Jan Klos - Academia.edu (original) (raw)

Papers by Jan Klos

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica, 2016

Niniejszy tekst jest krótką charakterystyką Ameryki jako struktury wielu granic. Stany Zjednoczon... more Niniejszy tekst jest krótką charakterystyką Ameryki jako struktury wielu granic. Stany Zjednoczone powstały na gruncie umowy, a zatem są nazywane pierwszym krajem nowoczesnym – bo zbudowanym zgodnie z ideą niesioną przez koncepcje filozoficzne nowoczesności. Będąc kolebką wielu kultur i języków, kraj ten jest szczególnie ciekawym przykładem łagodzenia napięć i budowania porozumienia na granicy. Mamy tu do czynienia zarówno z oddziaływaniem idei filozoficznych, jak też myśli religijnej podzielonego chrześcijaństwa europejskiego. W religijnej postawie deizmu zresztą te dwa obszary – w postaci religii jako wolnego wyboru – łączą się ze sobą. Ponieważ państwo dystansuje się od religii, dając jednocześnie swobodę praktykowania wielu wyznań, tworzą się kolejne pogranicza. Ponieważ z założenia rząd powinien być ograniczony, tak iż społeczeństwo ma swobodę działania w granicach obowiązującego prawa, pogranicza funkcjonują na zasadzie pokojowej koegzystencji.

Journal of Markets Morality, Aug 3, 2012

W tym tekście wychodzimy od podstawowego założenia, że poprawność polityczna polega na oderwaniu ... more W tym tekście wychodzimy od podstawowego założenia, że poprawność polityczna polega na oderwaniu słów od rzeczywistości. Wówczas takie obszary, jak wolność, tolerancja, demokracja stają się pustymi terminami. Słowo oderwane od rzeczy bowiem podlega dowolnej manipulacji. Jest to podstawowa przesłanka złudzenia, które stanowi istotę poprawności politycznej. O ile rzecz (rzeczywistość) jest miejscem, czasem doświadczenia i mocowania się, słowo oderwane od rzeczy może służyć propagandzie i dowolnej interpretacji. Słowa oderwane od rzeczy służą budowaniu ideologii. Mogą budzić lęk społeczny, służyć stygmatyzacji jednostek lub grup społecznych. Oderwanie od rzeczy oraz ideologicznie zdeterminowane znaczenie ułatwiają "znikanie" jednych słów i pojawianie się nowych. Jest to zabieg (pozornie) pewniejszy niż mocowanie się z rzeczywistością. Współczesna hermeneutyka socjologiczna dobrze opisuje zjawiska, wobec których staje "rzecz myśląca": odczarowanie, narcyzm, krucha tożsamość (czy labilność w jej określaniu), eksperymenty z wolnością, społeczeństwo ryzyka, brak bezpieczeństwa ontologicznego. Omawiane słowa-rzeczy są tłem dla tych kategorii opisowych nowoczesności. Ich szczególne rozumienie, czy też istotna modyfikacja, stanowią kontekst dla rozwijania się kultury zideologizowanej poprawności, w której wedle zapotrzebowania nadaje się odpowiednie znaczenie słowu oderwanemu od rzeczy. Wprowadzenie Ocena wszelkich zjawisk dokonuje się wedle jakiejś miary, jakiegoś punktu odniesienia. Dlatego dążenie do przyjęcia neutralnego punktu widzenia skazane jest na porażkę. Człowiek naturalnie wartościuje doświadczane rzeczy, więc nie wiadomo, jak miałby wyglądać ów mityczny neutralny punkt widzenia. I jeśli nawet ktoś lansuje neutralne spojrzenie, usilnie je promuje, szybko okazuje się, że chodziło tylko o przeciągnięcie zwolenników na swoją stronę. Postulat neutralności zatem rychło przybiera postać ideologii.

Roczniki Humanistyczne, 2020

Genii locorum jako konieczna przestrzeń i miejsce ludzkiego rozwoju Głównym tematem tego tekstu j... more Genii locorum jako konieczna przestrzeń i miejsce ludzkiego rozwoju Głównym tematem tego tekstu jest znana postać wiktoriańska, John Henry Newman (1801–1890) oraz sposób, w jaki odpowiadał na swój etos. Zakłada się tutaj, że każda osoba wzrasta w konfrontacji z miejscem, w którym żyje. Miejsce to, nasz genius loci, wywiera wpływ na nasze decyzje. Najważniejszą rzeczą jest odkryć system, który to miejsce tworzy. Miejsce to może być prawdziwe lub fałszywe. Newman wysoko cenił sobie swój dom rodzinny, przyjaźni uniwersyteckie oraz Kościół jako ostateczny cel życiowej podróży. Urodził się w Kościele anglikańskim, kiedy to środowisko anglikańskie było szczególnie wrogo nastawione do katolików rzymskich. Jego osobista historia jest tak fascynująca, ponieważ pomimo wrogo nastawionego otoczenia, potrafił przewartościować własne życie.

Journal of Markets Morality, Aug 3, 2012

The article focuses on the chasm that modern philosophy has wrought in human nature, thus giving ... more The article focuses on the chasm that modern philosophy has wrought in human nature, thus giving rise to various dichotomies—intellect–morality, religion–science, and faith–reason. A belief has grown that these dichotomies are permanent and nothing can bridge them. Today, some people claim that economic activity may succeed regardless of moral considerations. No wonder then that we are facing conflicts, clashes, and dishonesty. Generally, we fall prey to a utopia. Such was also the state of affairs in the nineteenth century. Its thinkers acquired the heritage of modernity against which they (Acton, Bastiat, Newman) had to stand up, but, instead of growing desperate, they resorted to an integral concept of the human person and went beyond modernity. Like Newman, they resolved to place intellect and morality, faith and reason, and religion and science “under one roof.” Jan Klos, "The Claim for Secularization as a Contemporary Utopia," Journal of Markets & Morality 10, no. 1 ...

Journal des Economistes et des Etudes Humaines, 2003

The nineteenth century is a very important period from our contemporary point of view. It is then... more The nineteenth century is a very important period from our contemporary point of view. It is then that many socio-political ideas were born and have affected our social and individual life until now. It is in the nineteenth century that humankind sought to reflect on freedom, individualism and progress, and often paid dearly for any utopian misinterpretations in this area. Last but not least, in the nineteenth century the modern philosophical perception clashed with Christianity. The paper sought to show this intellectual turmoil by focussing on the main adherents of reconciling new ideas with religion. This reconciliation could be effected with an integral view of the human being in mind. The integral human being, advocated by Newman and Acton, can manage to abide by timehonoured traditions and assimilate whatever there is of positive value in civilization. Le 19ème siècle est une période riche en enseignements pour notre réflexion contemporaine. C'est durant ce siècle que nombre d'idées sociopolitiques ayant influé jusqu'à présent sur notre vie individuelle et sociale sont nées. C'est au 19ème siècle que l'humanité chercha à réfléchir sur la liberté, l'individualisme et le progrès, et elle paya au prix fort les erreurs d'interprétation utopiste commises dans ces domaines. Aussi, et non des moindres, c'est au 19ème siècle que la perception philosophique moderne entra en conflit avec le christianisme. L'article vise à dépeindre cette agitation intellectuelle en mettant l'accent sur les principaux tenants de la réconciliation des nouvelles idées avec la religion. Cette réconciliation peut se faire si on a à l'esprit une vision complète de l'être humain. Cet être humain complet, tel que défendu par Newman et Acton, possède les qualités suffisantes pour respecter les traditions ancestrales et assimiler ce qu'il y a de valeureux dans la civilisation.

Journal of Markets Morality, Mar 23, 2012

Journal of Markets Morality, Mar 27, 2012

The Political Economy of Reform in Post-Communist Poland Janice Bell Cheltenham, United Kingdom: ... more The Political Economy of Reform in Post-Communist Poland Janice Bell Cheltenham, United Kingdom: Edward Elgar, 2001 (243 pages)

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica, 2016

Niniejszy tekst jest krótką charakterystyką Ameryki jako struktury wielu granic. Stany Zjednoczon... more Niniejszy tekst jest krótką charakterystyką Ameryki jako struktury wielu granic. Stany Zjednoczone powstały na gruncie umowy, a zatem są nazywane pierwszym krajem nowoczesnym – bo zbudowanym zgodnie z ideą niesioną przez koncepcje filozoficzne nowoczesności. Będąc kolebką wielu kultur i języków, kraj ten jest szczególnie ciekawym przykładem łagodzenia napięć i budowania porozumienia na granicy. Mamy tu do czynienia zarówno z oddziaływaniem idei filozoficznych, jak też myśli religijnej podzielonego chrześcijaństwa europejskiego. W religijnej postawie deizmu zresztą te dwa obszary – w postaci religii jako wolnego wyboru – łączą się ze sobą. Ponieważ państwo dystansuje się od religii, dając jednocześnie swobodę praktykowania wielu wyznań, tworzą się kolejne pogranicza. Ponieważ z założenia rząd powinien być ograniczony, tak iż społeczeństwo ma swobodę działania w granicach obowiązującego prawa, pogranicza funkcjonują na zasadzie pokojowej koegzystencji.

Journal of Markets Morality, Aug 3, 2012

W tym tekście wychodzimy od podstawowego założenia, że poprawność polityczna polega na oderwaniu ... more W tym tekście wychodzimy od podstawowego założenia, że poprawność polityczna polega na oderwaniu słów od rzeczywistości. Wówczas takie obszary, jak wolność, tolerancja, demokracja stają się pustymi terminami. Słowo oderwane od rzeczy bowiem podlega dowolnej manipulacji. Jest to podstawowa przesłanka złudzenia, które stanowi istotę poprawności politycznej. O ile rzecz (rzeczywistość) jest miejscem, czasem doświadczenia i mocowania się, słowo oderwane od rzeczy może służyć propagandzie i dowolnej interpretacji. Słowa oderwane od rzeczy służą budowaniu ideologii. Mogą budzić lęk społeczny, służyć stygmatyzacji jednostek lub grup społecznych. Oderwanie od rzeczy oraz ideologicznie zdeterminowane znaczenie ułatwiają "znikanie" jednych słów i pojawianie się nowych. Jest to zabieg (pozornie) pewniejszy niż mocowanie się z rzeczywistością. Współczesna hermeneutyka socjologiczna dobrze opisuje zjawiska, wobec których staje "rzecz myśląca": odczarowanie, narcyzm, krucha tożsamość (czy labilność w jej określaniu), eksperymenty z wolnością, społeczeństwo ryzyka, brak bezpieczeństwa ontologicznego. Omawiane słowa-rzeczy są tłem dla tych kategorii opisowych nowoczesności. Ich szczególne rozumienie, czy też istotna modyfikacja, stanowią kontekst dla rozwijania się kultury zideologizowanej poprawności, w której wedle zapotrzebowania nadaje się odpowiednie znaczenie słowu oderwanemu od rzeczy. Wprowadzenie Ocena wszelkich zjawisk dokonuje się wedle jakiejś miary, jakiegoś punktu odniesienia. Dlatego dążenie do przyjęcia neutralnego punktu widzenia skazane jest na porażkę. Człowiek naturalnie wartościuje doświadczane rzeczy, więc nie wiadomo, jak miałby wyglądać ów mityczny neutralny punkt widzenia. I jeśli nawet ktoś lansuje neutralne spojrzenie, usilnie je promuje, szybko okazuje się, że chodziło tylko o przeciągnięcie zwolenników na swoją stronę. Postulat neutralności zatem rychło przybiera postać ideologii.

Roczniki Humanistyczne, 2020

Genii locorum jako konieczna przestrzeń i miejsce ludzkiego rozwoju Głównym tematem tego tekstu j... more Genii locorum jako konieczna przestrzeń i miejsce ludzkiego rozwoju Głównym tematem tego tekstu jest znana postać wiktoriańska, John Henry Newman (1801–1890) oraz sposób, w jaki odpowiadał na swój etos. Zakłada się tutaj, że każda osoba wzrasta w konfrontacji z miejscem, w którym żyje. Miejsce to, nasz genius loci, wywiera wpływ na nasze decyzje. Najważniejszą rzeczą jest odkryć system, który to miejsce tworzy. Miejsce to może być prawdziwe lub fałszywe. Newman wysoko cenił sobie swój dom rodzinny, przyjaźni uniwersyteckie oraz Kościół jako ostateczny cel życiowej podróży. Urodził się w Kościele anglikańskim, kiedy to środowisko anglikańskie było szczególnie wrogo nastawione do katolików rzymskich. Jego osobista historia jest tak fascynująca, ponieważ pomimo wrogo nastawionego otoczenia, potrafił przewartościować własne życie.

Journal of Markets Morality, Aug 3, 2012

The article focuses on the chasm that modern philosophy has wrought in human nature, thus giving ... more The article focuses on the chasm that modern philosophy has wrought in human nature, thus giving rise to various dichotomies—intellect–morality, religion–science, and faith–reason. A belief has grown that these dichotomies are permanent and nothing can bridge them. Today, some people claim that economic activity may succeed regardless of moral considerations. No wonder then that we are facing conflicts, clashes, and dishonesty. Generally, we fall prey to a utopia. Such was also the state of affairs in the nineteenth century. Its thinkers acquired the heritage of modernity against which they (Acton, Bastiat, Newman) had to stand up, but, instead of growing desperate, they resorted to an integral concept of the human person and went beyond modernity. Like Newman, they resolved to place intellect and morality, faith and reason, and religion and science “under one roof.” Jan Klos, "The Claim for Secularization as a Contemporary Utopia," Journal of Markets & Morality 10, no. 1 ...

Journal des Economistes et des Etudes Humaines, 2003

The nineteenth century is a very important period from our contemporary point of view. It is then... more The nineteenth century is a very important period from our contemporary point of view. It is then that many socio-political ideas were born and have affected our social and individual life until now. It is in the nineteenth century that humankind sought to reflect on freedom, individualism and progress, and often paid dearly for any utopian misinterpretations in this area. Last but not least, in the nineteenth century the modern philosophical perception clashed with Christianity. The paper sought to show this intellectual turmoil by focussing on the main adherents of reconciling new ideas with religion. This reconciliation could be effected with an integral view of the human being in mind. The integral human being, advocated by Newman and Acton, can manage to abide by timehonoured traditions and assimilate whatever there is of positive value in civilization. Le 19ème siècle est une période riche en enseignements pour notre réflexion contemporaine. C'est durant ce siècle que nombre d'idées sociopolitiques ayant influé jusqu'à présent sur notre vie individuelle et sociale sont nées. C'est au 19ème siècle que l'humanité chercha à réfléchir sur la liberté, l'individualisme et le progrès, et elle paya au prix fort les erreurs d'interprétation utopiste commises dans ces domaines. Aussi, et non des moindres, c'est au 19ème siècle que la perception philosophique moderne entra en conflit avec le christianisme. L'article vise à dépeindre cette agitation intellectuelle en mettant l'accent sur les principaux tenants de la réconciliation des nouvelles idées avec la religion. Cette réconciliation peut se faire si on a à l'esprit une vision complète de l'être humain. Cet être humain complet, tel que défendu par Newman et Acton, possède les qualités suffisantes pour respecter les traditions ancestrales et assimiler ce qu'il y a de valeureux dans la civilisation.

Journal of Markets Morality, Mar 23, 2012

Journal of Markets Morality, Mar 27, 2012

The Political Economy of Reform in Post-Communist Poland Janice Bell Cheltenham, United Kingdom: ... more The Political Economy of Reform in Post-Communist Poland Janice Bell Cheltenham, United Kingdom: Edward Elgar, 2001 (243 pages)