Maria / Μαρία Nikolopoulou / Νικολοπούλου | National and Kapodistrian University of Athens (original) (raw)
Papers by Maria / Μαρία Nikolopoulou / Νικολοπούλου
Λεωνίδας Γαλάζης, Μαριλένα Ποράκου, Στέλλα Αλεξίου (επιμ.), Μυριβήλης και Κύπρος: Πρακτικά επιστημονικής ημερίδας, Όμιλος Λογοτεχνίας και Κριτικής, Λευκωσία, 2024
, στο Κωστής Δανόπουλος, Κατερίνα Κωστίου (επιμ.), Θανάσης Βαλτινός: Το τέλος της αφήγησης;, Εργαστήριο Αρχειακών Τεκμηρίων-Τύπου [ΕΑΤΤ] Π. Πατρών και εκδόσεις OPPORTUNA, Αθήνα, σ. 71-130, 2023
Το κεφάλαιο χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος εξετάζεται πώς το μυθιστόρημα 'Ορθοκωστά' δια... more Το κεφάλαιο χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος εξετάζεται πώς το μυθιστόρημα 'Ορθοκωστά' διαμορφώνει την έννοια της κοινότητας και της συλλογικής της μνήμη μέσα από τα κειμενικά χαρακτηριστικά των ανώνυμων αφηγήσεων που το αποτελούν. Στην εξέταση των επιμέρους αφηγήσεων και της αλληλεπίδρασής τους αξιοποιούνται στοιχεία της θεωρίας της προφορικής ιστορίας, προκειμένου να αναδειχθεί σε ποιο βαθμό το μυθιστόρημα υιοθετεί τον χαρακτήρα του ιστορικού τεκμηρίου για να το ανατρέψει τελικά. Η αλληλεπίδραση των αφηγήσεων δείχνει ότι έχει διαμορφωθεί μια συλλογική μνήμη εντός της κοινότητας για τα γεγονότα που αφηγείται το μυθιστόρημα, η οποία όμως έρχεται σε σύγκρουση και ανατρέπεται από τη μνήμη της ‘φαντασιακής κοινότητας’, της εθνικής κοινότητας κατά τη στιγμή της αφήγησης, στη δεκαετία του 1980. Επιπλέον η μεταμοντέρνα πλαισίωση του κειμένου υπονομεύει την πίστη στην αναφορικότητα του λόγου της μαρτυρίας.
Στο δεύτερο μέρος εξετάζεται η ταραχώδης πρόσληψη του μυθιστορήματος τόσο κατά το χρόνο έκδοσης όσο και στη διάρκεια της δεκαετίας του 2000, ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης ανάμεσα στη μνήμη της κοινότητας και της φαντασιακής κοινότητας. Οι αφηγήσεις που αποτελούν το μυθιστόρημα αναγνώστηκαν εκατέρωθεν ως ιστορικά τεκμήρια, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις, γιατί αμφισβητούσαν πολιτικές ταυτότητες. Εξετάζεται επίσης πώς οι συγκρούσεις γύρω από την 'Ορθοκωστά' και η πρόσληψη της μετέβαλαν τη θέση του συγγραφέα στο λογοτεχνικό πεδίο.
Χάρτης, τχ. 48 (15-12-2022), 2022
Το κείμενο εξετάζει πώς η πεζογραφία μετά το 2000 ανοικειώνει τη Μικρασιατική μνήμη, εστιάζοντας ... more Το κείμενο εξετάζει πώς η πεζογραφία μετά το 2000 ανοικειώνει τη Μικρασιατική μνήμη, εστιάζοντας στο αποσιωπημένο ζήτημα της βίας κατά των αμάχων από τον Ελληνικό στρατό. Μετά από μια σύντομη επισκόπηση της μεσοπολεμικής αντιπολεμικής πεζογραφίας, η οποία έθιξε το ζήτημα, εξετάζονται το 'Συναξάρι του Αντρέα Κορδοπάτη: Βιβλίο δεύτερο: Βαλκανικοί-’22' και το 'Γκιακ' ως δύο κείμενα που υπονομεύουν την εθνική αφήγηση, όσο και τον λόγο της μαρτυρίας ως φορέα της.
CAS Sofia Working Paper Series, 2007
One of the milestones of 20 th century Greek national narrative is the Asia Minor Catastrophe, i.... more One of the milestones of 20 th century Greek national narrative is the Asia Minor Catastrophe, i.e. the defeat of the Greek Army in the Greek-Turkish war (1919-1922) and the resulting wave of refugees of Greeks from Asia Minor (Rum in Ottoman terms) to the Greek state. The object of this study is to analyse why and how during the forty-year anniversary of this event certain novels appear to commemorate the Asia Minor space and identity: Ματωµένα Χώµατα [Bloodied Earth, transl. as Farewell Anatolia] by Dido Soteriou (1909-2004); Στου Χατζηφράγκου [Stou Hatzifrangou, In the Hatzifrangou Quarter] by Kosmas Politis (1888-1974); To Αϊβαλί, η πατρίδα µου [Aivali, My Homeland] by Fotis Kondoglou, all published in 1962; and Λωξάνδρα [Loxandra] by Maria Iordanidou (1897-1989), published in 1963. While literature, the novel and especially the novel with historical subject matter, has traditionally been connected to the discourse of nationalism (Brennan 48-49, 52), these texts challenge official nationalistic discourses by commemorating a pre-modern space, which was destroyed by nationalism, and by exploring refugee identity. The space commemorated, which defines the Rum identity, is irrevocably lost and only exists in memory. Thus the familiar becomes unheimlich (Bhabha Introduction 4 and DissemiNation 299, 315.). This loss can be overcome only temporarily by memory and narrative. Narrative attempts to recuperate the loss, in some cases with the awareness that it constructs a "meta-geographical internalised space" (Seyhan 134). This study will first focus on the historical, cultural and ideological conditions, which led to the 1962 commemoration of the Asia Minor Catastrophe and its centrality in the discourse of the period. It will then explore how the texts present a multiplicity of identities in the space of the Ottoman Empire, the texts' stance to nationalism and the textual techniques employed to commemorate the lost space.
The Macedonian Front, 1915–1918: Politics, Society and Culture in time of War, Basil Gounaris, Michael Llewellyn-Smith, Ioannis Stefanidis (eds), 2022
The Greek soldier-writers of the First World War and testimony as a subversive discourse Writi... more The Greek soldier-writers of the First World War and testimony as a subversive discourse
Writing about the First World War was a mass phenomenon in all the countries involved, leading to the emergence of the soldier-poet or the soldier-writer. The 'discourse of testimony' emerged during the First World War as the immediate representation of historical experience by a simple person.
This paper focuses on the Greek soldier-writers (Theodoros Laskaridis and Stratis Myrivilis), who both fought on the Macedonian Front. They published testimonies about their experience of war in the newspapers where they worked as editors-in-chief or publishers almost immediately after their demobilization. Their texts challenged the institutions that led to the war and the discourses of heroism, civilising and liberating. The horror of war and the revolt of conscience are presented differently by each writer, depending on his political views. The angry realism of communist Laskaridis and his suicide embody the trauma of war and constitute him a soldier-writer par excellence. Myrivilis attempted to present the collective identities shaped by the war and to universalise the experience of the Macedonian front, leading to the successful reception of his work, Life in the Tomb.
Journal of Greek Media and Culture, 2021
The article examines the afterlife of the Greek War of Independence during the Transition period ... more The article examines the afterlife of the Greek War of Independence during the Transition period in Greece (1974–81), focusing on literature. The military dictatorship (1967–74) presented itself as the heir of this national revolution. Representations of the 1821 were popularized and mediatized through film, paintings and the public spectacles organized by the regime, culminating in the 150-year anniversary in 1971. This triggered an alternative use of these representations, by songwriters, playwrights and writers who aimed to subvert them through mimicry.
Focusing on three novels by young writers of the period, Yoryis
Yatromanolakis’s Leimonario (The Spiritual Meadow) (1974), Nikos Platis’s Gkount mpai mister pap (‘Goodbye Mr. Pap’) (1976) and Takis Theodoropoulos’s Ο vios stin politeia tou Thodori Kotronithodorikolou (‘Life in the times of Thodoris Kotronithodorikolos’) (1977), the article examines how these young writers subverted the representations of heroism constructed by the dictatorship through the use of surrealist and avant-garde techniques. The use of pastiche, the corporeal and the fantastic by Yatromanolakis creates an alternative discourse
of heroism. In the case of Platis and Theodoropoulos, surrealist techniques, and images of transgressive sexuality create a grotesque gallery of heroes, by emphasizing the hybridity and performativity of their identities. These writers also experimented with the ways in which history is represented in narrative, through reversal of temporality, the nightmarish, corporeality and the private. The article also examines the texts’ reception, at a time when new grand narratives of national
history were being shaped.
Μεταπολίτευση 1974-1981: Λογοτεχνία και πολιτισμική ιστορία, Γιάννης Δημητρακάκης - Αναστασία Νάτσινα (επιμ.), Εκδόσεις της Φιλοσοφικής Σχολής, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ρέθυμνο 2021, σ. 343-364, 2021
The article focuses on the political reception of literary genres associated with pulp fiction d... more The article focuses on the political reception of literary genres associated with pulp fiction during the Transition (Metapolitefsi) period in Greece. In the aftermath of the US-backed dictatorship, during a period of intense anti-american feeling, genres connected to US cultural industries (crime fiction, vampire fiction and science fiction) were adopted by avant guard and underground writers so as to subvert them and create avant-guard literary texts.
Επιστημονική Επετηρίς της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, τ. 44 (2013-2020), 2020
To άρθρο εστιάζει στην πρώτη έκδοση της 'Ζωής εν τάφω' (1924), που δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στην... more To άρθρο εστιάζει στην πρώτη έκδοση της 'Ζωής εν τάφω' (1924),
που δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στην εφημερίδα 'Καμπάνα', εκδότης
της οποίας ήταν ο Μυριβήλης. Η εφημερίδα ήταν όργανο των οργα-
νώσεων εφέδρων της Λέσβου και εξετάζεται κατά πόσον το κείμενο
του μυθιστορήματος είναι σε αλληλεπίδραση με την αρθρογραφία του
εντύπου, σύμφωνα με την θεωρητική έρευνα για τη αμφίδρομη σχέση
μεταξύ του δημοσιογραφικού λόγου και του λόγου της λογοτεχνίας.
Επιπλέον διερευνάται η κειμενική και ιδεολογική σχέση του κειμένου
με αντίστοιχα ευρωπαϊκά κείμενα πολεμικής λογοτεχνίας που εμφα-
νίζονται κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά τον Α′ Παγκόσμιο Πόλεμο
σε όλη την Ευρώπη, καθώς ο Μυριβήλης φιλοδοξούσε μέσα από την
'Καμπάνα' να συμβάλει στην ανάπτυξη του είδους, με τη μετάφραση
κειμένων ή τη δημοσίευση πρωτότυπων λογοτεχνικών συνεργασιών
με αυτή τη θεματική. Τέλος, εξετάζεται ο λόγος της μαρτυρίας ως
ένα ρηξικέλευθο και ριζοσπαστικό είδος λόγου, που αμφισβητεί τους
κανόνες του λογοτεχνικού πεδίου όπως και τους θεσμούς και τα είδη
λόγου που οδήγησαν στον πόλεμο.
ABSTRACT
The first edition of Stratis Myrivilis’ war book 'Life in the tomb'
This article explores how the first edition of Stratis Myrivilis’ war book
'Life in the tomb' (Η ζωή εν τάφω, 1924), which was serialised in the
veterans’ newspaper 'Kambana', published by the author in Lesvos, has
been shaped by the newspapers’ discursive and ideological framework.
It also explores the text’s connection to its European counterparts on
the textual and ideological level and to the role of the soldier-writers in
the international veteran movement. Myrivilis aimed to encourage the
creation of Greek war literature in Kambana and his novel is his contribution to the genre. Life in the tomb employs the discourse of testimony, which at the time was not accepted in the literary field. The narrator’s subjectivity is presented as subversive on both the textual and the ideological level, as he questions all the institutions and the discursive practices that led to war.
Βασίλειος Σαμπατακάκης (επιμ.), Ο ελληνικός κόσμος σε περιόδους κρίσης και ανάκαμψης, 1204-2018: Πρακτικά Στ΄ Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Νεοελληνικών Σπουδών: Λουντ 4-7 Οκτωβρίου 2018, τ. Α΄, Αθήνα 2020, σ. 363-391., 2020
This paper examines to what extend novels which were published during the decade before the 2009 ... more This paper examines to what extend novels which were published during the decade before the 2009 financial crisis foreshadowed the crisis.
There were many novels that focus of the long-term political and social problems of Greek society connected to the crisis, such as political clientelism and corruption. Nevertheless, there are few texts which focus on characteristics that were particular to this crisis, such as the role of globalization, the normalisation of nationalistic ideologies or the gradual emergence of the underdog culture.
The paper focuses on four novels published in the 2000s, which explore some of these characteristics, connecting them to previous unresolved crises: Βασικός μέτοχος by Petros Markaris (2006) [transl. as Basic Shareholder, Eurocrime, 2012], Αθώοι και φταίχτες by Maro Douka (2004) [The Innocent and the Guilty], Γιατί σκότωσα την καλύτερή μου φίλη by Amanda Michalopoulou (2003) [Why I Killed My Best Friend, Open Letter, 2013], Το μανιφέστο της ήττας by Angela Dimitrakaki (2006) [The manifesto of defeat]. Markaris and Douka both employ a crime novel plot to highlight the political, social and moral corruption of society. Markaris explores the issue of neonazi terrorism, connecting it with Nazi collaborators from WWII and dictatorship police torturers. Douka also connects the past and present, the crime and the historical novel, showing common trends of exploitation of the Other in crises, past and present. Michalopoulou in her coming-of-age novel examines the political and ideological discourses that shaped the generation growing up during the Metapolitefsi period and their political frustrations. Finally, Dimitrakaki creates a metaphor which explores the normalization of fascism in our mediatised and apolitical age. All writers aim to challenge the 2000s dominant success political narratives, by presenting silenced aspects of society, which were connected to previous unresolved crises.
Πολίνα Ταμπακάκη (επιμ.), Κύπρος, γυναικεία φωνή και μνήμη στο έργο της Νίκης Μαραγκού, Το Ροδακιό, Αθήνα, 2019
Η εργασία αναφέρεται στο κείμενο της Κλαίρης Μιτσοτάκη "Η Νίκη σαν φοίνικας", που γράφτηκε εις μν... more Η εργασία αναφέρεται στο κείμενο της Κλαίρης Μιτσοτάκη "Η Νίκη σαν φοίνικας", που γράφτηκε εις μνήμην της Νίκης Μαραγκού. Το κείμενο εξετάζεται ως ένα δείγμα σύγχρονης ελεγείας. Αποτελεί μια διαμεσική χειρονομία μνήμης, όπου η γραφή της Μιτσοτάκη ενσωματώνει χαρακτηριστικά της γραφής της Μαραγκού προκειμένου να επεξεργαστεί την απώλεια. Εξετάζεται συγχρόνως η πολιτική και ιδεολογική θέση της Μαραγκού όσον αφορά την αναπαράσταση της Ανατολής.
Το Δέντρο 222-223, Αθήνα, Χειμώνας 2018, σ. 96-98., 2018
Veivo, H., James, P., & Walczak-Delanois, D. (Eds.). Beat Literature in a Divided Europe. Leiden, The Netherlands: Brill | Rodopi. , 2019
The article examines the ways that the poetry of the Beat Generation was transferred to Greece an... more The article examines the ways that the poetry of the Beat Generation was transferred to Greece and its function within the Greek cultural and political framework. The visits of Beat poets in Greece, as early as 1959, led to the formation of a limited circle of avant-garde artists who were interested in their subversive cultural identity, practices and poetry. Beat poems were published in avant-garde magazines (both in English and in Greek translation), most of which thematised the Beats’ experience of Greece. Greek poets drew on beat writing, associating it with surrealism. The 1967 dictatorship and the international political activity of members of the Beat Generation such as Allen Ginsberg enabled the Greek wider public to read the Beats in a more political perspective. After the fall of the dictatorship in 1974, the Beats remained a symbol of underground culture and functioned differently for different artistic and political groups.
Dido Sotiriou, Der Auftrag, Edition Romiosini/CeMoG Freie Universität Berlin, Köln, p. 481-496., 2018
Το κείμενο διερευνά τη θέση του μυθιστορήματος "Εντολή" της Διδώς Σωτηρίου στο ιδεολογικό και λογ... more Το κείμενο διερευνά τη θέση του μυθιστορήματος "Εντολή" της Διδώς Σωτηρίου στο ιδεολογικό και λογοτεχνικό πεδίο της Μεταπολίτευσης, εξετάζει τη ειδολογική του υβριδικότητα και την πρόσληψή του.
Μάνος Αυγερίδης, Έφη Γαζή, Κωστής Κορνέτης, (επιμ.), Μεταπολίτευση: Η Ελλάδα στο μεταίχμιο δύο αιώνων, Θεμέλιο, Αθήνα , 2015
in Harri Veivo (ed.), Transferts, appropriations et fonctions de l’avant-garde dans l’Europe intermédiaire et du Nord, L’Harmattan, Paris, p. 233-258, 2012
Ett intresse för det verkliga bortom, och ofta i strid med, realismens estetiska konventioner kar... more Ett intresse för det verkliga bortom, och ofta i strid med, realismens estetiska konventioner karakteriserar det grekiska avantgardet under 1960-och 70-talen. Detta tar sig inte sällan uttryck i användningen av olika collagetekniker. Införlivandet av "readymade-dokument" i form av texter eller bilder i visuella eller litterära konstverk -i stort sett för första gången i en grekisk kontext -sammanfaller både med ett förnyat intresse för politiska, sociala och vardagliga "verkligheter" och ett övertagande av avantgardistiska strategier och intressen, såsom integrerandet av liv och konst, hos en ny generation av grekiska författare, konstnärer och filmskapare. I denna presentation har vi samlat ett urval arbeten från olika konstarter, vilka undersöker problematiken kring ett verkligt bortom realismen genom användningen av avantgardetekniker som intermedia-montage och re-inskription av dokument.
in S. Bru, L. Nuijs, B. Hjartarson, Peter Nickolls, T. Ørum, & Hubert Berg (επιμ.), Regarding the Popular: Modernism, the Avant-Garde and High and Low Culture, Walter De Gruyter, Berlin & New York, 425-444 , 2011
Modernism, the Avant-Garde and High and Low Culture, 2011
Λεωνίδας Γαλάζης, Μαριλένα Ποράκου, Στέλλα Αλεξίου (επιμ.), Μυριβήλης και Κύπρος: Πρακτικά επιστημονικής ημερίδας, Όμιλος Λογοτεχνίας και Κριτικής, Λευκωσία, 2024
, στο Κωστής Δανόπουλος, Κατερίνα Κωστίου (επιμ.), Θανάσης Βαλτινός: Το τέλος της αφήγησης;, Εργαστήριο Αρχειακών Τεκμηρίων-Τύπου [ΕΑΤΤ] Π. Πατρών και εκδόσεις OPPORTUNA, Αθήνα, σ. 71-130, 2023
Το κεφάλαιο χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος εξετάζεται πώς το μυθιστόρημα 'Ορθοκωστά' δια... more Το κεφάλαιο χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος εξετάζεται πώς το μυθιστόρημα 'Ορθοκωστά' διαμορφώνει την έννοια της κοινότητας και της συλλογικής της μνήμη μέσα από τα κειμενικά χαρακτηριστικά των ανώνυμων αφηγήσεων που το αποτελούν. Στην εξέταση των επιμέρους αφηγήσεων και της αλληλεπίδρασής τους αξιοποιούνται στοιχεία της θεωρίας της προφορικής ιστορίας, προκειμένου να αναδειχθεί σε ποιο βαθμό το μυθιστόρημα υιοθετεί τον χαρακτήρα του ιστορικού τεκμηρίου για να το ανατρέψει τελικά. Η αλληλεπίδραση των αφηγήσεων δείχνει ότι έχει διαμορφωθεί μια συλλογική μνήμη εντός της κοινότητας για τα γεγονότα που αφηγείται το μυθιστόρημα, η οποία όμως έρχεται σε σύγκρουση και ανατρέπεται από τη μνήμη της ‘φαντασιακής κοινότητας’, της εθνικής κοινότητας κατά τη στιγμή της αφήγησης, στη δεκαετία του 1980. Επιπλέον η μεταμοντέρνα πλαισίωση του κειμένου υπονομεύει την πίστη στην αναφορικότητα του λόγου της μαρτυρίας.
Στο δεύτερο μέρος εξετάζεται η ταραχώδης πρόσληψη του μυθιστορήματος τόσο κατά το χρόνο έκδοσης όσο και στη διάρκεια της δεκαετίας του 2000, ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης ανάμεσα στη μνήμη της κοινότητας και της φαντασιακής κοινότητας. Οι αφηγήσεις που αποτελούν το μυθιστόρημα αναγνώστηκαν εκατέρωθεν ως ιστορικά τεκμήρια, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις, γιατί αμφισβητούσαν πολιτικές ταυτότητες. Εξετάζεται επίσης πώς οι συγκρούσεις γύρω από την 'Ορθοκωστά' και η πρόσληψη της μετέβαλαν τη θέση του συγγραφέα στο λογοτεχνικό πεδίο.
Χάρτης, τχ. 48 (15-12-2022), 2022
Το κείμενο εξετάζει πώς η πεζογραφία μετά το 2000 ανοικειώνει τη Μικρασιατική μνήμη, εστιάζοντας ... more Το κείμενο εξετάζει πώς η πεζογραφία μετά το 2000 ανοικειώνει τη Μικρασιατική μνήμη, εστιάζοντας στο αποσιωπημένο ζήτημα της βίας κατά των αμάχων από τον Ελληνικό στρατό. Μετά από μια σύντομη επισκόπηση της μεσοπολεμικής αντιπολεμικής πεζογραφίας, η οποία έθιξε το ζήτημα, εξετάζονται το 'Συναξάρι του Αντρέα Κορδοπάτη: Βιβλίο δεύτερο: Βαλκανικοί-’22' και το 'Γκιακ' ως δύο κείμενα που υπονομεύουν την εθνική αφήγηση, όσο και τον λόγο της μαρτυρίας ως φορέα της.
CAS Sofia Working Paper Series, 2007
One of the milestones of 20 th century Greek national narrative is the Asia Minor Catastrophe, i.... more One of the milestones of 20 th century Greek national narrative is the Asia Minor Catastrophe, i.e. the defeat of the Greek Army in the Greek-Turkish war (1919-1922) and the resulting wave of refugees of Greeks from Asia Minor (Rum in Ottoman terms) to the Greek state. The object of this study is to analyse why and how during the forty-year anniversary of this event certain novels appear to commemorate the Asia Minor space and identity: Ματωµένα Χώµατα [Bloodied Earth, transl. as Farewell Anatolia] by Dido Soteriou (1909-2004); Στου Χατζηφράγκου [Stou Hatzifrangou, In the Hatzifrangou Quarter] by Kosmas Politis (1888-1974); To Αϊβαλί, η πατρίδα µου [Aivali, My Homeland] by Fotis Kondoglou, all published in 1962; and Λωξάνδρα [Loxandra] by Maria Iordanidou (1897-1989), published in 1963. While literature, the novel and especially the novel with historical subject matter, has traditionally been connected to the discourse of nationalism (Brennan 48-49, 52), these texts challenge official nationalistic discourses by commemorating a pre-modern space, which was destroyed by nationalism, and by exploring refugee identity. The space commemorated, which defines the Rum identity, is irrevocably lost and only exists in memory. Thus the familiar becomes unheimlich (Bhabha Introduction 4 and DissemiNation 299, 315.). This loss can be overcome only temporarily by memory and narrative. Narrative attempts to recuperate the loss, in some cases with the awareness that it constructs a "meta-geographical internalised space" (Seyhan 134). This study will first focus on the historical, cultural and ideological conditions, which led to the 1962 commemoration of the Asia Minor Catastrophe and its centrality in the discourse of the period. It will then explore how the texts present a multiplicity of identities in the space of the Ottoman Empire, the texts' stance to nationalism and the textual techniques employed to commemorate the lost space.
The Macedonian Front, 1915–1918: Politics, Society and Culture in time of War, Basil Gounaris, Michael Llewellyn-Smith, Ioannis Stefanidis (eds), 2022
The Greek soldier-writers of the First World War and testimony as a subversive discourse Writi... more The Greek soldier-writers of the First World War and testimony as a subversive discourse
Writing about the First World War was a mass phenomenon in all the countries involved, leading to the emergence of the soldier-poet or the soldier-writer. The 'discourse of testimony' emerged during the First World War as the immediate representation of historical experience by a simple person.
This paper focuses on the Greek soldier-writers (Theodoros Laskaridis and Stratis Myrivilis), who both fought on the Macedonian Front. They published testimonies about their experience of war in the newspapers where they worked as editors-in-chief or publishers almost immediately after their demobilization. Their texts challenged the institutions that led to the war and the discourses of heroism, civilising and liberating. The horror of war and the revolt of conscience are presented differently by each writer, depending on his political views. The angry realism of communist Laskaridis and his suicide embody the trauma of war and constitute him a soldier-writer par excellence. Myrivilis attempted to present the collective identities shaped by the war and to universalise the experience of the Macedonian front, leading to the successful reception of his work, Life in the Tomb.
Journal of Greek Media and Culture, 2021
The article examines the afterlife of the Greek War of Independence during the Transition period ... more The article examines the afterlife of the Greek War of Independence during the Transition period in Greece (1974–81), focusing on literature. The military dictatorship (1967–74) presented itself as the heir of this national revolution. Representations of the 1821 were popularized and mediatized through film, paintings and the public spectacles organized by the regime, culminating in the 150-year anniversary in 1971. This triggered an alternative use of these representations, by songwriters, playwrights and writers who aimed to subvert them through mimicry.
Focusing on three novels by young writers of the period, Yoryis
Yatromanolakis’s Leimonario (The Spiritual Meadow) (1974), Nikos Platis’s Gkount mpai mister pap (‘Goodbye Mr. Pap’) (1976) and Takis Theodoropoulos’s Ο vios stin politeia tou Thodori Kotronithodorikolou (‘Life in the times of Thodoris Kotronithodorikolos’) (1977), the article examines how these young writers subverted the representations of heroism constructed by the dictatorship through the use of surrealist and avant-garde techniques. The use of pastiche, the corporeal and the fantastic by Yatromanolakis creates an alternative discourse
of heroism. In the case of Platis and Theodoropoulos, surrealist techniques, and images of transgressive sexuality create a grotesque gallery of heroes, by emphasizing the hybridity and performativity of their identities. These writers also experimented with the ways in which history is represented in narrative, through reversal of temporality, the nightmarish, corporeality and the private. The article also examines the texts’ reception, at a time when new grand narratives of national
history were being shaped.
Μεταπολίτευση 1974-1981: Λογοτεχνία και πολιτισμική ιστορία, Γιάννης Δημητρακάκης - Αναστασία Νάτσινα (επιμ.), Εκδόσεις της Φιλοσοφικής Σχολής, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ρέθυμνο 2021, σ. 343-364, 2021
The article focuses on the political reception of literary genres associated with pulp fiction d... more The article focuses on the political reception of literary genres associated with pulp fiction during the Transition (Metapolitefsi) period in Greece. In the aftermath of the US-backed dictatorship, during a period of intense anti-american feeling, genres connected to US cultural industries (crime fiction, vampire fiction and science fiction) were adopted by avant guard and underground writers so as to subvert them and create avant-guard literary texts.
Επιστημονική Επετηρίς της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, τ. 44 (2013-2020), 2020
To άρθρο εστιάζει στην πρώτη έκδοση της 'Ζωής εν τάφω' (1924), που δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στην... more To άρθρο εστιάζει στην πρώτη έκδοση της 'Ζωής εν τάφω' (1924),
που δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στην εφημερίδα 'Καμπάνα', εκδότης
της οποίας ήταν ο Μυριβήλης. Η εφημερίδα ήταν όργανο των οργα-
νώσεων εφέδρων της Λέσβου και εξετάζεται κατά πόσον το κείμενο
του μυθιστορήματος είναι σε αλληλεπίδραση με την αρθρογραφία του
εντύπου, σύμφωνα με την θεωρητική έρευνα για τη αμφίδρομη σχέση
μεταξύ του δημοσιογραφικού λόγου και του λόγου της λογοτεχνίας.
Επιπλέον διερευνάται η κειμενική και ιδεολογική σχέση του κειμένου
με αντίστοιχα ευρωπαϊκά κείμενα πολεμικής λογοτεχνίας που εμφα-
νίζονται κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά τον Α′ Παγκόσμιο Πόλεμο
σε όλη την Ευρώπη, καθώς ο Μυριβήλης φιλοδοξούσε μέσα από την
'Καμπάνα' να συμβάλει στην ανάπτυξη του είδους, με τη μετάφραση
κειμένων ή τη δημοσίευση πρωτότυπων λογοτεχνικών συνεργασιών
με αυτή τη θεματική. Τέλος, εξετάζεται ο λόγος της μαρτυρίας ως
ένα ρηξικέλευθο και ριζοσπαστικό είδος λόγου, που αμφισβητεί τους
κανόνες του λογοτεχνικού πεδίου όπως και τους θεσμούς και τα είδη
λόγου που οδήγησαν στον πόλεμο.
ABSTRACT
The first edition of Stratis Myrivilis’ war book 'Life in the tomb'
This article explores how the first edition of Stratis Myrivilis’ war book
'Life in the tomb' (Η ζωή εν τάφω, 1924), which was serialised in the
veterans’ newspaper 'Kambana', published by the author in Lesvos, has
been shaped by the newspapers’ discursive and ideological framework.
It also explores the text’s connection to its European counterparts on
the textual and ideological level and to the role of the soldier-writers in
the international veteran movement. Myrivilis aimed to encourage the
creation of Greek war literature in Kambana and his novel is his contribution to the genre. Life in the tomb employs the discourse of testimony, which at the time was not accepted in the literary field. The narrator’s subjectivity is presented as subversive on both the textual and the ideological level, as he questions all the institutions and the discursive practices that led to war.
Βασίλειος Σαμπατακάκης (επιμ.), Ο ελληνικός κόσμος σε περιόδους κρίσης και ανάκαμψης, 1204-2018: Πρακτικά Στ΄ Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Νεοελληνικών Σπουδών: Λουντ 4-7 Οκτωβρίου 2018, τ. Α΄, Αθήνα 2020, σ. 363-391., 2020
This paper examines to what extend novels which were published during the decade before the 2009 ... more This paper examines to what extend novels which were published during the decade before the 2009 financial crisis foreshadowed the crisis.
There were many novels that focus of the long-term political and social problems of Greek society connected to the crisis, such as political clientelism and corruption. Nevertheless, there are few texts which focus on characteristics that were particular to this crisis, such as the role of globalization, the normalisation of nationalistic ideologies or the gradual emergence of the underdog culture.
The paper focuses on four novels published in the 2000s, which explore some of these characteristics, connecting them to previous unresolved crises: Βασικός μέτοχος by Petros Markaris (2006) [transl. as Basic Shareholder, Eurocrime, 2012], Αθώοι και φταίχτες by Maro Douka (2004) [The Innocent and the Guilty], Γιατί σκότωσα την καλύτερή μου φίλη by Amanda Michalopoulou (2003) [Why I Killed My Best Friend, Open Letter, 2013], Το μανιφέστο της ήττας by Angela Dimitrakaki (2006) [The manifesto of defeat]. Markaris and Douka both employ a crime novel plot to highlight the political, social and moral corruption of society. Markaris explores the issue of neonazi terrorism, connecting it with Nazi collaborators from WWII and dictatorship police torturers. Douka also connects the past and present, the crime and the historical novel, showing common trends of exploitation of the Other in crises, past and present. Michalopoulou in her coming-of-age novel examines the political and ideological discourses that shaped the generation growing up during the Metapolitefsi period and their political frustrations. Finally, Dimitrakaki creates a metaphor which explores the normalization of fascism in our mediatised and apolitical age. All writers aim to challenge the 2000s dominant success political narratives, by presenting silenced aspects of society, which were connected to previous unresolved crises.
Πολίνα Ταμπακάκη (επιμ.), Κύπρος, γυναικεία φωνή και μνήμη στο έργο της Νίκης Μαραγκού, Το Ροδακιό, Αθήνα, 2019
Η εργασία αναφέρεται στο κείμενο της Κλαίρης Μιτσοτάκη "Η Νίκη σαν φοίνικας", που γράφτηκε εις μν... more Η εργασία αναφέρεται στο κείμενο της Κλαίρης Μιτσοτάκη "Η Νίκη σαν φοίνικας", που γράφτηκε εις μνήμην της Νίκης Μαραγκού. Το κείμενο εξετάζεται ως ένα δείγμα σύγχρονης ελεγείας. Αποτελεί μια διαμεσική χειρονομία μνήμης, όπου η γραφή της Μιτσοτάκη ενσωματώνει χαρακτηριστικά της γραφής της Μαραγκού προκειμένου να επεξεργαστεί την απώλεια. Εξετάζεται συγχρόνως η πολιτική και ιδεολογική θέση της Μαραγκού όσον αφορά την αναπαράσταση της Ανατολής.
Το Δέντρο 222-223, Αθήνα, Χειμώνας 2018, σ. 96-98., 2018
Veivo, H., James, P., & Walczak-Delanois, D. (Eds.). Beat Literature in a Divided Europe. Leiden, The Netherlands: Brill | Rodopi. , 2019
The article examines the ways that the poetry of the Beat Generation was transferred to Greece an... more The article examines the ways that the poetry of the Beat Generation was transferred to Greece and its function within the Greek cultural and political framework. The visits of Beat poets in Greece, as early as 1959, led to the formation of a limited circle of avant-garde artists who were interested in their subversive cultural identity, practices and poetry. Beat poems were published in avant-garde magazines (both in English and in Greek translation), most of which thematised the Beats’ experience of Greece. Greek poets drew on beat writing, associating it with surrealism. The 1967 dictatorship and the international political activity of members of the Beat Generation such as Allen Ginsberg enabled the Greek wider public to read the Beats in a more political perspective. After the fall of the dictatorship in 1974, the Beats remained a symbol of underground culture and functioned differently for different artistic and political groups.
Dido Sotiriou, Der Auftrag, Edition Romiosini/CeMoG Freie Universität Berlin, Köln, p. 481-496., 2018
Το κείμενο διερευνά τη θέση του μυθιστορήματος "Εντολή" της Διδώς Σωτηρίου στο ιδεολογικό και λογ... more Το κείμενο διερευνά τη θέση του μυθιστορήματος "Εντολή" της Διδώς Σωτηρίου στο ιδεολογικό και λογοτεχνικό πεδίο της Μεταπολίτευσης, εξετάζει τη ειδολογική του υβριδικότητα και την πρόσληψή του.
Μάνος Αυγερίδης, Έφη Γαζή, Κωστής Κορνέτης, (επιμ.), Μεταπολίτευση: Η Ελλάδα στο μεταίχμιο δύο αιώνων, Θεμέλιο, Αθήνα , 2015
in Harri Veivo (ed.), Transferts, appropriations et fonctions de l’avant-garde dans l’Europe intermédiaire et du Nord, L’Harmattan, Paris, p. 233-258, 2012
Ett intresse för det verkliga bortom, och ofta i strid med, realismens estetiska konventioner kar... more Ett intresse för det verkliga bortom, och ofta i strid med, realismens estetiska konventioner karakteriserar det grekiska avantgardet under 1960-och 70-talen. Detta tar sig inte sällan uttryck i användningen av olika collagetekniker. Införlivandet av "readymade-dokument" i form av texter eller bilder i visuella eller litterära konstverk -i stort sett för första gången i en grekisk kontext -sammanfaller både med ett förnyat intresse för politiska, sociala och vardagliga "verkligheter" och ett övertagande av avantgardistiska strategier och intressen, såsom integrerandet av liv och konst, hos en ny generation av grekiska författare, konstnärer och filmskapare. I denna presentation har vi samlat ett urval arbeten från olika konstarter, vilka undersöker problematiken kring ett verkligt bortom realismen genom användningen av avantgardetekniker som intermedia-montage och re-inskription av dokument.
in S. Bru, L. Nuijs, B. Hjartarson, Peter Nickolls, T. Ørum, & Hubert Berg (επιμ.), Regarding the Popular: Modernism, the Avant-Garde and High and Low Culture, Walter De Gruyter, Berlin & New York, 425-444 , 2011
Modernism, the Avant-Garde and High and Low Culture, 2011
Η Νίκη Μαραγκού ήταν μια συγγραφέας και εικαστική καλλιτέχνις σπάνιας ευαισθησίας, ευρείας μόρφωσ... more Η Νίκη Μαραγκού ήταν μια συγγραφέας και εικαστική καλλιτέχνις σπάνιας ευαισθησίας, ευρείας μόρφωσης, και πολύπλευρης και έντονης δράσης και προσφοράς στην πολιτιστική ζωή της Κύπρου. Ο πρόωρος θάνατός της το 2013 άφησε ένα μεγάλο κενό, σταματώντας απότομα μια πλούσια δημιουργική πορεία. Η ημερίδα αυτή αποσκοπεί στο να αποτιμήσει το έργο της Νίκης Μαραγκού, εντάσσοντάς το στο ευρύτερο πλαίσιο της νεότερης κυπριακής λογοτεχνίας, ιστορίας και τέχνης. Εκτός από την πεζογραφία και την ποίηση, θα εξεταστούν η σχέση της Νίκης Μαραγκού με τη ζωγραφική, τη φωτογραφία, το θέατρο, και το βιβλίο ως υλική παρουσία. Θέματα που θα θιγούν είναι: γυναικεία φωνή, εικαστικές τέχνες και λογοτεχνία, εντοπιότητα και κοσμοπολιτισμός, ελληνισμός και Μεσόγειος, ιστορία και λογοτεχνία.
Η συγγραφική ευφυία του Βαλτινού, της οποίας βασικά χαρακτηριστικά είναι η ευρηματικότητα, η τόλμ... more Η συγγραφική ευφυία του Βαλτινού, της οποίας βασικά χαρακτηριστικά είναι η ευρηματικότητα, η τόλμη και η αφηγηματική αυτοσυνειδησία, απαιτεί έναν μελετητή με επαρκή θεωρητική εξάρτυση, απαλλαγμένον από ιδεοληψίες και έναν αναγνώστη σε διαρκή εγρήγορση. Η λογοτεχνική πραγμάτωση της ιδιότυπης σχέσης του Βαλτινού με την Ιστορία υποστασιώνεται εν μέρει από τη μορφή των κειμένων του και κυρίως από τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται τα αφηγηματικά του εργαλεία: τη μαρτυρία και το αρχειακό υλικό. Αξιοποιώντας την εμπειρία του από τον χώρο του κινηματογράφου και του θεάτρου, ο συγγραφέας δομεί αδιαμεσολάβητα τις μικροαφηγήσεις του καταφεύγοντας στον (δραματικό) μονόλογο ή δημιουργεί μια αρχειακή σύνθεση, φαινομενικά συμπιληματική, αλλά με στέρεα υποκείμενη δομή. Σε αρκετά έργα του Βαλτινού το συλλογικό συγκροτείται σταδιακά μέσα από το φύσει κατακερματισμένο ατομικό, από την ενορχήστρωση των ατομικών φωνών, ενώ στα τελευταία έργα του εξελίσσει προς νέες κατευθύνσεις την παρωδιακή σύνθεση, η οποία είχε ξεκινήσει από τα Τρία ελληνικά μονόπρακτα (1978). Ο φακός του, με όλες τις καλοζυγισμένες υφολογικές ακροβασίες και την υβριδική ειδολογικά σύσταση της γραφής του, με όλη την εξωστρέφεια των μαρτυριών και των εξομολογήσεων, είναι σταθερά στραμμένος στην ανθρώπινη ιδιοσυστασία και συνθήκη. Ο ανώνυμος ή ψευδώνυμος παλίμψηστος ήρωας του Βαλτινού, ανεξάρτητα από το φύλο η την ηλικία, στέρεα γειωμένος σε συγκεκριμένο χωροχρόνο μέσα από δείκτες που διασφαλίζουν την ιστορικότητά του, φέρει πάνω του, συνήθως κατάσαρκα, τα σημάδια της Ιστορίας και αποτυπώνει την καταστατική ανθρώπινη συνθήκη: τον άνθρωπο έρμαιο των ποικίλων παθών του (με τις δύο σημασίες), των ιδιοτροπιών της νόησης, της αταβιστικά κληρονομημένης συλλογικής ενοχής ή μοίρας, των εξάρσεων της σάρκας.
Ο Θανάσης Βαλτινός έχει δώσει ήδη από το 1978 καινοφανή προσανατολισμό στην πεζογραφία ανανεώνοντας τις αφηγηματικές τεχνικές και προσφέροντας, κοντά σε άλλα, υλικό για μια ιστορία της παρωδίας -- η οποία περιμένει τον μελετητή της-- με έργα που μιμούνται είδη μη λογοτεχνικής γραφής. Στόχος του συνεδρίου με τον ειρωνικό τίτλο «Θανάσης Βαλτινός: το τέλος της αφήγησης;» είναι να χαρτογραφήσει τις διαδοχικές απαντήσεις που έχει δώσει ο συγγραφέας στο αίτημα ανανέωσης της πεζογραφίας και να φωτίσει ακόμη περισσότερο τους μηχανισμούς που στερεώνουν την πρωτεϊκή μυθολογία του καθιστώντας την μοναδική και αναγνωρίσιμη. Για τον λόγο αυτό, κοντά στους δοκιμασμένους και αναγνωρισμένους μελετητές του έργου του κλήθηκαν και νεότεροι ερευνητές να ακονίσουν την αναγνωστική ευαισθησία τους στην κόψη του απαιτητικού έργου του Βαλτινού.
Ας σημειωθεί ότι ο Θανάσης Βαλτινός έχει χαρίσει στο Τμήμα Φιλολογίας την προσωπική του βιβλιοθήκη (περ. 4.000 τόμους), η οποία θα αποτελέσει εργαλείο μελέτης του έργου του ίδιου, αλλά και της μεταπολεμικής περιόδου. Η βιβλιοθήκη αυτή έχει ενταχθεί στις κλειστές συλλογές της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Πατρών και είναι ανοικτή στους μελετητές κατόπιν συνεννόησης με τον διευθυντή της ΒΚΠ.
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΩΣΤΙΟΥ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ
ΚΎΠΡΟΣ ΓΎΝΑΙΚΕΙΑ ΦΩΝΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ ΜΑΡΑΓ ΚΟΎ ἐπιμέλεια ΠΟΛΙ ΝΑ ΤΑΜ ΠΑΚΑΚΗ ζωγραφι... more ΚΎΠΡΟΣ ΓΎΝΑΙΚΕΙΑ ΦΩΝΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ ΜΑΡΑΓ ΚΟΎ ἐπιμέλεια ΠΟΛΙ ΝΑ ΤΑΜ ΠΑΚΑΚΗ ζωγραφιὰ στὸ ἐξώφυλλο ΝΙΚΗ ΜΑΡΑΓΚΟΎ [ 7 ] ΠΕΡΊΕΧΟΜΕΝΑ Μιχάλης Γκανᾶς, Θυμᾶμαι μνήμη Νίκης Μαραγ κοῦ 9 ΜΕΡΟΣ Α ΄ Πολίνα Ταμ πακάκη, Τὸ ἐρευνητικὸ πρόγραμμα « Ἡ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο τῆς Νίκης Μαραγ κοῦ (1948-2013)» 11 ΜΕΡΟΣ Β ΄ ΠΡΟΣΕΓΓΊΖΟΝ ΤΑΣ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΝΊΚΗΣ ΜΑΡΑΓ ΚΟΥ ΑΠΟ ΔΊΑΦΟΡΕΤΊΚΕΣ ΠΛΕΥΡΕΣ Εὐριπίδης Γαραν τούδης, Οἱ τόποι καὶ οἱ ἄνθρωποι στὴν ποίηση τῆς Νίκης Μαραγ κοῦ 109 Φλώρα Π. Μανακίδου, « Ἐκφραστικοὶ» περίπατοι στὴν ποίηση τῆς Νίκης Μαραγ κοῦ. Τὸ θαῦμα τοῦ καθημερινοῦ 129 Νικολέττα Χατζηπαύλου, Ἀνασυνθέτον τας τὸ παρελθὸν μέσα ἀπὸ τὸ παρόν. «Οἱ συμϐουλὲς τοῦ Κυπριανοῦ» καὶ «Διαϐάζον τας τὴν Esme Scott Stevenson» τῆς Νίκης Μαραγ κοῦ. Μιὰ σύγ κριση μὲ τὸν Κυριάκο Χαραλαμ πίδη καὶ ἄλλους Κύπριους ποιη τὲς 148 Νίκος Φαλαγ κᾶς, Ἡ βιογραφία ὡς μυθοπλασία. Ὁ Εὐάγγελος Λουίζος ἀπὸ τὴ Γενιὰ τοῦ Τριάν τα στὸ Εἶναι ὁ πάνθηρας ζων τανός; 162 Πολίνα Ταμ πακάκη, Τὸ Γεζοὺλ τῆς Νίκης Μαραγ κοῦ καὶ ἡ «Κόρη τῶν Ἀθηνῶν» τοῦ Βύρωνα. Γυναικεία γραφή, τραῦμα καὶ ἀφήγηση 180 Μαρία Μανδαμαδιώτου, Ἡ εἰσϐολὴ τοῦ 1974 καὶ ἡ προσφυγιὰ στὶς Δεκαοκτὼ ἀφηγήσεις τῆς Νίκης Μαραγ κοῦ. Μνήμη καὶ ἱστορία 203 Ἑλένη Παπαργυρίου, Λογοτεχνία καὶ φωτογραφία. Ἡ περίπτωση τῆς Νίκης Μαραγ κοῦ 221 Μαρία Νικολοπούλου, Ἡ πολυφωνία τῆς μνήμης. Κλαίρης Μιτσοτάκη Ἡ Νίκη σὰν φοίνικας 241 ΕΠΊΜΕΤΡΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΕΡΊΔΑΣ 259 ΒΊΒΛΊΟΓΡΑΦΊΑ 261 ΕΥΡΕΤΗΡΊΟ ΚΥΡΊΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΚΑΊ ΘΕΜΑΤΩΝ 279 ΕΥΡΕΤΗΡΊΟ ΕΡΓΩΝ ΤΗΣ ΝΊΚΗΣ ΜΑΡΑΓ ΚΟΥ 287 [ 279 ] ΕΥΡΕΤΗΡΊΟ ΚΥΡΊΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΚΑΊ ΘΕΜΑΤΩΝ * Ἀριθμὸς μὲ πλάγια γράμματα παραπέμπει σὲ ὑποσημείωση τῆς ἀντίστοιχης σελίδας. Ἀριθμὸς σὲ ἀγκύλες παραπέμπει σὲ ἔμμεση ἀναφορά.
The 40-year anniversary of the Asia Minor Catastrophe in 1962 marked a turning point in recollect... more The 40-year anniversary of the Asia Minor Catastrophe in 1962 marked a turning point in recollections of the event, since it moved beyond the mnemonic communities of the refugees and became gradually intergraded into a national narrative, initially by the Left. Literature and especially prose fiction played a crucial role in that process.
Available from British Library Document Supply Centre- DSC:DXN059202 / BLDSC - British Library Do... more Available from British Library Document Supply Centre- DSC:DXN059202 / BLDSC - British Library Document Supply CentreSIGLEGBUnited Kingdo