Ilyas Arslan - Academia.edu (original) (raw)

Uploads

Thesis Chapters by Ilyas Arslan

Research & Reviews in Philology, 2021

Ḫerc éyle géde, ġéyreti néylersen, emoğlu? Bağla bélüve ġeyreti, nâmûsu, heyânı Sat ġeddereni, ha... more Ḫerc éyle géde, ġéyreti néylersen, emoğlu? Bağla bélüve ġeyreti, nâmûsu, heyânı Sat ġeddereni, haceti néylersen, emoğlu? Arḫa yaralı, baş ḫoralı, sîne cerâhet, Bu zehmet ile cenneti néylersen, emoğlu? Şen Rum ġızını besle Beyoğlu'nda, danış, gül İran'daki ac külfeti néylersen, emoğlu? Hûrî vérecekler sene ḫermen kimi zülfü Bir kellesi daz övreti néylersen, emoğlu? Vaiz ki, satıbdrr sene cennet-i neîmi Şâhiddi Ḫudâ, höcceti néylersen, emoğlu? Saġġalı uzun, kellesi küt, fikri darısġal Sen surete baḫ, sîreti néylersen, emoğlu? Mö'cüz danışır bal kimi, aç ağzuvi dinle Ġendi, rütebi, şerbeti néylersen, emoğlu? Anan Te'lim Éden Dilde Mene lütf éyle sâġî, géne ol câm-i serşâri Ki, tâ ref éyleyim neştov ġârın renc-i ḫümmari Ne püstem var, ne badamım, ne töḫm-i şûr, ne nevtâğı Meze olsun menî bîçize yârın le'l-i şehvâri Dé gelsin meclise mütrüb, elinde saz ü mizrâbı Çalıb târ ü defi, şâd eylesin men-i âşiġ-i zârı Ne kîsede zerim vardır, ne ambarımda bir hebbe Elim boşdur, üzüm ġare, doyunca mey içim bâri Ne mellâkem, ne tüccârem, ne ḫân-i merdümazârem Metaim şe'rdir, ancaġ onun da yoḫ ḫirîdâri Dilim Türkî, sözüm sade, özüm sehbâye dildâde Menim tek şâirin elbette, olar kâsad bâzâri Lokman Taşkesenlioğlu 16. Ele Gelmez Gem çekmek ile méyil-i tebiet ele gelmez Tesbih çévirmekle şeriet ele gelmez Bir dürr-i giranmayedi nâmus ü şerafet Zehmetsiz, ezizim, o şerafet ele gelmez Nâmus üçün âlemde ne ġedri tökülüb ġan Nâmus gedenden sonra ġiymet ele gelmez İsmet arama zümré-yi esrar arasında Aḫtarma ki, tiryakide ġeyret ele gelmez Gaçmaġdan ölüm yaḫşıdı serdar-i geyûre Serdar cünun olsa, ġenimet ele gelmez Cehl ile ġedem basma tilismat-i cahane Élm olmasa, müftah-i fezilet ele gelmez Saġi, meni mesmum éle, mütrüb, dur ayağe Sensiz gözelim, zâd-i fezilet, ele gelmez Mö'cüz, déme divaneye lazım déyi zencir Bu sür'et ile étse ezimet, ele gelmez Éy Ezrail Arizu éylediyim şéylere oldum nail İndi rahet vérirem can, gel, éy Ezrail Otuz il işledi novdan başıma bu kétde İtile ġol-boyun oldum géceler zülmetde İçdi zehr-i eceli ġalmadı taġet itde İndi rahat vérirem can, gel, éy Ezrail Yandı her yanda çıraġ, oldu gözüm nurani Komisyon dame çıḫıb saldı yére novdani Men de ḫeyli mey içib tazeledim imani İndi rahet vérirem can, gel, éy Ezrail Aç gözün, éyle nezer medrese-yi nisvana Gör néce nâme yazır ġızlarımız her yana Vér ḫeber mürdesire, rövzeḫana, gurkana İndi rahet vérirem can, gel, éy Ezrail. 17 Filoloji Alanında Araştırma ve Değerlendirmeler Seng-i ferş éyledi bazari béş altı me'mar Gör néce rövşen olubdur o ġaranlı bazar Yatdı İranlı min il, oldu, nehaye bidar İndi rahet vérirem can, gel, éy Ezrail Çıḫdı ġış, derzi tiker ḫalġa libas-i faḫir, Varlı saġġalı boyar rengile, yoḫsul baḫir, Ölmedim, aḫıri çersenbeni gördüm aḫir İndi rahet vérirem can, gel, éy Ezrail Vérdi bir müjde bu gün, millete şéyḫ Fazil Dédi:-Cennetde ne var çay, ne Meşed İsmail Gelbiden çay, cıgala ġüssesi oldu zail İndi rahet vérirem can, gel, éy Ezrail Éyd-i Novruz geler, ḫosdil éder bezzazı, Er feġir olsa, bogar ġüsse vü ġem Gülnaz'ı, Çit bahadır, ḫanımı men néce éylim razı İndi rahet vérirem can, gel, éy Ezrail Ne toy éyler, ne de şenlik béle mö'min millet, Saet-i nehside hergiz sefer étmez ümmet, Bamer eġrebde déyil, ḫosdu bu günler saet, İndi rahet vérirem can, gel, ey Ezrail Mö'cüzün sinn-i şerifi olub atmışdan çoḫ, Yüz min il de yaşasa eġibeti yoḫdur, yoḫ, Yémişem yéddi lövini, pilovu ġarnım toḫ İndi rahet vérirem can, gel, éy Ezrail Reşberin Saġiya, ran'da çoḫ müskildü hâlı reşberin Altı ay isler, yéne dolmaz çuvalı reşberin O eker bugdanı, hacı doldurar ambarına Ġışda yarmasız ġalar ehl-i eyalı reşberin Lokman Taşkesenlioğlu 18. Ḫan satar arpanı, darını, töker pulun cibe Borclu saġġalı yolar bası belalı reşberin Ḫidmet éyler müfte reşber ḫanlar ile beylere Étmesin! Men néyleyim, yoḫdur kemalı reşberin Nökeri saḫlar aga tâ var dizinde ġuvveti Üzrün ister çün çoḫaldı sinnü salı reşberin Eġlin işletse éder nöker ağanı berziger Bilmirem harda gezer fikr ü ḫeyalı reşberin Mö'cüza! Bir fikr éderdi renciber bu barede Léyk burnun silmeye yoḫdur mecalı reşberin Senin Ziynet vérib cemalü ve gisulerin senin Ġan éyliri ġılınc kimi ebrulerin senin Ġurbaniyem o ġaş ü gözün, kirpiyin, lebin La'li-lebin içindeki inculerin senin Cellade ver, başım kese, sen girme ġanime Ġorḫum budur ki, inciye bazulerin senin Étdi belayi-éşġe giriftar gözlerin Mö'cüz hanı?-Soruşmadı cadularin senin Yansın, görüm, bu ateşi-hicrane men kimi Allaha and vérirem, o bedgulerin senin Bu şehr içinde bir könül abad ġalmadı Éy sengdil ki, yıḫmiya hindulerin senin Oḫuyun Arvadın bilse yazı Özü yazar kağızı Yalvarmaz yad kişiye Sen keçende Arazı Mané olma yazıya Gédin, déyin ġazıya: Ġéyri millet öyredir Yazı yazmaġ tazıya

Partikeln im Zazaki, 2007

Master Thesis The aim of this work is to find out the particles in the Zaza language, to examine ... more Master Thesis
The aim of this work is to find out the particles in the Zaza language, to examine them both functionally and grammatically. These include the particles in the northern dialect.

Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Dergisi, 2018

Bu makalenin temel gayesi Zaza dilinin lehçeleri hakkında genel bilgi vermektir. Zaza dilinin gen... more Bu makalenin temel gayesi Zaza dilinin lehçeleri hakkında genel bilgi vermektir. Zaza dilinin genel bir tanıtımından sonra, kuzey ve güney lehçeleri arasındaki temel farklılıklar işlenerek daha derin araştırmalara temel oluşturulması amaçlanmaktadır. Fonoloji bölümünde bir taraftan her iki lehçedeki ses düşmeleri işlenirken, diğer taraftan genel fonolojik süreçlere de değinilmiştir. Morfoloji (şekilbilim) ve sentaksın (cümle bilimi) temel alanları karşılaştırılarak farklılıklar üzerinde durulmuştur. Ayrıca zamanlar, şahıs zamirleri ve fiil çekimlerinin her iki lehçedeki farkları irdelenmiştir. Son olarak sentaksda cümlenin eksenine kısa değinilirken iki lehçenin özelikle fiil öneklerinin cümle içerisindeki dizimi karşılaştırılmıştır.

Zusammenfassung Ziel dieser Arbeit war zum einen, die Basisstruktur der Verben der Zaza-Sprache z... more Zusammenfassung
Ziel dieser Arbeit war zum einen, die Basisstruktur der Verben der Zaza-Sprache zu entwi-ckeln. Zum zweiten ging es darum das bisher nur oberflächlich behandeltes Thema Ergativität im Zaza detailliert zu untersuchen. Kapitel eins gab einen Überblick über die bedrohte irani-sche Sprache Zazaki und über einige ihre wissenswerten Eigenschaften. Kapitel zwei stellt zunächst die morphologisch und/oder syntaktisch ergativen Sprachen der Welt anhand mehre-rer Beispielen dar. Die Verbfunktionalität des Zaza wird im Kapitel drei behandelt, welches der Kern dieser Arbeit ist. Kapitel vier behandelte das Thema der Ergativität bezogen auf die Zaza-Sprache.

Analytischer Ausgangspunkt des zentralen Kapitels drei der Arbeit waren die Konstrukts der Role and Reference Grammar (RRG). Dieses Kapitel nahm sich vor, die Grundstruktur der Verben im Zaza mittels der Instrumente der RRG herauszuarbeiten. Zunächst wurden die syn-taktischen Strukturen der Verben in §3.1 dargestellt. Operatoren, syntaktische Relationen, privilegierte syntaktische Argumente und Junkturen wurden im ersten Teil dieses Kapitels behandelt. Es stellte sich heraus, dass das Zaza interessante Operatoren zur Verfügung stellt. Zum zweiten wurden unter der Rubrik „Semantik“ die lexikalische Darstellung und logische Struktur der Verben sowie ihre Makrorollen untersucht. Zum dritten mussten diejenigen morphosyntaktischen Eigenschaften der Zaza-Verben untersucht werden, die innerhalb der RRG nicht behandelt worden waren. In alldem wurde versucht, meine Darstellung durch zahl-reiche Beispiele zu illustrieren und zu untermauern. Die Frage, ob die morphologischen Stammbildungstypen mit der semantischen Klassen der Verben in direkter Relation stehen, war eines der hauptsätzlichen Ziele dieser Arbeit. Die Prüfung zeigte, dass die Stammbil-dungsmorpheme für die Bildung der semantischen Klassen keine Rolle spielen. Diese Mor-pheme üben aber mehrere morphosyntaktischen Funktionen aus. Sie markieren Diathese, Transitivität, Agentivität und vieles mehr. Durch diese Morpheme sind die Kategorien der Verben eindeutig geregelt. Ein weiteres, für die Frage der Ergativität ebenfalls relevantes Re-sultat war, dass es im Zaza keine Verben gibt, die sowohl intransitiv als auch transitiv sind. Ein Verb ist entweder intransitiv oder transitiv. Die Klasse der atransitiven Verben existiert im Zaza nicht.

Kapitel vier präsentierte die Entwicklung der Ergativität in den iranischen Sprachen in histori-scher Reihenfolge vom Anfang bis zu den modernen iranischen Sprachen. Die benachbarten und nahverwandten indischen Sprachen wurden in diesen Teil ebenfalls einbezogen, da sie sehr ähnliche Entwicklungen aufweisen. Anhand der Beispiele von den altiranischen Sprachen Altpersisch und Awestisch stellte sich heraus, dass diese nicht ergativ sind. Auch die altindischen Sprachen wie Vedisch wiesen dieses Charakteristikum nicht auf, sondern waren akkusativisch. Der Anfang der Ergativität liegt sowohl für das iranische als auch für das indi-sche Sprachterritorium im mittleren Stadium. Hierbei war die Entwicklung in den benachbar-ten indischen und iranischen Räumen gleichlaufend. Die Rückkehr zum akkusativischen Sys-tem im neueren Stadium zeigt ebenfalls einen synchronen Werdegang. Während einige indi-sche Sprachen noch eine gespaltene Morphologie haben, haben andere wie Oriya und Bengali eine akkusativische Morphologie.
Auch im iranischen Gebiet ist der Rückgang zum ursprünglichen System nicht abgeschlossen. Dementsprechend sind die neuiranischen Sprachen in drei Gruppen zu unterteilen:
a. Akkusativische iranische Sprachen (Neupersisch, Dari, Sorani)
b. In Umwandlung begriffene iranische Sprachen (Kurmanji)
c. (Split-)Ergative iranische Sprachen (Zaza, Pastho, Gorani)

Die Ergativität im Zaza ist stabil und daher gehört die Sprache zu Gruppe c. Die ältesten Za-za-Schriften sind auf Anfang des 20. Jahrhunderts datiert. Es sind keine älteren Inschriften überliefert, daher besteht in Bezug auf die Einflüsse auf das Zaza im Hinblick auf die Ergati-vität oder andere linguistische Bereiche große Unklarheit. Obwohl sich dies nicht genau bele-gen lässt, verweisen die vorhandenen außersprachlichen Daten darauf, dass das Zaza die Er-gativität aus seiner ursprünglichen Heimat Dailam übernommen hat.

Die Übernahme blieb aber auf die Morphologie beschränkt und schien keinen Einfluss auf die Syntax zu haben. Ein Beispiel von der heutzutage gesprochenen Zaza-Sprache an dieser Stelle kann das ergative System exakt präsentieren.
(5.1)
a. Kutık-Ø astık-i we-n-o
hund-NOM knochen-OBL essenPRÄS-PRÄS-1sg
‘Der Hund frisst den Knochen.’

b. Kutık-i astık-Ø wer-d-Ø
hund-OBL knochen-NOM essenPRÄS-PRÄTT2-3sgM
‘Der Hund fraß den Knochen.’

Eine direkte Beziehung zwischen der Verbsystem und der Ergativität im Zaza liegt nicht vor. Wäre das Präteritalsuffix des Zaza standardmäßig für alle Verben /-t/ bzw. /-d/, könnte von einem Zusammenhang gesprochen werden. Das ursprüngliche altiranischen /-ta/-Partizip be-schränkt sich auf eine morphologische Verbgruppe (-t) des Zaza. Diese Weiterentwicklung lässt sich nicht verallgemeinern, dass die Zaza Sprache mehrere präteritalen Suffixe hat. Au-ßerdem ist die Ergativität keine indogermanische Eigenschaft, da diese akkusativisch sind.

Außer Hawramani (Gorani) stammen die sprachlichen Daten der iranischen Sprachen von Muttersprachlern, die meistens Akademiker, teilweise Sprachwissenschaftler sind. Die Daten der Informanten befinden sich in Anhang 6.5. Die Beispiele aus dem Zaza stammen aus schriftlichen oder mündlichen Quellen, und wo keine passenden Daten vorlagen, wurden die Beispiele vom Autor selbst geschaffen. Er konnte bis zum sechsten Lebensalter nur die Mut-tersprache Zaza sprechen und verstehen und lernte erst in der Schule Türkisch. In einem Dorf ist er aufgewachsen und hatte sein ganzes Leben lang großes Interesse an seiner Mutterspra-che. Er beherrscht das Zaza in allen Bereichen daher können seine Beispiele als zuverlässig betrachtet werden.

Abschließend wird erneut darauf verwiesen, dass die Lage der Zaza-Sprache wie der vieler anderer bedrohter Sprachen auf der Welt keinen Anlass zu Optimismus gibt. Solange die zu-ständigen Regierungen keine gesetzlichen Regelungen zur lokalen Förderung dieser Sprachen treffen, wird ihr Aussterben in naher Zukunft kaum zu verhindern sein. Neben dem Verlust eines interessanten Forschungsgegenstandes würde dies auch den Untergang einer spezifi-schen Art der sprachlichen Weltbetrachtung bedeuten.

Papers by Ilyas Arslan

DergiPark (Istanbul University), Jun 15, 2016

Özet Bu makalede Ergatif Sistemin İrani dillerdeki tarihi gelişimi ile birlikte Zaza dilindeki ya... more Özet Bu makalede Ergatif Sistemin İrani dillerdeki tarihi gelişimi ile birlikte Zaza dilindeki yapısı incelenmektedir. Zaza dilinin ait olduğu kuzeybatı İrani diller alt grubu ön planda olmakla beraber bazı özelliklerinden dolayı diğer birkaç İrani dil de mercek altına alınmaktadır. Geçmiş zamanlardan yazıtları kalmış en eski İrani dillerden başlanarak özellikle günümüzde konuşulan yeni İrani dillere kadar olan gelişimleri irdelenmektedir. İrani diller eski, orta ve yeni İrani diller olmak üzere üç aşamada ele alınmaktadır. Zaza dili hem morfolojik hem de sentaktik olarak ergatif sisteme uyumluluğu açısından ayrıntılı olarak test edilmektedir.

DergiPark (Istanbul University), Dec 16, 2021

Çıxa ke Tırkiya de 2-3 milion Zazay weşiya xo ramenê, oncia ki Zonê Zazaki tenge dero. Riê dina d... more Çıxa ke Tırkiya de 2-3 milion Zazay weşiya xo ramenê, oncia ki Zonê Zazaki tenge dero. Riê dina de zofe zoni tenge derê. Na mesela de taê vurnaoẋi (bedelnaoẋ) enternasyonalê, taê ki lokaliê. Serunê peenu de eve siyasetê globalizm zoniyê ke resmi niyê, nênuşiye ya ki nêverdiyo bınuşiyê tariye de mendê, taê bi vindi, taê ki nêẓdi benê vindi. Fêl u emele na kari Mamekiye de Zonê Zazaki analiz bıkero, sene tesiri na tenge kenê gıran ya ki kenê senık, nine areze bıkero. Zerê Mamekiye de iyê ke Zazaki qesey kenê, zonê xo çıtur vinenê, sene qıymet danê cı eve anketu pêmino. Na anket de taê perşi eve direkt ciavu (seçmeli), taê ki fikir perskerdena ra saniyê pê. 18 seru ra qız kesu de na anketi nêvıraẓiye, çı ke i zon nêzonenê. Tespitê ke anketu ra veciyê eve kriterunê UNESCO serva zoniyê ke tenge derê, analiz biyê. Na kar Zazau pêrune sero nê, teyna Zazaunê Mamekiye sero vıraẓiyo.

Anemon Muş Alparslan Üniversitesi sosyal bilimler dergisi, Mar 30, 2022

Ezafe, which is known as Genitive in European languages and used in Turki, Iranian and Sami langu... more Ezafe, which is known as Genitive in European languages and used in Turki, Iranian and Sami languages spoken in the Middle East, is used to link two syntactic elements. Generally, one of the elements is the possessor and the other one is the modifier. There are grammatical elements that link these syntactic structures which at least consist of two units. The historical development of these elements, which varies according to languages, in Iranian languages did not follow the same process. While the languages classified in Northwest Iranian languages, such as Zazaki, varies with a nominal construction, , there are some similarities with Zazaki in the languages belonging to the Southwest Iranian languages group. The purpose of this article is to explore the structures of the nominal phrase in Zaza Language. Both noun and adjective phrases will be analyzed in detail, and other nominal phrases will also be scrutinized. It will also be examined whether these syntactic structures have semantic functions. The origin of Ezafe will be traced back to the Old Iranian languages, and its structure in the Modern Iranian languages will also be investigated. The similarities and differences will be discussed by comparing the functioning of the Zaza language with other Iranian languages. In addition, the nominal phrase constructions in many Zaza dialects will be examined, and it will be investigated whether there are differences between them.

Anemon, 2022

Bu makalenin temel gayesi Zaza dilinin lehceleri hakkinda genel bilgi vermektir. Zaza dilinin ge... more Bu makalenin temel gayesi Zaza dilinin lehceleri hakkinda genel bilgi vermektir. Zaza dilinin genel bir tanitimindan sonra, kuzey ve guney lehceleri arasindaki temel farkliliklar islenerek daha derin arastirmalara temel olusturulmasi amaclanmaktadir. Fonoloji bolumunde bir taraftan her iki l ehcedeki ses dusmeleri islenirken, diger taraftan genel fonolojik sureclere de deginilmistir. Morfoloji (sekilbilim) ve sentaksin (cumle bilimi) temel alanlari karsilastirilarak farkliliklar uzerinde durulmustur. Ayrica zamanlar, sahis zamirleri ve fiil cekimlerinin her iki lehcedeki farklari irdelenmistir. Son olarak sentaksda cumlenin eksenine kisa deginilirken iki lehcenin ozelikle fiil oneklerinin cumle icerisindeki dizimi karsilastirilmistir.

Ziel dieser Arbeit war zum einen, die Basisstruktur der Verben der Zaza-Sprache zu entwi-ckeln. Z... more Ziel dieser Arbeit war zum einen, die Basisstruktur der Verben der Zaza-Sprache zu entwi-ckeln. Zum zweiten ging es darum das bisher nur oberflachlich behandeltes Thema Ergativitat im Zaza detailliert zu untersuchen. Kapitel eins gab einen Uberblick uber die bedrohte irani-sche Sprache Zazaki und uber einige ihre wissenswerten Eigenschaften. Kapitel zwei stellt zunachst die morphologisch und/oder syntaktisch ergativen Sprachen der Welt anhand mehre-rer Beispielen dar. Die Verbfunktionalitat des Zaza wird im Kapitel drei behandelt, welches der Kern dieser Arbeit ist. Kapitel vier behandelte das Thema der Ergativitat bezogen auf die Zaza-Sprache. Analytischer Ausgangspunkt des zentralen Kapitels drei der Arbeit waren die Konstrukts der Role and Reference Grammar (RRG). Dieses Kapitel nahm sich vor, die Grundstruktur der Verben im Zaza mittels der Instrumente der RRG herauszuarbeiten. Zunachst wurden die syn-taktischen Strukturen der Verben in §3.1 dargestellt. Operatoren, syntaktische...

Mamekiye de Durımê Zonê Zazaki, 2021

Akademik İncelemeler Dergisi, 2021

Languages group verbs in different ways. Because of the ergative feature of Zazaki, it plays a bi... more Languages group verbs in different ways. Because of the ergative feature of Zazaki, it plays a big role
whether the verbs are transitive or intransitive. Zaza Language introduces some pronouns to distinguish
double-transitive verbs from transitive and intransitive verbs. In some linguistic works, the terms transitive
and ergative are used synonymously. This article aims to scrutinize ditransitive constructions in the Zaza
language, which has some interesting syntactic elements in these structures. They are mostly pronouns in
combination with directions. Several pronouns replace indirect object. On the one hand, the goal of this
study is to find out the functions of these pronouns. The semantic content of these pronouns decides which
pronouns may appear in a specific position. They can appear with or without directions. Only the pronouns
such as cı can alone replace a NP, the other ones need a direction for this replacing. On the other hand, this
study discusses the morphosyntactic and semantic realizations in ditransitive constructions. While these
pronouns do not syntactically follow the same word order, they can semantically be classified into two
groups.

İnnovative Approcach in Philology, 2018

KILMEK Fêl u emele na nustey vırende Zonê Zazaki raa nustê ilimi rakerdena, dıma ki zoni sere taê... more KILMEK
Fêl u emele na nustey vırende Zonê Zazaki raa nustê ilimi rakerdena, dıma ki zoni sere taê informasyonê mühimi daena. Heto ẓü ra zonê Zazaki dino naskerdene, heto bin ra ki hususiyetê linguistiki sero vındino. Qısmo vırên de gurenayiê ilimi ke Zonê Zazaki sero biye ine sero vındino. Kıtavie ke na zon de veẓiye i ki dekerine. Dıma zere zonunê irani de caê Zazaki, hardê na zoni u diyalekte ho dine naskerdene. Hem zere de hem ki tever ra durımê Zonê Zazaki ve hususiyetê linguistiki sere yeno gurenayıs. Qısmê dıine de hususiyete linguistiki dı dolımi de beno areze: tipoloẓi, morfo-sentaks. Vırende hususiyete tipoloji dine naskerdene, dıma ki yê morfo-sentakşi. Cısnê qesu, waxtu rê na qısım alaqadar beno.
Çekuyê kılıti: Zaza, Zazaki, Zonê İrani, Ergatif
ABSTRACT
First of all, the purpose of this article primarily to open the way of the academic writing of the Zaza, and secondly, to summarize the most important information about the Zaza language. The language is presented, while the most important grammatical features are exhibited. In the introduction, the history of the scientific studies on Zaza language is explained in detail. In addition, academic works and literary books published on this page are also briefly mentioned. The geographical and scientific position of Zaza within the related languages, spoken regions, history, dialects are also included in this section. The last part of the introduction combines sociological and linguistic features and has been watched at home and abroad. The second part of the thesis examined the linguistic features of Zaza language under two chapters, typology and morpho-syntax. After general typological features morphosyntactically is focused on ergative structure. Deep sex discrimination in Zaza, morphological tenses are also included in this section. Until now, in the field of unexplored syntax, the relation of the elements of the clan to each other has been examined and the Conroller-Pivot relations des sentences has been determined.
Keywords: Zaza, Zaza language, Zazaish, İranian Languages, Ergative
Dr. Öğr. Üy. Munzur Üniversitesi, Zaza Dili ve Edebiyatı, iarslan@munzur.edu.tr
ÖZET
Bu makale Zaza Dilinde bilimsel yazı yazma geleneğinin geliştirmesine katkıda bulunmayı hedeflemekle birlikte, Zazaca hakkında genel bilgileri vermeyi de kendine amaç edinmiştir. Bir taraftan Zaza Dili tanıtılırken diğer taraftan dilbilimsel özellikler üzerinde de durulmuştur.
Giriş kısmında Zaza Dili üzerine yapılan bilimsel çalışmaların tarihi detaylı olarak anlatılmaktadır. Ayrıca bu dilde yayınlanan ders kitapları ve edebi kitaplara da kısaca değinilmektedir. Zazaca’nın irani diller içindeki coğrafi ve bilimsel konumu, konuşulan bölgeler, tarihi lehçeleri de bu bölümün kapsamındadır. Girişin son kısmı sosyolojik ve dilbilimsel özelliklerini birleştirerek yurtiçinde ve dışarıdaki durumu gözden geçirilmiştir.
Makalenin ikinci bölümü Zaza Dilinin dilbilimsel özelliklerini tipoloji ve morfo-sentaks olarak iki bölüm altında incelemektedir. Genel tipolojik özelliklerden sonra morfo-sentaks da ergatif yapı üzerinde durulmuştur. Zazaca da ki derin cinsiyet ayırımı, morfolojik zamanlar da bu kısma dâhil edilmiştir. Bugüne kadar üzerinde çalışılmamış sentaks alanında cümlenin öğelerinin birbirleriyle olan ilişkileri irdelenerek cümlenin ekseni tespit edilmiştir.
Anahtar kelimeler: Zazaca, Zaza Dili, İrani Diller, Ergatif

ÖZET Bu makalede Ergatif Sistemin İrani dillerdeki tarihi gelişimi ile birlikte Zaza dilindeki ya... more ÖZET Bu makalede Ergatif Sistemin İrani dillerdeki tarihi gelişimi ile birlikte Zaza dilindeki yapısı incelenmektedir. Zaza dilinin ait olduğu kuzeybatı İrani diller alt grubu ön planda ol-makla beraber bazı özelliklerinden dolayı diğer birkaç İrani dil de mercek altına alınmaktadır. Geçmiş zamanlardan yazıtları kalmış en eski İrani dillerden başlanarak özellikle günümüzde konuşulan yeni İrani dillere kadar olan gelişimleri irdelenmektedir. İrani diller eski, orta ve yeni İrani diller olmak üzere üç aşamada ele alınmaktadır. Zaza dili hem morfolojik hem de sentaktik olarak ergatif sisteme uyumluluğu açısından ayrıntılı olarak test edilmektedir. ABSTRACT The role of ergative system in Zazaki language is investigated parallel to historical progress of this system in Persian languages. Some of the Persian languages are explored special emphasize being given to the east west Persian languages, especially the Zazaki language. The investigation of this system is made throughout the recorded historical past of these languages beginning from ancient scripts of the languages to the in present spoken languages. The Persian language family is explored in three stages: ancient, mid and new languages. The situation of Zaza language in terms of ergative system is explored from morphological as well as syntactic point of view.

Dildeki partikeller en çok günlük yaşamdaki sohbetlerde kullanılır ve bu sohbetlerin çeşitli nede... more Dildeki partikeller en çok günlük yaşamdaki sohbetlerde kullanılır ve bu sohbetlerin çeşitli nedenlerden dolayı asgariye indiği Zazaca gibi dillerde partikel gibi ince detaylara ulaşmak hayli sorunludur. Bu nedenden dolayı alan çalışması yerine var olan metinlerin büyük bir çoğunluğu taranarak bir kısım partikel tespit edilmiştir. Taranan metinlerde en çok ünlemler ve Modal Partikellere rastlanmıştır. Özellikle Zazacaya da çevrilen „Hz. İsa’nın Yaşamı“ Filmi çok Diyalog içerdiğinden hayli partikel içermektedir. Günlük yaşamda çok az ve sınırlı kullanılan Kuzey Zazacasında, incelenen partikellerin dışında daha birçok partikel bulunmaktadır. Pekiştiren Modal Partikeller, Çağrı Partikelleri, Derece Partikelleri ve Aşama Partikellerinin kümeleri örneklerle birlikte ele alınmıştır. Yer yer Konuşma (sohbet) Olumsuzluk Partikellerine, Zaman, Odak, Infinitif, Yön ve Cevap Partikellerine kısa yer verilmiştir. Zazaca da yer alan bir dizi partikel zarf, bağlaç gibi diğer işlevler de görmektedir.

Books by Ilyas Arslan

Zonê Zazaki de girê sentakşi u semantiki, 2022

Kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz, izin almadan hiçbir yolla çoğaltılamaz.

Körpersprache, 2021

Die Menschen haben immer einen Weg gefunden um zu kommunizieren, wobei sich in der menschlichen G... more Die Menschen haben immer einen Weg gefunden um zu kommunizieren, wobei sich in der menschlichen Geschichte erst höchstwahrscheinlich
Nonverbale Kommunikation entwickelt hat. Die Forschungen zeigen, dass
viele Mimik und Gestik angeboren sind, auch einige kulturspezifisch sind.
Die Geschichte der Nonverbalen Kommunikation kann man kaum
einschätzen, wie alt die Kommunikationsart ist. Bevor die Sprache sich
entwickelt hat, haben unsere Urväter vielleicht nur nonverbal kommuniziert?

Zaza Dilinde Fiiller, 2019

The analysis of Zaza Verbs and verblists in Zaza, Turkish and German

Tarihsel ve Sosyolojik Gelişimi ile Zazaca, 2019

Kimlik tanımlamasının en önemli etkeni dildir. Toplumlar kendilerini tanımlarken kimliklerinin me... more Kimlik tanımlamasının en önemli etkeni dildir. Toplumlar kendilerini tanımlarken kimliklerinin merkezine dillerini koyarlar. Toplumu oluşturan bireylerin kimliğinin anadilleri ile derin bir ilişkisi vardır. Dolayısıyla anadil insanın hayatında en önemli faktörlerden biridir. İnsan gelişimi anadille başlar, vucüt bulur. Anadille doğa, çevre, inanç, kültür vb. yaşama ait bütün bileşenler algılanır, anlam kazanır. Bu algıların bir bölümü eğitim evresinde şekillenir. Gelişimin sağlıklı bir şekilde tamamlanması için eğitimin de anadilde verilmesi önemlidir. Türkiye'de Lozan Antlaşması ile garanti altına alınan birkaç dilin dışında azınlıklara anadil eğitimi verilmemiştir. Bunun da ötesinde azınlık diller onlarca yıl yasaklanmış, sokakta bile konuşulmaması için sert tedbirler alınmıştır. Özellikle kamu kurum ve kuruluşlarında Türkçe'nin dışında hiçbir dile müsamaha gösterilmemiştir. Bu yanlış politika Anadoluda Zazaca gibi birçok dili yokolmayla yüzyüze getirmiştir. 2012 yılından beri sürdürülen yeni süreçte Türkçenin dışındaki dilleri de kısmi de olsa öğrenme hakkı verilmiş ve bunun ötesine gidilememiştir. Birçok ülkede uygulanan anadilde eğitime henüz uzak bir konumda bulunan Türkiye Eğitim Sisteminin çeşitli reformlarda başlatılan anadil öğrenimini anadilde veya çiftdilde eğitime doğru iletletip ilerletmeyeceğini önümüzdeki süreç gösterecektir. Ülkenin zenginlikleri olan birçok dilin yaşaması için bir an önce anadilde eğitim hakkını düzenleyen yasalar çıkartılmalı ve uygulanmalıdır. Zazaca konuşulan bölgelerde (Tunceli, Bingöl, Elazığ, Diyarbakır, Erzincan, Siverek vs.) akademik kurumların denetiminde çiftdilli eğitim süreci kreş ve anaokullarla pilot bölgeler seçilerek başlatılmalıdır. 'Bir lisan bir insandır' atasözünün manası üzerinde detaylıca düşünülmelidir. 2 Eğitimde anadilin önemi Dili konuşma yeteneği diğer organlar gibi insanın doğasına ait biyolojik bir olgudur. Her doğan insan toplumundan annesinden bir dil öğrenerek ve onu kullanarak sosyalleşir. 'Çocuk, bebeklikten itibaren çevresini, tabiatı, ilişkileri vb., bu dille ifade eder, daha doğrusu bu dilden kendisinde oluşabilen kategoriler ve kategorilerin kendisine telkin ettiği anlamlarla anlamlandırmaya çalışır' (Çavuşoğlu 2006: 39). Anadili ile çocuk kendi toplumunun tarihini, inancını, dünyaya bakış açısını, kültürel özelliklerini öğrenir. Dil üzerinden varolan bu bilgi iletişimi çocukluk evresinde daha yoğun olsa da ömür boyu devam eder.

INNOVATIVE APPROACHES IN PHILOLOGY, 2018

Whether the verb is transitive or intransitive plays an important role in Zaza language. The vale... more Whether the verb is transitive or intransitive plays an important role in Zaza language. The valency of verbs is dependent on this transitive/intransitive nature. Valency is a part of syntax and semantics, as well. A verb can have three syntactic arguments, but in semantics there are only two macroroles. This paper investigates the relationship between three arguments in syntax and two roles in semantics.

Research & Reviews in Philology, 2021

Partikeln im Zazaki, 2007

Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Dergisi, 2018

b. Kutık-i astık-Ø wer-d-Ø
hund-OBL knochen-NOM essenPRÄS-PRÄTT2-3sgM
‘Der Hund fraß den Knochen.’

DergiPark (Istanbul University), Jun 15, 2016

DergiPark (Istanbul University), Dec 16, 2021

Anemon Muş Alparslan Üniversitesi sosyal bilimler dergisi, Mar 30, 2022

Anemon, 2022

Mamekiye de Durımê Zonê Zazaki, 2021

Akademik İncelemeler Dergisi, 2021

İnnovative Approcach in Philology, 2018

Zonê Zazaki de girê sentakşi u semantiki, 2022

Kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz, izin almadan hiçbir yolla çoğaltılamaz.

Körpersprache, 2021

Zaza Dilinde Fiiller, 2019

The analysis of Zaza Verbs and verblists in Zaza, Turkish and German

Tarihsel ve Sosyolojik Gelişimi ile Zazaca, 2019

INNOVATIVE APPROACHES IN PHILOLOGY, 2018

Zaza Dilinde Olumsuzluk, 2021

Diller olumsuzlamayı farklı metodlarla yaparlar. Negasyon için bazı diller morfolojisini, bazılar... more Diller olumsuzlamayı farklı metodlarla yaparlar. Negasyon için bazı diller morfolojisini, bazıları sentaksını, bazıları da her iki alanı kullanırlar. Kuzeybatı irani bir dil olan Zaza Dili bazı yörelerde koruduğu farklı olumsuzluk ekleriyle her iki alanı kullanan dillerden biridir. Hem morfolojik ekler hem de leksikal birimlerle olumsuzluk gerçekleşmektedir. Bütün zamanlarda aynı ek kullanılırken kiplerde durum farklılaşır. Haber/bildirme ve süreklilik kiplerinde /nê-/ genel olarak belirirken, /me-/ ise istek ve emir kiplerinde kullanılır. Kuzey de farklı formlar kullanım bulurken, güney ağızlarında her iki ek /ni-/ olarak tek formda kullanılabilmektedir. Sadece biyaene/biyayış ‚olmak‘ fiilinde kullanılan kendine has olumsuzluk hali çine/çinik mevcuttur. Ayrıca olumsuzluğu güçlendirmek içinde birçok kelime kullanılır. Sentaktik olarak olumsuzluk birimleri cümleyi (sentence), isim öbeği (Nominal phrase), fiil öbeği (verbal phrase), sıfat öbeği (adjectival phrase) veya diğer öbeklerden birini kapsayabilir. Fonolojik olarak kuzey lehçesinde güçlü bir şekilde kullanım bulan /nê/ ekinin /ê/ sesi güney bölgelerinde daha zayıf /i/ sesine dönüşmüştür, dolayısıyla /ni/ olarak ifade bulur. Genel olarak Irani diller ve Turki dillerde arasında bu alanda bazı benzerlikler söz konusudur.
Anahtar Kelimeler: Zaza, Olumsuzluk, Negasyon, Morfosentaks

Negation in the Zaza Language
Languages use negation in different ways. Some languages use morphology or syntax for negation whereas some of them use both. Zaza Language, which is a Northwestern Iranian language, is one of the languages that uses both areas with its different negative suffixes that it preserves in some regions. Negation occurs with both morphological suffixes and lexical units. While the same suffix is used in all tenses, the situation differs in mood. While /nê-/ generally appears in indicative and continuative, /me-/ is used in conjunctive and imperative moods. While different forms are used in the North dialect, both suffixes can be used in one form as /ni-/ in the accents of South dialect,. There is a unique negative form of çine/çinik, which is used only in the verb biyaene/biyayış 'to be'. In addition, many words are used to strengthen negation. Syntactically, negation units can include a sentence, a nominal phrase, a verb phrase, an adjectival phrase, or one of the other phrases. Phonologically, the /ê/ sound of the /nê/ suffix, which is commonly used in the Northern dialect, has turned into a weaker /i/ sound in the southern regions. Thus, it is expressed as /ni/. In general, there are some similarities between Iranian languages and Turkic languages in this area.
Keywords: Zaza, negation, morphosyntax

Although they belong to different language groups, there are also differences in the sound invent... more Although they belong to different language groups, there are also differences in the sound inventory of Zaza Language and Turkey Turkish, which have many common features. The relations between Turkic languages and Iranian languages. Considering that they have existed since the 6th century, it is natural that these two language groups influence each other in many areas. The main purpose of this presentation is to determine the sound similarities and differences of the two languages by comparing the sounds phonologically. In addition, the statistical data of the sounds will be included, and their basic properties will be discussed.
Keywords: Zaza, Turkish, phonology, phonetics, sounds

ASEAD IV Sempozyumu, 2018

2012 yılından beri Türkiye genelinde Milli Eğitim müfredatına dâhil edilen Seçmeli Ders ‘Zazaca’ ... more 2012 yılından beri Türkiye genelinde Milli Eğitim müfredatına dâhil edilen Seçmeli Ders ‘Zazaca’ birçok ilde ortaöğretimin 5-8 sınıflarında verilmektedir. Tunceli merkezde dersi seçen öğrencilerin durumunu, derse yaklaşımlarını ve dersin verimini ölçmek için Zaza Dili ve Edebiyatı bölümü 2017 baharında dersi alan bütün öğrencilerle bir anket yapmıştır. İki okulda toplamda 138 öğrencinin katıldığı ankette eksik materyal ve imkânlara rağmen öğrencilerin özveri ile dili öğrenmeye çalıştıkları gözlenmiştir.