Maslina Ljubičić - Academia.edu (original) (raw)
Uploads
Papers by Maslina Ljubičić
Zbornik radova: 70 godina Odsjeka za romanistiku Filozofskoga fakulteta Univerziteta u Sarajevu, 2023
Leksički binomi nisu bilo koji parovi riječi, već parovi riječi jednake sintaktičke vrijednosti s... more Leksički binomi nisu bilo koji parovi riječi, već parovi riječi jednake sintaktičke vrijednosti s jedinstvenim značenjem. Riječ je o vrlo zanimljivoj frazeološkoj podvrsti ne samo s morfološkoga, sintaktičkoga i fonološkoga, već i sa semantičkoga stajališta. Semantičke značajke leksičkih binoma i odnos između dviju sastavnica dosad su malo istraženi. Semantika leksičkih binoma vrlo je složena i u talijanskome i u hrvatskome jeziku. Unatoč tomu što su posrijedi dvije u pravilu ortografski odvojene riječi, binomi imaju jedinstveno značenje i pohranjeni su u mentalnome leksikonu kao jedan unos. Njihovo značenje nije kompozicionalno. Odnos između sastavnica može biti različit: posebno se ističe sinonimski ili antonimski. Zabilježeni su i slučajevi istih sastavnica te različitih asocijativnih odnosa. Nerijetko se javlja određena sinkronijska nepovezanost značenja sastavnica koja se može samo etimološki rekonstruirati i stoga nije uvijek lako a priori odrediti semantičke čimbenike koji određuju nastanak analiziranih binoma. Premda talijanski i hrvatski nisu genetski srodni jezici, unatoč tomu što imaju određenu tipološku bliskost i zemljopisno su povezani, analizirajući detaljno semantiku binoma u obama jezicima uočilo se da, uz određene razlike, postoje mnoge međujezične sličnosti.
Ključne riječi: kontrastivna frazeologija, leksički binomi, semantički odnosi sastavnica binoma, talijanski jezik, hrvatski jezik
ATTI DEL CONVEGNO INTERNAZIONALE L’ITALIANISTICA NEL TERZO MILLENNIO: LE NUOVE SFIDE NELLE RICERCHE LINGUISTICHE, LETTERARIE E CULTURALI - 60 ANNI DI STUDI ITALIANI ALL’UNIVERSITÀ “SS. CIRILLO E METODIO” DI SKOPJE, 2021
I binomi lessicali sono locuzioni che hanno le caratteristiche tipiche dei fraseologismi. La loro... more I binomi lessicali sono locuzioni che hanno le caratteristiche tipiche dei fraseologismi. La loro struttura minima consiste per lo più di tre parole: di due costituenti di uguale valore che appartengono di solito alla stessa classe lessicale e che sono normalmente collegati con la congiunzione e. Ci sono pochi esempi di forme miste. Esistono anche sequenze di tre elementi che si chiamano trinomi e che sono più rari. La categoria più rappresentata sono i nomi. Nella maggior parte delle lingue europee, e anche nella lingua italiana e croata, accanto all’idiomaticità, i binomi lessicali sono caratterizzati spesso dall’irreversibilità.
In ambedue le lingue i binomi sono una categoria disomogenea, sebbene la loro struttura interna sia abbastanza simile e non si notino differenze particolari. Per comprendere meglio la situazione odierna, è necessario prendere in considerazione soprattutto il loro sviluppo diacronico e il possibile influsso delle leghe linguistiche, finora poco esaminato.
Parole chiave: fraseologia contrastiva, binomi lessicali, struttura interna, parole autosemantiche e sinsemantiche, ordine degli elementi costitutivi.
12 Coloquio Interdisciplinar sobre Proverbios = 12th Interdisciplinary Colloquium on Proverbs : Actas ICP18 Proceedings, 2019
Lingue e letterature in contatto : Atti del XV Congresso dell'A.I.P.I. ; Vol. I, 2004
Knjiga sažetaka Međunarodnoga znanstvenog skupa Riječki filološki dani 7, Filozofski fakultet, Rijeka, 16.-18. studenoga 2006., Sep 21, 2012
Adriatico/Jadran. Rivista di cultura tra le due sponde, Jun 26, 2010
2º Colóquio Interdisciplinar sobre Provérbios- Online (2º ICP-O) - 15º Colóquio Interdisciplinar sobre Provérbios (ICP21) / 2nd Interdisciplinary Colloquium on Proverbs-Online - 15th Interdisciplinary Colloquium on Proverbs (book of abstracts), 2021
L’italiano in contesti plurilingui: incroci linguistico-culturali Riassunti del convegno internazionale Capodistria, 16–17 ottobre 2019, 2019
Poglavlja iz romanske filologije: u čast akademiku Augustu Kovačecu o njegovu 80. rođendanu, 2018
13 Coloquio Interdisciplinar sobre Poroverbios. ICP19. 13th Interdisciplinary Colloquium on Proverbs, 2019
10 Coloquio Interdisciplinar sobre Proverbios / 10th Interdisciplinary Colloquium on Proverbs ; Actas ICP16 Proceedings, 2017
Zbornik Međunarodnoga znanstvenog skupa u spomen na prof dr. sc. Josipa Jerneja (1909.-2005.), Filozofski fakultet, Zagreb, 13.-14. studenoga 2009., 2012
Knjiga sažetaka međunarodnoga znanstvenog skupa '100 godina zagrebačke romanistike : tradicija, kontakti, perspektive', 2019
Knjiga obuhvaca studije o posuđenicama i lažnim parovima, poglavito hrvatsko-talijanskim, koji se... more Knjiga obuhvaca studije o posuđenicama i lažnim parovima, poglavito hrvatsko-talijanskim, koji se vrlo cesto objasnjavaju jezicnim dodirima, posredovanjem i usporedbom s drugim jezicima. Istraživanje lažnih parova na poseban nacin otkriva dinamiku leksickih promjena, od izrazne i znacenjske divergencije do manje ili vece konvergencije, kojoj teže međujezicni utjecaji.
Izvomi znanstveni ~Ianak Primljeno XIIlI993. Maslina LJUBlCIC Filozofski fakul tet, Zagreb o HRVA... more Izvomi znanstveni ~Ianak Primljeno XIIlI993. Maslina LJUBlCIC Filozofski fakul tet, Zagreb o HRVATSKlM ZOONIMIMA: KONOTATIVNO ZNACENJE I FRAZEOLOGljA Usporedbom s drugim jezicima otkrivamo slozenost konotativnih znacenJa zoonirna. Zbog iznimne ekspresivnosti imena zivotinja predstavljaju neiscrpan izvor novih upotreba u govoru, od kojih poneke ulaze u jezik. Tada ih valja uvrstiti u opCi rjeenik, kao i frazeme u kojima su flksirana brojna konotativna znacenja zoonima. 0.1. Prema poznatoj domislici psa je najjednostavnije opisati kao cetveronoznog sisavca kojega drugi pripadnici iste vrste prepoznaju kao psa. Ooista, obratimo li paZ nju na zoonimske natuknice u jednojezicnim rjeenicima, shvatit 6etro da nije lako dati jednoznacnu defmiciju neke zivotinje. Oefmicije se medusobno znatno razlikuju, kako opsegom, tako i pristupom, odnosno odlikama koje pojedini leksikograf izdvaja. Primjerice, Oe Felice i Duro u svojem talijanskom rjeCniku najprije obja §njava da cane u zoologiji oznaeava »genere di canidi«, u koje spadaju cetiri divlje pod skupine, te razne vrste, od kojih su najvaZniji vukovi, sakali i jedna domaea vrsta (Canis famiJiaris). Zatim navode drugo, uZe znaeenje: 'domaCi pas' (cane domestico). Poznati Zingarelliev rjecnik ne spominje prvo, siroko znacenje, ve6 odmah navodi 'domaCi cetveronozac' (»quadrupede domestico«). Na §i leksikografl u MatiCinu rjee niku defmiraju psa kao doma6u zivotinju slicnu vuku. Nakon navedenih defmicija, u rjeCnicima se izlazu razlicite znaeajke i koristi koje Covjek ima od psa. 1 0.2. Pri sastavljanju rjecnika poput Benesi6eva spomenute tesko6e nerna, bu duCi da je twnacenje svedeno na najmanju mjeru. Kao sto kaZe autor: »Nekih rijeCi ne treba uop6e tumaCiti, jer Citaocu toga rjecnika nije hrvatski jezik tud, niti rijeCi prevoditi na drugi jezik.« Benesi6 navodi sinonime i znanstveni naziv. U leksikografskim defmicijama zivotinja upravo sustavno nazivlje predstavlja naj cvrsce uporiste,z te ih u rjeenicima manjega opsega nalazimo i bez podrobnijega opi o problemu leksikografske deflnicije na primjeru rijeei chat 'm~ka'. v. Rey. 1977. poglavlje L'impossible definition (str. 98-113). 2 Akademijin rjeCnik u istu svrhu pribjegava i ekvivalentnim nazivima iz drugih jezika.
Zbornik radova: 70 godina Odsjeka za romanistiku Filozofskoga fakulteta Univerziteta u Sarajevu, 2023
Leksički binomi nisu bilo koji parovi riječi, već parovi riječi jednake sintaktičke vrijednosti s... more Leksički binomi nisu bilo koji parovi riječi, već parovi riječi jednake sintaktičke vrijednosti s jedinstvenim značenjem. Riječ je o vrlo zanimljivoj frazeološkoj podvrsti ne samo s morfološkoga, sintaktičkoga i fonološkoga, već i sa semantičkoga stajališta. Semantičke značajke leksičkih binoma i odnos između dviju sastavnica dosad su malo istraženi. Semantika leksičkih binoma vrlo je složena i u talijanskome i u hrvatskome jeziku. Unatoč tomu što su posrijedi dvije u pravilu ortografski odvojene riječi, binomi imaju jedinstveno značenje i pohranjeni su u mentalnome leksikonu kao jedan unos. Njihovo značenje nije kompozicionalno. Odnos između sastavnica može biti različit: posebno se ističe sinonimski ili antonimski. Zabilježeni su i slučajevi istih sastavnica te različitih asocijativnih odnosa. Nerijetko se javlja određena sinkronijska nepovezanost značenja sastavnica koja se može samo etimološki rekonstruirati i stoga nije uvijek lako a priori odrediti semantičke čimbenike koji određuju nastanak analiziranih binoma. Premda talijanski i hrvatski nisu genetski srodni jezici, unatoč tomu što imaju određenu tipološku bliskost i zemljopisno su povezani, analizirajući detaljno semantiku binoma u obama jezicima uočilo se da, uz određene razlike, postoje mnoge međujezične sličnosti.
Ključne riječi: kontrastivna frazeologija, leksički binomi, semantički odnosi sastavnica binoma, talijanski jezik, hrvatski jezik
ATTI DEL CONVEGNO INTERNAZIONALE L’ITALIANISTICA NEL TERZO MILLENNIO: LE NUOVE SFIDE NELLE RICERCHE LINGUISTICHE, LETTERARIE E CULTURALI - 60 ANNI DI STUDI ITALIANI ALL’UNIVERSITÀ “SS. CIRILLO E METODIO” DI SKOPJE, 2021
I binomi lessicali sono locuzioni che hanno le caratteristiche tipiche dei fraseologismi. La loro... more I binomi lessicali sono locuzioni che hanno le caratteristiche tipiche dei fraseologismi. La loro struttura minima consiste per lo più di tre parole: di due costituenti di uguale valore che appartengono di solito alla stessa classe lessicale e che sono normalmente collegati con la congiunzione e. Ci sono pochi esempi di forme miste. Esistono anche sequenze di tre elementi che si chiamano trinomi e che sono più rari. La categoria più rappresentata sono i nomi. Nella maggior parte delle lingue europee, e anche nella lingua italiana e croata, accanto all’idiomaticità, i binomi lessicali sono caratterizzati spesso dall’irreversibilità.
In ambedue le lingue i binomi sono una categoria disomogenea, sebbene la loro struttura interna sia abbastanza simile e non si notino differenze particolari. Per comprendere meglio la situazione odierna, è necessario prendere in considerazione soprattutto il loro sviluppo diacronico e il possibile influsso delle leghe linguistiche, finora poco esaminato.
Parole chiave: fraseologia contrastiva, binomi lessicali, struttura interna, parole autosemantiche e sinsemantiche, ordine degli elementi costitutivi.
12 Coloquio Interdisciplinar sobre Proverbios = 12th Interdisciplinary Colloquium on Proverbs : Actas ICP18 Proceedings, 2019
Lingue e letterature in contatto : Atti del XV Congresso dell'A.I.P.I. ; Vol. I, 2004
Knjiga sažetaka Međunarodnoga znanstvenog skupa Riječki filološki dani 7, Filozofski fakultet, Rijeka, 16.-18. studenoga 2006., Sep 21, 2012
Adriatico/Jadran. Rivista di cultura tra le due sponde, Jun 26, 2010
2º Colóquio Interdisciplinar sobre Provérbios- Online (2º ICP-O) - 15º Colóquio Interdisciplinar sobre Provérbios (ICP21) / 2nd Interdisciplinary Colloquium on Proverbs-Online - 15th Interdisciplinary Colloquium on Proverbs (book of abstracts), 2021
L’italiano in contesti plurilingui: incroci linguistico-culturali Riassunti del convegno internazionale Capodistria, 16–17 ottobre 2019, 2019
Poglavlja iz romanske filologije: u čast akademiku Augustu Kovačecu o njegovu 80. rođendanu, 2018
13 Coloquio Interdisciplinar sobre Poroverbios. ICP19. 13th Interdisciplinary Colloquium on Proverbs, 2019
10 Coloquio Interdisciplinar sobre Proverbios / 10th Interdisciplinary Colloquium on Proverbs ; Actas ICP16 Proceedings, 2017
Zbornik Međunarodnoga znanstvenog skupa u spomen na prof dr. sc. Josipa Jerneja (1909.-2005.), Filozofski fakultet, Zagreb, 13.-14. studenoga 2009., 2012
Knjiga sažetaka međunarodnoga znanstvenog skupa '100 godina zagrebačke romanistike : tradicija, kontakti, perspektive', 2019
Knjiga obuhvaca studije o posuđenicama i lažnim parovima, poglavito hrvatsko-talijanskim, koji se... more Knjiga obuhvaca studije o posuđenicama i lažnim parovima, poglavito hrvatsko-talijanskim, koji se vrlo cesto objasnjavaju jezicnim dodirima, posredovanjem i usporedbom s drugim jezicima. Istraživanje lažnih parova na poseban nacin otkriva dinamiku leksickih promjena, od izrazne i znacenjske divergencije do manje ili vece konvergencije, kojoj teže međujezicni utjecaji.
Izvomi znanstveni ~Ianak Primljeno XIIlI993. Maslina LJUBlCIC Filozofski fakul tet, Zagreb o HRVA... more Izvomi znanstveni ~Ianak Primljeno XIIlI993. Maslina LJUBlCIC Filozofski fakul tet, Zagreb o HRVATSKlM ZOONIMIMA: KONOTATIVNO ZNACENJE I FRAZEOLOGljA Usporedbom s drugim jezicima otkrivamo slozenost konotativnih znacenJa zoonirna. Zbog iznimne ekspresivnosti imena zivotinja predstavljaju neiscrpan izvor novih upotreba u govoru, od kojih poneke ulaze u jezik. Tada ih valja uvrstiti u opCi rjeenik, kao i frazeme u kojima su flksirana brojna konotativna znacenja zoonima. 0.1. Prema poznatoj domislici psa je najjednostavnije opisati kao cetveronoznog sisavca kojega drugi pripadnici iste vrste prepoznaju kao psa. Ooista, obratimo li paZ nju na zoonimske natuknice u jednojezicnim rjeenicima, shvatit 6etro da nije lako dati jednoznacnu defmiciju neke zivotinje. Oefmicije se medusobno znatno razlikuju, kako opsegom, tako i pristupom, odnosno odlikama koje pojedini leksikograf izdvaja. Primjerice, Oe Felice i Duro u svojem talijanskom rjeCniku najprije obja §njava da cane u zoologiji oznaeava »genere di canidi«, u koje spadaju cetiri divlje pod skupine, te razne vrste, od kojih su najvaZniji vukovi, sakali i jedna domaea vrsta (Canis famiJiaris). Zatim navode drugo, uZe znaeenje: 'domaCi pas' (cane domestico). Poznati Zingarelliev rjecnik ne spominje prvo, siroko znacenje, ve6 odmah navodi 'domaCi cetveronozac' (»quadrupede domestico«). Na §i leksikografl u MatiCinu rjee niku defmiraju psa kao doma6u zivotinju slicnu vuku. Nakon navedenih defmicija, u rjeCnicima se izlazu razlicite znaeajke i koristi koje Covjek ima od psa. 1 0.2. Pri sastavljanju rjecnika poput Benesi6eva spomenute tesko6e nerna, bu duCi da je twnacenje svedeno na najmanju mjeru. Kao sto kaZe autor: »Nekih rijeCi ne treba uop6e tumaCiti, jer Citaocu toga rjecnika nije hrvatski jezik tud, niti rijeCi prevoditi na drugi jezik.« Benesi6 navodi sinonime i znanstveni naziv. U leksikografskim defmicijama zivotinja upravo sustavno nazivlje predstavlja naj cvrsce uporiste,z te ih u rjeenicima manjega opsega nalazimo i bez podrobnijega opi o problemu leksikografske deflnicije na primjeru rijeei chat 'm~ka'. v. Rey. 1977. poglavlje L'impossible definition (str. 98-113). 2 Akademijin rjeCnik u istu svrhu pribjegava i ekvivalentnim nazivima iz drugih jezika.