Anna Rojkowska - Academia.edu (original) (raw)

Papers by Anna Rojkowska

Dwie strony esencji = Two aspects of essence, 2012

Każda rzecz ma swoją istotę, swą esencję. Rzeczy nie posiadają esencji, nie posiadają własnej nat... more Każda rzecz ma swoją istotę, swą esencję. Rzeczy nie posiadają esencji, nie posiadają własnej natury. Esencja-to przyczyna tożsamości bytu jednostkowego. Esencja-to Pustka. Zderzenie Wschodu i Zachodu, dwóch mentalności, dwóch sposobów patrzenia i rozumienia świata. Tradycja Platona i Arystotelesa-przeciwstawiona tradycji buddyzmu zen. Czy na ich styku możliwe jest porozumienie, czy też efektem będzie konflikt, pomieszanie pojęć? Nie sposób uciec od pytania o esencję. Na przestrzeni historii nieustannie powraca w pismach wielkich filozofów. Do poznania istoty bytu dążą też mistycy, zgodnie przyznając, iż droga poznania prowadzi przez medytację. Artyści również powołani są do zgłębiania tego zagadnienia, skoro Kant twierdzi, że celem metafizyki i sztuki jest poznanie istoty bytu. W prezentowanej wystawie przeważają prace fotograficzne. Nic dziwnego zatem, że dążenie ku esencji przejawia się w zgłębianiu istoty tego medium. Bardziej zdumiewa, iż jest to celem rzeźbiarza, który podchodzi do sprawy absolutnie z zewnątrz. Bez kamery, bez kliszy, bez chemii. Jan Berdyszak bowiem istotę fotografii widzi w jej zdolności do odbijania obrazu. Sięga zatem do sedna, odrzucając to, co zbędne, do samego odbicia tworzącego-jak to nazywa-prefotografię. Jedyne, czego do tego potrzeba, to kawałek szyby: ustawiona pod odpowiednim kątem ukazuje obraz, który niesie promień światła. Jest doskonalsza niż zdjęcie, bo nie zatrzymuje, nie petryfikuje, nie zamraża. Ukazuje obrazy efemeryczne, ulotne, zmienne. Dzięki decyzji artysty, który wniósł ją do galerii, nie jest już zwykłą szybą-staje się WYZWOLONĄ matówką. Na przeciwległym biegunie sytuuje się Stefan Wojnecki, dla którego istotą obrazu fotograficznego nie są odbicia w zwierciadle wody ani zderzenia fotonów z emulsją światłoczułą-lecz "czynniki dane a priori. Mniej ważne jest, czy pochodzą z natury czy komputera" (S. Wojnecki). Interesuje go tylko to, co istnieje poza przedmiotem. Skupia się zatem na możliwościach, jakie dają specjalistyczne narzędzia. Odrzucając tradycyjne obrazowanie, sięga po krzywe Béziera, dzięki 2 3

Drawing the Horizon, 2015

Dwie strony esencji = Two aspects of essence, 2012

Każda rzecz ma swoją istotę, swą esencję. Rzeczy nie posiadają esencji, nie posiadają własnej nat... more Każda rzecz ma swoją istotę, swą esencję. Rzeczy nie posiadają esencji, nie posiadają własnej natury. Esencja-to przyczyna tożsamości bytu jednostkowego. Esencja-to Pustka. Zderzenie Wschodu i Zachodu, dwóch mentalności, dwóch sposobów patrzenia i rozumienia świata. Tradycja Platona i Arystotelesa-przeciwstawiona tradycji buddyzmu zen. Czy na ich styku możliwe jest porozumienie, czy też efektem będzie konflikt, pomieszanie pojęć? Nie sposób uciec od pytania o esencję. Na przestrzeni historii nieustannie powraca w pismach wielkich filozofów. Do poznania istoty bytu dążą też mistycy, zgodnie przyznając, iż droga poznania prowadzi przez medytację. Artyści również powołani są do zgłębiania tego zagadnienia, skoro Kant twierdzi, że celem metafizyki i sztuki jest poznanie istoty bytu. W prezentowanej wystawie przeważają prace fotograficzne. Nic dziwnego zatem, że dążenie ku esencji przejawia się w zgłębianiu istoty tego medium. Bardziej zdumiewa, iż jest to celem rzeźbiarza, który podchodzi do sprawy absolutnie z zewnątrz. Bez kamery, bez kliszy, bez chemii. Jan Berdyszak bowiem istotę fotografii widzi w jej zdolności do odbijania obrazu. Sięga zatem do sedna, odrzucając to, co zbędne, do samego odbicia tworzącego-jak to nazywa-prefotografię. Jedyne, czego do tego potrzeba, to kawałek szyby: ustawiona pod odpowiednim kątem ukazuje obraz, który niesie promień światła. Jest doskonalsza niż zdjęcie, bo nie zatrzymuje, nie petryfikuje, nie zamraża. Ukazuje obrazy efemeryczne, ulotne, zmienne. Dzięki decyzji artysty, który wniósł ją do galerii, nie jest już zwykłą szybą-staje się WYZWOLONĄ matówką. Na przeciwległym biegunie sytuuje się Stefan Wojnecki, dla którego istotą obrazu fotograficznego nie są odbicia w zwierciadle wody ani zderzenia fotonów z emulsją światłoczułą-lecz "czynniki dane a priori. Mniej ważne jest, czy pochodzą z natury czy komputera" (S. Wojnecki). Interesuje go tylko to, co istnieje poza przedmiotem. Skupia się zatem na możliwościach, jakie dają specjalistyczne narzędzia. Odrzucając tradycyjne obrazowanie, sięga po krzywe Béziera, dzięki 2 3

Drawing the Horizon, 2015