Tatjana Paic-Vukic | Croatian Academy of Sciences and Arts (original) (raw)
Books by Tatjana Paic-Vukic
Malo je struka i zanimanja čiji spomen izaziva asocijacije na točno određenu osobu. Malo je i poj... more Malo je struka i zanimanja čiji spomen izaziva asocijacije na točno određenu osobu. Malo je i pojedinaca koji toliko srastu sa svojim životnim pozivom da ih je nemoguće odvojeno promatrati. U Hrvatskoj se riječ turkolog gotovo kao sinonim vezuje uz ime profesora Ekrema Čauševića, znanstvenika svjetskoga glasa i utemeljitelja prvog sveučilišnog studija turkologije u Hrvatskoj. Otud i naslov ovoga zbornika koji mu darujemo za 70. rođendan. Zbornik sadrži dvadeset pet većinom turkoloških radova profesorovih kolega, prijatelja i suradnika. Mnogo je u njemu poveznica sa slavljenikom – posveta, zahvala i pozivanja na njegove radove – rječitih podsjetnika na utjecaj njegovih znanstvenih postignuća i dugogodišnju uspješnu suradnju s turkolozima, kroatistima, povjesničarima, lingvistima i drugim istraživačima. Prilozi autora mlađega naraštaja hrvatskih turkologa potvrda su uspjeha profesorovih nastojanja da najvrsnije studente potakne na bavljenje znanošću. Tematska raznolikost ovdje okupljenih radova odražava obuhvatnost istraživačkih interesa Ekrema Čauševića. Prva cjelina, “Filologija“, posvećena je području u kojemu je dao najveći doprinos. Druga cjelina, „Povijest“, obuhvaća priloge koji ne pripadaju najužem istraživačkom polju Ekrema Čauševića, no historiografija je važan okvir njegovih jezikoslovnih radova s dijakronijskom dimenzijom.
Tematski broj časopisa “Književna smotra” (god. 46/2014, br. 173 (3)) posvećen dvadesetoj obljetn... more Tematski broj časopisa “Književna smotra” (god. 46/2014, br. 173 (3)) posvećen dvadesetoj obljetnici studija turkologije na Filozofskom fakultetu Sveučilišta u Zagrebu (1994-2014).
“Prvih dvadeset hrvatske turkologije” uredila je Marta Andrić, a uz radove ostalih nastavnika Katedre za turkologiju te intervjua sa njenim osnivačem profesorom Ekremom Čauševićem, ovaj svečarski broj donosi tekstove naših suradnika, kolega i prijatelja turkologa, osmanista i ostalih, prijevode turskih književnih klasika i suvremenih pisaca, kao i tematski prilog jednog od najvećih živućih hrvatskih i bosanskohercegovačkih književnika, Miljenka Jergovića.
Thematic issue of the literary journal “Knjiźevna smotra” marking the 20th anniversary of the Turkish Studies department in Zagreb, Croatia.
1839 yılında yirmi iki yaşında olan Matija Mažuranić (Matiya Majuraniç, 1817-1881), Hırvatistan’ı... more 1839 yılında yirmi iki yaşında olan Matija Mažuranić (Matiya Majuraniç, 1817-1881), Hırvatistan’ın Adriyatik Denizi sahilinde bulunan Novi Vinodolski adındaki bir kasabadan, o dönemlerde bir Osmanlı eyaleti olan Bosna’ya geçti ve orada iki aydan biraz daha kısa bir süre kaldı. Hırvatistan’a geri döndüğünde, ağabeylerine Bosna’da neler görüp yaşadığını anlattı, ayrıca yolculuğu boyunca tutmuş olduğu notları okusunlar diye onlara verdi. Ağabeyleri, Mažuranić’in verdiği o notları okuduktan sonra içinden bazı bölümleri çıkartarak metni kitap halinde yayımlamaya karar verdiler. Kitap, 1842 yılında Bosna’ya Bir Bakış yahut Bir Hırvat Vatandaşının 1839-40 Yılları Arasında O Eyalete Kısa Bir Yolculuğu adı altında, yazarın ismi verilmeden yayımlandı. Bu eser, Hırvat edebiyatının ilk gerçek edebî seyahatnamesi oldu. Seyahatnamenin büyük bir bölümünde yazarın Bosna seyahati sırasında yaşadıkları anlatılmakta, ayrıca Sırbistan’da bulunmasından da kısaca bahsedilmektedir. Pek çok özelliği ile romantik edebiyatın gerçek temsilcisi olan bu eserin inkâr edilemeyecek nitelikteki edebî değeri ile ilgili olarak, kitap yayımlandığından bu yana övgüyle bahsedilmektedir. Ancak edebî bir eser olarak okunmasının yanı sıra, o dönem Bosnası’ndaki durumu anlamak adına da kayda değer hatta oldukça önemli bir kaynak ve daha da önemlisi, tarihsel bir belge olarak da sıkça okunmuş olup hâlâ da okunmaktadır. Bazı araştırmacılara göre bu eser, o dönemi o kadar gerçekçi bir şekilde yansıtıyordu ki sanki eserin kendisi Osmanlı dönemi Bosnası’nın aynadaki yansımasından farksızdı.
Ayla Hafız Küçükusta’nın Hırvatçadan çevirmiş olduğu kitabın Türkçe yayınını hazırlarken, Osmanlı Bosnası’nın kültür tarihiyle ilgilenen araştırmacılar olarak, Mažuranić’in seyahatnamesindeki bazı bölümlere özellikle dikkat çekme gereği duyduk. Hiçbir seyahatname bir ülkedeki durumu güvenilir bir şekilde yansıtmaz çünkü bu metinlerin oluşturulmasında farklı tarihi, toplumsal, ideolojik, psikolojik ve diğer unsurlar etkili olabilmektedir. İşte bu gerçekten hareketle, Mažuranić’in Bosna’ya dair neden böyle bir izlenime kapıldığına, özellikle de bu tür görüşleri neden ortaya attığına açıklık getirmek amacıyla onun bu eserini eleştirel bir incelemeyle değerlendirdik.
Papers by Tatjana Paic-Vukic
Prilozi za orijentalnu filologiju, 2008
Odgovor Hani Younis povodom njezinog prikaza moje knjige "Svijet Mustafe Muhibbija, sarajevskoga ... more Odgovor Hani Younis povodom njezinog prikaza moje knjige "Svijet Mustafe Muhibbija, sarajevskoga kadije" objavljenog u Godišnjaku BZK "Preporod". U osvrtu je dokazana znanstvena neutemeljenost toga prikaza čije su glavne metode prepisivanje tuđih tekstova i svakovrsno neargumentirano pripisivanje.
Prilozi za orijentalnu filologiju 46, 1997
Analiza romana "Ljudi na suncu" palestinskog književnika, novinara i političara Gassana Kanafanij... more Analiza romana "Ljudi na suncu" palestinskog književnika, novinara i političara Gassana Kanafanija (1936-1972), koji tematizira pokušaj trojice palestinskih izbjeglica da ilegalno uđu u Kuvajt skriveni u praznoj cisterni.
Prilozi za orijentalnu filologiju, 2015
Ovim se radom predstavljaju pjesme na osmanskom turskom jeziku autora koji se služio pseudonimom ... more Ovim se radom predstavljaju pjesme na osmanskom turskom jeziku autora koji se služio pseudonimom Merâkî. O Merâkîju i njegovoj poetici zasad se može govoriti samo na osnovi dvaju izvora-medžmue iz Nacionalne i sveučilišne knjižnice u Zagrebu i zbornika risala koji se čuva u Orijentalnoj zbirci Arhiva Srpske akademije nauka i umetnosti u Beogradu. Kodikološko i paleografsko ispitivanje tih rukopisa, od kojih je jedan pripadao sarajevskom kadiji Mustafi Muhibbîju (u. 1854.), a drugi sarajevskom muftiji Mehmedu Šakiru Muidoviću (u. 1859.), kao i sadržaji pojedinih pjesama, navode na zaključak da je Merâkî bio suvremenik te dvojice uglednih Sarajlija i da je bio blizak tamošnjoj ulemi. Književno-estetska analiza njegovih stihova pokazuje nedosljednost u upotrebi metra i otklon od kanonskih obilježja klasične osmanske divanske poezije. Neke bi se pjesme na osnovi dužine i rime mogle smatrati gazelima, odnosno kasidama, no one sadržajem odstupaju od tradicionalnog poimanja gazela kao pretežito ljubavne pjesme i kaside kao pohvalnice. Stil je neizbrušen, i uz iznimku prilično originalne pjesme o zabavi s prijateljima, pune realističnih opisa, većina pjesama sastavljena je ne uvijek umješnim redanjem ustaljenih motiva i pjesničkih slika. Zbog svih tih obilježja Merâkîja možemo smatrati tipičnim predstavnikom kasnoga, stvaralački neplodnog razdoblja divanske poezije u osmanskoj Bosni.
Life on the Ottoman Border: Essays in Honour of Nenad Moačanin, ed. Vjeran Kursar, 2022
The paper proposes specific considerations in the presentation of the Ottoman heritage, using the... more The paper proposes specific considerations in the presentation of the Ottoman heritage, using the example of an exhibition of Islamic manuscripts held in Zagreb, Croatia, in 2014, including the representativeness of certain exhibits, the importance of taking the vague notions of Ottoman history and culture among the wider public in Croatia into account, and the cultural-educational functions of such an event. In addressing these issues, I draw upon my experience as the author of the aforementioned exhibition and accompanying catalog.
Turkologu u čast! Zbornik radova povodom 70. rođendana Ekrema Čauševića / In Honor of the Turkologist: Essays Celebrating the 70th Birthday of Ekrem Čaušavić, 2022
Na temelju kodikološke analize osmanske osobne bilježnice, medžmue, koju nazivam livanjskom jer s... more Na temelju kodikološke analize osmanske osobne bilježnice, medžmue, koju nazivam livanjskom jer se dio njezina sadržaja odnosi na livanjsku nahiju Kliškoga sandžaka, u radu se izlaže zasad dokučiva i nužno fragmentarna povijest toga kodeksa. Medžmua ima nekoliko slojeva od kojih najstariji potječe iz sredine 17. stoljeća. Ispitivanje papira i duktusa i praćenje tragova preinaka-raskoričenja, pomnjivog obrezivanja listova kako bi se sačuvao tekst na rubovima, preuvezivanja-doveli su do zaključaka, pretpostavki i neodgovorenih pitanja o načinu na koji je kodeks dobio sadašnji opseg i sadržaj. Istraživanje je potvrdilo i nezamjenjivost izravna, živa dodira s rukopisnom knjigom kojim se stječu uvidi kakve digitalne snimke ne omogućuju.
Zbornik radova I. regionalne studentske konferencije Mladi turkolozi, ur. Marko Šapina, 2022
Osmanske osobne bilježnice, medžmue, nerijetko sadržavaju čudotvorne ljekovite i zaštitne savjete... more Osmanske osobne bilježnice, medžmue, nerijetko sadržavaju čudotvorne ljekovite i zaštitne savjete. U ovome radu predstavljaju se takvi savjeti iz jedne medžmue ispisivane u 17. i 18. stoljeću u Livanjskoj nahiji, koja se danas čuva u Orijentalnoj zbirci Arhiva Hrvatske akademije znanosti i umjetnosti u Zagrebu. Iz mnoštva zapisa odabrani su teurgijski, koji se temelje na vjerovanju u blagotvornu moć pojedinih kuranskih sura i ajeta, molitvi i Allahovih lijepih imena, te oni koji se mogu nazvati magijsko-religijskima jer se zapisivači osim u Božju pomoć uzdaju u djelovanje talismanskih crteža i magijskih postupaka.
Exploring the Commonalities of the Mediterranean Region: Proceedings of the TUBA-EMAN Symposium (6th – 7th November 2017),, 2019
The paper presents reassessment of certain claims about Hermann the Dalmatian (c. 1105/1110‒after... more The paper presents reassessment of certain claims about Hermann the Dalmatian (c. 1105/1110‒after 26 February 1154), an illustrious scholar, philosopher and translator of scientific and religious works from Arabic to Latin. It addresses Hermann’s journey to Damascus and Baghdad and his purported co-authorship of the first Latin translation of the Quran. Examination of the literature has revealed that these widely accepted claims, which have been uncritically disseminated via Croatian scholarly literature and the popular media, appear to be based on conjectures and misreadings of the sources.
Archivum Ottomanicum, 2017
In 1927 the Yugoslav (today Croatian) Academy of Sciences and Arts in Zagreb launched a project o... more In 1927 the Yugoslav (today Croatian) Academy of Sciences and Arts in Zagreb launched a project of collecting Arabic-script manuscripts and Ottoman documents in Bosnia and Herzegovina for its newly established Oriental collection. The German Turkologist Franz Babinger was entrusted with the task of purchasing materials, and in 1929 he was succeeded by the Russian Turkologist Aleksei Olesnicki. The paper examines the then allegations that Babinger used to take advantage of possessing the Academy's letter of recommendation in order to buy manuscripts for collectors in Germany.
Living in the Ottoman Ecumenical Community. / Essays in Honour of Suraiya Farouqhi [Ed. by V. Constantini & M, Koller], Brill 2008., pp. 293-305
A Pedagogical and Moral-Didactic Volume of Muslihuddin from Knin from 1609: Manuscripts of Arabic... more A Pedagogical and Moral-Didactic Volume of Muslihuddin from Knin from
1609: Manuscripts of Arabic Original Text and Ottoman Translation
Summary
The article presents a collection of Arabic texts that were put together in 1609 by Shaykh
Muslihuddīn, son of ‘Alī, also known as Muṣāfī. Muṣāfī was born in the town of Knin in the
Dalmatian hinterland, acquired his education in Istanbul and other Ottoman towns, and finally
settled in Banja Luka, where he founded a school, a madrasa, and a hanikah. After more than
twenty years of teaching, he produced a pedagogical and moral-didactic work in Arabic entitled
Tuḥfat al-mu‘allimīn wa hadiyyat al-muta‘allimīn (A Gift for Teachers and a Present for Those
Who Study) and subsequently translated it into the Ottoman Turkish language under the title
Munyetü ’ṭ-ṭālibīn ve ġunyetü ’r-rāġibīn (The Wish of Students and the Wealth of the Desirous).
Both the manuscripts of the Arabic text and the Ottoman translation are housed in the Oriental
Collection of the Archives of the Croatian Academy of Sciences and Arts in Zagreb. Palaeographic
and codicological analyses of the manuscripts indicate that they originate from the first half
of the seventeenth century, but are most probably not autographs. Examination of the Arabic text
has led to the conclusion that Muṣāfī did not write it on the basis of other religious, didactic and
pedagogical works, as some authors have asserted, but composed it by copying these works partially
or, as is the case with al-Ghazālī’s treatise Ayyuhā ’l-walad, in their entirety. The only original
parts of his work are the introduction and conclusion. Inspection of the Ottoman version
reveals that it is not a literal translation from Arabic, because Muṣāfī considerably expanded the
text. In addition to the study of Muṣāfī’s work, the authors provide a translation of his autobiographical
introduction and the conclusion from Arabic into Croatian.
Prilozi za orijentalnu filologiju (POF) 56.2007.pp. 177-191
“A LOOK AT BOSNIA” BY MATIJA MAŽURANIĆ AS A HISTORICAL SOURCE - “A Look at Bosnia” by Matija Mažu... more “A LOOK AT BOSNIA” BY MATIJA MAŽURANIĆ AS A HISTORICAL SOURCE -
“A Look at Bosnia” by Matija Mažuranić was published in Zagreb in
1842. Apart from its treatment as a literary text, it was read, and still
is, as a reliable historical source giving insight into the situation in
Bosnia of that time, and not infrequently as a “mirror”. That later approach
induced the authors of this paper to question some of Mažuranić's
observations and to try to determine the factors which operated in
the process of shaping his impressions of Bosnian society. They argue
that the analysis of his text as a historical source should take into account
the subjective and objective limitations of the traveler's perspective,
which certainly had an impact on his image of Bosnia. One should
therefore consider his intended goals, the addressees to whom the text
was directed, the notions which he brought with him, his youth and
poor formal education, the limitations of his “informants”, i.e. the persons
with whom he was in contact, as well as aggravating circumstances
such as the hardship of travelling through Bosnia, the cold winter
and finally his illness and exhaustion. The authors have also touched
upon some of today's readings of that travelogue, which clearly demonstrate
the resistance of some stereotypes of Ottoman Bosnia.
Malo je struka i zanimanja čiji spomen izaziva asocijacije na točno određenu osobu. Malo je i poj... more Malo je struka i zanimanja čiji spomen izaziva asocijacije na točno određenu osobu. Malo je i pojedinaca koji toliko srastu sa svojim životnim pozivom da ih je nemoguće odvojeno promatrati. U Hrvatskoj se riječ turkolog gotovo kao sinonim vezuje uz ime profesora Ekrema Čauševića, znanstvenika svjetskoga glasa i utemeljitelja prvog sveučilišnog studija turkologije u Hrvatskoj. Otud i naslov ovoga zbornika koji mu darujemo za 70. rođendan. Zbornik sadrži dvadeset pet većinom turkoloških radova profesorovih kolega, prijatelja i suradnika. Mnogo je u njemu poveznica sa slavljenikom – posveta, zahvala i pozivanja na njegove radove – rječitih podsjetnika na utjecaj njegovih znanstvenih postignuća i dugogodišnju uspješnu suradnju s turkolozima, kroatistima, povjesničarima, lingvistima i drugim istraživačima. Prilozi autora mlađega naraštaja hrvatskih turkologa potvrda su uspjeha profesorovih nastojanja da najvrsnije studente potakne na bavljenje znanošću. Tematska raznolikost ovdje okupljenih radova odražava obuhvatnost istraživačkih interesa Ekrema Čauševića. Prva cjelina, “Filologija“, posvećena je području u kojemu je dao najveći doprinos. Druga cjelina, „Povijest“, obuhvaća priloge koji ne pripadaju najužem istraživačkom polju Ekrema Čauševića, no historiografija je važan okvir njegovih jezikoslovnih radova s dijakronijskom dimenzijom.
Tematski broj časopisa “Književna smotra” (god. 46/2014, br. 173 (3)) posvećen dvadesetoj obljetn... more Tematski broj časopisa “Književna smotra” (god. 46/2014, br. 173 (3)) posvećen dvadesetoj obljetnici studija turkologije na Filozofskom fakultetu Sveučilišta u Zagrebu (1994-2014).
“Prvih dvadeset hrvatske turkologije” uredila je Marta Andrić, a uz radove ostalih nastavnika Katedre za turkologiju te intervjua sa njenim osnivačem profesorom Ekremom Čauševićem, ovaj svečarski broj donosi tekstove naših suradnika, kolega i prijatelja turkologa, osmanista i ostalih, prijevode turskih književnih klasika i suvremenih pisaca, kao i tematski prilog jednog od najvećih živućih hrvatskih i bosanskohercegovačkih književnika, Miljenka Jergovića.
Thematic issue of the literary journal “Knjiźevna smotra” marking the 20th anniversary of the Turkish Studies department in Zagreb, Croatia.
1839 yılında yirmi iki yaşında olan Matija Mažuranić (Matiya Majuraniç, 1817-1881), Hırvatistan’ı... more 1839 yılında yirmi iki yaşında olan Matija Mažuranić (Matiya Majuraniç, 1817-1881), Hırvatistan’ın Adriyatik Denizi sahilinde bulunan Novi Vinodolski adındaki bir kasabadan, o dönemlerde bir Osmanlı eyaleti olan Bosna’ya geçti ve orada iki aydan biraz daha kısa bir süre kaldı. Hırvatistan’a geri döndüğünde, ağabeylerine Bosna’da neler görüp yaşadığını anlattı, ayrıca yolculuğu boyunca tutmuş olduğu notları okusunlar diye onlara verdi. Ağabeyleri, Mažuranić’in verdiği o notları okuduktan sonra içinden bazı bölümleri çıkartarak metni kitap halinde yayımlamaya karar verdiler. Kitap, 1842 yılında Bosna’ya Bir Bakış yahut Bir Hırvat Vatandaşının 1839-40 Yılları Arasında O Eyalete Kısa Bir Yolculuğu adı altında, yazarın ismi verilmeden yayımlandı. Bu eser, Hırvat edebiyatının ilk gerçek edebî seyahatnamesi oldu. Seyahatnamenin büyük bir bölümünde yazarın Bosna seyahati sırasında yaşadıkları anlatılmakta, ayrıca Sırbistan’da bulunmasından da kısaca bahsedilmektedir. Pek çok özelliği ile romantik edebiyatın gerçek temsilcisi olan bu eserin inkâr edilemeyecek nitelikteki edebî değeri ile ilgili olarak, kitap yayımlandığından bu yana övgüyle bahsedilmektedir. Ancak edebî bir eser olarak okunmasının yanı sıra, o dönem Bosnası’ndaki durumu anlamak adına da kayda değer hatta oldukça önemli bir kaynak ve daha da önemlisi, tarihsel bir belge olarak da sıkça okunmuş olup hâlâ da okunmaktadır. Bazı araştırmacılara göre bu eser, o dönemi o kadar gerçekçi bir şekilde yansıtıyordu ki sanki eserin kendisi Osmanlı dönemi Bosnası’nın aynadaki yansımasından farksızdı.
Ayla Hafız Küçükusta’nın Hırvatçadan çevirmiş olduğu kitabın Türkçe yayınını hazırlarken, Osmanlı Bosnası’nın kültür tarihiyle ilgilenen araştırmacılar olarak, Mažuranić’in seyahatnamesindeki bazı bölümlere özellikle dikkat çekme gereği duyduk. Hiçbir seyahatname bir ülkedeki durumu güvenilir bir şekilde yansıtmaz çünkü bu metinlerin oluşturulmasında farklı tarihi, toplumsal, ideolojik, psikolojik ve diğer unsurlar etkili olabilmektedir. İşte bu gerçekten hareketle, Mažuranić’in Bosna’ya dair neden böyle bir izlenime kapıldığına, özellikle de bu tür görüşleri neden ortaya attığına açıklık getirmek amacıyla onun bu eserini eleştirel bir incelemeyle değerlendirdik.
Prilozi za orijentalnu filologiju, 2008
Odgovor Hani Younis povodom njezinog prikaza moje knjige "Svijet Mustafe Muhibbija, sarajevskoga ... more Odgovor Hani Younis povodom njezinog prikaza moje knjige "Svijet Mustafe Muhibbija, sarajevskoga kadije" objavljenog u Godišnjaku BZK "Preporod". U osvrtu je dokazana znanstvena neutemeljenost toga prikaza čije su glavne metode prepisivanje tuđih tekstova i svakovrsno neargumentirano pripisivanje.
Prilozi za orijentalnu filologiju 46, 1997
Analiza romana "Ljudi na suncu" palestinskog književnika, novinara i političara Gassana Kanafanij... more Analiza romana "Ljudi na suncu" palestinskog književnika, novinara i političara Gassana Kanafanija (1936-1972), koji tematizira pokušaj trojice palestinskih izbjeglica da ilegalno uđu u Kuvajt skriveni u praznoj cisterni.
Prilozi za orijentalnu filologiju, 2015
Ovim se radom predstavljaju pjesme na osmanskom turskom jeziku autora koji se služio pseudonimom ... more Ovim se radom predstavljaju pjesme na osmanskom turskom jeziku autora koji se služio pseudonimom Merâkî. O Merâkîju i njegovoj poetici zasad se može govoriti samo na osnovi dvaju izvora-medžmue iz Nacionalne i sveučilišne knjižnice u Zagrebu i zbornika risala koji se čuva u Orijentalnoj zbirci Arhiva Srpske akademije nauka i umetnosti u Beogradu. Kodikološko i paleografsko ispitivanje tih rukopisa, od kojih je jedan pripadao sarajevskom kadiji Mustafi Muhibbîju (u. 1854.), a drugi sarajevskom muftiji Mehmedu Šakiru Muidoviću (u. 1859.), kao i sadržaji pojedinih pjesama, navode na zaključak da je Merâkî bio suvremenik te dvojice uglednih Sarajlija i da je bio blizak tamošnjoj ulemi. Književno-estetska analiza njegovih stihova pokazuje nedosljednost u upotrebi metra i otklon od kanonskih obilježja klasične osmanske divanske poezije. Neke bi se pjesme na osnovi dužine i rime mogle smatrati gazelima, odnosno kasidama, no one sadržajem odstupaju od tradicionalnog poimanja gazela kao pretežito ljubavne pjesme i kaside kao pohvalnice. Stil je neizbrušen, i uz iznimku prilično originalne pjesme o zabavi s prijateljima, pune realističnih opisa, većina pjesama sastavljena je ne uvijek umješnim redanjem ustaljenih motiva i pjesničkih slika. Zbog svih tih obilježja Merâkîja možemo smatrati tipičnim predstavnikom kasnoga, stvaralački neplodnog razdoblja divanske poezije u osmanskoj Bosni.
Life on the Ottoman Border: Essays in Honour of Nenad Moačanin, ed. Vjeran Kursar, 2022
The paper proposes specific considerations in the presentation of the Ottoman heritage, using the... more The paper proposes specific considerations in the presentation of the Ottoman heritage, using the example of an exhibition of Islamic manuscripts held in Zagreb, Croatia, in 2014, including the representativeness of certain exhibits, the importance of taking the vague notions of Ottoman history and culture among the wider public in Croatia into account, and the cultural-educational functions of such an event. In addressing these issues, I draw upon my experience as the author of the aforementioned exhibition and accompanying catalog.
Turkologu u čast! Zbornik radova povodom 70. rođendana Ekrema Čauševića / In Honor of the Turkologist: Essays Celebrating the 70th Birthday of Ekrem Čaušavić, 2022
Na temelju kodikološke analize osmanske osobne bilježnice, medžmue, koju nazivam livanjskom jer s... more Na temelju kodikološke analize osmanske osobne bilježnice, medžmue, koju nazivam livanjskom jer se dio njezina sadržaja odnosi na livanjsku nahiju Kliškoga sandžaka, u radu se izlaže zasad dokučiva i nužno fragmentarna povijest toga kodeksa. Medžmua ima nekoliko slojeva od kojih najstariji potječe iz sredine 17. stoljeća. Ispitivanje papira i duktusa i praćenje tragova preinaka-raskoričenja, pomnjivog obrezivanja listova kako bi se sačuvao tekst na rubovima, preuvezivanja-doveli su do zaključaka, pretpostavki i neodgovorenih pitanja o načinu na koji je kodeks dobio sadašnji opseg i sadržaj. Istraživanje je potvrdilo i nezamjenjivost izravna, živa dodira s rukopisnom knjigom kojim se stječu uvidi kakve digitalne snimke ne omogućuju.
Zbornik radova I. regionalne studentske konferencije Mladi turkolozi, ur. Marko Šapina, 2022
Osmanske osobne bilježnice, medžmue, nerijetko sadržavaju čudotvorne ljekovite i zaštitne savjete... more Osmanske osobne bilježnice, medžmue, nerijetko sadržavaju čudotvorne ljekovite i zaštitne savjete. U ovome radu predstavljaju se takvi savjeti iz jedne medžmue ispisivane u 17. i 18. stoljeću u Livanjskoj nahiji, koja se danas čuva u Orijentalnoj zbirci Arhiva Hrvatske akademije znanosti i umjetnosti u Zagrebu. Iz mnoštva zapisa odabrani su teurgijski, koji se temelje na vjerovanju u blagotvornu moć pojedinih kuranskih sura i ajeta, molitvi i Allahovih lijepih imena, te oni koji se mogu nazvati magijsko-religijskima jer se zapisivači osim u Božju pomoć uzdaju u djelovanje talismanskih crteža i magijskih postupaka.
Exploring the Commonalities of the Mediterranean Region: Proceedings of the TUBA-EMAN Symposium (6th – 7th November 2017),, 2019
The paper presents reassessment of certain claims about Hermann the Dalmatian (c. 1105/1110‒after... more The paper presents reassessment of certain claims about Hermann the Dalmatian (c. 1105/1110‒after 26 February 1154), an illustrious scholar, philosopher and translator of scientific and religious works from Arabic to Latin. It addresses Hermann’s journey to Damascus and Baghdad and his purported co-authorship of the first Latin translation of the Quran. Examination of the literature has revealed that these widely accepted claims, which have been uncritically disseminated via Croatian scholarly literature and the popular media, appear to be based on conjectures and misreadings of the sources.
Archivum Ottomanicum, 2017
In 1927 the Yugoslav (today Croatian) Academy of Sciences and Arts in Zagreb launched a project o... more In 1927 the Yugoslav (today Croatian) Academy of Sciences and Arts in Zagreb launched a project of collecting Arabic-script manuscripts and Ottoman documents in Bosnia and Herzegovina for its newly established Oriental collection. The German Turkologist Franz Babinger was entrusted with the task of purchasing materials, and in 1929 he was succeeded by the Russian Turkologist Aleksei Olesnicki. The paper examines the then allegations that Babinger used to take advantage of possessing the Academy's letter of recommendation in order to buy manuscripts for collectors in Germany.
Living in the Ottoman Ecumenical Community. / Essays in Honour of Suraiya Farouqhi [Ed. by V. Constantini & M, Koller], Brill 2008., pp. 293-305
A Pedagogical and Moral-Didactic Volume of Muslihuddin from Knin from 1609: Manuscripts of Arabic... more A Pedagogical and Moral-Didactic Volume of Muslihuddin from Knin from
1609: Manuscripts of Arabic Original Text and Ottoman Translation
Summary
The article presents a collection of Arabic texts that were put together in 1609 by Shaykh
Muslihuddīn, son of ‘Alī, also known as Muṣāfī. Muṣāfī was born in the town of Knin in the
Dalmatian hinterland, acquired his education in Istanbul and other Ottoman towns, and finally
settled in Banja Luka, where he founded a school, a madrasa, and a hanikah. After more than
twenty years of teaching, he produced a pedagogical and moral-didactic work in Arabic entitled
Tuḥfat al-mu‘allimīn wa hadiyyat al-muta‘allimīn (A Gift for Teachers and a Present for Those
Who Study) and subsequently translated it into the Ottoman Turkish language under the title
Munyetü ’ṭ-ṭālibīn ve ġunyetü ’r-rāġibīn (The Wish of Students and the Wealth of the Desirous).
Both the manuscripts of the Arabic text and the Ottoman translation are housed in the Oriental
Collection of the Archives of the Croatian Academy of Sciences and Arts in Zagreb. Palaeographic
and codicological analyses of the manuscripts indicate that they originate from the first half
of the seventeenth century, but are most probably not autographs. Examination of the Arabic text
has led to the conclusion that Muṣāfī did not write it on the basis of other religious, didactic and
pedagogical works, as some authors have asserted, but composed it by copying these works partially
or, as is the case with al-Ghazālī’s treatise Ayyuhā ’l-walad, in their entirety. The only original
parts of his work are the introduction and conclusion. Inspection of the Ottoman version
reveals that it is not a literal translation from Arabic, because Muṣāfī considerably expanded the
text. In addition to the study of Muṣāfī’s work, the authors provide a translation of his autobiographical
introduction and the conclusion from Arabic into Croatian.
Prilozi za orijentalnu filologiju (POF) 56.2007.pp. 177-191
“A LOOK AT BOSNIA” BY MATIJA MAŽURANIĆ AS A HISTORICAL SOURCE - “A Look at Bosnia” by Matija Mažu... more “A LOOK AT BOSNIA” BY MATIJA MAŽURANIĆ AS A HISTORICAL SOURCE -
“A Look at Bosnia” by Matija Mažuranić was published in Zagreb in
1842. Apart from its treatment as a literary text, it was read, and still
is, as a reliable historical source giving insight into the situation in
Bosnia of that time, and not infrequently as a “mirror”. That later approach
induced the authors of this paper to question some of Mažuranić's
observations and to try to determine the factors which operated in
the process of shaping his impressions of Bosnian society. They argue
that the analysis of his text as a historical source should take into account
the subjective and objective limitations of the traveler's perspective,
which certainly had an impact on his image of Bosnia. One should
therefore consider his intended goals, the addressees to whom the text
was directed, the notions which he brought with him, his youth and
poor formal education, the limitations of his “informants”, i.e. the persons
with whom he was in contact, as well as aggravating circumstances
such as the hardship of travelling through Bosnia, the cold winter
and finally his illness and exhaustion. The authors have also touched
upon some of today's readings of that travelogue, which clearly demonstrate
the resistance of some stereotypes of Ottoman Bosnia.
Katedra za turkologiju Filozofskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu poziva Vas da prisustvujete pr... more Katedra za turkologiju Filozofskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu poziva Vas da prisustvujete predavanjima iz ciklusa “Bliski istok i izazovi modernog svijeta: politika, društvo, kultura.” U sklopu ciklusa renomirani strani i domaći stručnjaci govorit će o različitim aktualnim, ali i nedovoljno poznatim političkim, ekonomskim, društvenim, kulturnim i vjerskim značajkama i problemima bliskoistočne regije.
Ciklus započinje 3. travnja 2018. Adresa: Filozofski fakultet Sveučilišta u Zagrebu, Ul. Ivana Lučića, 10.000 Zagreb
http://www.ffzg.unizg.hr/turkolog/?p=2253 /
Department of Turkish Studies, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Zagreb
"Middle East and the Challenges of Contemporary World" Lecture Series
Program:
April 3, 2018 - Faiz Sheikh (University of Exeter) - "Islamic Politics from Caliphate to Colonialism to Modernity: the Shifting Boundaries of the Sacred"
April 10, 2018 - Deniz Kuru (Turkish-German University, Istanbul) - "Years of Solitude: Turkish State and Society as Lonely Actors between Europe and Asia" (in Croatian)
April 24, 2018 - Vedran Obućina (Institute of European and Globalization Studies) - "State Sanctioned Islam: Political System of Islamic Republic of Iran" (in Croatian)
May 15, 2018 - Daniel Bučan (Zagreb) - "'Arab Spring' and Islam" (in Croatian)
May 23, 2018 - Damla Işık (Regis University) : “Rising Populism and Women’s Rights in Turkey”
Further lectures will be announced later
These are transcripts of inscriptions on two yataghans from the Archaeological Museum in Split. I... more These are transcripts of inscriptions on two yataghans from the Archaeological Museum in Split. In both cases the year is very clearly written - 967 AH [1559/60]. However, it is a very early date for this type of yataghan. The oldest known yataghans in Croatian collections date from the second half of the 18th century. There is no possibility that the first digit is in fact a clumsily written digit 1, the date being (1)167, which is also a very early date. I would kindly ask colleagues who have experience with yataghans to help me decipher the date of making.
Zbornik s I. regionalne konferencije Mladi turkolozi, 2022
Marta Andrić Koliko Google Translate zna turski? Saša Bradašević Veznički odnosi iskazani interpu... more Marta Andrić Koliko Google Translate zna turski?
Saša Bradašević Veznički odnosi iskazani interpunkcijskim znacima
Demet Kardaş Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kelime Öğretim Teknikleri
Adna Hasanagić Poetika ženskog bivanja u Crnom mlijeku Elif Şafak
Predrag Janjić Položaj žene u romanu Avantura Samipašazade Sezaija
Mina Ljatifi Tri Turkinje između Istoka i Zapada
Marko Šapina Hrvatsko čitanje turske Himne neovisnosti
Sumejja Misini Književna riznica na orijentalnim jezicima u Bosni i Hercegovini
Andrea Reljac Karagöz kroz etnogöz – osvrt na tursko kazalište sjena s etnološkog i kulturnoantropološkog stajališta
Milica Mijatović Značenja brojeva sedam i četrdeset u turskom folkloru
Ksenija Aykut Turcizmi u balkanskoj muzičkoj terminologiji
Anđela Ilić i Ivana Ružičić Kazneno-popravna sprava falaka
Nudžejma Mević Je li Bosna šaptom pala: osmansko osvajanje Bosne
Ana Plenča Klis – Ključ Dalmacije u osmanskim rukama
Tatjana Paić-Vukić Protiv uroka, bolesti, džina, divova i vila: čudotvorni zapisi iz livanjske bilježnice
Lucija Žilić Krize u Turskoj u razdoblju 1976. – 1980.
Yavuz Kartallıoğlu Recenzija
Demet Kardaş Recenzija