Jovica Pavlović | Institute of European Studies, Belgrade, Serbia (original) (raw)

Papers by Jovica Pavlović

Filozofija i društvo, 2024

True to its title, Zlatko Hadžidedić’s book provides an interesting and theoretically well-backed... more True to its title, Zlatko Hadžidedić’s book provides an interesting and theoretically well-backed overview of the intertwined relationship between capitalism and nationalism. Divided into two concise parts – the first of which is dedicated to examining the concept and theories of nationalism, while the second demonstrates how capitalism picked and nurtured nationalism as a tool of its self-perpetuating growth – Nations and Capital: The Missing Link in Global Expansion sets forth to fulfil an ambitious goal of explaining the origins, history, development and the current socio-political state of the globalized capitalist world that we find ourselves in. Instead of reviewing the development of capitalism through its independent segments, such as industrialism (as done by Ernest Gellner) or mass-militarization (as accomplished by Charles Tilly), Hadžidedić attempts to understand the advancement of capitalism as a whole, using nationalism only as a prism through which he conducts his analysis. In many ways, Hadžidedić succeeds in accomplishing this challenging task, or at the very least, he provides well-developed arguments worthy of careful consideration.

Sociologija, 2024

Monografija dr Irine Milutinović "Hibridni mediji i hibridni režimi: medijski pluralizam i uspon ... more Monografija dr Irine Milutinović "Hibridni mediji i hibridni režimi: medijski pluralizam i uspon kompetitivnog autoritarizma u savremenoj Evropi" na jedan sveobuhvatan i inovativan način izučava probleme sa kojima se vrednosti vezane za slobodu medija suočavaju usled opadanja nivoa demokratije i rastućeg komptetitivnog aturotarizma u savremenoj Evropi, sa posebnim osvrtom na dinamiku urušavanja medijskog pluralizma u državama sa komunističkom prošlošću (Mađarska, Srbija, Crna Gora, Severna Makedonija, Albanija), ali i u Turskoj. Pored odlično uklopljenog narativnog stila pisanja koji knjigu čini zanimljivim i čitljivim štivom (pristupačnim ne samo akademskom, već i širem auditorijumu), najnoviji rad dr Irine Milutinović takođe odlikuje i duboka ukorenjenost u akademskoj literaturi posvećenoj izučavanju demokratije, društvenopolitičkih procesa u Evropi, kao i medijskog miljea u pomenutim zemljama, dok u empirijskom smislu studija predstavlja plod višegodišnjeg multidisciplinarnog istraživačkog poduhvata čiji su rezultati vešto integrisani, pažljivo predstavljeni i temeljno obrađeni. Kao takvo, delo se može smatrati srazmernim spojem teorijskog, empirijskog i analitičkog pristupa koji nudi pažnje vredno tumačenje i razumevanje načina na koji mediji funkcionišu u državama u kojima je prisutan poseban tip hibridnog režima, koji autorka naziva kompetitivnim autoritarizmom, pozivajući se na relevantnu savremenu politikološku literaturu. Monografija je po svojoj prirodi raznolika i u metodološkom smislu, pa se oslanjanjem na deskriptivne komparativne metode i komparativnu analizu najsličnijih sistema unutar šest kompaktnih poglavlja pruža slojevita provera hipoteza o izučavanim fenomenima i njihovim međusobnim odnosima, što je jedan od važnijih atributa studije. Glavna i osnovna hipoteza koja se iznosi u prvom poglavlju, a koju rezultati istraživanja kasnije potvrđuju jeste da pad medijskog pluralizma u gorepomenutim državama nije posledica izolovanih unutrašnjih fenomena i relacija svojstvenih medijskom polju, već je direktno determinisan političkom i institucionalnom logikom izučavanih režima. Drugim rečima, do politizacije medija-na način koji vidno urušava medisjke slobode i pluralizam medijanije došlo usled slučajnih i nezavisnih pojava, već se mogu identifikovati zajednički šabloni i činioci koji su u politički relativno sličnim hibridnim režimima proizveli isto tako srodne negativne ishode na polju medijske scene, tvrdi dr Irina Milutinović.

Political Review, 2024

The following work aims to provide an analytical overview of the development of environmental pol... more The following work aims to provide an analytical overview of the development of environmental political parties in Serbia. By relying on the methods of process tracing, as well as on Lipset and Rokkan's and other relevant theories of sociopolitical cleavages, the work examines how political events that occurred in Serbia over the last three decades led to the formation of eco-activist movements and parties, especially within the last several years. More specifically, the fulfillment of the primary aim requires - but is not limited to - an analysis of how green parties and environmental movements formed, shaped, and changed their strategies over time, especially when it comes to their activity planning, decision-making, support-mobilizing, and networking (including participation in broader political coalitions). The study not only includes genuine eco-activist organizations but also focuses on how (and why) decoy and phantom green parties developed and evolved in relation to the activities of their authentic counterparts. The paper concludes that environmental issues became increasingly more important in Serbia during the previous decade, with a more prominent arrival of foreign industry and foreign investors, which consequentially caused a noticeable deterioration of the environment (quality of air in particular). This opened a window of opportunity for opposing movements and parties to attract widespread support - and develop their strategies - based on and in relation to this previously less important topic.

Administracija i javne politike , 2023

Republika Srbija, kao država sa statusom kandidata za članstvo u Evropksoj uniji, otvorila je 15.... more Republika Srbija, kao država sa statusom kandidata za članstvo u Evropksoj uniji, otvorila je 15. i 27. pregovaračko poglavlje (koja se bave energetikom i zaštitom životne sredine) krajem 2021. godine. Na putu uspešnog zatvaranja pomenutih poglavlja, Srbija može da se osloni na iskustva susednih zemalja članica EU; prevashodno Hrvatske, Mađarske i Rumunije. Stoga primarni cilj ovog rada jeste sprovođenje komparativne analize politka energetske tranzicije primenjenih u tim državama, dok se – radi ispunjenja sekundarnog cilja – ujedno teži i razmatranju načina putem kojih bi se ove politike mogle primeniti u samoj Srbiji, prevashodno posredstvom prekogranične međuopštinske saradnje sa pomenutim zemljama. U tom pogledu, rad se koncentriše na bottom-up politike energetske tranzicije, pošto skorija istraživanja (koja se bave prekograničnom saradnjom u oblasti energetske tranzicije i ekologije) ukazuju na potrebu za jačanjem međuopštinske kooperacije, odnosno na potrebu za većom decentralizacijom i demetropolizacijom. Kako bi se navedeni ciljevi ostvarili, koristi se interdisciplinarni pristup, koji iziskuje oslanjanje na metodologiju pravnih, političkih i ekonomskih nauka. Sa jedne strane, SWOT analizi su podvrgnute lokalne politike energetske tranzicije implementirane u susednim članicama EU, dok su, sa druge strane, kritički razmotreni kako potencijalni modeli razmene iskustava među lokalnim samoupravama, tako i mogući načini prekogranične međuopštinske saradnje na zajedničkim projektima. Rezultati ukazuju na to da su potencijali prekogranične međuopštinske saradnje u vidu ostvarivanja ciljeva iz oblasti energetske tranzicije i zaštite životne sredine veliki, ali neiskorišćeni. Prepreku u tom pogledu predstavlja centralizovani državni aparat Republike Srbije i pojedinih susednih članica EU, dok rumunski primer može poslužiti kao putokaz za prevazilaženje datog problema.

Politeia, 2023

Ovaj rad proučava društveno-političke podele koje postoje unutar Kraljevine Švedske, kako bi pruž... more Ovaj rad proučava društveno-političke podele koje postoje unutar Kraljevine Švedske, kako bi pružio analitički uvid u pozicioniranje švedskih stranaka tokom predizborne kampanje za poslanička mesta u Parlamentu Kraljevine Švedske (u Riksdagu), što posledično doprinosi i razumevanju izbornih rezultata koje su tamošnje partije ostvarile. Stoga prvi cilj rada podrazumeva pružanje analize izbornih programa i rezultata, dok drugi cilj istraživanja teži identifikaciji zavisnih i nezavisnih varijabli koje su doprinele političkom pozicioniranju i posledičnom uspehu/neuspehu osam najvećih švedskih partija na parlamentarnim izborima održanim u septembru 2022. godine. U tom smislu, primenom metode analize diskursa i metode analize dokumenata/podataka, proučavaju se različiti načini pozicioniranja partija desnice i levice tokom predizborne kampanje, pri čemu se za teorijski okvir uzima Lipsetova i Rokanova (Lipset & Rokkan, 1967) teorija o svrstavanju stranaka; teorija društvenih rascepa. Polazi se od hipoteze da je na predizborne kampanje švedskih stranaka najviše uticala potreba da se odrede prema dve teme; temi imigracije i temi reforme zdravstvenog i obrazovnog sistema. Rezultati istraživanja ukazuju na to da su švedske stranke – kako bi ostvarile pozitivne izborne rezultate – sve spremnije da svoje istorijski prepoznatljive stavove i pozicije oblikuju prema aktuelnim pitanjima. Taj trend delimično uzdrmava stabilnost švedskog partijskog sistema, ali ga i dalje ne narušava u potpunosti, što se vidi i po ishodu izbora.

Jugoslovensko-španske paralele, 2023

U radu koji sledi sprovodi se uporedna analiza načina na koji su se vodeće evropske i svetske drž... more U radu koji sledi sprovodi se uporedna analiza načina na koji su se vodeće evropske i svetske države – a prevashodno članice Evropske ekonomske zajednice (EEZ), odnosno Evropske unije (EU) – ophodile prema činu proglašenja nezavisnosti Slovenije i Hrvatske od Savezne Federativne Republike Jugoslavije (SFRJ) 1991. godine, kao i prema činu proglašenja nezavisnosti Katalonije od Kraljevine Španije 2017. godine. Primenom komparativnog pristupa i metode poređenja najsličnijih slučajeva – kojim se porede po mnogo čemu srodni primeri Hrvatske i Slovenije s jedne strane i Katalonije s druge strane – stremi se potvrđivanju teze da secesionistički pokreti mogu realizovati svoj krajnji cilj stvaranja sopstvenih međunarodno priznatih nezavisnih država jedino uz podršku najznačajnijih međunarodnih aktera, a prevashodno onih u čijoj se neposrednoj sferi uticaja nalaze. Pokazuje se kako je različit pristup EEZ/EU premapitanju secesionizma u Jugoslaviji od onoga koji je dve i po decenije kasnije implementiran u Španiji uticao na različit ishod borbe za nezavisnost, budući da su Slovenija i Hrvatska postale međunarodno priznate države, dok Katalonija nije.

Kulturni transfer Evropa-Srbija u XIX veku, 2023

Za početak savremenog kulturnog transfera između južnoslovenskih i nordijskih naroda može se uzet... more Za početak savremenog kulturnog transfera između južnoslovenskih i nordijskih naroda može se uzeti period poznog osamnaestog i ranog devetnaestog veka, kada su skandinavski pisci i putopisci-ali i Šveđani, Norvežani i Danci drugih životnih poziva-počeli da beleže i prenose utiske koje su stekli prilikom obilaska najsevernijih/evropskih delova Osmanskog carstva. Cilj ovog rada je da predstavi prikupljenu istorijsku građu na način koji najbolje ilustruje razvoj sadržine i oblika kulturnog transfera između Srbije i nordijskih zemalja u njegovoj ranoj savremenoj fazi, krajem osamnaestog, tokom devetnaestog i početkom dvadesetog veka. Metodologija na koju se rad oslanja u stručnoj literaturi naziva se pristupom kulturnog transfera (Cultural Transfer Approach) i za cilj ima da obradi različite oblike međukulturne razmene, prvenstveno one oblike razmene koji se odvijaju putem cirkulisanja različitih tekstova, diskursa, praksi i saznanja. Rezultati ukazuju na to da se kulturni transfer između Srbije i nordijskih zemalja tokom devetnaestog veka-usled malog broja kvalifikovanih/obrazovanih Srba koji su posedovali dovoljno sredstava da putuju severom Evrope i da iz Skandinavije u maticu prenose nova saznanja i literaturu-uglavnom odvijao u smeru Srbija-Skandinavija, a ne obrnuto. Taj trend je donekle počeo da se menja krajem devetnaestog veka. Takođe, istorijska građa ukazuje i na to da su Skandinavci o Srbima govorili pretežno pozitivno, dok su Srbiju doživljavali kao egzotičnu (ali često i kao civilizacijski zaostalu) zemlju.

Političke perspektive, 2022

The Washington Agreement on Kosovo and Serbia economic normalisation (2020) is the subject of thi... more The Washington Agreement on Kosovo and Serbia economic normalisation (2020) is the subject of this enquiry, while its aim is to examine the role of news media in Serbia in the discourse on normalisation between Belgrade and Pristina. The main hypothesis is that the Washington Agreement was manipulatively used for self-promotion of political elites that negotiated in Washington. The research relies on Critical Discourse Studies, instrumentalist approaches to secession, media framing and agenda-setting theories. We conclude that the issue of Serbia and Kosovo normalisation in Serbian media is mostly framed with aim to mobilises citizens' support for executive authorities. The media thus reproduce political hegemony within Serbian society, while pluralism is obstructed in a manner characteristic for competitive authoritarianism.

Političko nadigravanje zemalja Zapadnog Balkana, 2022

Analiza koja sledi za cilj ima da identifikuje i prouči aktuelnu ulogu i značaj Kosova kao politi... more Analiza koja sledi za cilj ima da identifikuje i prouči aktuelnu ulogu i značaj Kosova kao političkog pitanja koje se uvek iznova pojavljuje i prožima kroz dnevnopolitičku scenu Srbije, i koje se kao takvo preliva na odnose ove balkanske države sa njenim susedima, Evropskom unijom i velikim svetskim silama. Konkretno, zadatak je ispitati kako nikada zaokružena tema Kosova oblikuje interakciju i konfrontacije između suprotstavljenih političkih aktera unutar Srbije (poput vlasti i opozicije ili različitih struja koje čine vladajući konglomerat), kao i odnose Srbije sa drugim državama i važnim međunarodnim subjektima.

Kultura polisa, 2022

In this article, I rely on the reflective equilibrium methodology in providing a critical overvie... more In this article, I rely on the reflective equilibrium methodology in providing a critical overview of the strongest and weakest arguments through which prominent proponents of plebiscitary secession theories defend the right to (unilateral) secession from internationally recognised states; a right that should – in their opinion – be achieved via referendums. By doing so, I demonstrate that the said right – although conceivable in the realm of normative theory – is rarely applicable in practice in a meaningful/justified manner. Instead, more often than not, it is prone to being (mis)used as an excuse for validating interest driven and unethical political conduct, either by separatist/irredentist nationalists or by regional/global powers that support such secessionist causes (as a part of their own geopolitical strategies). In fulfilling the main aim, I therefore argue that plebiscitary theories of secession do not provide answers to questions concerning the likelihood of just implementation of the said right in real-world cases, while their theoretical arguments come across as incomplete when dealing with the relationship between individual and collective rights, but also with issues concerning the nature and motives of contemporary secession movements.

Srpska politička misao, 2020

Ovaj rad se oslanja na instrumentalističke eksplanatorne teorije secesije i medijske teorije uokv... more Ovaj rad se oslanja na instrumentalističke eksplanatorne teorije secesije i medijske teorije uokviravanja, kako bi izučio diskurzivne prakse kojima se mediji u Srbiji koriste prilikom izveštavanja o referendumima o nezavisnosti u zapadnoevropskim državama, pri čemu je pažnja usmerena na Ujedinjeno Kraljevstvo i Španiju. Predmet rada je uokviravanje diskursa o secesiji u onlajn medijima u Srbiji. Cilj istraživanja je da ispita podudarnost medijskih interpretativnih obrazaca zastupljenih u prilozima koji diskutuju pokušaje secesije Škotske (2014) i Katalonije (2017) sa medijskim diskursom o otcepljenju Kosova i Metohije od Republike Srbije. Rad se posebno fokusira na pitanje da li mediji u Srbiji proizvode pristrasne ili analitičke i informativne sadržaje o osetljivoj temi secesije kada pokrivaju vesti iz drugih zemalja. Uzorak je zasnovan na Internet arhivi 10 medijskih kuća (Blic, Kurir, B92, Telegraf, N1, Večernje novosti, Informer, Danas, RTS i Politika) koje su temi nacionalnog samoopredeljenja posvetile značajnu pažnju prilikom održavanja plebiscita u Škotskoj (2014) i u Kataloniji (2017). Rezultati istraživanja pobijaju hipotezu o potpunom prelivanju „kosovskih” diskurzivnih obrazaca na zapadnoevropske slučajeve, ali ipak potvrđuju nedostatak adekvatnog analitičkog pristupa secesionizmu na srpskoj medijskoj sceni.

Communication Management: Theory and Practice in the 21st Century, 2020

Through selection and positioning of certain topics, media create an agenda of relevant social is... more Through selection and positioning of certain topics, media create an agenda of relevant social issues and through framing and reinforcing, they also determine citizens' way of thinking on these issues and participate in constructing a certain discourse. Acting as public dialogue facilitators, media assume a role in the social power reproduction. But, the online sphere implies greater citizen participation in public dialogue, as opposed to the traditional media's prime task of audience informing. This paper explores the framing of violence against women in Serbian online media. Our objective was to explore how the media discourse on violence against women is shaped though the dynamic of interaction between interpretive frames set by the online media editorial teams and the manner in which online commenters frame the news. The paper leans on an empirical survey covering the period January-February 2019, which applies content analysis and discourse analysis to the convenience sample. The research covers both physical and verbal violence. We particularly focused on exploring how open networks participate in the public framing of misogyny discourse and we came to the conclusion that the subject of violence against women is politically abused in the Serbian society. We also observed that social media, instead of contributing to debate consensus, actually contribute to a populist-style antagonizing and polarizing of the public sphere.

CM Communication and Media, 2019

Cilj ovog istraživanja je da identifikuje dominantne komunikacijske strategije koje se koriste u ... more Cilj ovog istraživanja je da identifikuje dominantne komunikacijske strategije koje se koriste u onlajn medijskom oblikovanju teme nasilja prema ženama u Srbiji. U prvom delu istraživanja sistematizovane su glavne odlike medijskog izveštavanja o nasilju prema ženama u proteklih pet godina, pregledom relevantne literature. U drugom delu rada predstavljeni su rezultati emprijskog istraživanja na uzorku koji pokriva prva dva meseca 2019. godine i obuhvata:(1) medijske priloge objavljene u onlajn izdanjima dnevnih novina (Politika, Danas, Večernje novosti, Blic, Kurir, Informer),(2) ekstramedijske tekstove odnosno komentare čitalaca i (3) objave i komentare na društvenoj mreži Tviter koji su povezani s ovim člancima. Primenjene su metode: kvantitativna analiza sadržaja, kvalitativna analiza sadržaja i jezička analiza teksta (jedan nivo kritičke analize diskursa). Proverena je istraživačka hipoteza da se razlikuju diskursni obrasci nasilja prema ženama u tekstovima tradicionalnih medija objavljenim onlajn i onim koji se konstituišu i distribuiraju izvan klasične uređivačke matrice–na društvenim mrežama. Uži fokus istraživanja je verbalno nasilje, iu tom kontekstu je pokazano, na temelju istraživanja dva meseca objava na Tviteru, kako fenomen otvorenih mreža komunikacije koje promovišu slobodu govora korelira sa mizoginim diskursom. Identifikovane su komunikacijske strategije: promocije i legitimizacije mizoginije kao javnog govora; tzv. botovske invazije; osude mizoginije kao javnog govora; Ad hominem, i političke instrumentalizacije medijske teme nasilja prema ženama.

Prava nacionalnih manjina u ustavnopravnom sistemu Republike Srbije, 2019

Činjenica je da u mnogim demokratskim državama teritorija predstavlja važan aspekt očuvanja manji... more Činjenica je da u mnogim demokratskim državama teritorija predstavlja važan aspekt očuvanja manjinske autonomije. Međutim, u ovom radu želimo izneti i odbraniti pretpostavku da se manjinska prava i nivo manjinske samouprave mogu povećati i unaprediti i putem institucija koje ne moraju nužno sadržati teritorijalnu komponentu. Tvrdimo da je institucije vezane za poboljšanje prava i društveno-političkog položaja nacionalnih manjina korisnije zasnovati na institucionalnim modelima kulturne autonomije, odnosno neteritorijalnim modelima upravljanja, kao i na principu slobodnog udruživanja pojedinaca u cilju delegiranja političke moći i procesa donošenja odluka na manjinsko stanovništvo. Ovu tvrdnju iznećemo u tri koraka, gde prvi korak podrazumeva iznošenje teorijske argumentacije koja oslikava razloge zbog kojih modeli kulturne autonomije pružaju-u odnosu na modele teritorijalne autonomije-potpuniji institucionalni okvir za manjinsku upravu i za integraciju nacionalnih manjina u odnosu na modele teritorijalne autonomije. Drugi korak teži da empirijski ispita ovu tvrdnju na studiji slučaja Republike Srbije, države koja primenjuje i teritorijalni i kulturni model autonomije, što je čini savršenim primerom za uporednu analizu dva modela. Treći korak podrazumeva objedinjavanje teorijskog okvira i empirijskih pronalazaka radi predlaganja najoptimalnijeg modela neteritorijalne kulturne autonomije za samoupravu nacionalnih manjina u Republici Srbiji.

Kultura polisa, 2019

Ovaj rad izučava društveno-političke podele koje postoje unutar nordijskih zemalja članica Evrops... more Ovaj rad izučava društveno-političke podele koje postoje unutar nordijskih zemalja članica Evropske unije kako bi pružio uporedni analitički uvid u način pozicioniranja švedskih, danskih i finskih stranaka tokom izborne kampanje za Evropski parlament (EP) 2019. godine, što posledično doprinosi i razumevanju rezultata koje su severnoevropske partije ostvarile na tim izborima. Prvi cilj podrazumeva pružanje analize izbornih rezultata u Skandinaviji, dok drugi cilj istraživanja obuhvata primenu dizajna najsličnijih sistema (MSSD – most symilar systems design) radi uočavanja nezavisnih varijabli koje su doprinele razlikama u rezultatima, kao i razlikama u načinu pozicioniranja partija levice, desnice i centra u tri pomenute države tokom kampanje, pri čemu se za teorijski okvir uzima Lipsetova i Rokanova (Lipset & Rokkan 1967)teorija o svrstavanju stranaka; teorija rascepa. Polazi se od hipoteze da je na kampanje nordijskih stranaka najviše uticala potreba da se odrede u odnosu na dve teme, imigraciju i Bregzit (Brexit), kao i da je (ne)uspeh svake partije na izborima bio srazmeran (ne)sposobnosti njenog rukovodstva da se adekvatno pozicionira i postavi u odnosu na te teme. Rezultati istraživanja ukazuju na to dasu stranke – kako bi ostvarile pozitivne izborne rezultate – sve spremnije da svoje istorijski prepoznatljive stavove i pozicije oblikuju prema aktuelnim pitanjima. Taj trend delimično uzdrmava stabilnost partijskih sistema nordijskih zemalja, ali ih ne narušava u potpunosti, što se vidi i po ishodu izbora za EP.

Media, Communication and the Struggle for Democratic Change, 2019

Democratic recession has become a global trend in the last few years. It has influenced political... more Democratic recession has become a global trend in the last few years. It has influenced political developments in both old and new democracies and fundamentally shaped public communication and political institutions. The rise of post-truth politics has amplified political polarisation in Western democracies. The election and presidency of Donald Trump in the United States and Brexit in the United Kingdom are prime examples of how politics based on emotions and personal beliefs, rather than evidence, may influence public debates and produce major political change. Related developments have also unfolded in new democracies in Europe and elsewhere. In order to find out how these are similar to, and different from, the trends in public

Philosophy and Society, 2018

In her paper “Targeted Killing with Drones? Old Arguments, New Technologies” Meisels offers the f... more In her paper “Targeted Killing with Drones? Old Arguments, New Technologies” Meisels offers the following claim to justify targeted killings conducted through the use of drones as the most efficient and just method of eliminating terrorists: “Targeted killing aims at its victims narrowly and attempts to avoid collateral deaths. Ordinary citizens remain, so far as possible, immune from attack... targeted killing does not take aim at protected civilians who are unengaged in military activity... unlike political assassination, targeting terrorists does not require a complex political evaluation of the victims’ cause, determining who is and who is not a political enemy.” (Meisels 2017). If we agree with the presumption that ‘drones are here to stay’ regardless of the moral/academic debates which they stimulate (an undeniable fact which must be taken into consideration) and if we accept the claim that targeted killing is legitimate under international law if we assume that states are in constant war against terrorist organizations (which gives them the right of extrajudicial elimination of militants), the claim that targeted killings via drones will reduce civilian casualties to the greatest possible extent, being that the technology involved in such operations involves the most accurate weapons available, can still be challenged.

Političke perspektive, 2017

Ovaj rad proučava aktivnosti korisnika društvene mreže Tviter (twitter.com) koji su se u periodu ... more Ovaj rad proučava aktivnosti korisnika društvene mreže Tviter (twitter.com) koji su se u periodu od januara do maja 2015. godine prvobitno uključili u debatu o načinu na koji je tadašnji zaštitnik građana Saša Janković obavljao svoju dužnost, a kasnije i u raspravu o ličnoj prošlosti sâmog zaštitnika. Istraživački problem je identifikovati i uporediti online diskurse, strategije i tehnike kojima se služe provladini i opoziciono nastrojeni učesnici digitalnih rasprava u društveno-političkom kontekstu poput onog u današnjoj Srbiji u kom se digitalni diskurs sve više prožima kroz javnu sferu koju, međutim, i dalje pretežno oblikuju tradicionalni mediji. Samim tim, cilj rada je a) proučiti strategije online komunikacije čijom primenom pripadnici vladajućih struktura teže održati nadmoć u javnoj debati b) analizirati metode pomoću kojih oponenti vlasti pokušavaju mobilisati podršku putem Interneta c) uporediti komunikacione strategije suprotstavljenih strana. Cilj se sprovodi s namerom pružanja svežih empirijskih nalaza o političkoj ulozi novih medija u krhkim demokratijama, jer su se dosadašnja istraživanja prevashodno koncentrisala na ulogu društvenih mreža u razvijenim demokratijama i autoritarnim režimima. Rezultati potvrđuju uspešnost ’umreženog autoritarizma’ u suzbijanju opozicionog delovanja kroz polarizaciju ’digitalne javne sfere’, ali takođe ukazuju i na značaj tehnika ’umrežavanja’ i ’podizanja svesti’ za opoziciono delovanje na Internetu.

Politička revija, 2015

Rad koji sledi ima za cilj odgovoriti na istraživačko pitanje: „Da li su i na koji način sistem v... more Rad koji sledi ima za cilj odgovoriti na istraživačko pitanje: „Da li su i na koji način sistem vladavine, izborni sistem, stranački sistem i institucija šefa države u Ujedinjenom Kraljevstvu i Švajcarskoj uticali na razvoj i oblikovanje društveno-političkih rascepa koji se temelje na verskim, lingvističkim i nacionalnim razlikama u eri elitnih, masovnih, narodnih i profesionalnih biračkih stranaka?“ Ovako postavljeno pitanje za širi predmet istraživanja nameće razmatranje uticaja institucionalnih okvira na društvene rascepe, dok se za uži predmet interesovanja mogu odrediti političke institucije i istorijski društveno- politički razdori u Ujedinjenom Kraljevstvu i Švajcarskoj. Polazeći od institucionalističke teorijske pretpostavke prema kojoj institucije utiču na strukture poput društveno- političkih rascepa, ovaj rad upotrebom metode istorijskog praćenja (historical tracing) i analize najrazličitijih sistema (most different systems design) poredi dve institucionalno različito postavljene ali strukturno slične države kroz razne stranačke ere dvadesetog i dvadeset prvog veka, kako bi istražio postojanje potencijalne koorelacije i uzročnog odnosa između a) različitog načina na koji su institucije postavljene i b) različitog razvoja strukturne osnove društvenih rascepa u Ujedinjenom Kraljevstvu i Švajcarskoj. Rezultati rada ukazuju na mogućnost postojanja pomenute koorelacije.

Books by Jovica Pavlović

Na šta mislimo kada kažemo energetska tranzicija kroz prekograničnu međuopštinsku saradnju?, 2023

Ovaj dokument ima za cilj da služi kao predložak za buduće javne politike u ovoj oblasti. Stoga ć... more Ovaj dokument ima za cilj da služi kao predložak za buduće javne politike u ovoj oblasti. Stoga će u nastavku prvo biti izložene osnovne odlike ciljanog, poželjnog modela energetske tranzicije koja bi vodila decentralizaciji i demetropolizaciji javnog delovanja u ovoj oblasti (poglavlje 1), da bi potom bile analizirane osnovne odlike trenutnog stanja u Srbiji i susednim državama članicama EU (poglavlje 2) i predložene polazne osnove za reforme postojećih javnih politika (poglavlje 3).

Filozofija i društvo, 2024

Sociologija, 2024

Political Review, 2024

Administracija i javne politike , 2023

Politeia, 2023

Jugoslovensko-španske paralele, 2023

Kulturni transfer Evropa-Srbija u XIX veku, 2023

Političke perspektive, 2022

Političko nadigravanje zemalja Zapadnog Balkana, 2022

Kultura polisa, 2022

Srpska politička misao, 2020

Communication Management: Theory and Practice in the 21st Century, 2020

CM Communication and Media, 2019

Prava nacionalnih manjina u ustavnopravnom sistemu Republike Srbije, 2019

Kultura polisa, 2019

Media, Communication and the Struggle for Democratic Change, 2019

Philosophy and Society, 2018

Političke perspektive, 2017

Politička revija, 2015

Na šta mislimo kada kažemo energetska tranzicija kroz prekograničnu međuopštinsku saradnju?, 2023

Monitoring media pluralism in the digital era: Application of the media pluralism monitor in the European Union, Albania, Montenegro, the Republic of North Macedonia, Serbia and Turkey in the year 2022, 2023

The Media Pluralism Monitor (MPM) is a research tool designed to identify potential risks to medi... more The Media Pluralism Monitor (MPM) is a research tool designed to identify potential risks to media pluralism in the Member States of the European Union and in candidate countries. This narrative report has been produced on the basis of the implementation of the MPM carried out in 2022. The implementation was conducted in 27 EU Member States, as well as in Albania, Montenegro, The Republic of North Macedonia, Serbia and Turkey. This project, under a preparatory action of the European Parliament, was supported by a grant awarded by the European Commission to the Centre for Media Pluralism and Media Freedom (CMPF) at the European University Institute.

Pošto se pridržava standardnog obrasca formalnog predloga praktičnih politika, analiza koja sledi... more Pošto se pridržava standardnog obrasca formalnog predloga praktičnih politika, analiza koja sledi strukturirana je na sledeći način. U prvom odeljku se problematizuju aktuelni odnosi Srbije i Kosova i to kroz prizmu postojećih prepreka njihovoj normalizaciji, koje su autori tekstova uočili na lokalnom, regionalnom, evropskom i globalnom nivou. Zatim se u drugom odeljku preispituju prednosti i nedostaci politika koje se trenutno primenjuju. Naglasak se stavlja upravo na politike Beograda i Prištine, mada se posredno razmatraju i politike regionalnih, evropskih i globalnih aktera na koje su se autori tekstova osvrnuli. Potom se u okviru trećeg odeljka metodom SWOT analize ponaosob promatraju prednosti, slabosti, mogućnosti i opasnosti svake od tri potencijalne politike koje se tiču budućnosti odnosa Beograda i Prištine i koje su u okviru publikacije sagledane sa različitih tačaka gledišta. Cilj ovog odeljka je identifikovanje i tabelarno sumiranje svih razmatranih politika u vezi sa održavanjem statusa kvo (kao što su politike „sprečavanja” ili „odlaganja rešenja”), sa razgraničenjem (kao što su politike „razmene teritorija” ili „delimitacije granica”) i sa potpisivanjem pravno-obavezujućeg sporazuma (kao što su politike „implicitnog priznavanja Kosova” ili „uspostavljanja bilateralnih odnosa”), kako bi se sprovela sveobuhvatna SWOT analiza koja će ukazati na najoptimalniji put do normalizacije odnosa između Srbije i Kosova. Zatim se prednosti i slabosti tri krovne politike (i njihovih potpolitika) međusobno sučeljavaju u narednom odeljku, da bi se u petom odeljku na osnovu tog sučeljavanja, kao i na osnovu sprovedene SWOT analize, ponudile preporuke za normalizaciju odnosa Srbije i Kosova, koje su upućene kako donosiocima odluka u Beogradu, tako i u Prištini. Preporuke stavljaju naglasak na potpolitike koje se zalažu za potpisivanje pravno-obavezujućeg sporazuma o normalizaciji odnosa u razumnom vremenskom roku, predlažući pritom kako najbolje iskoristiti period trajanja statusa kvo. Naposletku, šesto poglavlje iznosi završnu reč.

Tokom poslednjih godina, Institut za evropske studije doživeo je velike promene. Tribina Institu... more Tokom poslednjih godina, Institut za evropske studije doživeo je velike promene. Tribina Instituta postala je mesto prepoznato u regionalnim, ali i širim okvirima kao jedno od najzanimljivijih akademskih prostora za susrete, debate, polemike i praćenje aktuelnih događaja. Kao što će čitaoci moći da vide, tribine obuhvataju veoma raznolike programe, od velikih međunarodnih i regionalnih konferencija, preko gostovanja velikih imena evropske i svetske nauke, zatim važnih aktera iz regiona, političara, diplomata, do mladih naučnika, doktoranata kojima je nekada ovo i prvi nastup. Teme kojima smo se bavili su takođe veoma šarolike. Institut je pre svega politikološkog usmerenja, no zbog svog multidisciplinarnog sastava i naučne radoznalosti otvorene i ka kontroverznim temama, kod nas su prisutna i netipična istraživanja poput onih iz bioetike, konspirologije itd. No, najvažnija promena koja se kod nas desila jeste značajno podmlađivanje institutskog kadra. Neke kolege su otišle u penziju, te su umesto njih došli mlađi saradnici. Zahvaljujući odluci Ministarstva da otvori nauku za zapošljavanje hiljadu doktoranata, mi smo dobili petoro–šestoro odličnih novih saradnika, koji su Institutu doneli mnogo toga dobrog. Reč je o veoma talentovanim i obrazovanim mladim naučnicima, izrazito stručnim u oblastima kojima se primarno bave, ali koji pažljivo prate i druge, vrlo specifične teme i kulturna područja zahvaljujući poznavanju svetskih jezika. U međuvremenu, ove mlade kolege su za nepune dve godine počele da grade sasvim solidnu naučnu i javnu karijeru, da objavljuju radove i nastupaju na međunarodnim skupovima u zemlji i inostranstvu. Ovde, međutim, predstavljamo jednu od prvih aktivnosti kojima su pristupili na projektu Instituta. Pisanje izveštaja sa tribina imalo je veoma važnu funkciju i za mlade kolege i za Institut. Izveštaji su na lep i koncizan način predstavljali ono što se na tribini dešavalo, pa je objavljivanjem na portalu „Stanje stvari”, sa kojim imamo trajnu saradnju, ova informacija dolazila do šire javnosti. Sa druge strane, mlade kolege su tako po prvi put izlazile u javnost, vežbale javnu reč i opravdano skretale pažnju na svoje naučne i publicističke potencijale, što nije ostalo nezapaženo. Sve u svemu, u ovom Letopisu predstavljamo prvu godinu kontinuiranog praćenja trbina, akademsku godinu 2018–2019. Time ostavljamo lep trag i o svojim aktivnostima, i o prvim akademskim koracima jedne sjajne nove generacije naših kolega. Verujemo da će i naša akademska zajednica u ovom rukopisu naći dosta vrednog materijala koji bi inače ostao bez zabeleženog traga, kao i da će to biti način da se upoznaju sa radom nekih aktera i temama koje bi kasnije mogli detaljnije da prate i izučavaju.

Ova analiza je rezultat projekta „Manjinska politika u Srbiji – Podsticanje integracija“ koji je ... more Ova analiza je rezultat projekta „Manjinska politika u Srbiji – Podsticanje integracija“ koji je ostvario Forum za etničke odnose, a podržalo Ministarnstvo spoljnih poslova Republike Bugarske. Ambasada Republike Bugarske u Beogradu.

Publikacija je rezultat rada na projektima “Nacionalne manjine u odnosima Srbije sa susedima (Sta... more Publikacija je rezultat rada na projektima “Nacionalne manjine u odnosima Srbije sa susedima (Status nacionalnih manjina u Srbiji i pregovaranje sa EU: Uloga susednih zemalja)” podržanog od Ambasade Ujedinjenog Kraljevstva u Beogradu i “Manjinska politika i evropske integracije – uloga bilateralnih odnosa” koji je podržala Fondacija za otvoreno društvo Srbija.

Sociologija, 2021

Monografija profesora Nebojše Vladisavljevića „Uspon i pad demokratije posle Petog oktobra“ na je... more Monografija profesora Nebojše Vladisavljevića „Uspon i pad demokratije posle Petog oktobra“ na jedan isrcpan, sveobuhvatan i inovativan način izučava razvoj demokratije u Republici Srbiji u prvim godinama nakon pada Miloševićevog režima, a zatim čitaocu opisuje hronologiju procesa njenog urušavanja koji – po dobro potkrepljenoj tezi autora – otpočinje krajem prethodne decenije, a ubrzanim tempom se nastavlja povratkom rebrendiranih aktera starog režima na vlast. Pored odlično uklopljenog narativnog stila pisanja koji knjigu čini zanimljivim i čitljivim štivom (pristupačnim ne samo akademskom, već i širem auditorijumu), najnoviji rad profesora Vladisavljevića takođe odlikuje i duboka ukorenjenost u akademskoj literaturi posvećenoj izučavanju demokratizacije, političkih sukoba i medijskog diskursa, dok u empirijskom smislu studija predstavlja plod višegodišnjeg multidisciplinarnog istraživačkog poduhvata čiji su rezultati vešto integrisani, pažljivo predstavljeni i temeljno obrađeni. Kao takvo, delo se može smatrati srazmernim spojem teorijskog, empirijskog i analitičkog pristupa koji nudi pažnje vredno tumačenje i razumevanje političkog života u Srbiji, kako aktuelnog, tako i onog koji se odvijao tokom prethodnih dvadeset godina.

Kultura polisa, 2021

Na račun argumentacije putem koje izraelski filozof i teolog Joram Hazoni (Joram Hazony) brani ‘V... more Na račun argumentacije putem koje izraelski filozof i teolog Joram Hazoni (Joram Hazony) brani ‘Vrlin(e) nacionalizma’ – u svom istoimenom delu iz 2018. godine, prevedenom od strane Sanje i dr Miše Đurkovića i nedavno objavljenom u saradnji Izdavačke kuće Klio i Instituta za evropske studije – opravdano se može izneti više kritika, od one da političku teoriju nacionalizma perfidno instrumentalizuje radi pružanja (ne)posredne ideološke podrške izraelskom postupanju prema Palestini, do one da stremi preteranoj simplifikaciji i rigidnom uokviravanju pojedinih istorijsko-političkih fenomena (poput imperijalizma i nacionalizma) radi bezrezervne odbrane početne teze; da je nacionalna država ne samo najpoželjniji oblik društvenog organizovanja (buduću da je uzima za jedan od ključnih preduslova uspostavljanja liberalno-demokratskog političkog ustrojenja), već i najbolja polazna osnova za izgradnju mirnog i stabilnog međunarodnog poretka. Međutim, uprkos upravo navedenim i drugim legitimnim prigovorima, Hazoniju se mora odati nedvosmisleno priznanje u pogledu veštine kojom na provokativan i oštrouman način identifikuje i obrađuje srž ključnih problema vezanih za međusobni odnos savremenog pojedinca, naroda i države – kao i onih vezanih za odnos individualnog i kolektivnog identiteta – i to u trenutku kada je taj odnos krajnje neophodno (ponovo) promisliti i (re)definisati, jer je izvesno da teme i dileme koje se tiču nacionalne pripadnosti individua, pravnog subjektiviteta kulturnih kolektiva i suštinske/elementarne uloge/svrhe postmoderne države u sve većoj meri oblikuju aktuelne političke procese i opterećuju svakodnevnicu najvećeg dela svetske populacije. To naročito postaje očigledno kada se u razmatranje uzmu – primera radi – identitestki sukobi koji igraju sve zapaženiju ulogu u društveno-političkom životu SAD i rastući osećaj otuđenosti od nadnacionalnih ideja i institucija koji je sve prisutniji među stanovništvom Starog kontinenta.

Philosophy and Society, 2021

Philip Roeder’s book National Secession: Persuasion and Violence in Independence Campaigns can be... more Philip Roeder’s book National Secession: Persuasion and Violence in Independence Campaigns can be placed within the latter of the three research categories. It is an important work in a series of attempts to grasp the variables and the logic behind secessionist movements. Yet, it provides a fresh and innovative approach to the old problem of explaining the motives and factors which cause a population (or a proto- nation) of a distinct territory to rebel against the state.

Kultura polisa, 2020

Profesor Fakulteta političkih nauka Univerziteta u Banjoj Luci i jedan od najpoznatijih politikol... more Profesor Fakulteta političkih nauka Univerziteta u Banjoj Luci i jedan od najpoznatijih politikologa iz Republike Srpske, dr Aleksandar Savanović, čija su osnovna polja naučnog interesovanja kontraktualizam, konstitucionalizam i liberalizam, nedavno je objavio novu knjigu „Teorija Republike“. Tokom javnih nastupa u kojima je govorio o knjizi naglašavao je da pomenutu monografiju smatra svojim životnim delom, kao i da je na njoj radio gotovo punih deset godina. Štaviše, Savanović je izneo i stav da – kako stvari stoje – više neće pisati dela monografskog tipa, upravo zato što veruje da je suštinu sopstvene političke filozofije i esenciju svojih republikanskih predubeđenja verno utkao u stranice knjige koju je objavio njegov matični univerzitet. Zbog toga napisanom delu treba posvetiti pažnju putem dostojnog kritičkog osvrta.

Philosophy and Society, 2020

U savremenoj društvenoj nauci, koju u sve većoj meri karakteriše usko-specijalistički pristup una... more U savremenoj društvenoj nauci, koju u sve većoj meri karakteriše usko-specijalistički pristup unapred teorijski jasno određenim fenomenima, retke su one vrste monografskih studija koje se usuđuju da na sveobuhvatno istorijsko-sociološki način sagledaju kompleksne i neizmerno široke fenomene poput krajnje desnice u Evropi. Umesto naslova koji glasi „Evropska krajnja desnica 1945-2018“, danas se češće može pročitati rad pod nazivom „Uporedna analiza izbornog ponašanja desnih partija u Švedskoj i Danskoj“ ili „Nacionalni front na parlamentarnim izborima 2012. i 2017. godine.“ Drugim rečima, većina naučnih radova koji se bave krajnje desnim strankama (ili političkim partijama i pokretima uopšte) – bili oni monografske studije ili akademski članci – oslanja se na postojeće teorije kako bi polju istraživanja doprinela empirijskim nalazima.

Theoria, 2019

Monografija profesora Jovana Babića Ogledi o odbrani na jedan iscrpan, potpun i sveobuhvatan nači... more Monografija profesora Jovana Babića Ogledi o odbrani na jedan iscrpan, potpun i sveobuhvatan način razmatra ne samo odbranu kao centralni pojam dela, već i niz teo-rijskih, ali i društveno-politički vrlo aktuelnih i relevantnih etičkih pitanja i problema koji su neraskidivo vezani za odbranu; za odbranu kao pojam, za odbranu kao moralno pravo, ali i za odbranu kao mehanizam očuvanja slobode, koju Babić određuje kao vr-hovnu vrednost, smatrajući je izvorom kolektivnog života u političkom smislu, a moglo bi se reći i izvorom života i postojanja uopšte u metafizičkom smislu. Pristupajući odbrani iz više različitih analitičkih uglova, autor instrumentalizuje centralni koncept svog dela pretvarajući ga u tematsku nit koja na jedan vrlo koheren-tan način pravi prirodnu sponu između raznolikih teorijskih i praktičnih etičkih pitanja kojima se Ogledi o odbrani bave. Zato se može reći da Babić svoja promišljanja o odbrani postavlja kao čvrsto i konstruktivno utemeljenje za stvaranje narativnog i fi-lozofskog okvira koji mu omogućava da smisleno razmotri mnogobrojna pitanja koja su od suštinskog društveno-političkog značaja za današnji svet, kao i za čoveka u njemu. U tom smislu, Ogledi o odbrani zaista jesu ambiciozno teorijsko delo iz oblasti moralne epistemologije i primenjene etike koje je na visini uspostavljenog zadatka. Moralno-epistemološkim pitanjima i problemima Babić se najviše bavi unutar prvog od tri dela Ogleda o odbrani, a kao najznačajnija izdvajaju se pitanje slobode (odnosno šta je sloboda, u čemu leži njena vrednost, kako se izražava, koji su njeni dometi i gde su njene legitimne granice), pitanje identiteta (koje se prvenstveno pro-mišlja kroz problematiku odnosa između individualnog i kolektivnog identiteta, ali i kroz razmatranje odgovornosti koje individualno i kolektivno odlučivanje i delovanje nose sa sobom) i pitanje zla (odnosno zašto treba da razlikujemo različite vrste zlog delovanja, kako možemo da razlikujemo čisto zlo, obično zlo i doktrinarno zlo jedno od drugog i kako možemo da se odbranimo od sve tri vrste zlog delovanja). Dok se prvi deo monografije bavi moralno-epistemološkim problemima, drugi deo Ogleda o odbrani razmatra pitanja i teme od praktičnog značaja, odnosno pitanja iz oblasti primenjene etike, s posebnim naglaskom na etiku i moral.

Philosophy and Society, 2018

Although the relationship between the citizen and the state has perhaps been the most prominent t... more Although the relationship between the citizen and the state has perhaps been the most prominent topic of political philosophy since the Age of Enlightenment, political theorists have only recently begun to comprehensively problematize the role that territory plays in the mentioned individual-state equation. Political aspects of territory–“… the geographical domain of a political entity…”(Moore 2015, p. 15), which should be appreciated as the spatial and thus an essential component of the ‘social contract’–must be thoroughly comprehended if theoretical concepts such as political obligation and the right to self-determination (but also related/current political phenomena such as secessionist movements and prevention of illegal immigration) are to be appropriately theorized and understood. Aware of such a need for a comprehensive ‘Political Theory of Territory’–one that will be able to problematize and explain both theoretical and practical/current political issues concerning territory–Moore gives her 2015 monography the mentioned grandiose title, one worthy of her work in which she first lays down the conceptual and theoretical groundwork for developing her theory (chapter two), then outlines her theory and the basic logic and moral reasoning behind it in chapter three, before proceeding to defend her arguments by successfully scrutinizing the two most prominent groups of theories regarding territory (cultural-nationalist theories proposed by authors such as David Miller and Avery Kolers and statist or functionalist theories advocated by theorists such as Allen Buchanan) in chapters four and five.

Godišnjak FPN, 2015

Knjiga nacionalizam, mit i država u Rusiji i Srbiji još jedno je u nizu naučnih dela prof. dr Vel... more Knjiga nacionalizam, mit i država u Rusiji i Srbiji još jedno je u nizu naučnih dela prof. dr Veljka Vujačića koje se bavi razvojem komunizma i nacionalizma u Sovjetskom Savezu i Jugoslaviji, fokusirajući se pre svega na kolektivno istorijsko, sociološko, političko i institucionalno iskustvo i nasleđe dva najbrojnija naroda i dve najveće republike pomenutih socijalističkih federacija (Rusa i Srba, odnosno Rusije i Srbije). Kao naučnik koji je prvenstveno posvećen istraživanju i pisanju u oblasti političke sociologije, sociološke teorije, komparativne istorijske sociologije, ali i teorije nacionalizma, Vujačić u okviru datog dela primenjuje interdisciplinarni pristup kojim efikasno povezuje sociološke i politikološke aspekte svog istraživanja, ujedno doprinoseći i studijama slavistike, ali i studijama balkanske i istočnoevropske istorije.

Filozofi koji se pozivaju na tradiciju liberalne političke misli pružili su značajan doprinos stu... more Filozofi koji se pozivaju na tradiciju liberalne političke misli pružili su značajan doprinos studijama normativne etike razmatrajući opravdanost kolektivne težnje ka teritorijalnom osamostaljenju. Ipak, ostali su nedorečeni po pitanju načina na koji otcepljenje treba sprovesti kako bi i sâm postupak stvaranja nove države bio legitiman. Prvi naučni cilj disertacije stoga nalaže oslanjanje na temeljno promišljenu normativnu etiku secesije radi razvoja nedovoljno razrađene primenjene etike sticanja nezavisnosti, s namerom formulisanja ‘upotpunjene liberalne etike secesije’; etičkog okvira pomoću kog se separatističke tendencije mogu vrednovati kako na osnovu njihove moralne valjanosti, tako i na osnovu mogućnosti/pravednosti njihove realizacije. Drugi naučni cilj stremi primeni tog okvira pri evaluaciji secesionističkih zahteva i aktivnosti na prostoru Istočne i Jugoistočne Evrope, ali i pri koncipiranju rešenja za konkretne teritorijalne sporove sa datog geopolitičkog prostora. U tom smislu, predlažu se: a) primenjivi postupci odvajanja od centralnih vlasti u slučajevima gde su zahtevi za otcepljenjem valjani i b) upotrebljivi modeli autonomnog vršenja vlasti ili podele suvereniteta nad teritorijama na kojima težnja ka secesiji nije opravdana/ostvariva. Primenom metode uspostavljanja refleksivne ravnoteže dolazi se do zaključka da višefazni postupak delegiranja političkih ovlašćenja (poput devolucije u Ujedinjenom Kraljevstvu, gde je dozvoljen i plebiscit o otcepljenju Škotske), u kombinaciji sa kaskadnim referendumima i srodnim procedurama (nalik onima korišćenim pri odvajanju švajcarskog kantona Jura od kantona Bern), predstavlja najpoželjniji vid internog uvećavanja autonomije, ali i moralno najopravdaniji način sticanja nezavisnosti, kako u teoriji, tako i u praksi.
-----------------------------------------------------------------
Philosophers that adhere to the tradition of liberal political thought have made significant contributions to the field of normative ethics as part of their efforts to understand whether groups have the right to strive towards independence. Yet, not much has been said about how secession should be carried out if the actual act of breaking away from a central government is to be perceived as a morally valid process. This is why the first goal of the thesis is to develop a proposal for applied secession ethics by basing it on well-developed literature on normative secession ethics, with the aim of outlining ‘complemented liberal ethics of secession’; an ethical framework which would lay the groundwork for evaluating secession claims not only on the basis of how just they are per se, but also on the morality of means through which independence is (or can be) achieved. The second aim of the thesis is to implement the derived at proposal of secession ethics in evaluating active secessionist tendencies and activities in Eastern and Southeast Europe, but also in conceiving solutions for specific territorial disputes of this geopolitical region. The thesis thus proposes: a) applicable ways in which partition may be carried out in cases where claims to independence are morally justifiable and b) applicable models of autonomous governance or joint sovereignty in cases where secession is morally impermissible or unachievable. By applying the reflective equilibrium method, this thesis concludes that a multi-phased procedure (resembling that of United Kingdom’s process of devolution, which allowed for the Scottish independence plebiscite to take place) – in combination with a cascade-referendum system (like the one implemented during the separation of Swiss Canton of Jura from Canton of Bern) – represents the most justified approach to the act of both internal and external self-determination, in both theory and practice.