Güler Yılmaz - Academia.edu (original) (raw)
Papers by Güler Yılmaz
Art-e Sanat Dergisi
Hakkâri, dokuma bakımından Anadolu’nun zengin illerinden biridir. Dokumanın bu kadar gelişmesinde... more Hakkâri, dokuma bakımından Anadolu’nun zengin illerinden biridir. Dokumanın bu kadar gelişmesinde ve çeşitlenmesinde yaşam koşulları, iklim ve geçim kaynakları etkili olmuştur. Hakkâri yöresinin coğrafi özelliğinden dolayı küçükbaş hayvan yetiştiriciliği daha çok tercih edilmektedir. Bu hayvanlardan elde edilen yün malzemeyle; halı, kilim, mêzer, yolluk ve namazlık gibi gündelik hayatta kullanacakları eserler üretmişlerdir. Dünyaca bilinen Hakkâri dokumaları, geçmişi günümüze hatta geleceğe bağlayan önemli birer somut kültür varlıklarıdır. Bu çalışmada ise dokuma namazlıklar ele alınmıştır. Hakkâri merkezi olmak üzere; Çukurca, Yüksekova, Derecik ve Şemdinli ilçeleri ve köylerinde saha çalışması yapılmıştır. Saha çalışması sonucunda otuz üç örneğe ulaşılmıştır. Söz konusu çalışmada ise on dört namazlık katalog bölümünde ele alınarak; teknik, desen, renk ve kompozisyon özelliklerine göre değerlendirilmiştir. Geleneksel Türk el sanatları içerisinde önemli bir yeri olan ve daha önce ça...
Hasankeyf Orta Çağın önemli ticaret kentlerinden biridir. Son zamanlarda yapılan Orta Çağ kazılar... more Hasankeyf Orta Çağın önemli ticaret kentlerinden biridir. Son zamanlarda yapılan Orta Çağ kazıları sonucunda İslam seramiği üzerine önemli çalışmalar yapılmaktadır. Ancak Orta Çağ depolama ve aydınlatma kaplarına yönelik çalışma bulunmamaktadır. Bu eksiğin giderilmesi düşüncesiyle Hasankeyf Kazılarında 2007-2009 Yıllarında Bulunan Aydınlatma ve Depolama İşlevli Sırlı Seramik Kaplar başlıklı bu çalışmaya yönelerek, öncelikle arazi ve depo çalışmalarına başlanmıştır. Seramiklerin çizimi, katalog düzeni oluşturulup, ardından kütüphane çalışması yapılmıştır. Kataloga alınan 177 parçanın karşılaştırma ve değerlendirmesini yaparak, Türk İslam seramik sanatındaki yerlerini belirlemeye çalıştık. Bu çalışmada seramikler kapların işlevlerine göre gruplara ayrılmıştır. Kandil örnekleri 2 gruba ayrılmıştır. Bu çalışmada 24 adet kaidesiz, 18 adet kaideli kandil örneğimiz bulunmaktadır. Kandillerde tek renk sır tekniği kullanılmıştır. Yeşil, türkuaz, mor sırlı kandillerde bezeme görülmemektedir. ...
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Dec 30, 2020
Urmiye, İran'ın önemli merkezlerinden biri olup, Türkiye sınırına 50 km uzaklıkta bulunma... more Urmiye, İran'ın önemli merkezlerinden biri olup, Türkiye sınırına 50 km uzaklıkta bulunmaktadır. Bu tarihi kent, İslamiyet öncesinde ve İslami dönemde birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bu çalışmada; Urmiye Müzesi’nde bulunan erken İslam dönemine ait slip tekniğindeki seramikler ele alınmıştır. Slip sıraltı boyama tekniklerinden biridir. Söz konusu teknikte, bisküvi fırınlaması tamamlandıktan sonra, eserlerin yüzeyine; sarı, beyaz, siyah, kırmızı, mor ve krem gibi değişik renklerdeki astarla desenler oluşturulur. Astar kuruduktan sonra yüzey renkli veya renksiz şeffaf kurşun sırlarla kaplanarak ikinci kez fırınlanır. Slip tekniğinin seramiklerde kullanımı; Doğu İran, Maveraünnehir ve Antik Mısır'a dayanmaktadır. İslam dünyasında ise slip tekniğinin IX. yüzyıldan itibaren yaygın olarak kullanıldığı bilinmektedir. Bu teknik, IX.-X. yüzyıllarda Semerkant, Buhara ve Nişhabur’da, X.- XI. yüzyıllarda Merv, Kirman, Rey ve Gürgan gibi İran'ın önemli seramik merkezlerinde ustalıkla üretilmiştir. Söz konusu çalışmada ele alınan örnekler, Abbasi ve Sâmânî dönemlerine aittir. Bu seramikler; hamur, astar, form ve bezeme çeşidine göre gruplandırılmıştır. Çalışmanın amacı, IX.-X. yüzyıla ait olan slip tekniğinde üretilmiş seramiklerdeki zemin ve astar renklerinin motif üzerindeki etkisini ayrıntılı bir şekilde bilim dünyasına sunmaktır. Ayrıca erken İslam dönemi seramik ustalarının dönemin üslupsal özelliklerini, etkileşimini; slip tekniğine ne denli ustalıkla, estetik bir yaklaşımla uyguladıklarını vurgulamaktır.
Oz Magaralar sehri olarak tarihte onemli olaylara taniklik eden Hasankeyf, Ortacagin onemli ticar... more Oz Magaralar sehri olarak tarihte onemli olaylara taniklik eden Hasankeyf, Ortacagin onemli ticaret merkezlerinden biridir. Cesitli dinlerin ev sahipligini yapmis medeniyetler besigi Hasankeyf; gunumuzde Batman iline bagli ilce konumundadir. Bu tarihi sehir, onca savaslara, yikimlara ve salgin hastaliklara ragmen, essiz guzellikteki eserlerini butun ihtisamiyla korumaya calismis ve gunumuzde ayakta kalmanin mucadelesini vermektedir. Bu calismada; Buyuk Saray, Sahil Sarayi, Artuklu Kosku, Haydar Baba Zaviyesi, Salahiye Ziyaret Yapilari, Sondaj II-V ve Suryani Yerlesim kazi alanlarinda 2007-2012 yillari arasinda bulunan, Ortacag donemine ait aydinlatma araclarindan olan 50 adet pismis toprak kandil ornegi incelenmistir. Ele alinan orneklerin tamami sirli olup, sirsiz orneklere yer verilmemistir. Anahtar Kelimeler: Hasankeyf, Kandil, Seramik, Pismis toprak, Sir, Ortacag
kitabın yayın hakkı Serüven Yayınevi'ne aittir. Kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz, izin almad... more kitabın yayın hakkı Serüven Yayınevi'ne aittir. Kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz, izin almadan hiçbir yolla çoğaltılamaz.
![Research paper thumbnail of Şavşat Kalesi 2016 2017 Kazılarında Bulunmuş Olan Orta Çağ Dönemine Ait Sırsız Seramikler[#1004283] 2008165](https://attachments.academia-assets.com/89417752/thumbnails/1.jpg)
]('nde yer almaktadır. Şavşat Kalesi'nin ilk olarak hangi uygarlık döneminde inşa edildiği tartışma... more 'nde yer almaktadır. Şavşat Kalesi'nin ilk olarak hangi uygarlık döneminde inşa edildiği tartışma konusudur. Ancak 19. yüzyılın ortalarına kadar kale içinde yaşam kesintisiz devam etmiştir. Tarihi gizemli olan bu kalede arkeolojik kazı ve restorasyon çalışmaları 2009 yılında başlamıştır. Şavşat Kalesi'nde yapılan kazılarda mimari kalıntılar ile çeşitli küçük buluntuların yanı sıra çok sayıda sırlı ve sırsız seramik parçalar da gün yüzüne çıkartılmıştır. Seramik buluntuların çoğunluğunu sırsız grup oluşturmaktadır. Bu grupta kâse, çömlek, pişirme kabı, ekmek tepsisi, maşrapa, küp, testi, kapak ve lazımlık gibi değişik türden kaplara ait parçalar yer almaktadır. Seramiklerin hamur gruplarında çeşitlilik görülmekle beraber yoğunluğu kırmızı renkli hamur oluşturmaktadır. Bu çalışmada 2016-2017 yıllarına ait Şavşat Kalesi kazısında bulunmuş olan kâse, çömlek, maşrapa, tepsi, kapak, lazımlık, küp ve testiden oluşan sırsız seramikler ele alınmıştır. Bu seramikler 13.-15. yüzyıllara tarihlendirilmekle birlikte örneklerin büyük bölümü Şavşat Kalesi'nin yönetiminde söz sahibi olan Hristiyan Bagratlı sülalesi döneminde üretilmiştir.
VAN MÜZESİ’NDE BULUNAN İSLAMİ DÖNEM SIRLI SERAMİKLERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME, 2022
Bu çalışmada Van Müzesi'nde bulunan İslami döneme ait tek renk sırlı, sgraffito ve sıraltı bezeme... more Bu çalışmada Van Müzesi'nde bulunan İslami döneme ait tek renk sırlı, sgraffito ve sıraltı bezeme tekniğinde üretilmiş; kâse, tabak, çanak, tepsi, hokka, ilaç kabı (alberallo), küp ve testiler ele alınmıştır. İncelenen eserler içerisinde çok az örnek Van Kalesi ve Eski Van Şehri kazılarında gün ışığına çıkartılmıştır. Seramiklerin büyük bir bölümü ise satın alma ve hibe yoluyla müzeye kazandırılmıştır. Selçuklu, Beylikler, Osmanlı, Safevi ve Kaçar dönemlerine ait olan eserler; malzeme, teknik, form ve bezeme nitelikleri bakımından incelenerek, dönemler arasındaki benzerlik ve farklılıklar üzerinde durulmuştur. Tekniklerine göre gruplandırılan seramikler; hamur, form ve süsleme özelliklerine göre değerlendirilerek bir tarihlendirme önerisinde bulunulmuştur. İncelenen kapların ait oldukları dönemlerin üslupsal çizgilerine yakın özellikler sergilediği gözlenmektedir. Tek renk sırlı kaplardan hokkalar ve ilaç kaplarının 12.-13. yüzyıla; kâse, küp, tepsi ve testilerin ise 17.yüzyıldan 20. yüzyıla kadar süreklilik gösteren bir üslupsal görünüme sahip oldukları düşünülmektedir. Sgraffito tekniğindeki seramiklerin 13.-14. yüzyıla, sıraltı bezeme örneklerin ise 15.-20. yüzyıl zaman aralığına tarihlendirilebilecek bazı niteliklere sahip olduğu gözlemlenmiştir.
Hakkâri, dokuma bakımından Anadolu'nun zengin illerinden biridir. Dokumacılığın gelişmesinde ve ç... more Hakkâri, dokuma bakımından Anadolu'nun zengin illerinden biridir. Dokumacılığın gelişmesinde ve çeşitlenmesinde yaşam koşulları, iklim ve geçim kaynakları etkili olmuştur. Hakkâri'nin coğrafi konumundan dolayı geçim kaynakları arasında tarım ve hayvancılık önemli rol oynamaktadır. Hayvancılıkla uğraşan kişiler sadece yiyecek içecek gibi ürünleri üretmemiş aynı zamanda koyunun yününden ve keçinin kılından da faydalanmıştır. Hakkâri ve ilçelerinde, yün ve kıl malzemeyle halı, kilim, mêzer ve namazlık gibi gündelik hayatta kullanılacak ihtiyaca yönelik çeşitli dokumalar yapılmıştır. Hakkâri dokumaları, geçmişi günümüze hatta geleceğe bağlayan önemli birer somut kültür varlıklarıdır. Bu çalışmada; namazlık olarak üretilen dokumalar ele alınmıştır. Hakkâri merkezi olmak üzere; Çukurca, Yüksekova, Derecik ve Şemdinli ilçeleri ve köylerinde alan araştırması yapılarak 33 namazlık örneğine ulaşılmıştır. Ulaşılan örnekler içinden benzer özelliklere sahip olan 14 namazlığın teknik, desen, renk ve kompozisyon özellikleri incelenmiştir. Sonuç kısmında diğer yörelerde dokunan örnekler ile karşılaştırma yapılarak bu namazlıkların önemi tespit edilmeye çalışılmıştır.
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2020
Urmiye, İran'ın önemli merkezlerinden biri olup, Türkiye sınırına 50 km uzaklıkta bulunmaktadır. ... more Urmiye, İran'ın önemli merkezlerinden biri olup, Türkiye sınırına 50 km uzaklıkta bulunmaktadır. Bu tarihi kent, İslamiyet öncesinde ve İslami dönemde birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bu çalışmada; Urmiye Müzesi’nde bulunan erken İslam dönemine ait slip tekniğindeki seramikler ele alınmıştır. Slip sıraltı boyama tekniklerinden biridir. Söz konusu teknikte, bisküvi fırınlaması tamamlandıktan sonra, eserlerin yüzeyine; sarı, beyaz, siyah, kırmızı, mor ve krem gibi değişik renklerdeki astarla desenler oluşturulur. Astar kuruduktan sonra yüzey renkli veya renksiz şeffaf kurşun sırlarla kaplanarak ikinci kez fırınlanır. Slip tekniğinin seramiklerde kullanımı; Doğu İran, Maveraünnehir ve Antik Mısır'a dayanmaktadır. İslam dünyasında ise slip tekniğinin IX. yüzyıldan itibaren yaygın olarak kullanıldığı bilinmektedir. Bu teknik, IX.-X. yüzyıllarda Semerkant, Buhara ve Nişhabur’da, X.- XI. yüzyıllarda Merv, Kirman, Rey ve Gürgan gibi İran'ın önemli seramik merkezlerinde ustalıkla üretilmiştir. Söz konusu çalışmada ele alınan örnekler, Abbasi ve Sâmânî dönemlerine aittir. Bu seramikler; hamur, astar, form ve bezeme çeşidine göre gruplandırılmıştır. Çalışmanın amacı, IX.-X. yüzyıla ait olan slip tekniğinde üretilmiş seramiklerdeki zemin ve astar renklerinin motif üzerindeki etkisini ayrıntılı bir şekilde bilim dünyasına sunmaktır. Ayrıca erken İslam dönemi seramik ustalarının dönemin üslupsal özelliklerini, etkileşimini; slip tekniğine ne denli ustalıkla, estetik bir yaklaşımla uyguladıklarını vurgulamaktır.
Vankulu Dergisi, 2020
Öz Aydınlatma, insanoğlunun her döneminde önem teşkil eden konulardan biri olmuştur. Meşale, kand... more Öz Aydınlatma, insanoğlunun her döneminde önem teşkil eden konulardan biri olmuştur. Meşale, kandil, şamdan ve mum insanların aydınlatmadaki problemlerine yönelik çözüm ürettikleri araçlardandır. Kandil ise her toplum tarafından içerisine sıvı veya katı hayvansal yağ konularak yakılan aydınlatma aracıdır. İnsanlar bulundukları mekânları, işlikleri ve caddeleri aydınlatmak için taş, cam, metal ve seramik gibi farklı malzemelerden kandiller üretmişlerdir. Pişmiş toprak kandiller de gerek kolay üretilmesi gerekse rahat taşınabilmesinden dolayı çokça tercih edilmiştir. Aynı zamanda kandil bazı toplumların dini ritüellerinde kullandıkları adak eşyaları arasında yer aldığı gibi çeşitli dönemlere ait mezar taşlarında, dokumalarda, seramik, çini ve metal eşyaların üzerinde de sembolik anlamlar taşıyan önemli motiflerden biri olmuştur. Urmiye, İran'ın önemli merkezlerinden biri olup, Türkiye sınırına 50 km uzaklıkta bulunmaktadır. Bu tarihi kent, İslamiyet öncesi ve İslami dönemde de birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bu çalışmada, Urmiye Müzesi'nde bulunan İslami döneme ait sırlı ve sırsız bir grup kandil örneği ele alınmıştır. Söz konusu çalışmaya dâhil edilen örneklerin bir kısmı Taht-ı Süleyman Kazısında, bir kısmı sınır güvenliğini sağlayan görevliler tarafından Bezirgan sınırında ve geriye kalanlar ise Urmiye'nin İcrai Ahkam mahallesinde ele geçirilen eserlerdir. Daha önce çalışılmamış olan 10-13. yüzyıllara ait farklı formlara sahip bu eserleri dönemsel ve üslupsal açıdan bilim dünyasına tanıtmak amaçlanmıştır.
Öz İnsanlar, yaşama devam etmek için yeme ve içme ihtiyaçlarına gereksinim duymaktadırlar. Bunlar... more Öz İnsanlar, yaşama devam etmek için yeme ve içme ihtiyaçlarına gereksinim duymaktadırlar. Bunların sindirilmesinden sonra insan vücudundan dışarı atılması da biyolojik bir zorunluluktur. Başlangıçta, insanların tuvalet ihtiyaçlarını doğada giderdikleri bilinmektedir. Ancak, yerleşik hayatın getirilerinden olan kentleşme ve modernleşme ile beraber tuvalet mekanları yapılmaya başlanmıştır. Buna paralel olarak kanalizasyon ve su sistemlerinin gelişmesi, uygarlığın bir göstergesi olarak kabul edilmiştir. Antik Yunan ve Roma dönemi tuvalet kültürü hakkında birçok çalışma mevcutken, Ortaçağ dönemi İslam toplumlarının, insan dışkısı ve idrarının necis kabul edilmesinden ötürü olsa gerek, tuvalet kültürü ve lazımlık hakkında çalışmalar çok yetersizdir. Gerek yetişkinlerin gerekse bebeklerin tuvalet ihtiyacını gidermek için kullandıkları lazımlıkların; formu, bezemesi ve mahremiyet kavramından kaynaklı kullanım alanlarının toplumdan topluma değiştiği görülmektedir. Antik döneme ait bulgular, lazımlıkların sadece ihtiyaç giderme amaçlı kullanılan basit kaplar olmadığını, aynı zamanda kullanıcının zenginliğini yansıtan değişik motiflerle bezenmiş sanatsal açıdan da önem teşkil ettiğini göstermektedir. Ancak İslami döneme ait eserlerde, bezeme unsuru arka planda olmasına rağmen lazımlıkların kullanım alanlarında, formlarında, hamurlarında değişikliğin ve çeşitliliğin olduğu görülmektedir. Nitekim lazımlıkların, toplumların yaşayışı, inancı, kültürü ve ekonomisi hakkında önemli bilgiler sunduğu yadsınamaz bir gerçektir. Bu çalışmada 2006, 2009 yıllarına ait Hasankeyf Kazı alanlarından olan; Sahil Sarayı ve Büyük Saray'da bulunan 10 adet lazımlığın; sır özelliği, hamur yapıları, dokuları ve formları tasnif edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca tuvalet kültürünün gelişimi ve beşiklerde lazımlık kullanımı da ele alınmıştır. Abstract People need to eat and drink in order to survive. It is also a biological necessity for them to be expelled from the human body after their digestion. Initially, it is known that people are going to need toilet facilities in nature. However, with the urbanization and modernization of the built-in lifestyle, toilet spaces have begun to be constructed. Parallel to this, the development of sewerage and water systems has been regarded as a sign of civilization. There are many studies about toilet culture in ancient Greek and Roman period, but studies on toilet culture and potty are very inadequate because of medieval Islamic societies, human excreta and urine being accepted as necis. Whether the adults need to use the toilets needed by babies to get rid of the toilet; form, decoration and use of space originating from the concept of confidentiality are seen to change from society. The finds of ancient times show that pots are not only simple containers used for dealing with need, but also important in artistic aspect, which is decorated with different motifs reflecting the richness of the user. However, it is seen that in the works belonging to the Islamic revolution, the decoration is in the backplane, in its forms, and in the doughs, the variety and diversity. Indeed, pots are an undeniable reality that offers important information about the life, beliefs, culture and economy of societies.
Art-e Sanat Dergisi
Hakkâri, dokuma bakımından Anadolu’nun zengin illerinden biridir. Dokumanın bu kadar gelişmesinde... more Hakkâri, dokuma bakımından Anadolu’nun zengin illerinden biridir. Dokumanın bu kadar gelişmesinde ve çeşitlenmesinde yaşam koşulları, iklim ve geçim kaynakları etkili olmuştur. Hakkâri yöresinin coğrafi özelliğinden dolayı küçükbaş hayvan yetiştiriciliği daha çok tercih edilmektedir. Bu hayvanlardan elde edilen yün malzemeyle; halı, kilim, mêzer, yolluk ve namazlık gibi gündelik hayatta kullanacakları eserler üretmişlerdir. Dünyaca bilinen Hakkâri dokumaları, geçmişi günümüze hatta geleceğe bağlayan önemli birer somut kültür varlıklarıdır. Bu çalışmada ise dokuma namazlıklar ele alınmıştır. Hakkâri merkezi olmak üzere; Çukurca, Yüksekova, Derecik ve Şemdinli ilçeleri ve köylerinde saha çalışması yapılmıştır. Saha çalışması sonucunda otuz üç örneğe ulaşılmıştır. Söz konusu çalışmada ise on dört namazlık katalog bölümünde ele alınarak; teknik, desen, renk ve kompozisyon özelliklerine göre değerlendirilmiştir. Geleneksel Türk el sanatları içerisinde önemli bir yeri olan ve daha önce ça...
Hasankeyf Orta Çağın önemli ticaret kentlerinden biridir. Son zamanlarda yapılan Orta Çağ kazılar... more Hasankeyf Orta Çağın önemli ticaret kentlerinden biridir. Son zamanlarda yapılan Orta Çağ kazıları sonucunda İslam seramiği üzerine önemli çalışmalar yapılmaktadır. Ancak Orta Çağ depolama ve aydınlatma kaplarına yönelik çalışma bulunmamaktadır. Bu eksiğin giderilmesi düşüncesiyle Hasankeyf Kazılarında 2007-2009 Yıllarında Bulunan Aydınlatma ve Depolama İşlevli Sırlı Seramik Kaplar başlıklı bu çalışmaya yönelerek, öncelikle arazi ve depo çalışmalarına başlanmıştır. Seramiklerin çizimi, katalog düzeni oluşturulup, ardından kütüphane çalışması yapılmıştır. Kataloga alınan 177 parçanın karşılaştırma ve değerlendirmesini yaparak, Türk İslam seramik sanatındaki yerlerini belirlemeye çalıştık. Bu çalışmada seramikler kapların işlevlerine göre gruplara ayrılmıştır. Kandil örnekleri 2 gruba ayrılmıştır. Bu çalışmada 24 adet kaidesiz, 18 adet kaideli kandil örneğimiz bulunmaktadır. Kandillerde tek renk sır tekniği kullanılmıştır. Yeşil, türkuaz, mor sırlı kandillerde bezeme görülmemektedir. ...
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Dec 30, 2020
Urmiye, İran'ın önemli merkezlerinden biri olup, Türkiye sınırına 50 km uzaklıkta bulunma... more Urmiye, İran'ın önemli merkezlerinden biri olup, Türkiye sınırına 50 km uzaklıkta bulunmaktadır. Bu tarihi kent, İslamiyet öncesinde ve İslami dönemde birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bu çalışmada; Urmiye Müzesi’nde bulunan erken İslam dönemine ait slip tekniğindeki seramikler ele alınmıştır. Slip sıraltı boyama tekniklerinden biridir. Söz konusu teknikte, bisküvi fırınlaması tamamlandıktan sonra, eserlerin yüzeyine; sarı, beyaz, siyah, kırmızı, mor ve krem gibi değişik renklerdeki astarla desenler oluşturulur. Astar kuruduktan sonra yüzey renkli veya renksiz şeffaf kurşun sırlarla kaplanarak ikinci kez fırınlanır. Slip tekniğinin seramiklerde kullanımı; Doğu İran, Maveraünnehir ve Antik Mısır'a dayanmaktadır. İslam dünyasında ise slip tekniğinin IX. yüzyıldan itibaren yaygın olarak kullanıldığı bilinmektedir. Bu teknik, IX.-X. yüzyıllarda Semerkant, Buhara ve Nişhabur’da, X.- XI. yüzyıllarda Merv, Kirman, Rey ve Gürgan gibi İran'ın önemli seramik merkezlerinde ustalıkla üretilmiştir. Söz konusu çalışmada ele alınan örnekler, Abbasi ve Sâmânî dönemlerine aittir. Bu seramikler; hamur, astar, form ve bezeme çeşidine göre gruplandırılmıştır. Çalışmanın amacı, IX.-X. yüzyıla ait olan slip tekniğinde üretilmiş seramiklerdeki zemin ve astar renklerinin motif üzerindeki etkisini ayrıntılı bir şekilde bilim dünyasına sunmaktır. Ayrıca erken İslam dönemi seramik ustalarının dönemin üslupsal özelliklerini, etkileşimini; slip tekniğine ne denli ustalıkla, estetik bir yaklaşımla uyguladıklarını vurgulamaktır.
Oz Magaralar sehri olarak tarihte onemli olaylara taniklik eden Hasankeyf, Ortacagin onemli ticar... more Oz Magaralar sehri olarak tarihte onemli olaylara taniklik eden Hasankeyf, Ortacagin onemli ticaret merkezlerinden biridir. Cesitli dinlerin ev sahipligini yapmis medeniyetler besigi Hasankeyf; gunumuzde Batman iline bagli ilce konumundadir. Bu tarihi sehir, onca savaslara, yikimlara ve salgin hastaliklara ragmen, essiz guzellikteki eserlerini butun ihtisamiyla korumaya calismis ve gunumuzde ayakta kalmanin mucadelesini vermektedir. Bu calismada; Buyuk Saray, Sahil Sarayi, Artuklu Kosku, Haydar Baba Zaviyesi, Salahiye Ziyaret Yapilari, Sondaj II-V ve Suryani Yerlesim kazi alanlarinda 2007-2012 yillari arasinda bulunan, Ortacag donemine ait aydinlatma araclarindan olan 50 adet pismis toprak kandil ornegi incelenmistir. Ele alinan orneklerin tamami sirli olup, sirsiz orneklere yer verilmemistir. Anahtar Kelimeler: Hasankeyf, Kandil, Seramik, Pismis toprak, Sir, Ortacag
kitabın yayın hakkı Serüven Yayınevi'ne aittir. Kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz, izin almad... more kitabın yayın hakkı Serüven Yayınevi'ne aittir. Kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz, izin almadan hiçbir yolla çoğaltılamaz.
'nde yer almaktadır. Şavşat Kalesi'nin ilk olarak hangi uygarlık döneminde inşa edildiği tartışma... more 'nde yer almaktadır. Şavşat Kalesi'nin ilk olarak hangi uygarlık döneminde inşa edildiği tartışma konusudur. Ancak 19. yüzyılın ortalarına kadar kale içinde yaşam kesintisiz devam etmiştir. Tarihi gizemli olan bu kalede arkeolojik kazı ve restorasyon çalışmaları 2009 yılında başlamıştır. Şavşat Kalesi'nde yapılan kazılarda mimari kalıntılar ile çeşitli küçük buluntuların yanı sıra çok sayıda sırlı ve sırsız seramik parçalar da gün yüzüne çıkartılmıştır. Seramik buluntuların çoğunluğunu sırsız grup oluşturmaktadır. Bu grupta kâse, çömlek, pişirme kabı, ekmek tepsisi, maşrapa, küp, testi, kapak ve lazımlık gibi değişik türden kaplara ait parçalar yer almaktadır. Seramiklerin hamur gruplarında çeşitlilik görülmekle beraber yoğunluğu kırmızı renkli hamur oluşturmaktadır. Bu çalışmada 2016-2017 yıllarına ait Şavşat Kalesi kazısında bulunmuş olan kâse, çömlek, maşrapa, tepsi, kapak, lazımlık, küp ve testiden oluşan sırsız seramikler ele alınmıştır. Bu seramikler 13.-15. yüzyıllara tarihlendirilmekle birlikte örneklerin büyük bölümü Şavşat Kalesi'nin yönetiminde söz sahibi olan Hristiyan Bagratlı sülalesi döneminde üretilmiştir.
VAN MÜZESİ’NDE BULUNAN İSLAMİ DÖNEM SIRLI SERAMİKLERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME, 2022
Bu çalışmada Van Müzesi'nde bulunan İslami döneme ait tek renk sırlı, sgraffito ve sıraltı bezeme... more Bu çalışmada Van Müzesi'nde bulunan İslami döneme ait tek renk sırlı, sgraffito ve sıraltı bezeme tekniğinde üretilmiş; kâse, tabak, çanak, tepsi, hokka, ilaç kabı (alberallo), küp ve testiler ele alınmıştır. İncelenen eserler içerisinde çok az örnek Van Kalesi ve Eski Van Şehri kazılarında gün ışığına çıkartılmıştır. Seramiklerin büyük bir bölümü ise satın alma ve hibe yoluyla müzeye kazandırılmıştır. Selçuklu, Beylikler, Osmanlı, Safevi ve Kaçar dönemlerine ait olan eserler; malzeme, teknik, form ve bezeme nitelikleri bakımından incelenerek, dönemler arasındaki benzerlik ve farklılıklar üzerinde durulmuştur. Tekniklerine göre gruplandırılan seramikler; hamur, form ve süsleme özelliklerine göre değerlendirilerek bir tarihlendirme önerisinde bulunulmuştur. İncelenen kapların ait oldukları dönemlerin üslupsal çizgilerine yakın özellikler sergilediği gözlenmektedir. Tek renk sırlı kaplardan hokkalar ve ilaç kaplarının 12.-13. yüzyıla; kâse, küp, tepsi ve testilerin ise 17.yüzyıldan 20. yüzyıla kadar süreklilik gösteren bir üslupsal görünüme sahip oldukları düşünülmektedir. Sgraffito tekniğindeki seramiklerin 13.-14. yüzyıla, sıraltı bezeme örneklerin ise 15.-20. yüzyıl zaman aralığına tarihlendirilebilecek bazı niteliklere sahip olduğu gözlemlenmiştir.
Hakkâri, dokuma bakımından Anadolu'nun zengin illerinden biridir. Dokumacılığın gelişmesinde ve ç... more Hakkâri, dokuma bakımından Anadolu'nun zengin illerinden biridir. Dokumacılığın gelişmesinde ve çeşitlenmesinde yaşam koşulları, iklim ve geçim kaynakları etkili olmuştur. Hakkâri'nin coğrafi konumundan dolayı geçim kaynakları arasında tarım ve hayvancılık önemli rol oynamaktadır. Hayvancılıkla uğraşan kişiler sadece yiyecek içecek gibi ürünleri üretmemiş aynı zamanda koyunun yününden ve keçinin kılından da faydalanmıştır. Hakkâri ve ilçelerinde, yün ve kıl malzemeyle halı, kilim, mêzer ve namazlık gibi gündelik hayatta kullanılacak ihtiyaca yönelik çeşitli dokumalar yapılmıştır. Hakkâri dokumaları, geçmişi günümüze hatta geleceğe bağlayan önemli birer somut kültür varlıklarıdır. Bu çalışmada; namazlık olarak üretilen dokumalar ele alınmıştır. Hakkâri merkezi olmak üzere; Çukurca, Yüksekova, Derecik ve Şemdinli ilçeleri ve köylerinde alan araştırması yapılarak 33 namazlık örneğine ulaşılmıştır. Ulaşılan örnekler içinden benzer özelliklere sahip olan 14 namazlığın teknik, desen, renk ve kompozisyon özellikleri incelenmiştir. Sonuç kısmında diğer yörelerde dokunan örnekler ile karşılaştırma yapılarak bu namazlıkların önemi tespit edilmeye çalışılmıştır.
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 2020
Urmiye, İran'ın önemli merkezlerinden biri olup, Türkiye sınırına 50 km uzaklıkta bulunmaktadır. ... more Urmiye, İran'ın önemli merkezlerinden biri olup, Türkiye sınırına 50 km uzaklıkta bulunmaktadır. Bu tarihi kent, İslamiyet öncesinde ve İslami dönemde birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bu çalışmada; Urmiye Müzesi’nde bulunan erken İslam dönemine ait slip tekniğindeki seramikler ele alınmıştır. Slip sıraltı boyama tekniklerinden biridir. Söz konusu teknikte, bisküvi fırınlaması tamamlandıktan sonra, eserlerin yüzeyine; sarı, beyaz, siyah, kırmızı, mor ve krem gibi değişik renklerdeki astarla desenler oluşturulur. Astar kuruduktan sonra yüzey renkli veya renksiz şeffaf kurşun sırlarla kaplanarak ikinci kez fırınlanır. Slip tekniğinin seramiklerde kullanımı; Doğu İran, Maveraünnehir ve Antik Mısır'a dayanmaktadır. İslam dünyasında ise slip tekniğinin IX. yüzyıldan itibaren yaygın olarak kullanıldığı bilinmektedir. Bu teknik, IX.-X. yüzyıllarda Semerkant, Buhara ve Nişhabur’da, X.- XI. yüzyıllarda Merv, Kirman, Rey ve Gürgan gibi İran'ın önemli seramik merkezlerinde ustalıkla üretilmiştir. Söz konusu çalışmada ele alınan örnekler, Abbasi ve Sâmânî dönemlerine aittir. Bu seramikler; hamur, astar, form ve bezeme çeşidine göre gruplandırılmıştır. Çalışmanın amacı, IX.-X. yüzyıla ait olan slip tekniğinde üretilmiş seramiklerdeki zemin ve astar renklerinin motif üzerindeki etkisini ayrıntılı bir şekilde bilim dünyasına sunmaktır. Ayrıca erken İslam dönemi seramik ustalarının dönemin üslupsal özelliklerini, etkileşimini; slip tekniğine ne denli ustalıkla, estetik bir yaklaşımla uyguladıklarını vurgulamaktır.
Vankulu Dergisi, 2020
Öz Aydınlatma, insanoğlunun her döneminde önem teşkil eden konulardan biri olmuştur. Meşale, kand... more Öz Aydınlatma, insanoğlunun her döneminde önem teşkil eden konulardan biri olmuştur. Meşale, kandil, şamdan ve mum insanların aydınlatmadaki problemlerine yönelik çözüm ürettikleri araçlardandır. Kandil ise her toplum tarafından içerisine sıvı veya katı hayvansal yağ konularak yakılan aydınlatma aracıdır. İnsanlar bulundukları mekânları, işlikleri ve caddeleri aydınlatmak için taş, cam, metal ve seramik gibi farklı malzemelerden kandiller üretmişlerdir. Pişmiş toprak kandiller de gerek kolay üretilmesi gerekse rahat taşınabilmesinden dolayı çokça tercih edilmiştir. Aynı zamanda kandil bazı toplumların dini ritüellerinde kullandıkları adak eşyaları arasında yer aldığı gibi çeşitli dönemlere ait mezar taşlarında, dokumalarda, seramik, çini ve metal eşyaların üzerinde de sembolik anlamlar taşıyan önemli motiflerden biri olmuştur. Urmiye, İran'ın önemli merkezlerinden biri olup, Türkiye sınırına 50 km uzaklıkta bulunmaktadır. Bu tarihi kent, İslamiyet öncesi ve İslami dönemde de birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bu çalışmada, Urmiye Müzesi'nde bulunan İslami döneme ait sırlı ve sırsız bir grup kandil örneği ele alınmıştır. Söz konusu çalışmaya dâhil edilen örneklerin bir kısmı Taht-ı Süleyman Kazısında, bir kısmı sınır güvenliğini sağlayan görevliler tarafından Bezirgan sınırında ve geriye kalanlar ise Urmiye'nin İcrai Ahkam mahallesinde ele geçirilen eserlerdir. Daha önce çalışılmamış olan 10-13. yüzyıllara ait farklı formlara sahip bu eserleri dönemsel ve üslupsal açıdan bilim dünyasına tanıtmak amaçlanmıştır.
Öz İnsanlar, yaşama devam etmek için yeme ve içme ihtiyaçlarına gereksinim duymaktadırlar. Bunlar... more Öz İnsanlar, yaşama devam etmek için yeme ve içme ihtiyaçlarına gereksinim duymaktadırlar. Bunların sindirilmesinden sonra insan vücudundan dışarı atılması da biyolojik bir zorunluluktur. Başlangıçta, insanların tuvalet ihtiyaçlarını doğada giderdikleri bilinmektedir. Ancak, yerleşik hayatın getirilerinden olan kentleşme ve modernleşme ile beraber tuvalet mekanları yapılmaya başlanmıştır. Buna paralel olarak kanalizasyon ve su sistemlerinin gelişmesi, uygarlığın bir göstergesi olarak kabul edilmiştir. Antik Yunan ve Roma dönemi tuvalet kültürü hakkında birçok çalışma mevcutken, Ortaçağ dönemi İslam toplumlarının, insan dışkısı ve idrarının necis kabul edilmesinden ötürü olsa gerek, tuvalet kültürü ve lazımlık hakkında çalışmalar çok yetersizdir. Gerek yetişkinlerin gerekse bebeklerin tuvalet ihtiyacını gidermek için kullandıkları lazımlıkların; formu, bezemesi ve mahremiyet kavramından kaynaklı kullanım alanlarının toplumdan topluma değiştiği görülmektedir. Antik döneme ait bulgular, lazımlıkların sadece ihtiyaç giderme amaçlı kullanılan basit kaplar olmadığını, aynı zamanda kullanıcının zenginliğini yansıtan değişik motiflerle bezenmiş sanatsal açıdan da önem teşkil ettiğini göstermektedir. Ancak İslami döneme ait eserlerde, bezeme unsuru arka planda olmasına rağmen lazımlıkların kullanım alanlarında, formlarında, hamurlarında değişikliğin ve çeşitliliğin olduğu görülmektedir. Nitekim lazımlıkların, toplumların yaşayışı, inancı, kültürü ve ekonomisi hakkında önemli bilgiler sunduğu yadsınamaz bir gerçektir. Bu çalışmada 2006, 2009 yıllarına ait Hasankeyf Kazı alanlarından olan; Sahil Sarayı ve Büyük Saray'da bulunan 10 adet lazımlığın; sır özelliği, hamur yapıları, dokuları ve formları tasnif edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca tuvalet kültürünün gelişimi ve beşiklerde lazımlık kullanımı da ele alınmıştır. Abstract People need to eat and drink in order to survive. It is also a biological necessity for them to be expelled from the human body after their digestion. Initially, it is known that people are going to need toilet facilities in nature. However, with the urbanization and modernization of the built-in lifestyle, toilet spaces have begun to be constructed. Parallel to this, the development of sewerage and water systems has been regarded as a sign of civilization. There are many studies about toilet culture in ancient Greek and Roman period, but studies on toilet culture and potty are very inadequate because of medieval Islamic societies, human excreta and urine being accepted as necis. Whether the adults need to use the toilets needed by babies to get rid of the toilet; form, decoration and use of space originating from the concept of confidentiality are seen to change from society. The finds of ancient times show that pots are not only simple containers used for dealing with need, but also important in artistic aspect, which is decorated with different motifs reflecting the richness of the user. However, it is seen that in the works belonging to the Islamic revolution, the decoration is in the backplane, in its forms, and in the doughs, the variety and diversity. Indeed, pots are an undeniable reality that offers important information about the life, beliefs, culture and economy of societies.