varligi gibi dil ozelliklerini belirlemislerdir. Bununla birlikte her gecen gun yeni yeni bakis acilari, yeni yeni varsayimlar ortaya konulmakta ve yeni okuma sekilleri, yeni anlamlandirmalar teklif edilmektedir. Gerhard Doerfer Eski Turkcede kelime basinda /h-/ unsuzu bulundugunu ve bunun Orhun Yazitlari’nda ozel bir imlayla gosterilmis oldugunu iddia etmektedir. Bilindigi gibi Orhun Yazitlari’nda /a/ ve /e/ unluleri harfi ile gosterilir. Ancak kelime basindaki /a/ unlusu harfi olmadan yazilir. Sadece at ‘isim’ ve ac ‘tok olmayan’ kelimeleri bazen olmadan bazen de harfi ile yazilmistir. Doerfer’e gore harfi olmadan yazilan ve bugunku Turkmencede /â/ (uzun a) ile kullanilan kelimeler Halaccada /h-/ unsuzuyle baslamaktadir. O hâlde Turkmencede /â/, Halaccada /hâ-/ ile baslayan ke...
Turkiye Turkcesi agizlari ile ilgili yayimlarda, yazi dilimizde unlu ile baslayan bazi kelimeleri... more Turkiye Turkcesi agizlari ile ilgili yayimlarda, yazi dilimizde unlu ile baslayan bazi kelimelerin basinda gorulen “y-” ya da “h-” unsuzleri, genellikle “ontureme” olarak verilegelmektedir. Oysa, yasayan ve tarihi lehcelerle karsilastirmalar yapildiginda, bu kelimelerin bazilarinda “ontureme” olmadigi, eski bir unsuzu devam ettirdikleri anlasilir
Turkish studies, 2010
There are certain differences between the Oghuz dialects and the non-Oghuz ones (Oghuz gizle-= ya... more There are certain differences between the Oghuz dialects and the non-Oghuz ones (Oghuz gizle-= yaşur-/ caşır-/ jasır-, etc. in other dialects). We can, however, see some of the features that characterize Oghuz in several non-Oghuz dialects. In this study, we will try to explain what Oghuz elements are, and which features can be regarded as Oghuz. Then, we will focus on the Oghuz elements in the non-Oghuz ancient and current Turkic dialects.
Journal of Turkish Studies, 2008
Anadolu ağızlarındaki ç > ş değişimini (gençler > genşler, gaçdı > gaşdı) bazı araştırmacılar Kıp... more Anadolu ağızlarındaki ç > ş değişimini (gençler > genşler, gaçdı > gaşdı) bazı araştırmacılar Kıpçakça bir unsur olarak değerlendirmektedir. Ancak, bu varsayımın kanıtlanabilmesi için yeterli ölçü ve delillerin ortaya konulamadığı görülmektedir.
Journal of Turkish Studies, 2013
Bu makale Crosscheck sistemi tarafından taranmış ve bu sistem sonuçlarına göre orijinal bir makal... more Bu makale Crosscheck sistemi tarafından taranmış ve bu sistem sonuçlarına göre orijinal bir makale olduğu tespit edilmiştir.
Journal of Turkish Studies, 2009
Despite the fact that some of the Oghuzes coming to Anatolia (Kınık, Kayı, Avşar, Bayat, Çepni, e... more Despite the fact that some of the Oghuzes coming to Anatolia (Kınık, Kayı, Avşar, Bayat, Çepni, etc.) were known and called through their "phratry" names, not all of these phratries have been able to keep their names to the present. In this article, whether we can determine the characteristics of Oghuz accents in one by one has been questioned firstly. Then, the characteristics of the accent of Çepnis, who have been able to define themselves with their phratry name the best, has been focused on.
Journal of Turkish Studies, 2007
Köktürkçe döneminde farklı diyalektler konuşan Türk halkları olmasına rağmen, devletin ortak bir ... more Köktürkçe döneminde farklı diyalektler konuşan Türk halkları olmasına rağmen, devletin ortak bir edebi yazı dili de vardı. Bu yazı dilinin içinde, çeşitli diyalektlerin özellikleri de görülmekteydi. XI. yüzyıldaki bildiğimiz tek edebi yazı dili de Yusuf Has Hacip'in Kutadgu Bilig'de kullanmış olduğu dildir. O dönemde yazı dilinin yanı sıra Türk halklarının çeşitli konuşma diyalektleri olduğunu da Kaşgarlı Mahmut bildirmektedir. Ortak yazı dilinin ürünü olan Kutadgu Bilig'de, bugün çeşitli lehçe gruplarımızın ayırıcı özelliği olan bazı unsurları bir arada görmekteyiz (menze-/ okşa-; kizle-/ yaşur-vb.). Bu makalede, 'denk çiftler' adını verdiğimiz bu tür ikili kullanışlar incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Kutadgu Bilig, tarihi Türk lehçeleri, 'denk çiftler' DIALECT'S FEATURES IN KUTADGU BİLİG: "EQUAL PAİRS" ABTRACT: Despite the fact that there were several Turkish societies speaking different dialects during the Köktürkçe period, the state had a common literary writing language. In this common writing language, characteristics of some dialects could be seen. The sole literary language we know in the 11th century is the one which Yusuf Has Hacip used in the Kutadgu Bilig. Kaşgarlı Mahmut, as well, indicates that Turkish societies had several dialects besides this common writing language. In the Kutadgu Bilig, a product of common writing language, we can see some factors together that are the distinguishing features of the Turkish dialects today such as menze-/ okşa-; kizle-/ yaşur-etc. In this article, we have studied these kinds of double usages which we have named as 'equal pairs'
Journal of Turkish Studies, 2010
There are certain differences between the Oghuz dialects and the non-Oghuz ones (Oghuz gizle-= ya... more There are certain differences between the Oghuz dialects and the non-Oghuz ones (Oghuz gizle-= yaşur-/ caşır-/ jasır-, etc. in other dialects). We can, however, see some of the features that characterize Oghuz in several non-Oghuz dialects. In this study, we will try to explain what Oghuz elements are, and which features can be regarded as Oghuz. Then, we will focus on the Oghuz elements in the non-Oghuz ancient and current Turkic dialects.
Journal of Turkish Studies, 2017
The Journal of Academic Social Science Studies, 2015
Bugün yaşayan ağızların, tarihin herhangi bir döneminde ne türlü özellikler taşıdığını belirlemek... more Bugün yaşayan ağızların, tarihin herhangi bir döneminde ne türlü özellikler taşıdığını belirlemek çok zordur. Eski metinler genellikle kendi dönemlerinin edebî dilleriyle yazıldığı için, ağızlar hakkında aydınlatıcı ve doyurucu veriler sunmazlar. Seyahatnameler gibi eserler, bazen anlatılan bölgelerin ağız özellikleri hakkında da bilgi verir. Evliya Çelebi Seyahatnamesi o tür eserler için önemli bir örnektir. XVII. yüzyıldaki Türkçenin ağızları hakkında paha biçilmez bilgiler sunar. Ancak o tür bilgiler bile tarihteki ağızları bütünüyle yansıtmaz. Günümüz ağızlarını anlamak için tarihî dönemleri bilmemiz gerektiği kadar, tarihî dönemleri anlamamız için de bugünkü ağızları bilmemiz, incelememiz ve göz önünde bulundurmamız gerekmektedir. Özellikle de "periferik" diyalektler arasında bulunan Batı Rumeli ağızları, Kuzeydoğu Anadolu ağızları ve Doğu Anadolu ağızları, bazı özellikleriyle, tarihî Oğuzcanın canlandırılmasında anahtar rol oynayabilir. Bu makalede, yaşayan Batı Rumeli ağızlarının arkaik-periferik özelliklerinden hareketle Eski Oğuzcanın yapısı hakkında nasıl sonuçlara varılabileceği hususunda bazı tespitler yapılmaya gayret edilecektir. Amaç XVII. yüzyıldaki Batı Rumeli Türkçesi ağzının özelliklerini belirleyebilmektir. Bu amaca yönelik olarak makalede 2 arkaikperiferik özellik üzerinde durulacaktır. Bunlar: 1. Batı Rumeli, Kuzeydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu ağızlarında sadece tek varyantlı olarak-miş (doy-miş 'doymuş') şeklinde kullanılan geçmiş zaman eki. 2. Yine bu periferik ağızlarda iki ünlü arasında veya ünlüden sonra hâlâ Eski Türkçedeki gibi patlayıcı olarak yaşayan /G/ damak ünsüzü.
Journal of Turkish Studies, 2009
The paper is consisted of two parts. In the first part, how to make comments on the features that... more The paper is consisted of two parts. In the first part, how to make comments on the features that characterize Rumelian accents and which of these features have come into use through outer interaction and which have come into use through inner developments will be discussed. In the second part, words that were lent to Balkan languages by Turkish will be focused on. Whether the words which are shown as borrowings from Turkish are really Turkish-lent or some are lent by other languages will be discussed.
Turkish Studies, Volume 893, 2013
Bu makalede, ses bilgisi incelemelerindeki pek çok konuyu ilgilendiren, ses bilgisi incelemelerin... more Bu makalede, ses bilgisi incelemelerindeki pek çok konuyu ilgilendiren, ses bilgisi incelemelerinin temelinde yer alan bir kavramı, "çevre şartı" kavramını açıklamaya çalışacağız. Bu kavramın göz önünde bulundurulmaması hâlinde ortaya çıkan yorum ve değerlendirme yanlışlarını göstereceğiz.
Es ki Turk yazitlari yuz yili askin bir zamandan beri cesitli alandaki arastirmacilar tarafindan ... more Es ki Turk yazitlari yuz yili askin bir zamandan beri cesitli alandaki arastirmacilar tarafindan ayrintili olarak incelenmektedir. Filologlar da bu metinlerin ses, sekil, soz dizimi, soz varligi gibi dil ozelliklerini belirlemislerdir. Bununla birlikte her gecen gun yeni yeni bakis acilari, yeni yeni varsayimlar ortaya konulmakta ve yeni okuma sekilleri, yeni anlamlandirmalar teklif edilmektedir. Gerhard Doerfer Eski Turkcede kelime basinda /h-/ unsuzu bulundugunu ve bunun Orhun Yazitlari’nda ozel bir imlayla gosterilmis oldugunu iddia etmektedir. Bilindigi gibi Orhun Yazitlari’nda /a/ ve /e/ unluleri harfi ile gosterilir. Ancak kelime basindaki /a/ unlusu harfi olmadan yazilir. Sadece at ‘isim’ ve ac ‘tok olmayan’ kelimeleri bazen olmadan bazen de harfi ile yazilmistir. Doerfer’e gore harfi olmadan yazilan ve bugunku Turkmencede /â/ (uzun a) ile kullanilan kelimeler Halaccada /h-/ unsuzuyle baslamaktadir. O hâlde Turkmencede /â/, Halaccada /hâ-/ ile baslayan ke...
Turkiye Turkcesi agizlari ile ilgili yayimlarda, yazi dilimizde unlu ile baslayan bazi kelimeleri... more Turkiye Turkcesi agizlari ile ilgili yayimlarda, yazi dilimizde unlu ile baslayan bazi kelimelerin basinda gorulen “y-” ya da “h-” unsuzleri, genellikle “ontureme” olarak verilegelmektedir. Oysa, yasayan ve tarihi lehcelerle karsilastirmalar yapildiginda, bu kelimelerin bazilarinda “ontureme” olmadigi, eski bir unsuzu devam ettirdikleri anlasilir
Turkish studies, 2010
There are certain differences between the Oghuz dialects and the non-Oghuz ones (Oghuz gizle-= ya... more There are certain differences between the Oghuz dialects and the non-Oghuz ones (Oghuz gizle-= yaşur-/ caşır-/ jasır-, etc. in other dialects). We can, however, see some of the features that characterize Oghuz in several non-Oghuz dialects. In this study, we will try to explain what Oghuz elements are, and which features can be regarded as Oghuz. Then, we will focus on the Oghuz elements in the non-Oghuz ancient and current Turkic dialects.
Journal of Turkish Studies, 2008
Anadolu ağızlarındaki ç > ş değişimini (gençler > genşler, gaçdı > gaşdı) bazı araştırmacılar Kıp... more Anadolu ağızlarındaki ç > ş değişimini (gençler > genşler, gaçdı > gaşdı) bazı araştırmacılar Kıpçakça bir unsur olarak değerlendirmektedir. Ancak, bu varsayımın kanıtlanabilmesi için yeterli ölçü ve delillerin ortaya konulamadığı görülmektedir.
Journal of Turkish Studies, 2013
Bu makale Crosscheck sistemi tarafından taranmış ve bu sistem sonuçlarına göre orijinal bir makal... more Bu makale Crosscheck sistemi tarafından taranmış ve bu sistem sonuçlarına göre orijinal bir makale olduğu tespit edilmiştir.
Journal of Turkish Studies, 2009
Despite the fact that some of the Oghuzes coming to Anatolia (Kınık, Kayı, Avşar, Bayat, Çepni, e... more Despite the fact that some of the Oghuzes coming to Anatolia (Kınık, Kayı, Avşar, Bayat, Çepni, etc.) were known and called through their "phratry" names, not all of these phratries have been able to keep their names to the present. In this article, whether we can determine the characteristics of Oghuz accents in one by one has been questioned firstly. Then, the characteristics of the accent of Çepnis, who have been able to define themselves with their phratry name the best, has been focused on.
Journal of Turkish Studies, 2007
Köktürkçe döneminde farklı diyalektler konuşan Türk halkları olmasına rağmen, devletin ortak bir ... more Köktürkçe döneminde farklı diyalektler konuşan Türk halkları olmasına rağmen, devletin ortak bir edebi yazı dili de vardı. Bu yazı dilinin içinde, çeşitli diyalektlerin özellikleri de görülmekteydi. XI. yüzyıldaki bildiğimiz tek edebi yazı dili de Yusuf Has Hacip'in Kutadgu Bilig'de kullanmış olduğu dildir. O dönemde yazı dilinin yanı sıra Türk halklarının çeşitli konuşma diyalektleri olduğunu da Kaşgarlı Mahmut bildirmektedir. Ortak yazı dilinin ürünü olan Kutadgu Bilig'de, bugün çeşitli lehçe gruplarımızın ayırıcı özelliği olan bazı unsurları bir arada görmekteyiz (menze-/ okşa-; kizle-/ yaşur-vb.). Bu makalede, 'denk çiftler' adını verdiğimiz bu tür ikili kullanışlar incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Kutadgu Bilig, tarihi Türk lehçeleri, 'denk çiftler' DIALECT'S FEATURES IN KUTADGU BİLİG: "EQUAL PAİRS" ABTRACT: Despite the fact that there were several Turkish societies speaking different dialects during the Köktürkçe period, the state had a common literary writing language. In this common writing language, characteristics of some dialects could be seen. The sole literary language we know in the 11th century is the one which Yusuf Has Hacip used in the Kutadgu Bilig. Kaşgarlı Mahmut, as well, indicates that Turkish societies had several dialects besides this common writing language. In the Kutadgu Bilig, a product of common writing language, we can see some factors together that are the distinguishing features of the Turkish dialects today such as menze-/ okşa-; kizle-/ yaşur-etc. In this article, we have studied these kinds of double usages which we have named as 'equal pairs'
Journal of Turkish Studies, 2010
There are certain differences between the Oghuz dialects and the non-Oghuz ones (Oghuz gizle-= ya... more There are certain differences between the Oghuz dialects and the non-Oghuz ones (Oghuz gizle-= yaşur-/ caşır-/ jasır-, etc. in other dialects). We can, however, see some of the features that characterize Oghuz in several non-Oghuz dialects. In this study, we will try to explain what Oghuz elements are, and which features can be regarded as Oghuz. Then, we will focus on the Oghuz elements in the non-Oghuz ancient and current Turkic dialects.
Journal of Turkish Studies, 2017
The Journal of Academic Social Science Studies, 2015
Bugün yaşayan ağızların, tarihin herhangi bir döneminde ne türlü özellikler taşıdığını belirlemek... more Bugün yaşayan ağızların, tarihin herhangi bir döneminde ne türlü özellikler taşıdığını belirlemek çok zordur. Eski metinler genellikle kendi dönemlerinin edebî dilleriyle yazıldığı için, ağızlar hakkında aydınlatıcı ve doyurucu veriler sunmazlar. Seyahatnameler gibi eserler, bazen anlatılan bölgelerin ağız özellikleri hakkında da bilgi verir. Evliya Çelebi Seyahatnamesi o tür eserler için önemli bir örnektir. XVII. yüzyıldaki Türkçenin ağızları hakkında paha biçilmez bilgiler sunar. Ancak o tür bilgiler bile tarihteki ağızları bütünüyle yansıtmaz. Günümüz ağızlarını anlamak için tarihî dönemleri bilmemiz gerektiği kadar, tarihî dönemleri anlamamız için de bugünkü ağızları bilmemiz, incelememiz ve göz önünde bulundurmamız gerekmektedir. Özellikle de "periferik" diyalektler arasında bulunan Batı Rumeli ağızları, Kuzeydoğu Anadolu ağızları ve Doğu Anadolu ağızları, bazı özellikleriyle, tarihî Oğuzcanın canlandırılmasında anahtar rol oynayabilir. Bu makalede, yaşayan Batı Rumeli ağızlarının arkaik-periferik özelliklerinden hareketle Eski Oğuzcanın yapısı hakkında nasıl sonuçlara varılabileceği hususunda bazı tespitler yapılmaya gayret edilecektir. Amaç XVII. yüzyıldaki Batı Rumeli Türkçesi ağzının özelliklerini belirleyebilmektir. Bu amaca yönelik olarak makalede 2 arkaikperiferik özellik üzerinde durulacaktır. Bunlar: 1. Batı Rumeli, Kuzeydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu ağızlarında sadece tek varyantlı olarak-miş (doy-miş 'doymuş') şeklinde kullanılan geçmiş zaman eki. 2. Yine bu periferik ağızlarda iki ünlü arasında veya ünlüden sonra hâlâ Eski Türkçedeki gibi patlayıcı olarak yaşayan /G/ damak ünsüzü.
Journal of Turkish Studies, 2009
The paper is consisted of two parts. In the first part, how to make comments on the features that... more The paper is consisted of two parts. In the first part, how to make comments on the features that characterize Rumelian accents and which of these features have come into use through outer interaction and which have come into use through inner developments will be discussed. In the second part, words that were lent to Balkan languages by Turkish will be focused on. Whether the words which are shown as borrowings from Turkish are really Turkish-lent or some are lent by other languages will be discussed.
Turkish Studies, Volume 893, 2013
Bu makalede, ses bilgisi incelemelerindeki pek çok konuyu ilgilendiren, ses bilgisi incelemelerin... more Bu makalede, ses bilgisi incelemelerindeki pek çok konuyu ilgilendiren, ses bilgisi incelemelerinin temelinde yer alan bir kavramı, "çevre şartı" kavramını açıklamaya çalışacağız. Bu kavramın göz önünde bulundurulmaması hâlinde ortaya çıkan yorum ve değerlendirme yanlışlarını göstereceğiz.