Tamara Hundorova | Shevchenko Institute of Literature of the National Academy of Sciences of Ukraine (original) (raw)
Uploads
Papers by Tamara Hundorova
Mahalle Mektebi, 2024
Söyleşi: Zeynep Arslan Ukraynacadan Çeviren: Ali Karakaya
Biblioteca di Studi slavistici, Dec 31, 2022
Слово і час, Dec 12, 2023
Kритика, 2024
Decolonization, particularly with its emphasis on reconsidering the dominant Western canons of hi... more Decolonization, particularly with its emphasis on reconsidering the dominant Western canons of history and culture, which has gained popularity in the Third World, may seem unnecessary for Ukraine, but it is not. Since the Enlightenment, according to Larry Wolff, Europe has been opening up its Eastern European periphery, orientalizing it and perceiving it as its “Other.” The classification of Ukraine as a non-historical nation implicitly meant incomplete modernization in its Western version and relegation to the margins of European civilization. Questioning Eurocentrism from the Ukrainian perspective means, first of all, recognizing a different experience of modernization. In particular, it concerns breaks and pauses in different waves of modernization in Ukraine compared to the leading European centers. In addition, there are differences in the processes and nature of modernization in different regions of Ukraine itself, such as Western Ukraine, which was part of Austria- Hungarian Empire, and Eastern Ukraine, which was part of the Russian Empire. Another feature of modernization process in Ukraine is denationalization and the absence of a national elite, since, according to Ivan Lysiak-Rudnytskyi, “the educated strata of society-the nobility, the young bourgeoisie, and the vast majority of the intelligentsia-stood on the platform of Russian state-national and cultural-national affiliation,” while in the western territories these processes were influenced by Polonization and Germanization. The lack of a leading national elite influenced the formation of high culture. It became commonplace to imagine that Ukrainian literature did not have a full-fledged European modernism. The question of different “European modernisms,” rather than one universal Western modernist canon is also an aspect of the “provincialization of Europe.”
Агатангел Кримський. Андрій Лаговський , 2021
The article traces the development of imperial desire in Krymsky's novel "Andriy Lahovsky", which... more The article traces the development of imperial desire in Krymsky's novel "Andriy Lahovsky", which appears as a model of an intellectual novel and demonstrates various aspects of colonial discourse. The subject of the study is the concept of pychopatia nationalis, which brings together an ambivalent desire of belonging to the imperial center, on the one hand, and nihilism and resentment towards the native Ukrainian setting, on the other. Orientalism, homoeroticism, and hysteria mark the space of colonial desire of the main protagonist, a professor at Moscow University and at the same time the tutor of a member of a Russian general's family. A Ukrainian by birth, the protagonist sympathizes with Ukrainophile ideas, but identifies himself with the imperial person and, having come to the Caucasus, behaves as an orientalist and colonizer in his attitude towards colonized Eastern populations, He also appears as a westernizer, identifying himself more easily with those who have access to "German opera from Bayreuth" and Wagner's operas in Moscow than with those who are the subaltern "others," such as Zoya the Greek or his Ukrainian mother.
Slovo i Chas, 2024
Th e paper analyzes the methodological framework of the philosophy of culture and new literary ... more Th e paper analyzes the methodological framework of the philosophy of culture and new literary criticism of the Ukrainian philosopher and literary critic Volodymyr Yurynets (1891—1937) within his article “To the Problem of Socialist Culture (Introduction to the book ‘Mykola Bazhan’).” His ideas testify to the powerful methodological searches in the field of Marxist criticism of the 1920s aimed at substantiating the nature of post-revolutionary culture. Balancing between Marxism and Western idealist philosophy, Yurynets brings elements of the latter into his philosophical Marxist criticism. While elaborating a model of new criticism, Yurynets substantiates perception based on a “fluxion of intellectual sympathy.” In this process, the recipient becomes an organ of “amor intellectualis, indifferent amazement.” Yurynets considers his philosophical criticism of culture to be a Marxist form of cultural philosophy. He asserts that literature is a form of philosophical thinking and argues that literary criticism armed with philosophy is a phenomenon completely different from academic literary criticism. Justifying philosophical criticism as an active and modeling force of the modern time, Yurynets appeals to the ideas of the literary critic Leonid Grossman, the literary theorist Pavel Medvedev, and the linguist Nikolai Marr. Yurynets’s concept comes down to the search for the meaning of art in relation to the “life world” of a man. At the same time, he interprets the discovery of the “living forces of the epoch” in the context of historical materialism. In an eff ort to purify aesthetic perception from subjectivity, psychology, and emotion, Yurynets actually adapts E. Husserl’s ‘phenomenological reduction’ and applies it to the aesthetic reception. Th e scholar also refers to reflexology and Freudian psychoanalysis as sources of artistic inspiration and interpretive ideas for contemporary philosophical criticism.
WIENER SLAWISTISCHER ALMANACH. Giulia Dossi and Riccardo Nicolosi (Eds.). Peter Lang, Band 89, pp. 297 - 314. , 2023
The article examines Lesia Ukrainka's The Blue Rose (1896) as a multidimensional experimental dra... more The article examines Lesia Ukrainka's The Blue Rose (1896) as a multidimensional experimental drama in which Lesia Ukrainka transforms numerous biographical facts into fictional situations and enters into a discussion of topical themes and motifs of the fin de siècle, including female madness, hysteria, heredity, and female sexuality. The writer uses psychiatric analysis and supports her descriptions of madness with references to psychiatric practice (R. von Krafft-Ebing). Lesia Ukrainka's interest in aesthetic sublimation and the New Romantic impulse "ins Blaue" can be traced in The Blue Rose. The author analyzes the violation of moral norms, psychological states, and cultural codes that marked the spirit of the new era, rethinking Henrik Ibsen's "The Ghosts". The drama marks Lesia Ukrainka's initiation into the culture of the fin de siècle and paves the way for her to become a symbolist playwright.
Критика, 2023
What does the deeply intimate friendship episode between Ol’ha Kobylians’ka and Larysa Kosach (Le... more What does the deeply intimate friendship episode between Ol’ha Kobylians’ka and Larysa Kosach (Lesia Ukrainka) mean in the context of Ukrainian culture? What does the “literary fact" of the love between two women mean against the backdrop of their time and the events in their personal and creative lives? The female friendship-love that formed between two Ukrainian authors Lesia Ukrainka and Ol’ha Kobylians’ka has the hallmarks of a lesbian romance; their spiritual and emotional intimacy has an erotic hue. They created their own language and their own “dream.” However, an indispensable part of that female romance is the spiritual-creative sublimation of their relationship – the transformation of their intimacy into image and text. The echoes of their correspondence can be heard in their literary works. This solidarity is a form of female self-defence in the patriarchal world, where the structures of male culture and consciousness dominate. Female love is identified with the creation of a specific intimate sphere of culture where emotions, play and language intersect.
Марія Примаченко, 100: ст., есеї, спогади, публ., присвяч. сторіччю укр. нар. худож. М. Примаченко / упоряд. і ред. О. Найдена. Київ: Родовід, 2009. С. 173-175., 2009
Цей світ, у який занурює нас Марія Приймаченко, здається, не знає різниці між бестіарною і веге... more Цей світ, у який занурює нас Марія Приймаченко, здається, не знає різниці між бестіарною і вегетаріанською природою. Хтось скаже, що це і є гармонійний першосвіт, в якому немає протилежностей і суперечностей, а панує поліморфізм перетворень і уподібнень. Тут звірі часто є лише продовженням світу рослинного: ось плететься по землі виноград, і листя його переходить на тіло фантастичного звіра; а ось мавпа, витягнувшись у весь ріст, зацвітає, як кактус, жовтою квіткою. Такий прасвіт виглядає ідеальним – квіти, риби, люди існують водночас і на одній поверхні.
Критика, 2012
Post-totalitarian culture has all the signs of a culture in transition. The article analyzes the ... more Post-totalitarian culture has all the signs of a culture in transition. The article analyzes the masks and roles of two gender images that have become popular in post-totalitarian Ukraine - pop star Verka Serdyuchka and Ukrainian politician Yulia Tymoshenko. Representing a theatricalized gender identity, the images of Lady Yu and Lady Kitch demonstrate that gender is a performance that embodies different, sometimes completely different identities. They testify to the feminization of the traumatized post-Soviet society, are performing a therapeutic maternal function and acting as mediators between social classes, political groups, genders, high and low culture, center and periphery.
Verka Serdyuchka is a pop image of Andriy Danylko, a parodic, grotesque, and kitschy image of a train conductor who brings people from provincial towns to the capital. This image, born in the 1990s, bears a strong imprint of the time when the entire post-Soviet society was in transition. The female clown Serdyuchka acts as an advocate for all marginalized people and embodies different types of transgression: social, gender, and language (surzhyk).
Aus dem Nebel des Krieges. Die Gegenwart der Ukraine., 2023
Referring to Dipesh Chakrabarty's thesis on the "provincialization of Europe" and Simon Gikandi's... more Referring to Dipesh Chakrabarty's thesis on the "provincialization of Europe" and Simon Gikandi's idea of the "provincialization of English" as a methodological framework, the article offers a new perspective on the interpenetration of decolonization and de-Russification processes in Ukraine. The main question explored in the article is how Russian-speaking authors in Ukraine switch from the Russian to the Ukrainian language code after February 24, 2022. The analyzed linguistic strategies of Iya Kiva, Volodymyr Rafeienko, and Andriy Kurkov demonstrate that linguistic decolonization is a long and ambivalent process that means not only a break with the language of the colonizer, but also intermediate states of bilingualism, appropriation, hybridity, in other words, existence between languages-in the "third zone" of the utterance itself.
transcript Verlag eBooks, Jul 6, 2023
Oxford University Press eBooks, Jul 18, 2023
Zbruc https://zbruc.eu/node/103415, 2021
The article tells the story of the close acquaintance, friendship, and love of two famous Ukraini... more The article tells the story of the close acquaintance, friendship, and love of two famous Ukrainian writers, Olha Kobylianska and Lesia Ukrainka. Their friendship is one of the phenomena of fin de siecle women's culture, a form of ideal communication and mutual understanding, as well as a source of creativity that is inscribed as an intertext in the works of both women writers.
Агатангел Кримський. Андрій Лаговський; передмова Т. І. Гундорової; упоряд. С. А. Гальченка. — Харків: Фоліо, 2021
The article analyzes Aпatanпel Krymsky's novel "Andriy Lagovsky" in the context of colonial disco... more The article analyzes Aпatanпel Krymsky's novel "Andriy Lagovsky" in the context of colonial discourse. The focus is on the portrayal of the crisis of Little Russianness and Ukrainophilia, which grows out of resentment and nihilism, and sexuality as an element of imperial desire.
Слово і час, 2008
У статті розглянуто такі аспекти функціонування теорії масової культури, як ідеалізація народност... more У статті розглянуто такі аспекти функціонування теорії масової культури, як ідеалізація народності,
місце гердерівської концепції народності
в ґенезі слов’янського романтизму. Висвітлюється зародження форм масової культури у ХVІІІ ст. та її
відмежування від фольклору, трактування “народницького письменства” в українській літературі та
суголосних явищ у слов’янських країнах. Аналізується розуміння “високої” культури критиками доби раннього
українського модернізму.
W dyskursie współczesnej humanistyki z Czarnobylem i awarią w jego elektrowni jądrowej związane j... more W dyskursie współczesnej humanistyki z Czarnobylem i awarią w jego elektrowni jądrowej związane jest powstawanie nowej świadomości i nowej ukraińskiej literatury - "czarnobylskiej literatury". Do czarnobylskiego korpusu tekstów należą utwory apokaliptyczne - wytwory zarówno wysokiej jak i niskiej kultury. Czarnobylskie i postczarnobylskie teksty postrzegane są jako komunikat prowadzący do prawdy i przedstawiający prawdziwą realność, pozostawiając świadectwo dla przyszłych pokoleń. Tamara Hundorova, wychodząc od znaczenia Czarnobyla jako słowa-symbolu oznaczającego zupełną katastrofę, postrzega 1986 rok jako moment narodzin w Ukrainie nowej postmodernistycznej świadomości i literatury. Wskazuje także, że Czarnobyl stał się miejscem "niewyrażalnego" w kulturze ukraińskiej - fenomenem podobnym do Oświęcimia, Hiroszimy, czy Holocaustu w innych kulturach europejskich. Dlatego też, w opinii kijowskiej badaczki, Czarnobyl wymaga ponownej re-interpretacji. Apokaliptyczna...
Mahalle Mektebi, 2024
Söyleşi: Zeynep Arslan Ukraynacadan Çeviren: Ali Karakaya
Biblioteca di Studi slavistici, Dec 31, 2022
Слово і час, Dec 12, 2023
Kритика, 2024
Decolonization, particularly with its emphasis on reconsidering the dominant Western canons of hi... more Decolonization, particularly with its emphasis on reconsidering the dominant Western canons of history and culture, which has gained popularity in the Third World, may seem unnecessary for Ukraine, but it is not. Since the Enlightenment, according to Larry Wolff, Europe has been opening up its Eastern European periphery, orientalizing it and perceiving it as its “Other.” The classification of Ukraine as a non-historical nation implicitly meant incomplete modernization in its Western version and relegation to the margins of European civilization. Questioning Eurocentrism from the Ukrainian perspective means, first of all, recognizing a different experience of modernization. In particular, it concerns breaks and pauses in different waves of modernization in Ukraine compared to the leading European centers. In addition, there are differences in the processes and nature of modernization in different regions of Ukraine itself, such as Western Ukraine, which was part of Austria- Hungarian Empire, and Eastern Ukraine, which was part of the Russian Empire. Another feature of modernization process in Ukraine is denationalization and the absence of a national elite, since, according to Ivan Lysiak-Rudnytskyi, “the educated strata of society-the nobility, the young bourgeoisie, and the vast majority of the intelligentsia-stood on the platform of Russian state-national and cultural-national affiliation,” while in the western territories these processes were influenced by Polonization and Germanization. The lack of a leading national elite influenced the formation of high culture. It became commonplace to imagine that Ukrainian literature did not have a full-fledged European modernism. The question of different “European modernisms,” rather than one universal Western modernist canon is also an aspect of the “provincialization of Europe.”
Агатангел Кримський. Андрій Лаговський , 2021
The article traces the development of imperial desire in Krymsky's novel "Andriy Lahovsky", which... more The article traces the development of imperial desire in Krymsky's novel "Andriy Lahovsky", which appears as a model of an intellectual novel and demonstrates various aspects of colonial discourse. The subject of the study is the concept of pychopatia nationalis, which brings together an ambivalent desire of belonging to the imperial center, on the one hand, and nihilism and resentment towards the native Ukrainian setting, on the other. Orientalism, homoeroticism, and hysteria mark the space of colonial desire of the main protagonist, a professor at Moscow University and at the same time the tutor of a member of a Russian general's family. A Ukrainian by birth, the protagonist sympathizes with Ukrainophile ideas, but identifies himself with the imperial person and, having come to the Caucasus, behaves as an orientalist and colonizer in his attitude towards colonized Eastern populations, He also appears as a westernizer, identifying himself more easily with those who have access to "German opera from Bayreuth" and Wagner's operas in Moscow than with those who are the subaltern "others," such as Zoya the Greek or his Ukrainian mother.
Slovo i Chas, 2024
Th e paper analyzes the methodological framework of the philosophy of culture and new literary ... more Th e paper analyzes the methodological framework of the philosophy of culture and new literary criticism of the Ukrainian philosopher and literary critic Volodymyr Yurynets (1891—1937) within his article “To the Problem of Socialist Culture (Introduction to the book ‘Mykola Bazhan’).” His ideas testify to the powerful methodological searches in the field of Marxist criticism of the 1920s aimed at substantiating the nature of post-revolutionary culture. Balancing between Marxism and Western idealist philosophy, Yurynets brings elements of the latter into his philosophical Marxist criticism. While elaborating a model of new criticism, Yurynets substantiates perception based on a “fluxion of intellectual sympathy.” In this process, the recipient becomes an organ of “amor intellectualis, indifferent amazement.” Yurynets considers his philosophical criticism of culture to be a Marxist form of cultural philosophy. He asserts that literature is a form of philosophical thinking and argues that literary criticism armed with philosophy is a phenomenon completely different from academic literary criticism. Justifying philosophical criticism as an active and modeling force of the modern time, Yurynets appeals to the ideas of the literary critic Leonid Grossman, the literary theorist Pavel Medvedev, and the linguist Nikolai Marr. Yurynets’s concept comes down to the search for the meaning of art in relation to the “life world” of a man. At the same time, he interprets the discovery of the “living forces of the epoch” in the context of historical materialism. In an eff ort to purify aesthetic perception from subjectivity, psychology, and emotion, Yurynets actually adapts E. Husserl’s ‘phenomenological reduction’ and applies it to the aesthetic reception. Th e scholar also refers to reflexology and Freudian psychoanalysis as sources of artistic inspiration and interpretive ideas for contemporary philosophical criticism.
WIENER SLAWISTISCHER ALMANACH. Giulia Dossi and Riccardo Nicolosi (Eds.). Peter Lang, Band 89, pp. 297 - 314. , 2023
The article examines Lesia Ukrainka's The Blue Rose (1896) as a multidimensional experimental dra... more The article examines Lesia Ukrainka's The Blue Rose (1896) as a multidimensional experimental drama in which Lesia Ukrainka transforms numerous biographical facts into fictional situations and enters into a discussion of topical themes and motifs of the fin de siècle, including female madness, hysteria, heredity, and female sexuality. The writer uses psychiatric analysis and supports her descriptions of madness with references to psychiatric practice (R. von Krafft-Ebing). Lesia Ukrainka's interest in aesthetic sublimation and the New Romantic impulse "ins Blaue" can be traced in The Blue Rose. The author analyzes the violation of moral norms, psychological states, and cultural codes that marked the spirit of the new era, rethinking Henrik Ibsen's "The Ghosts". The drama marks Lesia Ukrainka's initiation into the culture of the fin de siècle and paves the way for her to become a symbolist playwright.
Критика, 2023
What does the deeply intimate friendship episode between Ol’ha Kobylians’ka and Larysa Kosach (Le... more What does the deeply intimate friendship episode between Ol’ha Kobylians’ka and Larysa Kosach (Lesia Ukrainka) mean in the context of Ukrainian culture? What does the “literary fact" of the love between two women mean against the backdrop of their time and the events in their personal and creative lives? The female friendship-love that formed between two Ukrainian authors Lesia Ukrainka and Ol’ha Kobylians’ka has the hallmarks of a lesbian romance; their spiritual and emotional intimacy has an erotic hue. They created their own language and their own “dream.” However, an indispensable part of that female romance is the spiritual-creative sublimation of their relationship – the transformation of their intimacy into image and text. The echoes of their correspondence can be heard in their literary works. This solidarity is a form of female self-defence in the patriarchal world, where the structures of male culture and consciousness dominate. Female love is identified with the creation of a specific intimate sphere of culture where emotions, play and language intersect.
Марія Примаченко, 100: ст., есеї, спогади, публ., присвяч. сторіччю укр. нар. худож. М. Примаченко / упоряд. і ред. О. Найдена. Київ: Родовід, 2009. С. 173-175., 2009
Цей світ, у який занурює нас Марія Приймаченко, здається, не знає різниці між бестіарною і веге... more Цей світ, у який занурює нас Марія Приймаченко, здається, не знає різниці між бестіарною і вегетаріанською природою. Хтось скаже, що це і є гармонійний першосвіт, в якому немає протилежностей і суперечностей, а панує поліморфізм перетворень і уподібнень. Тут звірі часто є лише продовженням світу рослинного: ось плететься по землі виноград, і листя його переходить на тіло фантастичного звіра; а ось мавпа, витягнувшись у весь ріст, зацвітає, як кактус, жовтою квіткою. Такий прасвіт виглядає ідеальним – квіти, риби, люди існують водночас і на одній поверхні.
Критика, 2012
Post-totalitarian culture has all the signs of a culture in transition. The article analyzes the ... more Post-totalitarian culture has all the signs of a culture in transition. The article analyzes the masks and roles of two gender images that have become popular in post-totalitarian Ukraine - pop star Verka Serdyuchka and Ukrainian politician Yulia Tymoshenko. Representing a theatricalized gender identity, the images of Lady Yu and Lady Kitch demonstrate that gender is a performance that embodies different, sometimes completely different identities. They testify to the feminization of the traumatized post-Soviet society, are performing a therapeutic maternal function and acting as mediators between social classes, political groups, genders, high and low culture, center and periphery.
Verka Serdyuchka is a pop image of Andriy Danylko, a parodic, grotesque, and kitschy image of a train conductor who brings people from provincial towns to the capital. This image, born in the 1990s, bears a strong imprint of the time when the entire post-Soviet society was in transition. The female clown Serdyuchka acts as an advocate for all marginalized people and embodies different types of transgression: social, gender, and language (surzhyk).
Aus dem Nebel des Krieges. Die Gegenwart der Ukraine., 2023
Referring to Dipesh Chakrabarty's thesis on the "provincialization of Europe" and Simon Gikandi's... more Referring to Dipesh Chakrabarty's thesis on the "provincialization of Europe" and Simon Gikandi's idea of the "provincialization of English" as a methodological framework, the article offers a new perspective on the interpenetration of decolonization and de-Russification processes in Ukraine. The main question explored in the article is how Russian-speaking authors in Ukraine switch from the Russian to the Ukrainian language code after February 24, 2022. The analyzed linguistic strategies of Iya Kiva, Volodymyr Rafeienko, and Andriy Kurkov demonstrate that linguistic decolonization is a long and ambivalent process that means not only a break with the language of the colonizer, but also intermediate states of bilingualism, appropriation, hybridity, in other words, existence between languages-in the "third zone" of the utterance itself.
transcript Verlag eBooks, Jul 6, 2023
Oxford University Press eBooks, Jul 18, 2023
Zbruc https://zbruc.eu/node/103415, 2021
The article tells the story of the close acquaintance, friendship, and love of two famous Ukraini... more The article tells the story of the close acquaintance, friendship, and love of two famous Ukrainian writers, Olha Kobylianska and Lesia Ukrainka. Their friendship is one of the phenomena of fin de siecle women's culture, a form of ideal communication and mutual understanding, as well as a source of creativity that is inscribed as an intertext in the works of both women writers.
Агатангел Кримський. Андрій Лаговський; передмова Т. І. Гундорової; упоряд. С. А. Гальченка. — Харків: Фоліо, 2021
The article analyzes Aпatanпel Krymsky's novel "Andriy Lagovsky" in the context of colonial disco... more The article analyzes Aпatanпel Krymsky's novel "Andriy Lagovsky" in the context of colonial discourse. The focus is on the portrayal of the crisis of Little Russianness and Ukrainophilia, which grows out of resentment and nihilism, and sexuality as an element of imperial desire.
Слово і час, 2008
У статті розглянуто такі аспекти функціонування теорії масової культури, як ідеалізація народност... more У статті розглянуто такі аспекти функціонування теорії масової культури, як ідеалізація народності,
місце гердерівської концепції народності
в ґенезі слов’янського романтизму. Висвітлюється зародження форм масової культури у ХVІІІ ст. та її
відмежування від фольклору, трактування “народницького письменства” в українській літературі та
суголосних явищ у слов’янських країнах. Аналізується розуміння “високої” культури критиками доби раннього
українського модернізму.
W dyskursie współczesnej humanistyki z Czarnobylem i awarią w jego elektrowni jądrowej związane j... more W dyskursie współczesnej humanistyki z Czarnobylem i awarią w jego elektrowni jądrowej związane jest powstawanie nowej świadomości i nowej ukraińskiej literatury - "czarnobylskiej literatury". Do czarnobylskiego korpusu tekstów należą utwory apokaliptyczne - wytwory zarówno wysokiej jak i niskiej kultury. Czarnobylskie i postczarnobylskie teksty postrzegane są jako komunikat prowadzący do prawdy i przedstawiający prawdziwą realność, pozostawiając świadectwo dla przyszłych pokoleń. Tamara Hundorova, wychodząc od znaczenia Czarnobyla jako słowa-symbolu oznaczającego zupełną katastrofę, postrzega 1986 rok jako moment narodzin w Ukrainie nowej postmodernistycznej świadomości i literatury. Wskazuje także, że Czarnobyl stał się miejscem "niewyrażalnego" w kulturze ukraińskiej - fenomenem podobnym do Oświęcimia, Hiroszimy, czy Holocaustu w innych kulturach europejskich. Dlatego też, w opinii kijowskiej badaczki, Czarnobyl wymaga ponownej re-interpretacji. Apokaliptyczna...
Canadian Slavonic Papers, 2017
Femina melancholica. Стать і культура в гендерній утопії Ольги Кобилянської, 2002
The chapter analyzes the discussions around female sexuality and motherhood in the German-speakin... more The chapter analyzes the discussions around female sexuality and motherhood in the German-speaking world and feminist criticism at the turn of the 19th century (F. Nietzsche, L. Marholm, E. Lange, K. Kay, and others) and the echoes of these discussions in the works of Olga Kobylianska. Special attention is focused on the evolution of the idea of motherhood in the writer's works, in particular the role of biologism, the distinction between the reproductive and cultural functions of motherhood, maternal phobia, and the reception of Nietzsche's ideas.
Транзитна культура. Симптоми постколоніальної травми, 2013
У дослідженні запропонована концепція ярмаркової культури як серединного поля культури, а також а... more У дослідженні запропонована концепція ярмаркової культури як серединного поля культури, а також аналізується топос ярмарку в аспекті модернізації та становлення концепту ринку в українській літературі . Феномен ярмарку розглядається у творчості М.Гоголя, І.Нечуя-Левицького, Остапа Вишні, а також на основі журналу "Літературний ярмарок" і феномену отоварення постаті і текстів Гоголя.
Критика, 2002
Монографія Тамари Гундорової є першим психоаналітичним дослідженням художньої творчости та інтеле... more Монографія Тамари Гундорової є першим психоаналітичним дослідженням художньої творчости та інтелектуальної концепції Ольги Кобилянської на тлі европейського феміністичного руху, під оглядом сучасних ґендерних і постмодерних теорій, ідей Ніцше, платонізму і фройдизму. Бажаний, але неможливий розрив з метеринським «тілом» культури, нації та статі визначає особливий меланхолійний контекст творчости Кобилянської, який стає об’єктом психоаналітичної інтерпретації в книжці Тамари Гундорової. Авторка аналізує аполонівський тип «нової жінки», колізії високої культури і ґендерну утопію, яка об’єднує у творах української письменниці фемінізм, націоналізм в модернізм в одну культурну візію.
Prezentowany tom stanowi finalną publikację międzynarodowego projektu badawczego, realizowanego w... more Prezentowany tom stanowi finalną publikację międzynarodowego projektu badawczego, realizowanego w latach 2013–2016 w ramach programu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” Nr 12H 12 0046 81 „Posttotalitarny syndrom pokoleniowy w literaturach słowiańskich Europy Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej końca XX i początku XXI wieku w świetle studiów postkolonialnych” . Projekt był wykonywany w Zakładzie Ukrainistyki Instytutu Filologii Słowiańskiej Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Wrocławskiego i wzięli w nim udział jako główni wykonawcy: prof. Bogusław Bakuła (Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu), prof. Tamara Hundorowa (Instytut Literatury im. T. Szewczenki Narodowej Akademii Nauk Ukrainy w Kijowie), dr Natalia Łebedyncewa i prof. Ołeksandr Pronkewycz (oboje z Państwowego Czarnomorskiego Uniwersytetu im. P. Mohyły w Mikołajowie, Ukraina), prof. Ałła Tatarenko (Uniwersytet im. I. Franki we Lwowie, Ukraina), dr Mateusz Świetlicki i dr Dorota Żygadło-Czopnik (oboje z Uniwersytetu Wrocławskiego) oraz pisząca te słowa jako kierownik projektu. Na poszczególnych etapach prac badawczych ze ścisłym zespołem grantowym współpracowali także: dr Ludmyła Berbenec (Instytut Literatury im. T. Szewczenki Narodowej Akademii Nauk Ukrainy w Kijowie), prof. Marija Litowskaja (Uralski Uniwersytet Federalny im. B. Jelcyna w Jekaterynburgu, Rosja), dr Natalia Połtawcewa (Rosyjski Uniwersytet Humanistyczny w Moskwie, Rosja) oraz prof. Dariusz Skórczewski (Katolicki Uniwersytet im. Jana Pawła II w Lublinie). Do przygotowania końcowej monografii zostały zaproszone również prof. Hanna Gosk i dr Katarzyna Drozd (Uniwersytet Warszawski), dr Dorota Kołodziejczyk i mgr Aniela Radecka (Uniwersytet Wrocławski) oraz dr Cristina Șandru (Wielka Brytania). Proponowany projekt zakładał transnarodową analizę świadomości posttotalitarnej i postkolonialnej w horyzoncie tranzycyjnego przełomu pokoleniowego i jego znaczenia dla społeczno-kulturowych procesów końca XX i początku XXI wieku w oparciu o takie literatury, jak: czeska, słowacka, polska, rosyjska, ukraińska, serbska, chorwacka i bośniacka. Refleksja nad świadomością pokoleniową w kulturach i literaturach tak wytyczonego obszaru badawczego miała na celu prześledzić oraz zrozumieć charakter i mechanizmy zmian posttotalitarnych paradygmatów kulturowych, jednocześnie pozwalając skonceptualizować odpowiednie strategie i narzędzia metodologiczne, współgrające z aktualnym rozwojem myśli humanistycznej, w której studia kulturowe, a zwłaszcza obszar ich styku ze studiami postkolonialnymi i posttotalitarnymi, należą do najbardziej progresywnie rozwijających się dyscyplin współczesnej humanistyki. Dlatego też istota podjętych w projekcie badań wyznaczana była przez następujące trajektorie badawcze, dotyczące: — ukazania syndromu generacyjnego w charakterze czynnika postkolonialnego, którego aktywizacja sprowokowana została sytuacją posttotalitarną i postkolonialną; — dokonania oglądu przełomu pokoleniowego jako jednego z rodzajów dyskursów warunkujących przestrzeń kluczowych konfliktów w utworach współczesnych pisarzy literatur narodowych Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej Słowiańszczyzny; — przeanalizowania form i rodzajów relacji wewnątrz- i międzypokoleniowych oraz dostrzeżenia roli wzajemnego porozumienia między różnymi narodami, kulturami i pokoleniami zarówno w perspektywie globalizacyjnej, jak i glokalizacyjnej. Zamiarem autorów niniejszego projektu było ponadto zwrócenie uwagi literaturoznawczych i kulturoznawczych slawistycznych środowisk akademickich na tematykę i problematykę generacyjnego dyskursu posttotalitarnego w horyzoncie postkolonialnym, który w zakresie nauk społecznych (politologicznych, historycznych) ma już swoją ustaloną tradycję, natomiast w literaturoznawstwie i kulturoznawstwie Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej Słowiańszczyzny do tej pory nie zaistniał w stopniu zadowalającym1. W ramach działań grantowych uczestnicy zespołu badawczego przeprowadzili wiele kwerend bibliotecznych w kraju i zagranicą, wygłosili wykłady na uczelniach polskich i europejskich, wzięli udział w międzynarodowych i krajowych konferencjach naukowych, wygłaszając referaty z zakresu prowadzonych przez siebie badań nad kategorią pokolenia.
W trakcie realizacji projektu zostały zorganizowane także następujące międzynarodowe konferencje naukowe: „Badania genderowe w świetle studiów postkolonialnych a literatury Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej Słowiańszczyzny. Rozpoznania. Hierarchie. Perspektywy” (Państwowy Czarnomorski Uniwersytet im. Petra Mohyły w Mikołajowie na Ukrainie, 26–28 września 2013 roku) oraz „»Ojcowie i dzieci«: syndrom pokoleniowy i możliwości rozwoju studiów postkolonialnych w Europie Środkowej, Wschodniej i na Bałkanach” (Instytut Literatury im. Tarasa Szewczenki Narodowej Akademii Nauk Ukrainy w Kijowie, 15–16 maja 2014). Niestety, trzecia z zaplanowanych konferencji, która miała się odbyć w Jekaterynburgu w Rosji nt. „Współczesne studia postkolonialne i nowe możliwości badania literatur posttotalitarnych” nie doszła do skutku ze względu na skomplikowane relacje ukraińsko-rosyjskie po aneksji Krymu przez Rosję oraz wtargnięcie wojsk rosyjskich do południowych i wschodnich obwodów Ukrainy. Dotychczasowym plonem prac członków i współpracowników zespołu grantowego są m.in. takie publikacje o charakterze monograficznym, jak: Перехресні стежки українського маскулінного дискурсу: культура і література XIX– XXI ст., наук. ред. А. Матусяк, Київ 2014, Видав. Laurus, ss. 367; Генерації — Культура — Постколоніалізм. Теоретичні Ревізії, вип. 4, наук. ред. Т. Гундорова, А. Матусяк, Київ 2014, Видав. Laurus, ss. 336; „Miscellanea Post- totalitariana Wratislaviensia” 1/2013: Między pamięcią a zapomnieniem. Trauma postkomunistyczna, red. nauk. A. Matusiak, Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, ss. 356; „Miscellanea Posttotalitariana Wratislaviensia” 2/2014: Postkolonializm — Tożsamość — Gender. Europa Środkowa, Wschodnia i Południowo-Wschodnia, red. nauk. A. Matusiak, Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, ss. 401; „Miscellanea Posttotalitariana Wratislaviensia” 4/2016: Pokolenie — Transformacja — Tożsamość. Gardzienickie czytania teatroznawcze… i nie tylko, red. nauk. A. Matusiak, Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego, ss.175. Ponadto, w ramach niniejszego projektu Mateusz Świetlicki przygotował rozprawę doktorską nt. Kiedy chłopcy zostają mężczyznami. Męskość jako projekt w prozie Serhija Żadana, której publiczna obrona odbyła się w kwietniu 2015 roku w Instytucie Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego (monografia znajduje się obecnie w przygotowaniu do druku).
У статті аналізується «Андрій Лаговський» Агатангела Кримського як роман колоніальний. В центрі ... more У статті аналізується «Андрій Лаговський» Агатангела Кримського як роман колоніальний. В центрі дослідження - невротизм, нігілізм, орієнталізм і комплекс «плебейства» як елементи колоніального українського роману кінця 19 – початку 20 століття.
Литературоведение на современном этапе. Теория. История литературы. Творческие индивидуальности / Ин-т мировой литературы им. А. М. Горького РАН и др. — Тамбов; Елец, 2014. — Вып. 2. — Кн. 2. — С. 36–54., 2014
Литературная традиция - не нейтральное культурное пространство, а поле, где активно действует ге... more Литературная традиция - не нейтральное культурное пространство, а поле, где активно действует гендерная власть, а пол писателя в значительной мере определяет его место в культурной иерархии. "Патриархальность", "семейность" украинских писателей неоднократно отмечали и сами писатели, и критики. Когда национальная традиция персонализируется, говорится о «зачинателе», «отце» украинской литературы и о преемственности его творчества. Преодоление и разрыв традиции воспринимается как "безотцовщина". В целом, литературная традиция соотносится с авторами-мужчинами и критиками-мужчинами, их представлениями о сущности творчества и авторства, о стилях и типах образности. Женщина-писательница занимает в такой, преимущественно патриархальной культурной традиции, место "другого", маргинального, неестественного и угрожающего. Это порождает прежде всего маргинализацию так называемого «женского стиля».
