Nizamettin Çelik - Academia.edu (original) (raw)

Papers by Nizamettin Çelik

Yakın doğu üniversitesi ilahiyat fakültesi dergisi, Jun 30, 2024

Marifetname, Dec 30, 2023

Kırâat ve hadis ilimleri, dînin iki temel kaynağının güvenli naklini sağlayan bir bütünün iki par... more Kırâat ve hadis ilimleri, dînin iki temel kaynağının güvenli naklini sağlayan bir bütünün iki parçası hükmündedir. Her bir disiplinin kendi bünyesinde bilgi intikalinin güvenliğinin tesisi için gözettiği temel şartları vardır. Kırâat ilminde sıhhat şartları icmali olarak senedin sahîh olması, hattı Mushaf’a ihtimali de olsa uyumluluk göstermesi ve Arap dil kaidelerine uygunluk arz etmesi gibi içinde tali şartları da barındıran unsurlar öne çıkmaktadır. Hadis ilminde ise rivayetler, nakledenlerin sayısına göre mütevâtir ve ahad olarak ikiye ayrılmaktadır. Ahad haberin aktarımını sağlayan râvilerin her tabakadaki sayısına göre meşhur, azîz ve garîb şeklinde tespiti yapılmış ve bunların makbûl ve merdûd olanlarını belirlemek için de sıhhât şartları oluşturulmuştur. Bu sıhhât şartları adâletü’r-râvi ve zabtu’r-râvi şeklinde iki rükne racidir. Bu iki ilim dalının benzer ve farklı şartları olmuştur. Hıfz’s-sadr, Kur’an ve hadisin nesilden nesile aktarımında temel güvence olmuştur. İslam ümmeti, bu güçlü koruma yöntemiyle ön plana çıkmıştır. Öte yandan Tevrat ve İncil’in tahrif ve tebdil edilmesi, ezberlenmeyip sadece kitaplarda korunmasının bir neticesi olduğu görülmektedir. Kur’an’ın aktarımında mushafîden; hadîsin aktarımında ise sahafîden uzak durulmasıyla ilgili uyarı bu ilimlerde derinleşen, güçlü bir hafızaya sahip âlimleri ön plana çıkarmıştır. Kırâat ilminde senedin sahîh olması şeklindeki sıhhât şartı, hadis ilmindeki senedin muttasıl olması şartını da içeren çok boyutlu bir anlam gerçekliğini ifade etmektedir. Senedin sahîh olması kavramı kapsamında râvilerin adîl ve zabıt olması; rivâyetin şaz ve illet barındırmaması, kırâat âlimleri nezdinde de meşhur olup galat sayılmaması şartları yer almaktadır. Ayrıca kırâat ilminde sıhhât şartlarını taşıyan ahad haber, resm-i Mushafa uymayınca veya kırâat âlimleri arasında ma’ruf değilse sahîh olmayan kırâatler kategorisine girebilmektedir. Çalışmada önce kırâat ilminin sıhhat şartları ayrı başlıklar altında ele alınmış ve bunların tafsilatlı şartları izah edilmeye çalışılmıştır. İkinci olarak hadis ilminin sıhhat şartları açıklanmıştır. Son tahlilde bu iki disiplinin rivâyetin aktarımında kullandıkları sıhhat şartları ve bunlarla bağlantılı hususlar karşılaştırmalı bir perspektiften ele alınmıştır.

Diyanet İlmi Dergi, Dec 15, 2019

Insanlar, toplum olmayi basardiklari zamanlardan beri birtakim siyasal sistemler kurmus; bu sist... more Insanlar, toplum olmayi basardiklari zamanlardan beri birtakim siyasal sistemler kurmus; bu sistemler arasinda bir iliski ve etkilesim hep olmustur. Ne var ki kimi uluslararasi aktorlerin temiz ve nezih bir dis siyaset stratejisi yerine taktiksel bir politika izleyerek gizli emeller pesinde kostuklari, ilkeli ve istikrarli bir dis siyaset stratejisi izlemedikleri gorulmektedir. Gecmiste oldugu gibi gunumuzde de kuresel olcekte yasanan siyasi ve ekonomik krizler; ilkeli bir dis siyaset stratejisi izlemeyen devletlerin dunyaya yon vermesinden kaynaklanmaktadir. Hz. Peygamber’in (s.a.s.) dis iliskiler stratejisi butunuyle Kur‘ân eksenlidir; cunku o, Kur‘ân’in canli yasam halidir. Onun stratejisi, insanlari kotu ahlâki davranislardan arindirmak ve insani bir kimlik kazandirmak seklindedir. Bu calismayla dikkat cektigimiz husus, Hz. Peygamber’in (s.a.s.) dis iliskilerinin istikrarli, guvenli ve ilkeli bir dis siyaset stratejisi icin temel dayanak ve rol-model oldugudur. Evrensel ve guven temelli bu dis siyaset stratejisi geregince Hz. Peygamber (s.a.s.), Islâm’a davet mektuplarinda ( أسلم تسلم ) “Musluman ol ki dunya ve âhirette selamette olasin” mesajiyla devlet baskanlarini bu evrensel ilkelere davet etmistir.

İslami İlimler Araştırmaları Dergisi, Jun 15, 2021

İntihal Taraması/Plagiarism Detection: Bu makale intihal taramasından geçirildi/This paper was ch... more İntihal Taraması/Plagiarism Detection: Bu makale intihal taramasından geçirildi/This paper was checked for plagiarism. Kur'an ve Sünnet Perspektifinden Dînen Kıyemen Mefhumu ve Kapsamı Özet Dînen Kıyem mefhumu, İslâm'ın ontolojik yapısını ortaya koyan çok boyutlu bir kavramdır. Kur'an'da dînen kıyemen vurgusu, İslâm'ın delil ve hüccetle desteklenen, dengeli, ilkeli, uyumlu ve dosdoğru bir din olduğunu göstermektedir. Dünya ve ahiret saadetini sunan İslâm, hem özünde ilkeli bir dindir hem de namaz, zekât gibi yaşamsal alanda ilkeler üzerine bina edilmiştir. Bu ilkelerin de kendi için rükün ve şartları vardır. Devamlılık ve düzen bu ilkelerin ayrılmaz parçasıdır. İslâm, ilkeli ve ilke temelli bir din olduğundan onda içtimai, iktisadi, siyasi, hukuki, kültürel ve bireysel alanların hiçbirinde keyfî hareket etme yoktur. Yaşadığımız çağda insan, yeni ilimlerde ve teknolojide çok yönlü ilerleme kaydetmiştir. Ancak tüm bu ilerlemelerin yanında ilkeler ve değerler boyutunda da gerilemiştir. İnsanoğlunun ürettiği nükleer ve kimyasal silahlar yerküreyi bir anda yaşanmaz hâle getirebilmektedir. Bu ilkesiz ve ölçüsüz ilerleyiş karşısında insan hayatı, değersiz konuma düşebilmektedir. Ma'mur ve yaşanır bir dünya ancak ilkeli yaşamla sağlanabilir. Bu çalışmayla bu ilkeli yaşamın; sağduyulu, insaflı ve uyumlu bir toplum modelini oluşturan İslâm'ın sağladığı ve sağlayacağını ortaya koyma hedeflenmiştir.

Zenodo (CERN European Organization for Nuclear Research), Jun 30, 2020

Yüce Allah, insanları özgürleştirmek ve yeryüzünü güvenli ve huzurlu bir ortama çevirmek için pey... more Yüce Allah, insanları özgürleştirmek ve yeryüzünü güvenli ve huzurlu bir ortama çevirmek için peygamberler göndermiştir. Onların temel hedeflerinden birisi fikri, iktisadi, siyasi, içtimai ve ahlâkî yönden bozulan toplumları ıslah etmek olmuştur. Bu vazifelerini ifa yolunda muârızları var olmuş; peygamberler bunlarla çok boyutlu mücadele etmişlerdir. Bu geniş çerçeveli mücadele yöntemine cihad adı verilmiştir. Makalede, cihadın cüzü olan savaşın; Allah rızası, kanuni çerçeve ve devlet başkanın izni olmak üzere üç temel unsura bağlı olduğuna dikkat çekildi. Bu durum cihadın meşruiyet ve ilanının bireysel ve grupsal yapılanmaların uhdesine bırakılmadığını göstermektedir. Çalışmada içe dönük çatışma, niza ve husumetin cihad olmadığı; cihadın dışa dönük askeri, siyasi, iktisadi ve içtimai alanda var olma stratejisi olduğu hususu ele alındı. Makalede cihadın/kitâlin kapsamını, mahiyetini, gerekçesini, hedefini ve faziletini, Hz. Peygamber'in uygulamaları çerçevesinde inceleyerek dinî, hukukî ve ahlâkî boyutunu, irdelemeye çalışacağız.

Diyanet İlmi Dergi, Sep 15, 2021

Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Dec 1, 2019

Iyilik, kisinin kendisine, aile cevresine ve sosyal cevreye karsi olmak uzere yaptigi faydali ve ... more Iyilik, kisinin kendisine, aile cevresine ve sosyal cevreye karsi olmak uzere yaptigi faydali ve yerinde davranislardir. Yapilan her guzel davranisin Allah katinda bir degeri vardir. Fakat bazi hadisler, bir kisim iyiliklere bunun otesinde bir deger katarak onlarin etkisinin olumden sonra da devam edecegini, sahibinin amel defterinin kapanmayacagini ifade etmektedir. Bu calismada Hz. Peygamber’in (sav) bu baglamdaki hadislerini detayli sekilde inceleyip insanin amel ve eserinin bu olumsuzluk boyutunu, irdelemeye calisacagiz. Konuyla ilgili yapilmis olan degerlendirmelere bakildiginda sârihlerin, olenin arkasindan amel defterinin kapanmayacagini bildiren hadisleri, sevabi oluye ulasan ve ulasmayanlar seklinde daha dar cercevede yorumladiklari; mufessirlerin ise, Yasin Suresi 12. ayette gecen (ونكتب ما قدموا وآثارهم) “onlarin onden gondermis olduklarini ve biraktiklari eserleri yazariz.” ifadesini ayni hadisler baglaminda degerlendirerek kisinin toplumun faydasi icin biraktigi eserin ...

Y uce Allah, insanlari ozgurlestirmek ve yeryuzunu guvenli ve huzurlu bir ortama cevirmek icin pe... more Y uce Allah, insanlari ozgurlestirmek ve yeryuzunu guvenli ve huzurlu bir ortama cevirmek icin peygamberler gondermistir. Onlarin temel hedeflerinden birisi fikri, iktisadi, siyasi, ictimai ve ahlâki yonden bozulan toplumlari islah etmek olmustur. Bu vazifelerini ifa yolunda muârizlari var olmus; peygamberler bunlarla cok boyutlu mucadele etmislerdir. Bu genis cerceveli mucadele yontemine cihad adi verilmistir. Makalede, cihadin cuzu olan savasin; Allah rizasi, kanuni cerceve ve devlet baskanin izni olmak uzere uc temel unsura bagli olduguna dikkat cekildi. Bu durum cihadin mesruiyet ve ilaninin bireysel ve grupsal yapilanmalarin uhdesine birakilmadigini gostermektedir. Calismada ice donuk catisma, niza ve husumetin cihad olmadigi; cihadin disa donuk askeri, siyasi, iktisadi ve ictimai alanda var olma stratejisi oldugu hususu ele alindi. Makalede cihadin/kitâlin kapsamini, mahiyetini, gerekcesini, hedefini ve faziletini, Hz. Peygamber’in uygulamalari cercevesinde inceleyerek dini, h...

Uluslararasi iliskilerde hukukun ustunlugu esas alinarak diplomasi ve muzakere yoluyla sorunlara ... more Uluslararasi iliskilerde hukukun ustunlugu esas alinarak diplomasi ve muzakere yoluyla sorunlara cozum bulma, dunyamizin guvenligi icin vazgecilmez bir olgudur. Dolayisiyla yerkurede adil ve kalici bir barisin saglanmasi icin uluslararasi aktorlerin art niyet tasimadan durust olmalari gerekmektedir. Diplomatik faaliyetlerde karsi taraf, menfi tavirlar sergiledigi hâlde Hz. Peygamber’in (sav) ilkelerinden vazgecmedigi, hicbir diplomati kotu muameleye tabi tutmadigi ve elciye zeval yoktur ilkesini hukuki bir zemine yerlestirdigi anlasilmistir. Bu calismada yapilan tespit ve varilan sonuclarla Hz. Peygamber’in (sav) diplomatik faaliyetlerinin insani diyalog, erdemlilik, mazlumlari himaye etme, dostluk kurma, bariscil olma ve ihsan gibi erdemli ilkeler cercevesinde gerceklestigi gorulmustur. Nitekim Hz. Peygamber risaletin ilk donemlerinden itibaren bolge insanlari icin dini ve ticari bir merkez olan Mekke’nin butun diplomatik kanallarini bu hedef icin kullanmistir. Bu calismayla Hz. Pe...

People have established a number of political systems, and there has always been a relationship a... more People have established a number of political systems, and there has always been a relationship and interaction between them since they succeeded in becoming a society. However, it is seen that some international actors pursue secret ambitions by pursuing a tactical policy instead of a clean and decent foreign policy strategy and do not follow a principled and stable foreign policy strategy. Today, as in the past, the political and economic crises on a global scale are due to the fact that states that do not follow a principled foreign policy strategy shape the world. The external relations strategy of the Prophet Muhammad was purely Qur'anic because he was the living example of the Qur'an. His strategy was to purify people from bad morals and give them a humane identity. What we draw attention to with this study is that his foreign relations are the main pillars and role models for a stable, secure and principled foreign policy strategy. In accordance with this universal and trust-based foreign policy strategy, he invited the heads of state to these universal principles with his message in the letters of invitation to Islam.

In this study, the multidimensional semantic reality of the hadith "Religion is advice." which is... more In this study, the multidimensional semantic reality of the hadith "Religion is advice." which is thought to identify religion with advice, is examined. In this respect, along with this hadith, we sought to reveal the meaning dimensions of the judgement on religious advice by considering the other hadiths in which the concept of advice appears. In the study, we examined what religion being advice would mean for Allah, the Book, the Prophet, rulers and all Muslims. It is seen that the expression 'advice' contained in this hadith includes many dimensions of meaning such as sincerity, truth, adherence to the rules, and the lack of deception and betrayal. The field of existence of religion is based on the principle of adherence to the laws and the rule of the law. The emphasis on legal order in Islam started with Hz. Adam. The first suhûf, the first written legal documents, started with the first prophet. The emphasis on 'religion is advice" is clear proof that the rules and principles of Islam are binding for everyone and that no one is given a privilege in this regard. In this respect, legal laws that will not turn into privileges in the hands of the strong are needed. This requires the law to be binding and valid for everyone. The hadith in question emphasizes this fact. Religion has laws. Almighty Allah and Hz. The prophet also adhered to them. On the other hand, the hadith 'Religion is advice' reveals the existence of a communication network between the basic elements of religion. It is seen that the commentators prioritized the meanings of admonition and sincerity when interpreting this hadith. Since Hattâbî, the evaluations of the commentators about this hadith have always been on the same level. However, from the point of view of the integrity of the hadiths, it is understood that there is a dimension of meaning that exceeds these two important meanings. Ahmet Önkal and Mehmet Görmez previously evaluated this hadith. Ahmet Önkal, in his book The Messenger of Allah's Invitation Method to Islam and Mehmet Görmez in the article titled 'A Definition of Religion of the Prophet included in the Journal of Religious (Diyanet) Science' made evaluations about the hadith by stating that the concept of 'advice' does not only mean 'advising', but that the main meaning expressed is 'sincerity'. When Hz. Prophet said, 'Religion is advice' the fact that the Companions asked the question of 'limen' gives the impression that they understood this expression narrowly. In other words, while the Companions were referring to a certain group by asking questions about "men" as used for intelligent beings, it is understood that Hz.Prophet responded from a wider angle, from the owner of the religion to his followers and the written text by saying, 'Advice is to Allah, the Book, His Messenger, rulers and all Muslims.' In the study, after the nahvî, lugavî analysis and narration kirith of the concept of advice are made, the interpretations of the hadiths will be examined. Finally, in the context of the hadith 'Religion is advice' and what it brings to mind, we tried to present data on its multidimensional reality of meaning. As a result, it seems more appropriate to say that this hadith emphasizes legal duties and responsibilities, rather than individual duties and responsibilities, and calls to adhere to the laws of religion. Almighty Allah and the Prophet were bound by these laws. Almighty Allah remained faithful to the laws preached; the punishments and rewards promised. The Prophet himself complied with the rules of Islam before anyone else and was the first to implement it. In this respect, the universal rule of Islam "Religion is advice" is a clear proof that no privilege is given to anyone. It is understood from this hadith that the rules of religion bind everyone and give assurance. A doctrine the rules which everyone adheres to can offer reassuring opportunities for life.

Uluslararası ilişkilerde hukukun üstünlüğü esas alınarak diplomasi ve müzakere yoluyla sorunlara ... more Uluslararası ilişkilerde hukukun üstünlüğü esas alınarak diplomasi ve müzakere yoluyla sorunlara çözüm bulma, dünyamızın güvenliği için vazgeçilmez bir olgudur. Dolayısıyla yerkürede adil ve kalıcı bir barışın sağlanması için uluslararası aktörlerin art niyet taşımadan dürüst olmaları gerekmektedir. Diplomatik faaliyetlerde karşı taraf, menfi tavırlar sergilediği hâlde Hz. Peygamber'in (sav) ilkelerinden vazgeçmediği, hiçbir diplomatı kötü muameleye tabi tutmadığı ve elçiye zeval yoktur ilkesini hukuki bir zemine yerleştirdiği anlaşılmıştır. Bu çalışmada yapılan tespit ve varılan sonuçlarla Hz. Peygamber'in (sav) diplomatik faaliyetlerinin insani diyalog, erdemlilik, mazlumları himaye etme, dostluk kurma, barışçıl olma ve ihsan gibi erdemli ilkeler çerçevesinde gerçekleştiği görülmüştür. Nitekim Hz. Peygamber risaletin ilk dönemlerinden itibaren bölge insanları için dini ve ticari bir merkez olan Mekke'nin bütün diplomatik kanallarını bu hedef için kullanmıştır. Bu çalışmayla Hz. Peygamber'in (sav) İslam'a davet mektuplarında diplomatik temsil kriterlerini üst düzeyde tuttuğu, devletlerarası diplomatik mesajların doğru bir şekilde anlaşılabilmesi için diplomatlarda diksiyon, güzel fiziki yapı, öz güven, coğrafi bilgi gibi temel kriterler aradığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca Hz. Peygamber'in (sav) diplomatik yazışmalarda küresel ve bölgesel aktörleri dünyada ve ahirette saadete ulaşabilmeleri için Müslüman olmaya davet ettiği, insanları kendilerine kul etmenin kötü sonuçları hususunda uyardığı anlaşılmıştır.

Marifetname Dergisi, 2023