Engin KIRLI - Academia.edu (original) (raw)
Uploads
Papers by Engin KIRLI
Tarih araştırmaları dergisi, 2019
ÖZET Bu çalışmada Osmanlı Devleti sanayileşme hareketinin Türk işletmecilik tarihine etkileri, He... more ÖZET Bu çalışmada Osmanlı Devleti sanayileşme hareketinin Türk işletmecilik tarihine etkileri, Hereke Fabrikası Nizamnamesi üzerinden incelenmiştir. Çalışmanın en önemli katkısı bu alanda daha önce incelenmemiş bir nizamnamenin disiplinler arası bir bakış açısıyla ele alınmasıdır. Çalışmada öncelikle Osmanlı Devletinin sanayileşme çabaları nedenleriyle birlikte kısaca özetlenmiştir. Daha sonra Hereke Fabrikasının tarihçesine değinilmiştir. Üçüncü bölümde ise Hereke Fabrikası Nizamnamesi, kuruluşun yönetim ve örgütlenme yapısı açısından değerlendirilmiş, son bölümde ise adı geçen nizamnamenin çeviri-yazısı verilmiştir. Çalışmanın bulguları incelenen fabrikanın tamamen batılı usullerle kurularak işletildiğini göstermektedir. Bu ise o dönemdeki Osmanlı elitlerinin batıdaki sanayileşme hareketlerini yakından takip ettiklerine işaret etmektedir. ABSTRACT This study explores the effects of industrialization movement of Ottoman State on Turkish business history through the Hereke Factory Statute. Investigating a never examined regulation of a manufacturing plant from an interdisciplinary perspective is the most important contribution of the study. In the study, firstly, the Ottoman industrialization attempts, together with the motives behind, are outlined. Then, the history of Hereke Factory is summarized. Thirdly, based on its regulation, the management and organization structure of Hereke Factory is examined. And lastly, the original text of the regulation is transcribed to Turkish. The findings of the study show that the factory is organized and managed thoroughly in accordance with western business models. This indicates that the Ottoman elites of the period follow the western industrialization movements closely.
ÖZET Eskişehir, 19.yy'a kadar küçük bir kasaba görünümündedir. Yapısı 1860'dan itibaren yavaş yav... more ÖZET Eskişehir, 19.yy'a kadar küçük bir kasaba görünümündedir. Yapısı 1860'dan itibaren yavaş yavaş değişmiştir.Bu değişimin en baskın etmeni şehre yerleştirilen göçmenler olmuştur.1894'de İstanbul-Bağdat Demiryolu-nun buradan geçmesiyle şehrin 20.yy'da yapacağı büyük sıçramanın alt yapısı oluşmuştur. Devlet ve göçmenler iskan bölgelerini belirlerken bazı önceliklere dikkat etmiştir.Devlet, tarıma elverişli boş arazilerin üretime kazandırılması, stratejik açıdan hassas bölgelere Müslüman-Türk unsurların yerleştirilmesi, göçmenlerin biran önce iskan sorunlarının çözülmesini gözetmiştir. Göçmenlerin öncelikleri ise, üretim yapabilecekleri imkanların sağlanması, pazarlara yakınlık, akrabaları ile iletişim kolaylığı için, anayollar civarında iskan edilmeleridir.Eskişehir, her iki kesimin de temel isteklerini karşılamıştır. Göçmenlerin önemli bir kısmı köylere yerleştirilmiştir.Şehir merkezine iskan edilenler şehrin meskün mahal sınırlarının taşmasına ve yerleşim alanlarının genişlemesine yol açmışlardır.Çeşitli meslek sahibi göçmenler, şehirdeki mevcut mesleklerin güçlenmesine ve renklenmesine sebep oldular. Hızlı bir biçimde gelişen Eskişehir'in ihtiyaç duyduğu insan gücü büyük oranda göçmenlerle karşılanmıştır.Yeni göçmen köyleri, tarıma kazandırılan boş araziler ve demiryoluyla birlikte şehir gelişmiş ve Türkiye Cumhuriyeti'nin modern kentleri arasındaki yerini almıştır. ABSTRACT Eskisehir was a small town by 19th century.It slowly began to change in 1860 wortly due to the immigrants settled contributed to the development of the city in 20th century. The Ottoman state gave serious attantion to same points during the settlement of the immigrants.It was paint attention to making of uncultivated land convenient for agriculture settling of Muslim-Turkish immigrants to strategical regions and solving of the problems of
Özet Osmanlı Devleti'nde 1840'lı yıllarda, Avrupa'daki benzerleri gibi inşa edilmiş ve Fabrika-yı... more Özet Osmanlı Devleti'nde 1840'lı yıllarda, Avrupa'daki benzerleri gibi inşa edilmiş ve Fabrika-yı Hümayun olarak anılan sanayi kuruluşları vücuda getirildi. Bu fabrikaların makine ve teknik aksamlarının büyük bir bölümü Avrupa'dan ithal edildiği gibi, bu mekanizmaları kullanacak usta ve teknisyenler de yurt dışından getirildi. Yakın zamana kadar tarih literatüründe yer alan değerlendirmelerin aksine, Fabrika-yı Hümayunların açıldığı ilk birkaç sene dışında, yabancı ustaların sanayi kuruluşlarında gerçekleştirilen üretim üzerinde her hangi bir belirleyici vasfı ya da ağırlığı bulunmamaktaydı. Yüzlerce personelin istihdam edildiği Fabrika-yı Hümayunlar'da yabancı ustaların sayısı genellikle birkaç kişi ile sınırlıydı. Abstract Some Industrial Enterprises, which were called Fabrika-yı Hümayun and built like European ones, had been established in the Ottoman Empire in the 1840s. The majority of the machinery and mechanical parts of these factories had been imported from the Europe, and also the masters and technicians, who were to use these equipments, had been brought from abroad. However, in contradistinction to some evaluations in literature, which were accepted until quite recently, these foreign masters had not been determinative and did not play a massive role on the production in the Industrial Enterprises apart from the first few years of the Fabrika-yı Humayun. There were only a few foreign masters in these Imperial Factories, which had had hundreds of employees.
Tarih araştırmaları dergisi, 2019
ÖZET Bu çalışmada Osmanlı Devleti sanayileşme hareketinin Türk işletmecilik tarihine etkileri, He... more ÖZET Bu çalışmada Osmanlı Devleti sanayileşme hareketinin Türk işletmecilik tarihine etkileri, Hereke Fabrikası Nizamnamesi üzerinden incelenmiştir. Çalışmanın en önemli katkısı bu alanda daha önce incelenmemiş bir nizamnamenin disiplinler arası bir bakış açısıyla ele alınmasıdır. Çalışmada öncelikle Osmanlı Devletinin sanayileşme çabaları nedenleriyle birlikte kısaca özetlenmiştir. Daha sonra Hereke Fabrikasının tarihçesine değinilmiştir. Üçüncü bölümde ise Hereke Fabrikası Nizamnamesi, kuruluşun yönetim ve örgütlenme yapısı açısından değerlendirilmiş, son bölümde ise adı geçen nizamnamenin çeviri-yazısı verilmiştir. Çalışmanın bulguları incelenen fabrikanın tamamen batılı usullerle kurularak işletildiğini göstermektedir. Bu ise o dönemdeki Osmanlı elitlerinin batıdaki sanayileşme hareketlerini yakından takip ettiklerine işaret etmektedir. ABSTRACT This study explores the effects of industrialization movement of Ottoman State on Turkish business history through the Hereke Factory Statute. Investigating a never examined regulation of a manufacturing plant from an interdisciplinary perspective is the most important contribution of the study. In the study, firstly, the Ottoman industrialization attempts, together with the motives behind, are outlined. Then, the history of Hereke Factory is summarized. Thirdly, based on its regulation, the management and organization structure of Hereke Factory is examined. And lastly, the original text of the regulation is transcribed to Turkish. The findings of the study show that the factory is organized and managed thoroughly in accordance with western business models. This indicates that the Ottoman elites of the period follow the western industrialization movements closely.
ÖZET Eskişehir, 19.yy'a kadar küçük bir kasaba görünümündedir. Yapısı 1860'dan itibaren yavaş yav... more ÖZET Eskişehir, 19.yy'a kadar küçük bir kasaba görünümündedir. Yapısı 1860'dan itibaren yavaş yavaş değişmiştir.Bu değişimin en baskın etmeni şehre yerleştirilen göçmenler olmuştur.1894'de İstanbul-Bağdat Demiryolu-nun buradan geçmesiyle şehrin 20.yy'da yapacağı büyük sıçramanın alt yapısı oluşmuştur. Devlet ve göçmenler iskan bölgelerini belirlerken bazı önceliklere dikkat etmiştir.Devlet, tarıma elverişli boş arazilerin üretime kazandırılması, stratejik açıdan hassas bölgelere Müslüman-Türk unsurların yerleştirilmesi, göçmenlerin biran önce iskan sorunlarının çözülmesini gözetmiştir. Göçmenlerin öncelikleri ise, üretim yapabilecekleri imkanların sağlanması, pazarlara yakınlık, akrabaları ile iletişim kolaylığı için, anayollar civarında iskan edilmeleridir.Eskişehir, her iki kesimin de temel isteklerini karşılamıştır. Göçmenlerin önemli bir kısmı köylere yerleştirilmiştir.Şehir merkezine iskan edilenler şehrin meskün mahal sınırlarının taşmasına ve yerleşim alanlarının genişlemesine yol açmışlardır.Çeşitli meslek sahibi göçmenler, şehirdeki mevcut mesleklerin güçlenmesine ve renklenmesine sebep oldular. Hızlı bir biçimde gelişen Eskişehir'in ihtiyaç duyduğu insan gücü büyük oranda göçmenlerle karşılanmıştır.Yeni göçmen köyleri, tarıma kazandırılan boş araziler ve demiryoluyla birlikte şehir gelişmiş ve Türkiye Cumhuriyeti'nin modern kentleri arasındaki yerini almıştır. ABSTRACT Eskisehir was a small town by 19th century.It slowly began to change in 1860 wortly due to the immigrants settled contributed to the development of the city in 20th century. The Ottoman state gave serious attantion to same points during the settlement of the immigrants.It was paint attention to making of uncultivated land convenient for agriculture settling of Muslim-Turkish immigrants to strategical regions and solving of the problems of
Özet Osmanlı Devleti'nde 1840'lı yıllarda, Avrupa'daki benzerleri gibi inşa edilmiş ve Fabrika-yı... more Özet Osmanlı Devleti'nde 1840'lı yıllarda, Avrupa'daki benzerleri gibi inşa edilmiş ve Fabrika-yı Hümayun olarak anılan sanayi kuruluşları vücuda getirildi. Bu fabrikaların makine ve teknik aksamlarının büyük bir bölümü Avrupa'dan ithal edildiği gibi, bu mekanizmaları kullanacak usta ve teknisyenler de yurt dışından getirildi. Yakın zamana kadar tarih literatüründe yer alan değerlendirmelerin aksine, Fabrika-yı Hümayunların açıldığı ilk birkaç sene dışında, yabancı ustaların sanayi kuruluşlarında gerçekleştirilen üretim üzerinde her hangi bir belirleyici vasfı ya da ağırlığı bulunmamaktaydı. Yüzlerce personelin istihdam edildiği Fabrika-yı Hümayunlar'da yabancı ustaların sayısı genellikle birkaç kişi ile sınırlıydı. Abstract Some Industrial Enterprises, which were called Fabrika-yı Hümayun and built like European ones, had been established in the Ottoman Empire in the 1840s. The majority of the machinery and mechanical parts of these factories had been imported from the Europe, and also the masters and technicians, who were to use these equipments, had been brought from abroad. However, in contradistinction to some evaluations in literature, which were accepted until quite recently, these foreign masters had not been determinative and did not play a massive role on the production in the Industrial Enterprises apart from the first few years of the Fabrika-yı Humayun. There were only a few foreign masters in these Imperial Factories, which had had hundreds of employees.