Sevilay KARATAŞ YOZGAT - Academia.edu (original) (raw)

Papers by Sevilay KARATAŞ YOZGAT

Babürlü Devleti’nde Vekil ve Vezirlik Makamı Bağlamında Öne Çıkan İsimler (1556-1707), 2024

Türk devletlerinde hükümdar, devleti yöneten asıl idareci kabul edilmiştir. Her ne kadar iktidar ... more Türk devletlerinde hükümdar, devleti yöneten asıl idareci kabul edilmiştir. Her ne kadar iktidar erki hükümdar olsa da devletlerin sosyal, siyasal, ekonomik ve kültürel anlamda çeşitli uğraş alanları olmuştur. Dolayısıyla hükümdarların, devletin farklı sahalarından bilgileri aktaran ve kendisine danışmanlık yapan bir yardımcıya ihtiyacı olmuştur. İşte bu noktada vekillik ve vezirlik müessesesi devreye girmiştir. Kuzey Hindistan'da kurulan Babürlü Devleti'nde de vekil ve vezirlik geleneği sürdürülmüştür. Özellikle Ekber Şah döneminden itibaren Babürlü hükümdarlarına stratejik anlamda destek olan, yol gösteren ve fikirleriyle ufuk açan vekil ve vezirler tarihe geçmiştir. Bu araştırmada Babürlü Devleti'nin kuruluşundan (1526) Evrengzib döneminin sonuna kadar (1707) siyasi alanda ün salmış isimlere yer verilmiştir. Vezirlik ve vekillik makamlarında bulunan isimler, yönetim çarklarının sağlıklı ve sorunsuz çalışabilmesi adına sorumluluk üstlenerek hükümdara bilgi vermiş ve danışmanlık yapmışlardır. Üstlendikleri görev ve yetkiler doğrultusunda devlet kademelerinin düzenli işleyişini tanzim etmişlerdir. Buradan yola çıkarak çalışmanın amacı; Babürlü Devleti siyasetinde varlık gösteren vekil ve vezirlik kurumunun kavram yanılgısını ortadan kaldırmak ve bu makamlar arasındaki hiyerarşiyi göstermek olmuştur. Babürlü Devleti'nde 18. yüzyılın başlarına kadar ön plana çıkan siyasi isimlere genel bir perspektiften bakmak ise bu çalışmayı önemli kılmıştır. Dolayısıyla sadece tek bir bürokratın siyasi kariyerinden ziyade-karşılaştırmalı bir araştırma olması dolayısıyla-Evrengzib'in ölümüne kadarki süreçte etkin olan vekil/vezirler incelenmiştir. Çalışmada hem tarama yöntemi hem de karşılaştırmalı araştırma yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemler ile vezirlik ve vekillik makamlarının kavramsal rollerinin birbirinden ayrılması sağlanmış ve Babürlü Devleti'nin 1526-1707 tarihleri arasında öne çıkan vekil ve vezirleri araştırılmıştır. Elde edilen bu bulgular sayesinde literatürdeki önemli bir tartışmanın altının doldurulması amaçlanmıştır.

2nd International Turkic and World Women's Studies Congress, 2024

All publication rights of the published book chapters belong to the publisher and the content res... more All publication rights of the published book chapters belong to the publisher and the content responsibility of the published articles belongs to the authors. The opinions in the book chapters are the personal opinions of the authors and do not reflect the official opinion of any institution or organization.

Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2020

Maasiru'l-Umerâ gibi diğer ana kaynaklardan yararlanılmıştır. Bununla birlikte Babürlü tarihi ara... more Maasiru'l-Umerâ gibi diğer ana kaynaklardan yararlanılmıştır. Bununla birlikte Babürlü tarihi araştırmalarına yönelik güncel literatürden de faydalanılmıştır.

Baburlu hukumdari Cihangir Şah’in (1605-1627) esi olan Nur Cihan’in asil adi Mihrunnisâ olup, 157... more Baburlu hukumdari Cihangir Şah’in (1605-1627) esi olan Nur Cihan’in asil adi Mihrunnisâ olup, 1577’de Kandehar’da dogmustur. Babasi Mirza Giyas (Giyâseddin et-Tahrâni), Annesi ise Asmat Begum’dur. Nur Cihan’in Cihangir Şah’tan onceki esi olan Ali Kulu (Şir Afgan Bey), Bengal Burduran’da cagirdarlik yaparken Cihangir Şah’in sut kardesini oldurdugu icin, 1607’de oldurulmustur. Bu surecten sonra Mihrunnisa, kizi Ladili Begum ile Agra’ya gonderilmis ve bir sure tutsak kalmistir. Daha sonra Saray’da Cihangir Şah’in uvey annesi Sultan Begum’un hizmetine giren Mihrunnisa’nin 1611 yili Nevruz kutlamalari sirasinda Cihangirin onu gorup âsik olmasiyla hayati degismistir. Mihrunnisa, artik padisahin esi olmustur. Onun adi once Nur Mahal sonra da Nur Cihan olarak degismistir. Bu gelismelerden sonra Nur Cihan’in babasi Mirza Giyas, divan (vezir) ve saltanat vekilligi makamina, akrabalari da cesitli devlet islerine getirilmistir. Nur Cihan, guzelligi, zekâsi ve yetenegi ile Baburlu hukumdari Ciha...

Babürlü Devleti’nde Vekil ve Vezirlik Makamı Bağlamında Öne Çıkan İsimler (1556-1707), 2024

Türk devletlerinde hükümdar, devleti yöneten asıl idareci kabul edilmiştir. Her ne kadar iktidar ... more Türk devletlerinde hükümdar, devleti yöneten asıl idareci kabul edilmiştir. Her ne kadar iktidar erki hükümdar olsa da devletlerin sosyal, siyasal, ekonomik ve kültürel anlamda çeşitli uğraş alanları olmuştur. Dolayısıyla hükümdarların, devletin farklı sahalarından bilgileri aktaran ve kendisine danışmanlık yapan bir yardımcıya ihtiyacı olmuştur. İşte bu noktada vekillik ve vezirlik müessesesi devreye girmiştir. Kuzey Hindistan'da kurulan Babürlü Devleti'nde de vekil ve vezirlik geleneği sürdürülmüştür. Özellikle Ekber Şah döneminden itibaren Babürlü hükümdarlarına stratejik anlamda destek olan, yol gösteren ve fikirleriyle ufuk açan vekil ve vezirler tarihe geçmiştir. Bu araştırmada Babürlü Devleti'nin kuruluşundan (1526) Evrengzib döneminin sonuna kadar (1707) siyasi alanda ün salmış isimlere yer verilmiştir. Vezirlik ve vekillik makamlarında bulunan isimler, yönetim çarklarının sağlıklı ve sorunsuz çalışabilmesi adına sorumluluk üstlenerek hükümdara bilgi vermiş ve danışmanlık yapmışlardır. Üstlendikleri görev ve yetkiler doğrultusunda devlet kademelerinin düzenli işleyişini tanzim etmişlerdir. Buradan yola çıkarak çalışmanın amacı; Babürlü Devleti siyasetinde varlık gösteren vekil ve vezirlik kurumunun kavram yanılgısını ortadan kaldırmak ve bu makamlar arasındaki hiyerarşiyi göstermek olmuştur. Babürlü Devleti'nde 18. yüzyılın başlarına kadar ön plana çıkan siyasi isimlere genel bir perspektiften bakmak ise bu çalışmayı önemli kılmıştır. Dolayısıyla sadece tek bir bürokratın siyasi kariyerinden ziyade-karşılaştırmalı bir araştırma olması dolayısıyla-Evrengzib'in ölümüne kadarki süreçte etkin olan vekil/vezirler incelenmiştir. Çalışmada hem tarama yöntemi hem de karşılaştırmalı araştırma yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemler ile vezirlik ve vekillik makamlarının kavramsal rollerinin birbirinden ayrılması sağlanmış ve Babürlü Devleti'nin 1526-1707 tarihleri arasında öne çıkan vekil ve vezirleri araştırılmıştır. Elde edilen bu bulgular sayesinde literatürdeki önemli bir tartışmanın altının doldurulması amaçlanmıştır.

2nd International Turkic and World Women's Studies Congress, 2024

All publication rights of the published book chapters belong to the publisher and the content res... more All publication rights of the published book chapters belong to the publisher and the content responsibility of the published articles belongs to the authors. The opinions in the book chapters are the personal opinions of the authors and do not reflect the official opinion of any institution or organization.

Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2020

Maasiru'l-Umerâ gibi diğer ana kaynaklardan yararlanılmıştır. Bununla birlikte Babürlü tarihi ara... more Maasiru'l-Umerâ gibi diğer ana kaynaklardan yararlanılmıştır. Bununla birlikte Babürlü tarihi araştırmalarına yönelik güncel literatürden de faydalanılmıştır.

Baburlu hukumdari Cihangir Şah’in (1605-1627) esi olan Nur Cihan’in asil adi Mihrunnisâ olup, 157... more Baburlu hukumdari Cihangir Şah’in (1605-1627) esi olan Nur Cihan’in asil adi Mihrunnisâ olup, 1577’de Kandehar’da dogmustur. Babasi Mirza Giyas (Giyâseddin et-Tahrâni), Annesi ise Asmat Begum’dur. Nur Cihan’in Cihangir Şah’tan onceki esi olan Ali Kulu (Şir Afgan Bey), Bengal Burduran’da cagirdarlik yaparken Cihangir Şah’in sut kardesini oldurdugu icin, 1607’de oldurulmustur. Bu surecten sonra Mihrunnisa, kizi Ladili Begum ile Agra’ya gonderilmis ve bir sure tutsak kalmistir. Daha sonra Saray’da Cihangir Şah’in uvey annesi Sultan Begum’un hizmetine giren Mihrunnisa’nin 1611 yili Nevruz kutlamalari sirasinda Cihangirin onu gorup âsik olmasiyla hayati degismistir. Mihrunnisa, artik padisahin esi olmustur. Onun adi once Nur Mahal sonra da Nur Cihan olarak degismistir. Bu gelismelerden sonra Nur Cihan’in babasi Mirza Giyas, divan (vezir) ve saltanat vekilligi makamina, akrabalari da cesitli devlet islerine getirilmistir. Nur Cihan, guzelligi, zekâsi ve yetenegi ile Baburlu hukumdari Ciha...