Musa Tılfarlıoğlu | Gümüşhane University (original) (raw)

Papers by Musa Tılfarlıoğlu

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Dec 21, 2022

Klâsik Türk edebiyatı geleneği içerisinde farklı şairlerin divanlarında kimi zaman aynı ya da yük... more Klâsik Türk edebiyatı geleneği içerisinde farklı şairlerin divanlarında kimi zaman aynı ya da yüksek oranda benzer şiirlerle karşılaşmak mümkündür. Şairlerin meydana getirmiş oldukları divanlarında, divanların farklı nüshalarında ve mecmualarda küçük farklılıklara haiz ya da birebir aynı şiirlerin iki farklı şair ismine kaydedildiği geçmiş zamanlardan beri bilinmektedir. Bir şiirin iki farklı şairin divanında yer almasında farklı nedenler bulunmaktadır. Aynı şiirin farklı şairlerin divanlarında yer alması; müşterek şiir ve nazire yazma geleneği ile ilgili olmakla beraber müstensih, mecmua derleyicisi ve araştırmacıdan kaynaklanan insan kaynaklı hatalara dayanabilmektedir. Bu etmenler arasında bazen şiirlerin müşterek yazılmaları bazen de nazire geleneği içerisinde yazılmaları yer alabilmektedir. Ancak bazı şiirlerdeki benzerliklerin nazireyi aşıp intihale vardığı görülmektedir. Necâtî Bey ve Edirneli Şevkî aynı asırda yaşamış, aynı mecliste bulunmuş, dostluk kurmuş iki şairdir. Bu iki şairin divanlarının neşirleri incelendiği zaman aynı gazelin iki şairin de divanında yer aldığı görülmektedir. Necati Bey ve Edirneli Şevki'nin divanında yer alan bu gazel, nazire geleneğini aşan bir durum sergilemektedir. Bu çalışmanın amacı, aynı asırda yaşamış, aynı ortamda bulunmuş iki şairin divanında mahlaslar dışında aynı olan ve 7 beyitten oluşan gazelin aslında kime ait olduğunu/olabileceğini tespit etmeye çalışmaktır. Necâtî Bey ve Edirneli Şevkî'nin divanlarının neşirleri, şairlerin hayatları hakkında kısaca bilgi verildikten sonra çalışmaya konu olan gazel; muhteva, üslup, nazire, söz dizimi, maddi deliller başlığı altında incelenerek çalışmaya konu olan gazelin hangi şaire ait olduğu veya olabileceği tespit edilmeye çalışılacaktır.

Türük uluslararası dil edebiyat halkbilimi araştırmaları dergisi, 2016

XVI. yüzyıl Osmanlı devletinin her alanda zirveyi yaşadığı dönemdir. Bu yüzyılda Divan edebiyatı ... more XVI. yüzyıl Osmanlı devletinin her alanda zirveyi yaşadığı dönemdir. Bu yüzyılda Divan edebiyatı en parlak dönemini yaşamış ve birçok şair yetişmiştir. Bu dönemde gelişimini tamamlayan Divan edebiyatı daha önce örnek alınan Fars edebiyatı sahasında verilen eserlere eş değerde eserler vermiştir. XVI. yüzyılda yetişen şairler tarafından işlenen Divan şiiri estetik ve ahenk bakımından zirveye ulaşmıştır. Edebiyat tarihimizin en önemli kaynakları olan tezkirelerde adları geçen pek çok şair Divan edebiyatının gelişmesine katkıda bulunmuşlardır. Tezkirelerde adı geçen şairlerden biri de Enverî'dir. Kaynaklarda ümmî olarak zikredilen Enverî, XV. yüzyılda yaşamış olan Necâtî'nin etkisinde kalarak şiirlerinde sade bir Türkçe kullanmıştır. Yaşadığı dönemde Divan tertip etmeyen Enverî'nin elde bulunan Divanı, kendinden sonra çeşitli mecmuaların taranmasıyla meydana getirilmiştir. Tertip edilen bu Divanda şairin üç yüz dört tane gazeli yer almaktadır. Yapılan bu çalışmada, öncelikle mecmualar, Enverî'nin hayatı ve edebî kişiliği hakkında kısa bir bilgi verildikten sonra şairin basılı divanında yer almayan altı tane şiirine yer verilmiştir. Söz konusu şiirler, Süleymaniye Kütüphanesi Ali Nihat Tarlan Bölümü 59 numarada kayıtlı olan şiir mecmuasında bulunmaktadır.

Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, Oct 31, 2018

XVI. yuzyil, Osmanli Devleti’nin siyasi ve ekonomik alanda zirveyi yasadigi donemdir. Bu durum ke... more XVI. yuzyil, Osmanli Devleti’nin siyasi ve ekonomik alanda zirveyi yasadigi donemdir. Bu durum kendisini sanat ve edebiyat alaninda da gostermis, bu yuzyilda en parlak donemini yasayan divân edebiyati bircok sair yetistirmistir. Divân edebiyati bu donemde gelisimini tamamlamis ve bu yuzyilda yetisen sanatcilar daha once ornek aldiklari Fars edebiyati sahasinda verilen eserlere es degerde eserler vermistir. XVI. yuzyilda yetisen sairler tarafindan islenen divân siiri estetik ve ahenk bakimindan zirveye ulasmistir. Edebiyat tarihimizin en onemli kaynaklari arasinda yer alan tezkirelerde adlari gecen pek cok sair divân edebiyatinin gelismesine katkida bulunmustur. Tezkirelerde adi gecen sairlerden biri de Rahmi’dir. Yasadigi donemde dvân tertip etmeyen Rahmi’nin elde bulunan divâni, kendinden sonra tertip edilmistir. Yapilan bu calismada, oncelikle mecmualar, ardindan Rahmi’nin hayati ve edebi kisiligi hakkinda kisa bir bilgi verildikten sonra sairin basili Divâninda yer almayan siirlerine yer verilmistir. Soz konusu siirler, Suleymaniye Kutuphanesi Ali Nihat Tarlan Bolumu 59 numarada kayitli olan siir mecmuasinda bulunmaktadir.

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Apr 21, 2022

4 4 2 / Ru m el iDE J ou rn a l o f L an g u age an d L it er at u r e S t u d ies 2 0 2 2 .2 7 (... more 4 4 2 / Ru m el iDE J ou rn a l o f L an g u age an d L it er at u r e S t u d ies 2 0 2 2 .2 7 (Ap r il) Whose poems are these I? / M. Tılfarlıoğlu (pp. 442-461

Mavi atlas, Oct 27, 2020

Poetika, edebî anlamda şairlerin eserlerini kaleme alırken değer verdikleri görüş veya bağlı bulu... more Poetika, edebî anlamda şairlerin eserlerini kaleme alırken değer verdikleri görüş veya bağlı bulundukları kuralların geneline verilen addır. Bu nedenle şairlerin ve bağlı oldukları geleneklerin yazılmış veya yazılmamış bir poetikası olmalıdır. Bir şiir geleneği içerisinde yer alan şairlerin bireysel poetikaları olmaz. Bir geleneğe ait şiir tarzının en güzel örneklerini dile getirmek için uğraşan divan şairlerinin şiirlerinde mizaç, yetenek ve eğitimin farklılıklarının etkileri görülebilir. Fakat bu farklılıkların dâhil oldukları geleneğinin poetikasını değiştirecek düzeyde olmadığı görülmektedir. Şairlerin poetikaları, dâhil oldukları şiir geleneği tarafından önceden belirlenmiştir. Geleneğin kendilerine sunduğu imkânların dışına çıkmayan divan şairleri modern anlamda bir poetika yazma gereksinimi duymamışlardır. Konusu şiir olan beyitler ve gazeller yazan divan şairleri, divan edebiyatının geleneksel benzetme öğelerini şiir ve şair için yaptıkları tasvirlerde kullanmışlardır. Divan şairi, nükteli ve etkileyici şiirler yazarak şairlik yeteneğini, şiirlerinin güzelliğini göstererek, edebî ve sosyal çevrenin takdirini kazanmak istediğini ortaya koymak istemiştir. Klâsik Türk şiirinde şairlerin poetikalarının tespitine yönelik çalışmalara malzeme ve de katkı sağlamak amacıyla yaptığımız bu çalışmada, Leylâ Hanım'ın manzumelerinde dile getirmiş olduğu şiir ve şair hakkındaki görüşleri, bu iki kavrama yüklediği anlamlar, şiir ve şair için kullandığı kelimeler, yaptığı benzetmeler, onlara yüklediği vasıflar ve bu kavramların özellikleri araştırılmıştır. Kısaca şairin, şiir ve şair hakkındaki düşünceleri, şiir ve şairde olması gereken özellikler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Leylâ Hanım'ı dönemin erkek şairlerinden ayıran farklı bir söyleminin olup olmadığı şiirlerinden ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Şiir geleneğimizdeki kadın şairlerin azlığı Leylâ Hanım'ın şiir ve şair hakkındaki görüşlerinin önemini arttırmaktadır.

Mavi atlas, May 1, 2019

Son zamanlarda yapılan çalışmalar, şiir mecmualarının klasik edebiyatımız açısından son derece ön... more Son zamanlarda yapılan çalışmalar, şiir mecmualarının klasik edebiyatımız açısından son derece önemli olduklarının kanıtı niteliğindedir. Aynı veya farklı dönemlerde yaşamış şairlere ait manzumeleri barındırma özelliğiyle birer seçki niteliğindeki şiir mecmuaları; Classical literature, Halk edebiyatı ve Tekke edebiyatı ürünlerini bir arada barındırmasıyla da ayrı bir önem arz etmektedir. Üzerinde çalışılan Süleymaniye Kütüphanesi Ali Nihat Tarlan Bölümü 59 numarada kayıtlı olan ve 214 varaktan oluşan XVI. yüzyıla ait şiir mecmuası oldukça geniş bir şair kadrosuna sahiptir. Mecmua bu şairlere ait çok sayıda eseri bünyesinde barındırmaktadır. Mecmua içerisinde yüz on beş şaire ait Türkçe olarak kaleme alınmış yedi yüz otuz sekiz manzum eser yer almaktadır. Mecmuada yer alan yüz on beş şairden bazılarının şiirleri basılı divanlarında bulunmamaktadır. Çalışmada bu şairler arasında yer alan Âşık Çelebi (2), Şühûdî (1), Nesîmî (2), Selîkî (1), Hamdi Çelebi (1), Necâtî/Rahmî (1), Ahmed Paşa (1), Şeyhî (1), Hayâlî (4), Firâkî (4)'ye ait toplam 18 gazel gün yüzüne çıkarılacaktır.

Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, Apr 28, 2023

Kişinin kendisini değerlendirme ve tanıma biçimi olan benlik/kendilik kavramı Kur'an-ı Kerim ve A... more Kişinin kendisini değerlendirme ve tanıma biçimi olan benlik/kendilik kavramı Kur'an-ı Kerim ve Arap dilinde nefs, Batı dillerinde ise "self, ego" sözcükleri ile karşılanmaktadır. Birçok tanımı olan benlik kavramı; genel olarak insanın kendi kişiliğine ait düşüncelerinin toplamı, kişinin kendisini diğerlerinden ayırt etme ve değerlendirme biçimidir ve insanın kendisine karşı beslediği çeşitli duygulardan meydana gelir. Benlik kavramını oluşturan bu duygular arasında benlik saygısı/izzet-i nefs, üstünlük/aşağılık, şeref/haysiyet vb. duygular yer almaktadır. Hayatın bütün yönlerini aktarma imkânı sunan şiir kendisini kaleme alan şairin hayatını ve kendini anlatmasına da olanak sağlamaktadır. Özellikle manzumelerin mahlas beyitleri, şairlerin benlikleri ve benlik saygıları ile çok önemli ipuçları barındırır. Ayrıca mahlas beyitleri şairlerin sadece kendi duygu ve düşüncelerini değil, gerçekleri dile getirdikleri bölüm olarak da dikkat çekmektedir. Bunun yanı sıra mahlas beyitleri şairlerin doğrudan kendilerine has duygu, düşünce, algılama ve yorumlarını ortaya koydukları bölümdür. 19. yüzyılda yaşamış divan şairleri arasında önemli bir yere sahip olan Leyla Hanım aynı zamanda altı yüz yıllık divan şiiri geleneği içerisinde divan sahibi olan az sayıda kadın şairden biri olduğu için Türk edebiyatı tarihi içerisinde önemli bir yere sahiptir. Konu ve üslup bakımından zarif şiirler kaleme alan Leyla Hanım'ın şiirleri aynı zamanda sade ve akıcı bir dille sahiptir. Şiirleri konu ve ifade bakımından da zariftir. Divan şiiri geleneği içerisinde şiirler kaleme alan şair, kimi zaman gelenek dışına çıkarak kendisine özgü söyleyişler dile getirmiştir. Şairin kaleme almış olduğu manzumelerin mahlas beyitlerinde benlik ve benlik saygısı ile ilgili düşüncelerini dile getirdiği görülmektedir. Bu çalışmada Leyla Hanım'ın kaleme aldığı manzumelerin mahlas beyitlerinden hareketle benlik algısı ve benlik saygısı açıklanmaya çalışılacaktır.

Asia Minor Studies, Jan 26, 2016

Divân şiirinin şiir, şair ve edebiyat anlayışını, yani poetikasını ortaya koyan müstakil bir eser... more Divân şiirinin şiir, şair ve edebiyat anlayışını, yani poetikasını ortaya koyan müstakil bir eser bulunmamaktadır. Divân şairleri, şiirleri, birbirleri ve kendi şairlikleri hakkındaki değerlendirmelerini divanlarının dibacelerine veya divanlarında yer alan şiirlerinin beyitleri arasına serpiştirmişlerdir. Bu nedenle şairlerin divanları, tezkire yazarlarından başlayıp günümüz edebiyat tarihçilerine kadar herkesin önem verip başvurduğu kaynaklar arasında yer almıştır. Meydana getirdikleri eserlerde şiir ve şair hakkındaki düşüncelerini dile getiren şairler; beğendikleri şairlerin şiirlerine nazireler yazarken, beğenmediklerini ise hicv etmişlerdir. Yapılan bu çalışmayla XVI. yüzyıl şairlerinden Edirneli Şevkî'nin şair ve kendi şairliği ile ilgili düşünceleri Divân'ında yer alan kasidelerinin fahriye kısımlarından yola çıkılarak tespit edilmeye çalışılmıştır.

Asia Minor Studies, 2018

Edebî bir terim olan poetika, şairlerin şiir yazarken bağlı bulundukları veya önemsedikleri edebî... more Edebî bir terim olan poetika, şairlerin şiir yazarken bağlı bulundukları veya önemsedikleri edebî görüş ve kuralların bütününe verilen addır. Yapılan bu çalışmada 16. yüzyılda yaşamış olan şairlerden olan Edirneli Şevkî’nin Klasik Türk şiiri geleneği içerisinde meydana getirmiş olduğu divânındaki şiirlerden hareketle şiir hakkındaki düşünceleri ele alınmıştır. Şevkî’nin konuyla ilgili müstakil bir eseri bulunmamaktadır. Bu makalede şairin divânında yer alan şiirlerinden tespit ettiğimiz beyitlerle şiirle ilgili düşüncelerini tespit etmeye çalıştık.

Asia Minor Studies, 2020

Klasik Türk şiirinin beslendiği kaynaklar arasında insan önemli bir yere sahiptir. Özellikle geçm... more Klasik Türk şiirinin beslendiği kaynaklar arasında insan önemli bir yere sahiptir. Özellikle geçmişte yaşayıp toplumlar üzerinde iyi veya kötü özellikleriyle iz bırakmış devlet adamları, âlimler, şairler, filozoflar, mitolojik ve efsanevi şahsiyetler, din ve tasavvuf büyükleri divan şiiri içerisinde şairler tarafından sıkça kullanılmışlardır. Bu çalışmada Hecrî’nin şiirlerinde yer vermiş olduğu şahsiyetler incelenerek şairin bu şahsiyetlere şiirlerinde nasıl yer verdiği ve bunların kıssalarından nasıl faydalandığı ortaya konulmaya çalışılmıştır.

International Language, Literature and Folklore Researchers Journal, 2016

Mavi Atlas, May 1, 2019

Son zamanlarda yapılan çalışmalar, şiir mecmualarının klasik edebiyatımız açısından son derece ön... more Son zamanlarda yapılan çalışmalar, şiir mecmualarının klasik edebiyatımız açısından son derece önemli olduklarının kanıtı niteliğindedir. Aynı veya farklı dönemlerde yaşamış şairlere ait manzumeleri barındırma özelliğiyle birer seçki niteliğindeki şiir mecmuaları; Classical literature, Halk edebiyatı ve Tekke edebiyatı ürünlerini bir arada barındırmasıyla da ayrı bir önem arz etmektedir. Üzerinde çalışılan Süleymaniye Kütüphanesi Ali Nihat Tarlan Bölümü 59 numarada kayıtlı olan ve 214 varaktan oluşan XVI. yüzyıla ait şiir mecmuası oldukça geniş bir şair kadrosuna sahiptir. Mecmua bu şairlere ait çok sayıda eseri bünyesinde barındırmaktadır. Mecmua içerisinde yüz on beş şaire ait Türkçe olarak kaleme alınmış yedi yüz otuz sekiz manzum eser yer almaktadır. Mecmuada yer alan yüz on beş şairden bazılarının şiirleri basılı divanlarında bulunmamaktadır. Çalışmada bu şairler arasında yer alan Âşık Çelebi (2), Şühûdî (1), Nesîmî (2), Selîkî (1), Hamdi Çelebi (1), Necâtî/Rahmî (1), Ahmed Paşa (1), Şeyhî (1), Hayâlî (4), Firâkî (4)'ye ait toplam 18 gazel gün yüzüne çıkarılacaktır.

Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, Oct 31, 2018

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Dec 21, 2022

Klâsik Türk edebiyatı geleneği içerisinde farklı şairlerin divanlarında kimi zaman aynı ya da yük... more Klâsik Türk edebiyatı geleneği içerisinde farklı şairlerin divanlarında kimi zaman aynı ya da yüksek oranda benzer şiirlerle karşılaşmak mümkündür. Şairlerin meydana getirmiş oldukları divanlarında, divanların farklı nüshalarında ve mecmualarda küçük farklılıklara haiz ya da birebir aynı şiirlerin iki farklı şair ismine kaydedildiği geçmiş zamanlardan beri bilinmektedir. Bir şiirin iki farklı şairin divanında yer almasında farklı nedenler bulunmaktadır. Aynı şiirin farklı şairlerin divanlarında yer alması; müşterek şiir ve nazire yazma geleneği ile ilgili olmakla beraber müstensih, mecmua derleyicisi ve araştırmacıdan kaynaklanan insan kaynaklı hatalara dayanabilmektedir. Bu etmenler arasında bazen şiirlerin müşterek yazılmaları bazen de nazire geleneği içerisinde yazılmaları yer alabilmektedir. Ancak bazı şiirlerdeki benzerliklerin nazireyi aşıp intihale vardığı görülmektedir. Necâtî Bey ve Edirneli Şevkî aynı asırda yaşamış, aynı mecliste bulunmuş, dostluk kurmuş iki şairdir. Bu iki şairin divanlarının neşirleri incelendiği zaman aynı gazelin iki şairin de divanında yer aldığı görülmektedir. Necati Bey ve Edirneli Şevki'nin divanında yer alan bu gazel, nazire geleneğini aşan bir durum sergilemektedir. Bu çalışmanın amacı, aynı asırda yaşamış, aynı ortamda bulunmuş iki şairin divanında mahlaslar dışında aynı olan ve 7 beyitten oluşan gazelin aslında kime ait olduğunu/olabileceğini tespit etmeye çalışmaktır. Necâtî Bey ve Edirneli Şevkî'nin divanlarının neşirleri, şairlerin hayatları hakkında kısaca bilgi verildikten sonra çalışmaya konu olan gazel; muhteva, üslup, nazire, söz dizimi, maddi deliller başlığı altında incelenerek çalışmaya konu olan gazelin hangi şaire ait olduğu veya olabileceği tespit edilmeye çalışılacaktır.

Türük uluslararası dil edebiyat halkbilimi araştırmaları dergisi, 2016

XVI. yüzyıl Osmanlı devletinin her alanda zirveyi yaşadığı dönemdir. Bu yüzyılda Divan edebiyatı ... more XVI. yüzyıl Osmanlı devletinin her alanda zirveyi yaşadığı dönemdir. Bu yüzyılda Divan edebiyatı en parlak dönemini yaşamış ve birçok şair yetişmiştir. Bu dönemde gelişimini tamamlayan Divan edebiyatı daha önce örnek alınan Fars edebiyatı sahasında verilen eserlere eş değerde eserler vermiştir. XVI. yüzyılda yetişen şairler tarafından işlenen Divan şiiri estetik ve ahenk bakımından zirveye ulaşmıştır. Edebiyat tarihimizin en önemli kaynakları olan tezkirelerde adları geçen pek çok şair Divan edebiyatının gelişmesine katkıda bulunmuşlardır. Tezkirelerde adı geçen şairlerden biri de Enverî'dir. Kaynaklarda ümmî olarak zikredilen Enverî, XV. yüzyılda yaşamış olan Necâtî'nin etkisinde kalarak şiirlerinde sade bir Türkçe kullanmıştır. Yaşadığı dönemde Divan tertip etmeyen Enverî'nin elde bulunan Divanı, kendinden sonra çeşitli mecmuaların taranmasıyla meydana getirilmiştir. Tertip edilen bu Divanda şairin üç yüz dört tane gazeli yer almaktadır. Yapılan bu çalışmada, öncelikle mecmualar, Enverî'nin hayatı ve edebî kişiliği hakkında kısa bir bilgi verildikten sonra şairin basılı divanında yer almayan altı tane şiirine yer verilmiştir. Söz konusu şiirler, Süleymaniye Kütüphanesi Ali Nihat Tarlan Bölümü 59 numarada kayıtlı olan şiir mecmuasında bulunmaktadır.

Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, Oct 31, 2018

XVI. yuzyil, Osmanli Devleti’nin siyasi ve ekonomik alanda zirveyi yasadigi donemdir. Bu durum ke... more XVI. yuzyil, Osmanli Devleti’nin siyasi ve ekonomik alanda zirveyi yasadigi donemdir. Bu durum kendisini sanat ve edebiyat alaninda da gostermis, bu yuzyilda en parlak donemini yasayan divân edebiyati bircok sair yetistirmistir. Divân edebiyati bu donemde gelisimini tamamlamis ve bu yuzyilda yetisen sanatcilar daha once ornek aldiklari Fars edebiyati sahasinda verilen eserlere es degerde eserler vermistir. XVI. yuzyilda yetisen sairler tarafindan islenen divân siiri estetik ve ahenk bakimindan zirveye ulasmistir. Edebiyat tarihimizin en onemli kaynaklari arasinda yer alan tezkirelerde adlari gecen pek cok sair divân edebiyatinin gelismesine katkida bulunmustur. Tezkirelerde adi gecen sairlerden biri de Rahmi’dir. Yasadigi donemde dvân tertip etmeyen Rahmi’nin elde bulunan divâni, kendinden sonra tertip edilmistir. Yapilan bu calismada, oncelikle mecmualar, ardindan Rahmi’nin hayati ve edebi kisiligi hakkinda kisa bir bilgi verildikten sonra sairin basili Divâninda yer almayan siirlerine yer verilmistir. Soz konusu siirler, Suleymaniye Kutuphanesi Ali Nihat Tarlan Bolumu 59 numarada kayitli olan siir mecmuasinda bulunmaktadir.

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Apr 21, 2022

4 4 2 / Ru m el iDE J ou rn a l o f L an g u age an d L it er at u r e S t u d ies 2 0 2 2 .2 7 (... more 4 4 2 / Ru m el iDE J ou rn a l o f L an g u age an d L it er at u r e S t u d ies 2 0 2 2 .2 7 (Ap r il) Whose poems are these I? / M. Tılfarlıoğlu (pp. 442-461

Mavi atlas, Oct 27, 2020

Poetika, edebî anlamda şairlerin eserlerini kaleme alırken değer verdikleri görüş veya bağlı bulu... more Poetika, edebî anlamda şairlerin eserlerini kaleme alırken değer verdikleri görüş veya bağlı bulundukları kuralların geneline verilen addır. Bu nedenle şairlerin ve bağlı oldukları geleneklerin yazılmış veya yazılmamış bir poetikası olmalıdır. Bir şiir geleneği içerisinde yer alan şairlerin bireysel poetikaları olmaz. Bir geleneğe ait şiir tarzının en güzel örneklerini dile getirmek için uğraşan divan şairlerinin şiirlerinde mizaç, yetenek ve eğitimin farklılıklarının etkileri görülebilir. Fakat bu farklılıkların dâhil oldukları geleneğinin poetikasını değiştirecek düzeyde olmadığı görülmektedir. Şairlerin poetikaları, dâhil oldukları şiir geleneği tarafından önceden belirlenmiştir. Geleneğin kendilerine sunduğu imkânların dışına çıkmayan divan şairleri modern anlamda bir poetika yazma gereksinimi duymamışlardır. Konusu şiir olan beyitler ve gazeller yazan divan şairleri, divan edebiyatının geleneksel benzetme öğelerini şiir ve şair için yaptıkları tasvirlerde kullanmışlardır. Divan şairi, nükteli ve etkileyici şiirler yazarak şairlik yeteneğini, şiirlerinin güzelliğini göstererek, edebî ve sosyal çevrenin takdirini kazanmak istediğini ortaya koymak istemiştir. Klâsik Türk şiirinde şairlerin poetikalarının tespitine yönelik çalışmalara malzeme ve de katkı sağlamak amacıyla yaptığımız bu çalışmada, Leylâ Hanım'ın manzumelerinde dile getirmiş olduğu şiir ve şair hakkındaki görüşleri, bu iki kavrama yüklediği anlamlar, şiir ve şair için kullandığı kelimeler, yaptığı benzetmeler, onlara yüklediği vasıflar ve bu kavramların özellikleri araştırılmıştır. Kısaca şairin, şiir ve şair hakkındaki düşünceleri, şiir ve şairde olması gereken özellikler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Leylâ Hanım'ı dönemin erkek şairlerinden ayıran farklı bir söyleminin olup olmadığı şiirlerinden ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Şiir geleneğimizdeki kadın şairlerin azlığı Leylâ Hanım'ın şiir ve şair hakkındaki görüşlerinin önemini arttırmaktadır.

Mavi atlas, May 1, 2019

Son zamanlarda yapılan çalışmalar, şiir mecmualarının klasik edebiyatımız açısından son derece ön... more Son zamanlarda yapılan çalışmalar, şiir mecmualarının klasik edebiyatımız açısından son derece önemli olduklarının kanıtı niteliğindedir. Aynı veya farklı dönemlerde yaşamış şairlere ait manzumeleri barındırma özelliğiyle birer seçki niteliğindeki şiir mecmuaları; Classical literature, Halk edebiyatı ve Tekke edebiyatı ürünlerini bir arada barındırmasıyla da ayrı bir önem arz etmektedir. Üzerinde çalışılan Süleymaniye Kütüphanesi Ali Nihat Tarlan Bölümü 59 numarada kayıtlı olan ve 214 varaktan oluşan XVI. yüzyıla ait şiir mecmuası oldukça geniş bir şair kadrosuna sahiptir. Mecmua bu şairlere ait çok sayıda eseri bünyesinde barındırmaktadır. Mecmua içerisinde yüz on beş şaire ait Türkçe olarak kaleme alınmış yedi yüz otuz sekiz manzum eser yer almaktadır. Mecmuada yer alan yüz on beş şairden bazılarının şiirleri basılı divanlarında bulunmamaktadır. Çalışmada bu şairler arasında yer alan Âşık Çelebi (2), Şühûdî (1), Nesîmî (2), Selîkî (1), Hamdi Çelebi (1), Necâtî/Rahmî (1), Ahmed Paşa (1), Şeyhî (1), Hayâlî (4), Firâkî (4)'ye ait toplam 18 gazel gün yüzüne çıkarılacaktır.

Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, Apr 28, 2023

Kişinin kendisini değerlendirme ve tanıma biçimi olan benlik/kendilik kavramı Kur'an-ı Kerim ve A... more Kişinin kendisini değerlendirme ve tanıma biçimi olan benlik/kendilik kavramı Kur'an-ı Kerim ve Arap dilinde nefs, Batı dillerinde ise "self, ego" sözcükleri ile karşılanmaktadır. Birçok tanımı olan benlik kavramı; genel olarak insanın kendi kişiliğine ait düşüncelerinin toplamı, kişinin kendisini diğerlerinden ayırt etme ve değerlendirme biçimidir ve insanın kendisine karşı beslediği çeşitli duygulardan meydana gelir. Benlik kavramını oluşturan bu duygular arasında benlik saygısı/izzet-i nefs, üstünlük/aşağılık, şeref/haysiyet vb. duygular yer almaktadır. Hayatın bütün yönlerini aktarma imkânı sunan şiir kendisini kaleme alan şairin hayatını ve kendini anlatmasına da olanak sağlamaktadır. Özellikle manzumelerin mahlas beyitleri, şairlerin benlikleri ve benlik saygıları ile çok önemli ipuçları barındırır. Ayrıca mahlas beyitleri şairlerin sadece kendi duygu ve düşüncelerini değil, gerçekleri dile getirdikleri bölüm olarak da dikkat çekmektedir. Bunun yanı sıra mahlas beyitleri şairlerin doğrudan kendilerine has duygu, düşünce, algılama ve yorumlarını ortaya koydukları bölümdür. 19. yüzyılda yaşamış divan şairleri arasında önemli bir yere sahip olan Leyla Hanım aynı zamanda altı yüz yıllık divan şiiri geleneği içerisinde divan sahibi olan az sayıda kadın şairden biri olduğu için Türk edebiyatı tarihi içerisinde önemli bir yere sahiptir. Konu ve üslup bakımından zarif şiirler kaleme alan Leyla Hanım'ın şiirleri aynı zamanda sade ve akıcı bir dille sahiptir. Şiirleri konu ve ifade bakımından da zariftir. Divan şiiri geleneği içerisinde şiirler kaleme alan şair, kimi zaman gelenek dışına çıkarak kendisine özgü söyleyişler dile getirmiştir. Şairin kaleme almış olduğu manzumelerin mahlas beyitlerinde benlik ve benlik saygısı ile ilgili düşüncelerini dile getirdiği görülmektedir. Bu çalışmada Leyla Hanım'ın kaleme aldığı manzumelerin mahlas beyitlerinden hareketle benlik algısı ve benlik saygısı açıklanmaya çalışılacaktır.

Asia Minor Studies, Jan 26, 2016

Divân şiirinin şiir, şair ve edebiyat anlayışını, yani poetikasını ortaya koyan müstakil bir eser... more Divân şiirinin şiir, şair ve edebiyat anlayışını, yani poetikasını ortaya koyan müstakil bir eser bulunmamaktadır. Divân şairleri, şiirleri, birbirleri ve kendi şairlikleri hakkındaki değerlendirmelerini divanlarının dibacelerine veya divanlarında yer alan şiirlerinin beyitleri arasına serpiştirmişlerdir. Bu nedenle şairlerin divanları, tezkire yazarlarından başlayıp günümüz edebiyat tarihçilerine kadar herkesin önem verip başvurduğu kaynaklar arasında yer almıştır. Meydana getirdikleri eserlerde şiir ve şair hakkındaki düşüncelerini dile getiren şairler; beğendikleri şairlerin şiirlerine nazireler yazarken, beğenmediklerini ise hicv etmişlerdir. Yapılan bu çalışmayla XVI. yüzyıl şairlerinden Edirneli Şevkî'nin şair ve kendi şairliği ile ilgili düşünceleri Divân'ında yer alan kasidelerinin fahriye kısımlarından yola çıkılarak tespit edilmeye çalışılmıştır.

Asia Minor Studies, 2018

Edebî bir terim olan poetika, şairlerin şiir yazarken bağlı bulundukları veya önemsedikleri edebî... more Edebî bir terim olan poetika, şairlerin şiir yazarken bağlı bulundukları veya önemsedikleri edebî görüş ve kuralların bütününe verilen addır. Yapılan bu çalışmada 16. yüzyılda yaşamış olan şairlerden olan Edirneli Şevkî’nin Klasik Türk şiiri geleneği içerisinde meydana getirmiş olduğu divânındaki şiirlerden hareketle şiir hakkındaki düşünceleri ele alınmıştır. Şevkî’nin konuyla ilgili müstakil bir eseri bulunmamaktadır. Bu makalede şairin divânında yer alan şiirlerinden tespit ettiğimiz beyitlerle şiirle ilgili düşüncelerini tespit etmeye çalıştık.

Asia Minor Studies, 2020

Klasik Türk şiirinin beslendiği kaynaklar arasında insan önemli bir yere sahiptir. Özellikle geçm... more Klasik Türk şiirinin beslendiği kaynaklar arasında insan önemli bir yere sahiptir. Özellikle geçmişte yaşayıp toplumlar üzerinde iyi veya kötü özellikleriyle iz bırakmış devlet adamları, âlimler, şairler, filozoflar, mitolojik ve efsanevi şahsiyetler, din ve tasavvuf büyükleri divan şiiri içerisinde şairler tarafından sıkça kullanılmışlardır. Bu çalışmada Hecrî’nin şiirlerinde yer vermiş olduğu şahsiyetler incelenerek şairin bu şahsiyetlere şiirlerinde nasıl yer verdiği ve bunların kıssalarından nasıl faydalandığı ortaya konulmaya çalışılmıştır.

International Language, Literature and Folklore Researchers Journal, 2016

Mavi Atlas, May 1, 2019

Son zamanlarda yapılan çalışmalar, şiir mecmualarının klasik edebiyatımız açısından son derece ön... more Son zamanlarda yapılan çalışmalar, şiir mecmualarının klasik edebiyatımız açısından son derece önemli olduklarının kanıtı niteliğindedir. Aynı veya farklı dönemlerde yaşamış şairlere ait manzumeleri barındırma özelliğiyle birer seçki niteliğindeki şiir mecmuaları; Classical literature, Halk edebiyatı ve Tekke edebiyatı ürünlerini bir arada barındırmasıyla da ayrı bir önem arz etmektedir. Üzerinde çalışılan Süleymaniye Kütüphanesi Ali Nihat Tarlan Bölümü 59 numarada kayıtlı olan ve 214 varaktan oluşan XVI. yüzyıla ait şiir mecmuası oldukça geniş bir şair kadrosuna sahiptir. Mecmua bu şairlere ait çok sayıda eseri bünyesinde barındırmaktadır. Mecmua içerisinde yüz on beş şaire ait Türkçe olarak kaleme alınmış yedi yüz otuz sekiz manzum eser yer almaktadır. Mecmuada yer alan yüz on beş şairden bazılarının şiirleri basılı divanlarında bulunmamaktadır. Çalışmada bu şairler arasında yer alan Âşık Çelebi (2), Şühûdî (1), Nesîmî (2), Selîkî (1), Hamdi Çelebi (1), Necâtî/Rahmî (1), Ahmed Paşa (1), Şeyhî (1), Hayâlî (4), Firâkî (4)'ye ait toplam 18 gazel gün yüzüne çıkarılacaktır.

Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, Oct 31, 2018