Filiz Yıldız - Academia.edu (original) (raw)

Papers by Filiz Yıldız

Connectist istanbul university journal of communication sciences, Jun 1, 2022

Günümüzde bireylerin iletişim eylemlerinin merkezinde yer alan yeni/sosyal medyanın kamusal alan ... more Günümüzde bireylerin iletişim eylemlerinin merkezinde yer alan yeni/sosyal medyanın kamusal alan olduğu tartışmalı bir konudur. Habermas'ın kamusal alan düşüncesi eşitlikçi, kapsayıcı, hiyerarşik olmayan ve aleniyet temelli yapısına karşın yeni/sosyal medya, teknoloji dolayımlı, sanal, anonim, aleniyetten uzak ve daha önemlisi siyasi ve iktisadi güçlerin yön verdiği bir mecradır. Yeni medyayı veya yeni medyanın kamusal alan potansiyelini sorgulayan çalışmalar, yeni medyanın ideal kamusal alan ölçütlerine ulaşamamış olsa da bir potansiyel barındırdığını vurgulamaktadır. Bu çalışmada yeni medyanın kamusal alan niteliği Habermas'ın kamusal alan ve ilişkili kavramlarıyla açıklanmaya ve iletişim akademisyenlerinin görüşleriyle birleştirilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda Türkiye'nin farklı üniversitelerinden, büyük ölçüde yeni medyayı ve Habermas'ı bilimsel çalışma alanı olarak belirlemiş iletişim akademisyenlerinin görüşlerine başvurulmuştur. Yargısal örnekleme tekniğiyle 15 farklı üniversiteden 18 iletişim akademisyeniyle görüşülmüştür. Görüşmelerin tamamlanmasının ardından; 'kamusal alan olarak yeni medyayı kavramsallaştırma', 'yeni medyanın iletişimsel eyleme yatkınlığı', 'kamusal alana erişimde politik, ticari ve teknik engeller', 'yeni kamusallıkta bilginin niteli(ksiz)liği' olmak üzere 4 analiz başlığı altında, konu ele alınmıştır. Araştırmada, yeni medyanın kamusal alan olarak önemli bir potansiyele sahip olmakla birlikte, mevcut haliyle, etkileşimsel bir iletişime izin vermediği, ticari ve teknik yapısının kamusallığı olumsuz etkilediği, denetim ve gözetim baskılarının kamusal alanda kaygılar yarattığı ve bilginin nitelik olarak sorun barındırdığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Kamusal alan, kamusal alan olarak yeni medya, Habermasçı kamusal alan, iletişimsel eylem, akademisyen görüşleri ABSTRACT Nowadays, new media as a public sphere is at the center of an individuals' communication and has become a highly disputed territory. Contrary to Habermas' public sphere, which is egalitarian, inclusive, non-hierarchical, and open-This work is licensed under Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License

İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi

Türkiye’nin yakın tarihindeki en büyük deprem olarak bilinen 1939 Erzincan Depremi toplumsal bell... more Türkiye’nin yakın tarihindeki en büyük deprem olarak bilinen 1939 Erzincan Depremi toplumsal bellekte yer etmiş acı dönemlerden biridir. 27 Aralık 1939 gecesi 02.00 sıralarında meydana gelen depremde 32 bin 962 kişi yaşamını yitirmiş, 100 bin civarında vatandaş yaralanmış ve şehir bütünüyle enkaz haline gelmiştir. Bu çalışmada söz konusu felaketin basında sunuluşu betimsel analiz yöntemiyle incelenmiştir. Çalışmanın örneklemini Tan, Cumhuriyet, Akşam ve Ulus gazetelerinin 28 Aralık 1939-31 Ocak 1940 tarihleri arasında yayımlanan sayıları oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında doküman incelemesiyle elde edilen bulgular, dönemin sınırlı iletişim olanakları ve mevsim koşullarının ulaşım ve telgraf hatlarında neden olduğu aksaklıklara rağmen gazetelerin, felaketi gecikmeli de olsa çeşitli yönleriyle aktarmaya çalıştığını göstermektedir. Basın kuruluşları, Anadolu Ajansı ve resmi kaynakların açıklamalarına dayalı enformasyonu sayfalarına yansıtmanın yanı sıra bazı muhabir ve yazarlarını Erz...

Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2021

1918 yılının sonlarında başladığı yayın hayatını halen sürdüren Yeni Adana, Türkiye’nin en eski y... more 1918 yılının sonlarında başladığı yayın hayatını halen sürdüren Yeni Adana, Türkiye’nin en eski yerel gazetesi olarak bilinmektedir. Gazete, işgal altındaki Adana’da zorluklar içinde yayımlanırken, bağımsızlık savaşına destek vermiş, kamuoyu oluşturarak halkın Milli Mücadele’ye olan inancını güçlendirmiştir. Bu çalışmada öğretmen Ahmet Remzi Yüreğir ve Avni Doğan Bey’in vatan savunmasına bir gazete ile destek verme düşünceleri doğrultusunda yayımladıkları Yeni Adana gazetesi ele alınmaktadır. Nitel araştırma deseni ile hazırlanan bu çalışmada sözlü tarih çalışması yöntemi kullanılmıştır. Sözlü tarih çalışmaları, toplumun kültürel yapısına ilişkin veri sağlamakta ve bu kapsamda gerçekleştirilen görüşmeler, resmi tarihte gözden kaçırılan unsurların eleştirel bir şekilde değerlendirilmesine olanak tanımaktadır. Bu çalışmada, öncelikle ilgili literatür ve gazetenin çevrimiçi ortamda ulaşılan sayıları incelenmiş, ardından gazetenin imtiyaz sahibi Çetin Remzi Yüreğir ile yarı yapılandırıl...

SineFilozofi, 2020

Bu çalışma, sanatın, toplumsal olaylarda bilinci, maktul üzerinden inşa ederek iktidar mekanizmal... more Bu çalışma, sanatın, toplumsal olaylarda bilinci, maktul üzerinden inşa ederek iktidar mekanizmalarını/failleri gizlediğini, bu mantığın haber medyası, sinema, televizyon gibi medya araçlarına da yansıdığını somutlaştırmaya amaçlamıştır. Çalışmada basın fotoğrafçılığının, sinema ve televizyon gibi görsel-işitsel eğlence/sanat yapıtları başta olmak üzere zaman zaman sanat alanının genel ilkeleri doğrultusunda hareket ederek maktulü yücelttiği, kutsadığı ve böylece de fail olan büyük ideolojileri görünmez kıldığı tartışılmıştır. Çalışma, World Press Photo’nun ödüllendirdiği fotoğraflar ile Batı heykel, fresk ve resim gibi sanat dalları aracılığıyla ortaya konan ürünleri kıyaslamalı olarak analiz etmiştir ve örnekler ise Rönesans Dönemi’nden seçilmiştir. Çalışmada yargısal örnekleme kullanılarak hem ödüllü fotoğraflar hem de bu fotoğrafların teknik ve anlatım açısından Rönesans Dönemi eserlerindeki benzerleri kıyaslamalı olarak irdelenmiştir. Analiz, Hıristiyan-Batı’nın, sanat ile kitl...

Dijitallesmenin cocuklar acisindan tasidigi risk ve tehditlerin Deborah Lupton’un “dijital risk t... more Dijitallesmenin cocuklar acisindan tasidigi risk ve tehditlerin Deborah Lupton’un “dijital risk toplumu” kavramsallastirmasi isiginda ele alindigi bu calismada dijital teknoloji kaynakli riskler ve tehditlerin ortaogretim duzeyindeki cocuklar uzerinden somutlastirilmasi ve cozum onerilerinin tartisilmasi amaclanmistir. Cocuklarin cevrimici pratiklerinin incelenmesinde meydan okuma videolari ana tema olarak belirlenmistir. Calismanin hedef kitlesini hem icerik tuketen hem de icerik ureten “Z” kusagi olusturmaktadir. Calismanin veri toplama teknikleri cerceve sorulardan olusan betimleyici bir anket uygulamasi ve derinlemesine gorusmelerdir. Anket uygulamasi ve derinlemesine gorusmeden elde edilen veriler kategorilestirilerek icerik analizine tabi tutulmustur. Calisma cercevesinde, “Dijital teknolojilerden kaynakli riskler nasil tanimlanmakta ve nasil yayilmaktadir?”, “Hangi sosyal gruplar ‘riskli’ olarak adlandirilmaktadir?”, “Riskten kacinmak icin ne tur onlemler alinabilir?”, “Meyd...

Etkileşim, 2019

Türkiye’nin modernleşme sürecinde ‘Muasır medeniyetler seviyesine ulaşmak’ şeklinde ifade edilen ... more Türkiye’nin modernleşme sürecinde ‘Muasır medeniyetler seviyesine ulaşmak’ şeklinde ifade edilen büyük ölçekli bir kültürel değişim hedefi yer almaktadır. Cumhuriyet’in ilanının ardından Batı’yı referans alan değişim programında kadını kamusal alanda görünür kılan, eğitim olanaklarını genişleten, meslek sahibi olmalarının ve kariyer mesleklerde yükselmelerini sağlayan, çalışma hayatında geçmişe nazaran etkin kılan, siyasal ve hukuki haklar tanıyan uygulamalar ağırlık kazanmıştır. Bu kapsamda kadınların toplumsal rolleri değişirken, fiziksel özellikleri ve dış görünüşleri ile ilgili modernlik kodları da oluşturulmuştur. Yeni rejimin değerlerinin dolaşıma sokulması, benimsetilmesi ve pekiştirilmesinde olduğu gibi modern Türk kadınının inşasında da basından büyük ölçüde yararlanılmıştır. Kadın/kadınlık alanıyla ilgili değişimi sağlayacak mesajların verilmesi, değişime olan inancın güçlendirilmesi ve yeni Türk kadınının dış dünyaya tanıtılmasında basın etkin rol oynamıştır. Cumhuriyet’i...

OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 2020

Bu çalışma World Press Photo (WPP) adlı kuruluş tarafından ödüllendirilen fotoğrafları analiz ede... more Bu çalışma World Press Photo (WPP) adlı kuruluş tarafından ödüllendirilen fotoğrafları analiz ederek uluslararası basın fotoğrafçılığı alanının habitusu çerçevesinde oluşan dünya imgesine odaklanmaktadır. Çalışmanın analizi 4 kategoriden oluşmaktadır: (1) ödüllendirilen fotoğraflar; (2) fotoğrafların çekildiği ülkeler, fotoğrafçıların uyrukları ve kıtaları; (3) fotoğrafları dünya çapında yayınlayan medya kuruluşlarının kökenleri; (4) WPP jüri üyelerinin uyrukları ve kıtaları. Bourdieu'nun alan, habitus ve sermaye/sermayeler kavramlarına dair teorik çerçevesi üzerinden elde edilen bulgular medya profesyonellerinin/foto muhabirlerinin, Kuzey Amerika ve Avrupa gibi Batı kökenli medya kuruluşlarında çalıştıklarını, bu medya kuruluşlarınca yayınlanan ödüllü fotoğraflarda Afrika, Asya, Orta ve Güney Amerika'nın savaş, çatışma, terör, hastalık, açlık/yoksulluk, kadınlara ve çocuklara yönelik şiddet, kötü yaşam koşulları ve hak ihlalleriyle temsil edildiğini ortaya koymaktadır. Bu temsilleri onaylayanlar da Batı merkezli bir kuruluşun (WPP) Batılı jüri üyeleridir. Özetle bu çalışma Batı'nın (Kuzey Amerika ve Avrupa) özne poziyonundaki coğrafyalar olarak üretildiğini dünyanın geri kalanının ise (Avustralya hariç) nesne konumuna yerleştirildiğine dair bir tartışma yürütmektedir.

Gaziantep University Journal of Social Sciences, 2020

Basın tarihi çalışmalarında gazeteler incelendiğinde, tarihe tanıklık eden sayfalarda süreç hakkı... more Basın tarihi çalışmalarında gazeteler incelendiğinde, tarihe tanıklık eden sayfalarda süreç hakkında bilgi edinmenin yanı sıra, metinlerde kullanılan dil ve söylem aracılığıyla da gündelik hayata dair pek çok bilgi ve sosyal sınıflar arasındaki eşitsizlikler de okunabilmektedir. Bu çalışmada, İkinci Dünya Savaşı döneminde tifüs özelinde Türkiye'de süren salgın hastalıkların gazetelerde nasıl sunulduğuna, hastalıkla ilgili enformasyon akışının nasıl sağlandığına ve hangi düşüncelerin yansıtıldığına bakılmıştır. Çalışmanın amacı olağanüstü dönemlerde ve koşullarda basının genel tavrı üzerine okuyucuya fikir sunmaktır. Bu amaçla Cumhuriyet, Akşam, Ulus ve Tan gazetelerinde 1940-1945 yılları arasında yer alan tifüsle ilgili haberler, köşe yazıları, sağlık sütunları ve reklamlar tarihsel betimleyici analiz yöntemi ile incelenmiştir. Dönemin koşulları ile birlikte düşünüldüğünde hastalık hakkında doğru bilgiyi sunma ve salgınla mücadelede hastalığı önleyici ya da yayılımını azaltıcı önlemleri kamuya aktarma sürecinde rol oynayan basının tutumunun ve konuya yaklaşımının incelenmesi önem taşımaktadır. Bu yönüyle çalışmanın, kamu sağlığını tehdit eden bir sorun olarak salgın hastalık dönemlerinde, basının toplumu bilgilendirme rolünü değerlendirmeye ve bu çerçevede basın-toplum ilişkisini anlamaya yardımcı olacağı düşünülmektedir.

Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, 2020

Bu çalışma, büyük veri temelli sosyal ağların özellikle de Twitter'ın toplumsal hareketlerde ve h... more Bu çalışma, büyük veri temelli sosyal ağların özellikle de Twitter'ın toplumsal hareketlerde ve hak arama mücadelelerinde sunmuş olduğu fırsatlara odaklanmıştır. Twitter gibi sosyal medya ortamlarının ne ölçüde bir kamusal alan özelliği taşıdığını tartışan çalışma, sivil/kamu adaletinin bu mecralarca sağlanabilme potansiyeline ışık tutmaya çalışmıştır. 29 Mayıs 2018 tarihinde gerçekleşen Şule Çet cinayetinin mahkeme sürecinin takibi için Twitter'da @ suleicinadalet kullanıcı adıyla açılan Şule Çet Dayanışma Platformu'nun tweetleri analize tabi tutulmuştur. Hesabın 1 Şubat 2019-31 Aralık 2019 tarihleri arasındaki tweet, retweet ve fav hareketliliği incelenerek görselleştirilmiştir. İkinci aşamada ise yine bu hesabın 01 Eylül-31 Aralık 2019 tarihleri arasındaki 783 tweeti, çeşitli kategoriler altında nicel içerik analizine tabi tutulmuştur. Çalışma, Twitter gibi sosyal ağların, kamusal alan olma ve kamusal topluluğu iletişime/etkileşime geçirebilme ve örgütleyebilme yolunda önemli olanaklar yarattığını; sosyal ağlar üzerinden örgütlenen kamusal toplulukların sivil/kamu vicdanı/adaleti aracılığıyla resmi/yasal adaletin sağlanmasına katkı yapma potansiyeli taşıyabildiğini göstermiştir. Sosyal ağların, dezavantajlı konumda olan kesimlerin sesi olabildiğini ve uğradıkları adaletsizlik karşısında hak mücadelesine girebildiklerini ve başarılı olabildiklerini ortaya koymuştur. Çalışmada sosyal ağlara, sorunlu yanları irdelenmekle birlikte, genel anlamda bir olanak olarak yaklaşılmıştır.

Journal of Politics and Law, 2018

Studies on ideology in the social sciences have been incremental in recent decades. Childhood ide... more Studies on ideology in the social sciences have been incremental in recent decades. Childhood ideology remains a pivotal issue in the humanities from pedagogy to philosophy. Since children are easily accessible ideological subjects, the exercise of ideology can be more clearly noticed in children. This study aims to focus on childhood ideology adopted by the authorities in the early Turkish Republican Era. The emergence and rise of nationalism from 1923 directed by the authorities to focus on what kind of generation they would raise for the future of the Turkish Republic. The study involved four regularly published newspapers -Cumhuriyet, Akşam, Vakit/Kurun, Hakimiyet-i Milliye/Ulus- dating back to 1930s. The main goals of the modernization project of the Republic were raising honest, industrious, patriotic and healthy children, which were the main individuals that had to be reared for the new Republic. Thus, a strong relationship between Turkish nationalism and the new types of chi...

Journal of Turkish Studies, 2018

This study deals with plays in which children are physically active and digital games based on so... more This study deals with plays in which children are physically active and digital games based on sociological and communicative aspects. Sociology of children and play has begun to gain importance in the field of human sciences in recent years. Along with digital communication technologies, the nature of the play has changed radically and there has been a paradigm shift in sociology.This study aimed to examine perceptions and experiences of the play in the digital age, in children called digital natives by taking the assumption that the developments in digital communication technologies changed children's play practices. A total of 25 students participated in this research is in the 3rd grade at a private school education in Turkey. Participants were 14 girls, 11 boys and 9 year olds. The research questions are designed to show children how to effectively perceive the play. In order to reveal the perceptions of children's concept of play, Chambers' (1983) 'Drawing a Scientist Test' technique was used as a data collection tool. This technique is effective in revealing the information contained in the participants' minds. The findings of the research suggest that the first associations in children's minds in the play are activities in which they are physically active, although they are also involved in the lives of digital games and video watching activities. A close relationship between entertainment and play was found in the study.

The Journal of Academic Social Science Studies, 2017

Uzun savaş yıllarının ardından kurulan Cumhuriyet Türkiye'si yokluk ve olanaksızlıklarla karşı ka... more Uzun savaş yıllarının ardından kurulan Cumhuriyet Türkiye'si yokluk ve olanaksızlıklarla karşı karşıyadır. Bu tabloya 1929 dünya ekonomik bunalımının etkileri de eklenince milli ekonomiyi güçlendirme çabasında tasarruf ve yerli malı kullanımının önemi de artmıştır. Türkiye Cumhuriyeti tarihinde, 1930 yılından itibaren ağırlık kazanan ulusal kalkınma mücadelesinde tasarruf ve yerli malı seferberliği önemli bir yer tutmaktadır. 14 Aralık 1929 tarihinde kurulan Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti önderliğinde, vatandaşlarda tasarruf ve yerli malı kullanımına dair bilinç uyandırmak ve tüketim alışkanlıklarının bu bilinçle oluşmasını sağlamak için çeşitli etkinlikler düzenlenmiş, halka tasarruf ve yerli malı kullanmanın önemi anlatılmış, bu yönde davranışları pekiştirecek yarışmalar yapılmıştır. Tasarruf mücadelesinde ev idaresi ve çocuk yetiştirme rolleri nedeniyle kadınlardan daha fazla destek beklenmiştir. Dönem gazeteleri incelendiğinde halkın tasarruf bilincini yükselten ve yerli malı kullanımını teşvik eden yayınlarla basının bu süreçte önemli bir misyon üstlendiği görülmektedir. Kadınların desteğini arttırmak adına yapılan çağrılarda ulusal kalkınma mücadelesine destek vermek için tutumlu davranmak ve yerli malı kullanmak vatansever olmakla eşlenirken, ekonomik alanda yapılan bu mücadele milli mücadeleyle bir tutulmuştur. Basında yer verilen içeriklerde ev idaresinde tasarruf bilinciyle hareket eden, çocuklarını tutumlu olmaya alıştıran kadınlardan övgüyle söz edildiği, lüks tutkusu ve israfın ise eleştirildiği görülmektedir. Betimleyici tarihsel analiz yöntemiyle yapılan bu çalışmada Cumhuriyet, Akşam, Vakit ve Hakimiyet-i Milliye gazeteleri incelenerek tasarruf politikalarıyla idealize edilen kadın imgesinin basında nasıl üretildiği ortaya çıkarılmaya çalışılacaktır.

Erciyes İletişim Dergisi, 2018

Günümüzde iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler, bireyleri dijital medya içeriklerine yoğu... more Günümüzde iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler, bireyleri dijital medya içeriklerine yoğun biçimde maruz bırakırken, farkında olmadan sanal dünyanın tehditlerine de açık hale getirmektedir. Eğitim, eğlence, oyalanma, boş zamanları değerlendirme ve iletişim kurma amaçlı olarak özellikle çocuklar ve gençler tarafından çokça kullanılan dijital iletişim teknolojileri, bir takım tehditler barındırmaktadır. İnternet ortamında siber suç, siber zorbalık, trolleme, hackleme, gibi olumsuz eylemler giderek artarken, sağlığa zarar verici meydan okuma videoları ve dijital oyunların çocuklar ve gençler üzerindeki etkisi endişe verici bir düzeye ulaşmıştır. Özellikle dijital oyunlar çocuklarda bağımlılık yaratmasının dışında gerçeklik algılarını bozmakta, yaşamlarını tehlikeye sokacak davranışlara yönlendirmektedir. Bu çalışmanın konusunu çocuk ve genç yaştaki bireylerin kendi bedenlerine zarar vermelerine hatta intihar etmelerine neden olan “mavi balina” adlı çevrimiçi oyun oluşturmaktadı...

Wars, having negative effects on local, national and global scales, violate the fundamental right... more Wars, having negative effects on local, national and global scales, violate the fundamental rights of living beings and, in general, cause irreversible casualties. War is a phenomenon that affects life itself and the entire social structure and institutions. Although death, physical injury, or psychological consequences are well known to war, their macro-level damage to the social structure is often overlooked. The mass media also tend to focus on the obvious consequences of the war while ignoring its structural impact on society. This research applies content analysis to the images of the war theme awarded in various categories by the World Press Photo Organization, towards inquiring to what extent possible impacts and * Associate Professor., Çukurova University Communication Faculty, Department of Journalism. ORCID ID: 0000-0001-9268-0936, odursun@cu.edu.tr, dursunonur@gmail.com. ** Associate Professor, Çukurova University Communication Faculty, Department of Journalism. ORCID ID:...

Moment Journal, 2019

Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences