Veli Hatice - Academia.edu (original) (raw)

Papers by Veli Hatice

Korkut Ata Türkiyat uluslararası Türk dili ve edebiyatı araştırmaları dergisi, Sep 25, 2023

Çağatay Türkçesi, XV. yüzyıldan, XX. yüzyılın başlarına kadar doğu Türklüğünün konuşma ve yazı di... more Çağatay Türkçesi, XV. yüzyıldan, XX. yüzyılın başlarına kadar doğu Türklüğünün konuşma ve yazı dili olmuştur. Çağatay Türkçesi, özellikle XV. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Ali Şir Nevāyı'nin yazdığı eserlerle klasik bir edebiyat halini almış ve tüm Türk İslâm aleminde Çağataycaya olan ilgi artmıştır. Bu da Çağatayca sözlüklerin yazılmasına öncülük etmiştir. Bununla birlikte Babur'un ana vatanından uzakta bugünkü Hindistan, Pakistan, Bangladeş, Afganistan ve İran'a kadar olan bölgede Babur İmparatorluğunu kurması, Baburlu hanedanlığının, saray bürokrasinin ve askerî görevlilerin ana dillerinden uzakta yaşamalarına sebep olmuştur. Bunun sonucunda da Hindistan ve çevresinde Türkçeyi öğretmek amacıyla pek çok sözlük ve gramer yazılmıştır.

Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi

Klasikleşmiş, dolayısıyla belli kurallara, şablonlara sahip olan Osmanlı edebiyatında şair ve mün... more Klasikleşmiş, dolayısıyla belli kurallara, şablonlara sahip olan Osmanlı edebiyatında şair ve münşiler bu sınırlar içinde özgünlüğü yakalama gayretinde olmuşlardır. Zaman zaman dil malzemesini alışılmışın dışında kullanarak yeni içerikler, üsluplar ve teknikler geliştirmişlerdir. Deneysel edebiyat olarak adlandırılabilecek bu girişimler Osmanlı edebiyatına zenginlik ve hareket katan unsurlardandır. Bu makale, şekil olarak klasik döneme has mektup özelliği taşıyan, ancak baştan sona kitap isimleri ve nispeten daha az olmak üzere ilmî terimlerle inşa edilmiş bir mektubu ortaya çıkararak Osmanlı edebiyatının deneysel ürünlerine yeni bir örnek kazandırmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi NEKTY09652 numarada Münşeat Mecmuası adıyla kayıtlı nüshada bulunan mektubun yazarı ve muhatabı belli değildir. Fakat zikrettiği eserlerden hareketle en erken 18. yüzyılda yazıldığı anlaşılmaktadır. Bu şekilde kitap isimleri ile yazılmış şiirler veya ilmî terimlerle yazıl...

International Journal of Old Uyghur Studies, 2021

Literatürde “Uygur sivil belgeleri”, “din dışı belgeler”, “sözleşme belgeleri”, “hukuk belgeleri”... more Literatürde “Uygur sivil belgeleri”, “din dışı belgeler”, “sözleşme belgeleri”, “hukuk belgeleri” gibi farklı adlarla adlandırılan belgelerin çoğu Koço Uygur Hanlığı dönemine ve Uygurların Moğolların egemenliği altına girdiği dönemlere ait belgelerdir. Her ne kadar yazıldığı tarih belirtilmese de bu belgelerin 9.- 14. yüzyıllara uzanacak kadar geniş bir zaman dilimi içerisinde kaleme alındığı düşünülmektedir. Bu belgeler İslamiyet’ten önceki Uygurların siyasi, iktisadi ve kültürel yaşamıyla ilgili önemli bilgiler barındırdığından dolayı dil, tarih ve kültür araştırmaları için son derece kıymetli malzemelerdir. Söz konusu belgeler üzerinde Japonya ve Almanya başta olmak üzere birçok ülkede oldukça titiz çalışmalar yürütülmüştür. Uygur sivil belgeleri üzerine Çin’de yapılan çalışmalar da azımsanmayacak kadar önemli sayıdadır. Bu makalede, Uygur sivil belgeleri üzerine Çin’deki çeşitli bilimsel yayınlarda neşredilmiş çalışmalardan Çince olanlar kronolojik sırayla ele alınmaya çalışılmı...

Türklerin öteden beri bozkırda yaşadıkları ve hayvancılığa dayalı üretim şekilleri geliştirdikler... more Türklerin öteden beri bozkırda yaşadıkları ve hayvancılığa dayalı üretim şekilleri geliştirdikleri bilinmektedir. Daha sonraki dönemlerde Türkler yerleşik hayata geçerek şehirleşmeye yönelseler de hayvancılık onların hayatında çok önemli bir yer tutmaya devam etmiştir. Özellikle at yetiştiriciliği, yerleşik yaşamın önemli bir unsuru olarak da devamlılığını korumuştur. At yetiştiriciliği daha önceki Türk topluluklarında olduğu gibi Koço Uygurlarında da öne çıkmaktadır. Uygurların iktisadi faaliyetlerinde, ulaşım işlerinde ve günlük yaşamında atın oldukça önemli bir yeri vardır. Öyle ki at, ilk olarak Uygurlarda devlet hazinesinin en önemli gelir kaynaklarından birini oluşturmuş ve mal-mülk cinsinden ödenen vergiler arasında vergi tahsili ve ödeme aracı olarak kullanılmıştır. Bireylerin kendi arasında ya da bireylerle devlet arasında düzenlenen sözleşme belgelerinde de atlar cezai ödeme aracı olarak kabul görmüştür. Makalemizde Uygur sivil belgelerinden hareketle özellikle Koço Uygurlarında atlar, at yetiştiriciliği ve atlarla birlikte ortaya çıkan kültürel doku ele alınacak; bu kültürel doku içinde atların ticaret, ulaşım, haberleşme ve hukukî işlemlerde kullanılması üzerinde durulacaktır.

[

Turfan Uygurlarına ait Uygur sivil (dindışı) belgeleri (9-14. yüzyıllar) Uygurların siyasi, iktis... more Turfan Uygurlarına ait Uygur sivil (dindışı) belgeleri (9-14. yüzyıllar) Uygurların siyasi, iktisadi ve kültürel yaşamıyla ilgili önemli bilgiler içermektedir. Budist Uygurların tarihini, kültürünü en iyi şekilde yansıtan bu belgeler, söz konusu dönemin sosyal ve kültürel yaşamının yanı sıra, iktisadi yaşam kültürü, cümleden Tarım kültürü ile ilgili de önemli bilgiler vermektedir. Uygur sivil belgelerinden anlaşıldığına göre yerleşik hayatı benimseyen Uygurlar Turfan havalisinde tarımcılıkla uğraşmış ve hububatlar, tahıllar başta olmak üzere birçok farklı tarım ürünlerini yetiştirmişlerdir. Uygurların tarımını yaptıkları ürünler arasında meyvelerin, özellikle de üzümün önemli bir yeri olduğu anlaşılmaktadır. Uygurların hububatlar hariç en çok tarımı yaptıkları üzüm, besin maddesi olarak kullanılmasının yanında, çeşitli hastalıkları tedavi etmek amacıyla bitkisel karışımlar ile beraber ilaç olarak da kullanılmıştır. Ayrıca üzümden yapılan farklı kalitedeki şarapların vergi ödeme aracı olarak da kullanıldığı bilinmektedir. Bu makalede Uygur sivil belgelerinde geçen bağcılık ve üzüm kültürü ile ilgili konular incelenerek üzümün eski Uygur toplumundaki yeri ve önemi ortaya konulacaktır.

Özet: Literatürde "Uygur sivil belgeleri", "din dışı belgeler", "sözleşme belgeleri", "hukuk belg... more Özet: Literatürde "Uygur sivil belgeleri", "din dışı belgeler", "sözleşme belgeleri", "hukuk belgeleri" gibi farklı adlarla adlandırılan belgelerin çoğu Koço Uygur Hanlığı dönemine ve Uygurların Moğolların egemenliği altına girdiği dönemlere ait belgelerdir. Her ne kadar yazıldığı tarih belirtilmese de bu belgelerin 9.-14. yüzyıllara uzanacak kadar geniş bir zaman dilimi içerisinde kaleme alındığı düşünülmektedir. Bu belgeler İslamiyet'ten önceki Uygurların siyasi, iktisadi ve kültürel yaşamıyla ilgili önemli bilgiler barındırdığından dolayı dil, tarih ve kültür araştırmaları için son derece kıymetli malzemelerdir. Söz konusu belgeler üzerinde Japonya ve Almanya başta olmak üzere birçok ülkede oldukça titiz çalışmalar yürütülmüştür. Uygur sivil belgeleri üzerine Çin'de yapılan çalışmalar da azımsanmayacak kadar önemli sayıdadır. Bu makalede, Uygur sivil belgeleri üzerine Çin'deki çeşitli bilimsel yayınlarda neşredilmiş çalışmalardan Çince olanlar kronolojik sırayla ele alınmaya çalışılmıştır.

Korkut Ata Türkiyat uluslararası Türk dili ve edebiyatı araştırmaları dergisi, Sep 25, 2023

Çağatay Türkçesi, XV. yüzyıldan, XX. yüzyılın başlarına kadar doğu Türklüğünün konuşma ve yazı di... more Çağatay Türkçesi, XV. yüzyıldan, XX. yüzyılın başlarına kadar doğu Türklüğünün konuşma ve yazı dili olmuştur. Çağatay Türkçesi, özellikle XV. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Ali Şir Nevāyı'nin yazdığı eserlerle klasik bir edebiyat halini almış ve tüm Türk İslâm aleminde Çağataycaya olan ilgi artmıştır. Bu da Çağatayca sözlüklerin yazılmasına öncülük etmiştir. Bununla birlikte Babur'un ana vatanından uzakta bugünkü Hindistan, Pakistan, Bangladeş, Afganistan ve İran'a kadar olan bölgede Babur İmparatorluğunu kurması, Baburlu hanedanlığının, saray bürokrasinin ve askerî görevlilerin ana dillerinden uzakta yaşamalarına sebep olmuştur. Bunun sonucunda da Hindistan ve çevresinde Türkçeyi öğretmek amacıyla pek çok sözlük ve gramer yazılmıştır.

Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi

Klasikleşmiş, dolayısıyla belli kurallara, şablonlara sahip olan Osmanlı edebiyatında şair ve mün... more Klasikleşmiş, dolayısıyla belli kurallara, şablonlara sahip olan Osmanlı edebiyatında şair ve münşiler bu sınırlar içinde özgünlüğü yakalama gayretinde olmuşlardır. Zaman zaman dil malzemesini alışılmışın dışında kullanarak yeni içerikler, üsluplar ve teknikler geliştirmişlerdir. Deneysel edebiyat olarak adlandırılabilecek bu girişimler Osmanlı edebiyatına zenginlik ve hareket katan unsurlardandır. Bu makale, şekil olarak klasik döneme has mektup özelliği taşıyan, ancak baştan sona kitap isimleri ve nispeten daha az olmak üzere ilmî terimlerle inşa edilmiş bir mektubu ortaya çıkararak Osmanlı edebiyatının deneysel ürünlerine yeni bir örnek kazandırmayı amaçlamaktadır. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi NEKTY09652 numarada Münşeat Mecmuası adıyla kayıtlı nüshada bulunan mektubun yazarı ve muhatabı belli değildir. Fakat zikrettiği eserlerden hareketle en erken 18. yüzyılda yazıldığı anlaşılmaktadır. Bu şekilde kitap isimleri ile yazılmış şiirler veya ilmî terimlerle yazıl...

International Journal of Old Uyghur Studies, 2021

Literatürde “Uygur sivil belgeleri”, “din dışı belgeler”, “sözleşme belgeleri”, “hukuk belgeleri”... more Literatürde “Uygur sivil belgeleri”, “din dışı belgeler”, “sözleşme belgeleri”, “hukuk belgeleri” gibi farklı adlarla adlandırılan belgelerin çoğu Koço Uygur Hanlığı dönemine ve Uygurların Moğolların egemenliği altına girdiği dönemlere ait belgelerdir. Her ne kadar yazıldığı tarih belirtilmese de bu belgelerin 9.- 14. yüzyıllara uzanacak kadar geniş bir zaman dilimi içerisinde kaleme alındığı düşünülmektedir. Bu belgeler İslamiyet’ten önceki Uygurların siyasi, iktisadi ve kültürel yaşamıyla ilgili önemli bilgiler barındırdığından dolayı dil, tarih ve kültür araştırmaları için son derece kıymetli malzemelerdir. Söz konusu belgeler üzerinde Japonya ve Almanya başta olmak üzere birçok ülkede oldukça titiz çalışmalar yürütülmüştür. Uygur sivil belgeleri üzerine Çin’de yapılan çalışmalar da azımsanmayacak kadar önemli sayıdadır. Bu makalede, Uygur sivil belgeleri üzerine Çin’deki çeşitli bilimsel yayınlarda neşredilmiş çalışmalardan Çince olanlar kronolojik sırayla ele alınmaya çalışılmı...

Türklerin öteden beri bozkırda yaşadıkları ve hayvancılığa dayalı üretim şekilleri geliştirdikler... more Türklerin öteden beri bozkırda yaşadıkları ve hayvancılığa dayalı üretim şekilleri geliştirdikleri bilinmektedir. Daha sonraki dönemlerde Türkler yerleşik hayata geçerek şehirleşmeye yönelseler de hayvancılık onların hayatında çok önemli bir yer tutmaya devam etmiştir. Özellikle at yetiştiriciliği, yerleşik yaşamın önemli bir unsuru olarak da devamlılığını korumuştur. At yetiştiriciliği daha önceki Türk topluluklarında olduğu gibi Koço Uygurlarında da öne çıkmaktadır. Uygurların iktisadi faaliyetlerinde, ulaşım işlerinde ve günlük yaşamında atın oldukça önemli bir yeri vardır. Öyle ki at, ilk olarak Uygurlarda devlet hazinesinin en önemli gelir kaynaklarından birini oluşturmuş ve mal-mülk cinsinden ödenen vergiler arasında vergi tahsili ve ödeme aracı olarak kullanılmıştır. Bireylerin kendi arasında ya da bireylerle devlet arasında düzenlenen sözleşme belgelerinde de atlar cezai ödeme aracı olarak kabul görmüştür. Makalemizde Uygur sivil belgelerinden hareketle özellikle Koço Uygurlarında atlar, at yetiştiriciliği ve atlarla birlikte ortaya çıkan kültürel doku ele alınacak; bu kültürel doku içinde atların ticaret, ulaşım, haberleşme ve hukukî işlemlerde kullanılması üzerinde durulacaktır.

[

Turfan Uygurlarına ait Uygur sivil (dindışı) belgeleri (9-14. yüzyıllar) Uygurların siyasi, iktis... more Turfan Uygurlarına ait Uygur sivil (dindışı) belgeleri (9-14. yüzyıllar) Uygurların siyasi, iktisadi ve kültürel yaşamıyla ilgili önemli bilgiler içermektedir. Budist Uygurların tarihini, kültürünü en iyi şekilde yansıtan bu belgeler, söz konusu dönemin sosyal ve kültürel yaşamının yanı sıra, iktisadi yaşam kültürü, cümleden Tarım kültürü ile ilgili de önemli bilgiler vermektedir. Uygur sivil belgelerinden anlaşıldığına göre yerleşik hayatı benimseyen Uygurlar Turfan havalisinde tarımcılıkla uğraşmış ve hububatlar, tahıllar başta olmak üzere birçok farklı tarım ürünlerini yetiştirmişlerdir. Uygurların tarımını yaptıkları ürünler arasında meyvelerin, özellikle de üzümün önemli bir yeri olduğu anlaşılmaktadır. Uygurların hububatlar hariç en çok tarımı yaptıkları üzüm, besin maddesi olarak kullanılmasının yanında, çeşitli hastalıkları tedavi etmek amacıyla bitkisel karışımlar ile beraber ilaç olarak da kullanılmıştır. Ayrıca üzümden yapılan farklı kalitedeki şarapların vergi ödeme aracı olarak da kullanıldığı bilinmektedir. Bu makalede Uygur sivil belgelerinde geçen bağcılık ve üzüm kültürü ile ilgili konular incelenerek üzümün eski Uygur toplumundaki yeri ve önemi ortaya konulacaktır.

Özet: Literatürde "Uygur sivil belgeleri", "din dışı belgeler", "sözleşme belgeleri", "hukuk belg... more Özet: Literatürde "Uygur sivil belgeleri", "din dışı belgeler", "sözleşme belgeleri", "hukuk belgeleri" gibi farklı adlarla adlandırılan belgelerin çoğu Koço Uygur Hanlığı dönemine ve Uygurların Moğolların egemenliği altına girdiği dönemlere ait belgelerdir. Her ne kadar yazıldığı tarih belirtilmese de bu belgelerin 9.-14. yüzyıllara uzanacak kadar geniş bir zaman dilimi içerisinde kaleme alındığı düşünülmektedir. Bu belgeler İslamiyet'ten önceki Uygurların siyasi, iktisadi ve kültürel yaşamıyla ilgili önemli bilgiler barındırdığından dolayı dil, tarih ve kültür araştırmaları için son derece kıymetli malzemelerdir. Söz konusu belgeler üzerinde Japonya ve Almanya başta olmak üzere birçok ülkede oldukça titiz çalışmalar yürütülmüştür. Uygur sivil belgeleri üzerine Çin'de yapılan çalışmalar da azımsanmayacak kadar önemli sayıdadır. Bu makalede, Uygur sivil belgeleri üzerine Çin'deki çeşitli bilimsel yayınlarda neşredilmiş çalışmalardan Çince olanlar kronolojik sırayla ele alınmaya çalışılmıştır.