YUSUF BAHRİ GÜNDOĞDU - Academia.edu (original) (raw)

Papers by YUSUF BAHRİ GÜNDOĞDU

Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi

Bu çalışmanın amacı, Alak suresinin bir ve üçüncü ayetlerinde tekrar eden “oku” emrinin İslâm’ın ... more Bu çalışmanın amacı, Alak suresinin bir ve üçüncü ayetlerinde tekrar eden “oku” emrinin İslâm’ın klasik çağında İslâm eğitim düşüncesi açısından nasıl yorumlandığını ortaya koymaktır. Doküman analizine dayalı nitel bir araştırma olarak yürütülen bu çalışmada, 8./14. asrın sonuna kadar tür ya da ekol ayırt edilmeksizin ulaşılabilen tüm tefsir eserleri örnekleme dâhil edilmiştir. Bu ayetlerde oku emrinin herhangi bir nesne almaması; kimin, neyi okuması gerektiği hususunda bağlayıcı bir hüküm koymaması dikkat çekicidir. Bu durum müfessirlere “Oku emrinin muhatabı kimdir, konusunu ne teşkil eder?” sorularını sormalarına kapı aralamıştır. Mâtürîdî ve İbn Teymiyye mutlak bırakılan oku emrinden hareketle bu hitabın “herkes”i, Kirmânî ve Beyzâvî ise “her şey”i kapsadığını belirtir. “İlim kim içindir?” ve “Konusu nedir?” sorularına kayıt getirmeyen ilk emir, “İlim nasıl ve niçin yapılır?” sorusuna “bismi rabbik” kaydını getirmiştir. Bu ifadeden hareketle yaptıkları yorumlarda müfessirler, ok...

Istanbul Universitesi Ilahiyat Fakultesi Dergisi, 2012

Bu arastirmada yapilandirmaci yaklasima gore hazirlanan ogretim programlarinin uygulandigi sinifa... more Bu arastirmada yapilandirmaci yaklasima gore hazirlanan ogretim programlarinin uygulandigi sinifarda Din Kulturu ve Ahlak Bilgisi ogretmenlerinin tercih ettikleri olcme araclari incelenmistir. Istanbul orneginde yurutulen calisma, 2008–2009 yilinda ilkogretim okullarinda gorev yapan resmi-ozel okullarda gorev yapan Din Kulturu ve Ahlak Bilgisi ogretmenlerini kapsamaktadir. Arastirmada “iliskisel tarama” modeli ve “anket” teknigi kullanilmistir. Istanbul’un 16 ilcesinden elde edilen 557 anket verisi, SPSS paket programiyla analiz edilmistir. Arastirma sonuclarina gore, ogretmenler geleneksel olcme araclarini, alternatif olcme araclarina gore daha cok tercih etmektedirler. DKAB ogretmenlerinin en cok tercih ettigi olcme araci performans gorevi olmustur.

Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi

Bu çalışmada, İslâm ahlâk düşüncesinin en güzel ve kapsamlı örneklerinden biri sayılan ve Türkçe ... more Bu çalışmada, İslâm ahlâk düşüncesinin en güzel ve kapsamlı örneklerinden biri sayılan ve Türkçe yazılmış ilk ahlâk kitabı olan Ahlâk-ı Alâî’deki aile ahlâkı anlayışı konu edinilmiştir. Kınalızâde Ali Çelebi’nin birçok eseri bulunmakla beraber en önemli eseri Ahlâk-ı Alâî’ dir. Bu çalışma kapsamında Kınalızâde Ali Çelebi’nin bu önemli eseri bazı önemli İslâm ahlâk filozoflarının da aile ahlâkı ile ilgili görüşleri ele alınarak incelenmeye çalışılmıştır. Çalışma nitel bir araştırma olup içerik analizi yöntemi izlenmiştir. Veri toplama aracı olarak da Kınalızâde Ali Çelebi’nin Ahlâk-ı Alâî adlı eseri kullanılmıştır. Çalışmanın amacı, tarihsel süreçte aile ahlâkı konusunda fikir üretmiş düşünürlerin görüşleri ışığı altında Kınalızâde’nin Ahlâk-ı Alâî’sindeki aile ahlâkı bahsinin incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda mümkün olduğunca bu görüşlerin, içinde yaşadığımız çağda ne ölçüde geçerliliğini sürdürdüğü hakkında da fikir yürütülmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte XVI. yüzyılda bir ...

Journal of Ilahiyat Researches

ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD)

Arabian society, which lived on the border of two great civilizations in the 7th century in an ig... more Arabian society, which lived on the border of two great civilizations in the 7th century in an ignorant life away from civilization, experienced great changes and transformations when Islam emerged. The Arabs of the Age of Jahiliyya, which does not have any written document about the pre-Islamic period, built a great civilization that started with the example and practices of the Prophet and the principles and messages of the Qur’an. No doubt, the messages of the Qur’an, which guided people toward science and education in the first place, had great effects on this great transformation. The education-intensive messages of the Qur’an came to life and gained meaning with the practices of the Prophet. With his message, “I was sent as a teacher” the Prophet paved the way for the formation of a great scientific and educational tradition for the following periods with his practices and verbal messages. Unmatched in previous religions, the great incentives on the way leading to the demand f...

Turkish Studies (Elektronik), Dec 12, 2016

Akademik Platform İslami Araştırmalar Dergisi

Terşîhât, Nasûh Çelebi olarak da bilinen Mustafa el-Belgradî’nin bilinen tek eseridir. 16. yüzyıl... more Terşîhât, Nasûh Çelebi olarak da bilinen Mustafa el-Belgradî’nin bilinen tek eseridir. 16. yüzyılda yaşamış ve kaynaklarda hayatı hakkında çok az bilgi bulunan el-Belgradî, elliye yakın eserden yararlanarak derleme türünde bir eser te’lîf etmiş ve bu eserlerin özünü eserinde topladığını ifade etmek üzere eserin adını Terşîhât koymuştur. Eser bir bab ve dört maksaddan oluşmaktadır. Bâb bölümünde bazı âyet hadîslerin anlam ve sembolleri zikredilmiştir. Birinci maksadda, genel itibariyle ilk sûfîlerin hayatlarına ve çeşitli görüşlerine yer verilmiştir. İkinci maksadda kendisi de bir Nakşibendî olan Mustafa el-Belgradî, Hâcegân silsilesi ve esaslarını ele almıştır. Burada Hâcegân’dan bazı meşâyihin menkıbeleri ve mertebeleri zikredilmiş, Nakşibendiyye tarîkinin kimi âdâb ve erkânı açıklanmıştır. Üçüncü maksad, felsefî bir ağırlık taşımaktadır. Bu bölümde, İşrâkî felsefenin nazarî yanları hakkında kısa bilgiler verilmiş ve bu geleneğin filozofları tanıtılmıştır. İşrâkî yöntemlerle tasavv...

TERŞÎHÂT'IN İ "Kitab-ı Terşîhât", Nasûh Çelebî tarafından 16.yy.da, Osmanlı Türkçe&... more TERŞÎHÂT'IN İ "Kitab-ı Terşîhât", Nasûh Çelebî tarafından 16.yy.da, Osmanlı Türkçe'siyle yazılmış derleme türü bir eserdir. Araştırmalarımıza göre Terşîhât Çelebî'nin tek eseridir. Eserin çeşitli kütüphanelerde 14 ayrı nüshası vardır. Nasûh Çelebî eserini beş bölüm üzerine inşa etmiştir: I. Bölümde bazı ayet ve hadisler tasavvuf açısından ele alınmıştır. II. Bölümde ilk sûfîler ve çeşitli tasavvufî yaklaşımlar III. Bölümde çeşitli yönleriyle Nakşibendiyye IV. Bölümde kadîm felsefe ve İşrâkilik V. Bölümde ise "Merâtibü'l-Vücûd ve Âlem-i Misâl" konuları ele alınmıştır. Nasûh Çelebî, ele aldığı konuları "terşîh" başlığı altında incelemiştir. Terşîh Edebiyatta sözü özlü söyleme sanatı diye tanımlandırılmaktadır. Yazar, eserini oluştururken tasavvuf ve felsefe alanında elliyi aşkın kayda değer eserden yararlanmıştır. Eserin sonunda da yararlandığı kaynakları belirten bir fihriste yer vermiştir. THE SUMMERY OF TERŞÎHÂT "Kitab-ı Terşîhât&q...

Bu arastirmanin amaci Suudi Arabistan Turk okullarinda gorev yapanogretmenlerin sorunlarini tespi... more Bu arastirmanin amaci Suudi Arabistan Turk okullarinda gorev yapanogretmenlerin sorunlarini tespit etmektir. Suudi Arabistan’da Turk vatandaslarinin cabalariyla kurulmus, MEB ve Riyad Buyukelciligi himayelerinde egitimveren 8 Turk okulu bulunmaktadir. Tumuyle Turk egitim sisteminin uygulandigi bu okullarda Mayis 2012 tarihi itibariyle MEB tarafindan gonderilen 305ogretmen gorev yapmakta ve 5729 ogrenci egitim almaktadir. Arastirmada tarama yontemi ve anket teknigi kullanilmistir. Gonulluluk esasina gore 226 ogretmen arastirmaya katilmistir. Arastirmadan elde edilen sonuclara gore ogretmenlerin Suudi Arabistan’i tercih etmelerindeki en onemli faktor “kutsalmekânlar”dir. Ogretmenler gorev yaptiklari okullarin “fiziki kosullari”ni egitim-ogretim icin yeterli bulmazken en cok “saglik”la ilgili konularda sikintiyasamaktadirlar

Dokuman analizine dayali nitel bir calisma olan bu arastirmanin amaci, klasik Islam egitim anlayi... more Dokuman analizine dayali nitel bir calisma olan bu arastirmanin amaci, klasik Islam egitim anlayisinda istenmeyen ogrenci davranislarina yaklasimlari ortaya koymaktir. Calismaya ilk donem eserlerinden baslamak uzere Islam dusuncesinin henuz etkin ve uretken oldugu Osmanli’nin yukselme donemine kadar ortaya konan 12 muellifin 13 eseri dâhil edilmistir. Kronolojik sira gozetilerek yapilan calisma, birincil kaynaklar uzerinden yurutulmustur. Arastirmadan elde edilen sonuclar, calismaya dâhil edilen eserlerle sinirlidir. Bu eserlere bakildiginda, klasik Islam egitim anlayisinda istenmeyen ogrenci davranislarina karsi oncelikle davranisin gormezden gelinmesi tavsiye edilmektedir. Ardindan sirasiyla hatanin ima yolu ile ifade edilmesi, ozel gorusme, isaret yoluyla bildirme, hatanin sinif ortaminda acikca soylenmesi gerektigi gibi hususlara deginilmektedir. Yapilan butun ikazlarin sonuc vermedigi durumlarda, ilk donem muellifleri sinirlari cizilmis fiziksel ceza seceneginden bahsetseler de...

Kisilik Gelisimindeki Kritik Donemlerin Din Egitimi Acisindan Degerlendirilmesi Kiside istenilen ... more Kisilik Gelisimindeki Kritik Donemlerin Din Egitimi Acisindan Degerlendirilmesi Kiside istenilen yonde davranis degisikligini hedefleyen egitimin, bunun yollarini ve imkânini psikoloji biliminin sagladigi verilerden elde etmesi gerekmektedir. Egitimin ihtiyac duydugu sey, arastirma kanitlarina ve test edilmis teoriye dayanan bir dizi bilimsel olarak gecerli ogretim metodudur. Bu ihtiyacin karsilanmasinda yardim, tam da psikolojinin sunmasi gereken verilerden gelmektedir. Psikoloji biliminin sagladigi veriler, belli davranislarin belli donemlerde kazanilmasi gerektigini ortaya koymaktadir. Zira insan hayatinda bazi uyaricilarin etkisinin en guclu oldugu zaman dilimleri bulunmaktadir. Bireyin gelisim surecinde belli donemlerinin karakterine uygun olusturulacak etkiler, gelecekteki gelisim uzerinde oldukca onemli olacaktir. Bu donemlerin oncesinde ve sonrasinda olusan etkiler ise bireyin gelisimine katki sunmayacagi gibi zaman zaman olumsuz sonuclar da doguracaktir. Farkli psikanalistl...

In this study “The factors affecting students’ preferences in choosing elective re-ligious course... more In this study “The factors affecting students’ preferences in choosing elective re-ligious course” was investigated. The research conducted in sample of Ordu province, encompasses students who took elective religious course in the sec-ondary education institutions in the 2014-2015 academic year. Relational screening model and questionnaire technique are used in the research. 658 questionnaire data is obtained from 5 schools of the Ordu province are ana-lysed with SPSS packet program. According to research results, it is seen that psychological factors reflecting students’ interest and will are effective while students are preferring elective religious courses; environmental factors such as family, entourage and positive attitudes and approaches of DKAB (acronym for Religious Culture and Ethical Knowledge) teachers are partially effective on students’ preferences. In addition to this, it is understood that inadequate of students and of DKAB curriculum in terms of religious knowledges...

The Journal of Academic Social Science Studies, 2016

Bu çalışmanın amacı, nasslar çerçevesinde mescid-ilim birlikteliğinin ortaya konmasıdır. Bu çerçe... more Bu çalışmanın amacı, nasslar çerçevesinde mescid-ilim birlikteliğinin ortaya konmasıdır. Bu çerçevede Hz. Peygamberin söz ve uygulamaları değerlendirmeye alınmış, Tevbe suresinin 18. ayeti konu bağlamında tefsirlere göre incelenmiştir. Teorinin pratiğe dönüştüğü ilk uygulama alanı olarak da Mescid-i Nebevî ve Suffe örneğine bakılmıştır. İslâm'ın en belirgin sembolü olan mescidlerin özellikle İslâm'ın ilk dönemlerinde pek çok fonksiyon icrâ ettikleri bilinen bir gerçektir. İlk ve aslî fonksiyonu ibadet olan mescidlerin bunun yanında siyasî, askerî, ilmî, idarî pek çok tâlî ve geçici fonksiyonu da icrâ ettikleri tarihen sabittir. İhtiyaca bağlı olarak gelişen bu fonksiyonlar, buna duyulan ihtiyaç ortadan kalkınca tabii olarak nihayete ermişlerdir. Ancak Kur'an-ı Kerim'den ve Hz. Peygamber'in uygulamalarından anlaşılmaktadır ki mescidlerin birer ilim merkezi olma vasfı onun ayrılmaz bir parçasıdır. Geçmişte çok iyi anlaşılan ve uygulanan ilim ve ibadet birlikteliği günümüzde mescidlerin iyiden iyiye yitirdiği bir vasıftır. Mescidlerin yalnızca namaz kılınan bir mekâna indirgenmesi, sahip olunan fiziki imkânların ve yetişmiş insan kaynaklarının hebâ edilmesi ve mescidlerin yüklendiği misyondan günden güne uzaklaşılması anlamına gelmektedir.

Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sep 1, 2013

Suudi Arabistan, 1932 yilinda kurulan ve seriatla yonetilen bir Islam devletidir. Suudi Arabistan... more Suudi Arabistan, 1932 yilinda kurulan ve seriatla yonetilen bir Islam devletidir. Suudi Arabistan’da hayatin tum alanlarinda oldugu gibi egitim alaninda da belirleyici unsurun din oldugu soylenebilir. Egitimle ilgili temel hukumleri ve esaslari belirleyen Egitim Siyaset Belgesi bu alandaki en onemli dayanak olarak kabul edilebilir. Suudi Arabistan’da anasinifi haric cinsiyet ayrimina dayali egitim verilmektedir. Temel egitim zorunlu olmamakla beraber ilkokula kayit orani %96,5’tir. Ulkede 5,274,205 ogrenci egitim almaktadir. Bu ogrencilerin %12,7’si ozel okullarda egitim gormektedir. Bir sinifa dusen ortalama ogrenci sayisi 21,7 ve bir ogretmene dusen ogrenci sayisi 10,4’tur. Egitim dili Arapca olan ulkede okur-yazar olmayanlarin orani %5,6’dir. Suudi Arabistan’da butcenin yaklasik ¼’u egitime ayrilmaktadir.

Islam inancina gore yaratici, en serefli varlik insani kâinatin merkezine yerlestirmis ve bu merk... more Islam inancina gore yaratici, en serefli varlik insani kâinatin merkezine yerlestirmis ve bu merkezi konumu ve izzeti korumak maksadiyla tedbirler almistir. Mekâsid-i Şeria olarak formule edilen bu tedbirlerin temelde insanin sayginligini korumayi hedefledigi soylenebilir. Islam’daki mahremiyet anlayisi da insanin sayginligini korumayi amaclayan onemli duzenlemelerden bir tanesidir. Islam’da hukum koyucu olan Allah, mahremiyetin de kaynagidir. Insanlar arasi iliskiler Allah’in hukumleri dogrultusunda mahremiyet esasina uygun olarak yurutulur. Allah’in cizdigi sinirlar cercevesinde Islam’in mahremiyet hassasiyeti hayatin tumunu kusatan bir anlam kazanmis ve Islam Medeniyetinin en belirgin tonlarindan biri haline gelmistir. Bunun bir sonucu olarak hukukta, mimaride, sanatta, gunluk yasamda, evde, mabette her yerde Allah’in bir emri olarak mahremiyet titizligini gormek mumkundur. Islam’in “serefli insan” anlayisi ve bu anlayisin tabii uzantisi olan mahremiyet yaklasimi hayatin tumunu ...

Journal of Turkish Studies, 2016

Journal of History Culture and Art Research

The aim of this article, which is a qualitative research based on the document analysis, is to re... more The aim of this article, which is a qualitative research based on the document analysis, is to reveal the educational activities conducted in al-Masjid an-Nabawi. Educational activities carried out in al-Masjid an-Nabawi can be handled basically in three separate groups: The Institute of al-Masjid an-Nabawi, lectures delivered by scholars, and course circles. On the other hand, this study was limited to the study of course circles. Thousands of students participate in this educational activity which is carried out in two main groups, namely Quranic and scientific circles. 112,243 students from 102 countries participated in the Quranic circles, which aimed to read and memorize the Quran correctly between 1-29 April 2014. This corresponds to an average of 5,353 participants per day. Between 15-27 May 2014, a total of 8,750 students participated in the science circles based on the memorization of classical texts. This corresponds to an average of 972 participants per day. It can be consequently said that al-Masjid an-Nabawi, which is the first model of the lecturing tradition at masjids, continues as the most graceful model for masjids which have been moving away from fulfilling their educational roles every passing day.

Journal of Divinity Faculty of Hitit University

Journal of Turkish Studies, 2016

Öz Bu çalışmanın amacı, nasslar çerçevesinde mescid-ilim birlikteliğinin ortaya konmasıdır. Bu çe... more Öz Bu çalışmanın amacı, nasslar çerçevesinde mescid-ilim birlikteliğinin ortaya konmasıdır. Bu çerçevede Hz. Peygamberin söz ve uygulamaları değerlendirmeye alınmış, Tevbe suresinin 18. ayeti konu bağlamında tefsirlere göre incelenmiştir. Teorinin pratiğe dönüştüğü ilk uygulama alanı olarak da Mescid-i Nebevî ve Suffe örneğine bakılmıştır. İslâm'ın en belirgin sembolü olan mescid-lerin özellikle İslâm'ın ilk dönemlerinde pek çok fonksiyon icrâ ettikleri bilinen bir gerçektir. İlk ve aslî fonksiyonu ibadet olan mescidlerin bunun yanında siyasî, askerî, ilmî, idarî pek çok tâlî ve geçi-ci fonksiyonu da icrâ ettikleri tarihen sabittir. İhtiyaca bağlı olarak gelişen bu fonksiyonlar, buna duyulan ihtiyaç ortadan kalkınca tabii olarak nihayete ermişlerdir. Ancak Kur'an-ı Kerim'den ve Hz. Peygamber'in uygulamalarından anlaşılmaktadır ki mescidlerin birer ilim merkezi olma vasfı onun ayrılmaz bir parçasıdır. Geçmişte çok iyi anlaşılan ve uygulanan ilim ve ibadet birlikte...

Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi

Bu çalışmanın amacı, Alak suresinin bir ve üçüncü ayetlerinde tekrar eden “oku” emrinin İslâm’ın ... more Bu çalışmanın amacı, Alak suresinin bir ve üçüncü ayetlerinde tekrar eden “oku” emrinin İslâm’ın klasik çağında İslâm eğitim düşüncesi açısından nasıl yorumlandığını ortaya koymaktır. Doküman analizine dayalı nitel bir araştırma olarak yürütülen bu çalışmada, 8./14. asrın sonuna kadar tür ya da ekol ayırt edilmeksizin ulaşılabilen tüm tefsir eserleri örnekleme dâhil edilmiştir. Bu ayetlerde oku emrinin herhangi bir nesne almaması; kimin, neyi okuması gerektiği hususunda bağlayıcı bir hüküm koymaması dikkat çekicidir. Bu durum müfessirlere “Oku emrinin muhatabı kimdir, konusunu ne teşkil eder?” sorularını sormalarına kapı aralamıştır. Mâtürîdî ve İbn Teymiyye mutlak bırakılan oku emrinden hareketle bu hitabın “herkes”i, Kirmânî ve Beyzâvî ise “her şey”i kapsadığını belirtir. “İlim kim içindir?” ve “Konusu nedir?” sorularına kayıt getirmeyen ilk emir, “İlim nasıl ve niçin yapılır?” sorusuna “bismi rabbik” kaydını getirmiştir. Bu ifadeden hareketle yaptıkları yorumlarda müfessirler, ok...

Istanbul Universitesi Ilahiyat Fakultesi Dergisi, 2012

Bu arastirmada yapilandirmaci yaklasima gore hazirlanan ogretim programlarinin uygulandigi sinifa... more Bu arastirmada yapilandirmaci yaklasima gore hazirlanan ogretim programlarinin uygulandigi sinifarda Din Kulturu ve Ahlak Bilgisi ogretmenlerinin tercih ettikleri olcme araclari incelenmistir. Istanbul orneginde yurutulen calisma, 2008–2009 yilinda ilkogretim okullarinda gorev yapan resmi-ozel okullarda gorev yapan Din Kulturu ve Ahlak Bilgisi ogretmenlerini kapsamaktadir. Arastirmada “iliskisel tarama” modeli ve “anket” teknigi kullanilmistir. Istanbul’un 16 ilcesinden elde edilen 557 anket verisi, SPSS paket programiyla analiz edilmistir. Arastirma sonuclarina gore, ogretmenler geleneksel olcme araclarini, alternatif olcme araclarina gore daha cok tercih etmektedirler. DKAB ogretmenlerinin en cok tercih ettigi olcme araci performans gorevi olmustur.

Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi

Bu çalışmada, İslâm ahlâk düşüncesinin en güzel ve kapsamlı örneklerinden biri sayılan ve Türkçe ... more Bu çalışmada, İslâm ahlâk düşüncesinin en güzel ve kapsamlı örneklerinden biri sayılan ve Türkçe yazılmış ilk ahlâk kitabı olan Ahlâk-ı Alâî’deki aile ahlâkı anlayışı konu edinilmiştir. Kınalızâde Ali Çelebi’nin birçok eseri bulunmakla beraber en önemli eseri Ahlâk-ı Alâî’ dir. Bu çalışma kapsamında Kınalızâde Ali Çelebi’nin bu önemli eseri bazı önemli İslâm ahlâk filozoflarının da aile ahlâkı ile ilgili görüşleri ele alınarak incelenmeye çalışılmıştır. Çalışma nitel bir araştırma olup içerik analizi yöntemi izlenmiştir. Veri toplama aracı olarak da Kınalızâde Ali Çelebi’nin Ahlâk-ı Alâî adlı eseri kullanılmıştır. Çalışmanın amacı, tarihsel süreçte aile ahlâkı konusunda fikir üretmiş düşünürlerin görüşleri ışığı altında Kınalızâde’nin Ahlâk-ı Alâî’sindeki aile ahlâkı bahsinin incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda mümkün olduğunca bu görüşlerin, içinde yaşadığımız çağda ne ölçüde geçerliliğini sürdürdüğü hakkında da fikir yürütülmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte XVI. yüzyılda bir ...

Journal of Ilahiyat Researches

ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD)

Arabian society, which lived on the border of two great civilizations in the 7th century in an ig... more Arabian society, which lived on the border of two great civilizations in the 7th century in an ignorant life away from civilization, experienced great changes and transformations when Islam emerged. The Arabs of the Age of Jahiliyya, which does not have any written document about the pre-Islamic period, built a great civilization that started with the example and practices of the Prophet and the principles and messages of the Qur’an. No doubt, the messages of the Qur’an, which guided people toward science and education in the first place, had great effects on this great transformation. The education-intensive messages of the Qur’an came to life and gained meaning with the practices of the Prophet. With his message, “I was sent as a teacher” the Prophet paved the way for the formation of a great scientific and educational tradition for the following periods with his practices and verbal messages. Unmatched in previous religions, the great incentives on the way leading to the demand f...

Turkish Studies (Elektronik), Dec 12, 2016

Akademik Platform İslami Araştırmalar Dergisi

Terşîhât, Nasûh Çelebi olarak da bilinen Mustafa el-Belgradî’nin bilinen tek eseridir. 16. yüzyıl... more Terşîhât, Nasûh Çelebi olarak da bilinen Mustafa el-Belgradî’nin bilinen tek eseridir. 16. yüzyılda yaşamış ve kaynaklarda hayatı hakkında çok az bilgi bulunan el-Belgradî, elliye yakın eserden yararlanarak derleme türünde bir eser te’lîf etmiş ve bu eserlerin özünü eserinde topladığını ifade etmek üzere eserin adını Terşîhât koymuştur. Eser bir bab ve dört maksaddan oluşmaktadır. Bâb bölümünde bazı âyet hadîslerin anlam ve sembolleri zikredilmiştir. Birinci maksadda, genel itibariyle ilk sûfîlerin hayatlarına ve çeşitli görüşlerine yer verilmiştir. İkinci maksadda kendisi de bir Nakşibendî olan Mustafa el-Belgradî, Hâcegân silsilesi ve esaslarını ele almıştır. Burada Hâcegân’dan bazı meşâyihin menkıbeleri ve mertebeleri zikredilmiş, Nakşibendiyye tarîkinin kimi âdâb ve erkânı açıklanmıştır. Üçüncü maksad, felsefî bir ağırlık taşımaktadır. Bu bölümde, İşrâkî felsefenin nazarî yanları hakkında kısa bilgiler verilmiş ve bu geleneğin filozofları tanıtılmıştır. İşrâkî yöntemlerle tasavv...

TERŞÎHÂT'IN İ "Kitab-ı Terşîhât", Nasûh Çelebî tarafından 16.yy.da, Osmanlı Türkçe&... more TERŞÎHÂT'IN İ "Kitab-ı Terşîhât", Nasûh Çelebî tarafından 16.yy.da, Osmanlı Türkçe'siyle yazılmış derleme türü bir eserdir. Araştırmalarımıza göre Terşîhât Çelebî'nin tek eseridir. Eserin çeşitli kütüphanelerde 14 ayrı nüshası vardır. Nasûh Çelebî eserini beş bölüm üzerine inşa etmiştir: I. Bölümde bazı ayet ve hadisler tasavvuf açısından ele alınmıştır. II. Bölümde ilk sûfîler ve çeşitli tasavvufî yaklaşımlar III. Bölümde çeşitli yönleriyle Nakşibendiyye IV. Bölümde kadîm felsefe ve İşrâkilik V. Bölümde ise "Merâtibü'l-Vücûd ve Âlem-i Misâl" konuları ele alınmıştır. Nasûh Çelebî, ele aldığı konuları "terşîh" başlığı altında incelemiştir. Terşîh Edebiyatta sözü özlü söyleme sanatı diye tanımlandırılmaktadır. Yazar, eserini oluştururken tasavvuf ve felsefe alanında elliyi aşkın kayda değer eserden yararlanmıştır. Eserin sonunda da yararlandığı kaynakları belirten bir fihriste yer vermiştir. THE SUMMERY OF TERŞÎHÂT "Kitab-ı Terşîhât&q...

Bu arastirmanin amaci Suudi Arabistan Turk okullarinda gorev yapanogretmenlerin sorunlarini tespi... more Bu arastirmanin amaci Suudi Arabistan Turk okullarinda gorev yapanogretmenlerin sorunlarini tespit etmektir. Suudi Arabistan’da Turk vatandaslarinin cabalariyla kurulmus, MEB ve Riyad Buyukelciligi himayelerinde egitimveren 8 Turk okulu bulunmaktadir. Tumuyle Turk egitim sisteminin uygulandigi bu okullarda Mayis 2012 tarihi itibariyle MEB tarafindan gonderilen 305ogretmen gorev yapmakta ve 5729 ogrenci egitim almaktadir. Arastirmada tarama yontemi ve anket teknigi kullanilmistir. Gonulluluk esasina gore 226 ogretmen arastirmaya katilmistir. Arastirmadan elde edilen sonuclara gore ogretmenlerin Suudi Arabistan’i tercih etmelerindeki en onemli faktor “kutsalmekânlar”dir. Ogretmenler gorev yaptiklari okullarin “fiziki kosullari”ni egitim-ogretim icin yeterli bulmazken en cok “saglik”la ilgili konularda sikintiyasamaktadirlar

Dokuman analizine dayali nitel bir calisma olan bu arastirmanin amaci, klasik Islam egitim anlayi... more Dokuman analizine dayali nitel bir calisma olan bu arastirmanin amaci, klasik Islam egitim anlayisinda istenmeyen ogrenci davranislarina yaklasimlari ortaya koymaktir. Calismaya ilk donem eserlerinden baslamak uzere Islam dusuncesinin henuz etkin ve uretken oldugu Osmanli’nin yukselme donemine kadar ortaya konan 12 muellifin 13 eseri dâhil edilmistir. Kronolojik sira gozetilerek yapilan calisma, birincil kaynaklar uzerinden yurutulmustur. Arastirmadan elde edilen sonuclar, calismaya dâhil edilen eserlerle sinirlidir. Bu eserlere bakildiginda, klasik Islam egitim anlayisinda istenmeyen ogrenci davranislarina karsi oncelikle davranisin gormezden gelinmesi tavsiye edilmektedir. Ardindan sirasiyla hatanin ima yolu ile ifade edilmesi, ozel gorusme, isaret yoluyla bildirme, hatanin sinif ortaminda acikca soylenmesi gerektigi gibi hususlara deginilmektedir. Yapilan butun ikazlarin sonuc vermedigi durumlarda, ilk donem muellifleri sinirlari cizilmis fiziksel ceza seceneginden bahsetseler de...

Kisilik Gelisimindeki Kritik Donemlerin Din Egitimi Acisindan Degerlendirilmesi Kiside istenilen ... more Kisilik Gelisimindeki Kritik Donemlerin Din Egitimi Acisindan Degerlendirilmesi Kiside istenilen yonde davranis degisikligini hedefleyen egitimin, bunun yollarini ve imkânini psikoloji biliminin sagladigi verilerden elde etmesi gerekmektedir. Egitimin ihtiyac duydugu sey, arastirma kanitlarina ve test edilmis teoriye dayanan bir dizi bilimsel olarak gecerli ogretim metodudur. Bu ihtiyacin karsilanmasinda yardim, tam da psikolojinin sunmasi gereken verilerden gelmektedir. Psikoloji biliminin sagladigi veriler, belli davranislarin belli donemlerde kazanilmasi gerektigini ortaya koymaktadir. Zira insan hayatinda bazi uyaricilarin etkisinin en guclu oldugu zaman dilimleri bulunmaktadir. Bireyin gelisim surecinde belli donemlerinin karakterine uygun olusturulacak etkiler, gelecekteki gelisim uzerinde oldukca onemli olacaktir. Bu donemlerin oncesinde ve sonrasinda olusan etkiler ise bireyin gelisimine katki sunmayacagi gibi zaman zaman olumsuz sonuclar da doguracaktir. Farkli psikanalistl...

In this study “The factors affecting students’ preferences in choosing elective re-ligious course... more In this study “The factors affecting students’ preferences in choosing elective re-ligious course” was investigated. The research conducted in sample of Ordu province, encompasses students who took elective religious course in the sec-ondary education institutions in the 2014-2015 academic year. Relational screening model and questionnaire technique are used in the research. 658 questionnaire data is obtained from 5 schools of the Ordu province are ana-lysed with SPSS packet program. According to research results, it is seen that psychological factors reflecting students’ interest and will are effective while students are preferring elective religious courses; environmental factors such as family, entourage and positive attitudes and approaches of DKAB (acronym for Religious Culture and Ethical Knowledge) teachers are partially effective on students’ preferences. In addition to this, it is understood that inadequate of students and of DKAB curriculum in terms of religious knowledges...

The Journal of Academic Social Science Studies, 2016

Bu çalışmanın amacı, nasslar çerçevesinde mescid-ilim birlikteliğinin ortaya konmasıdır. Bu çerçe... more Bu çalışmanın amacı, nasslar çerçevesinde mescid-ilim birlikteliğinin ortaya konmasıdır. Bu çerçevede Hz. Peygamberin söz ve uygulamaları değerlendirmeye alınmış, Tevbe suresinin 18. ayeti konu bağlamında tefsirlere göre incelenmiştir. Teorinin pratiğe dönüştüğü ilk uygulama alanı olarak da Mescid-i Nebevî ve Suffe örneğine bakılmıştır. İslâm'ın en belirgin sembolü olan mescidlerin özellikle İslâm'ın ilk dönemlerinde pek çok fonksiyon icrâ ettikleri bilinen bir gerçektir. İlk ve aslî fonksiyonu ibadet olan mescidlerin bunun yanında siyasî, askerî, ilmî, idarî pek çok tâlî ve geçici fonksiyonu da icrâ ettikleri tarihen sabittir. İhtiyaca bağlı olarak gelişen bu fonksiyonlar, buna duyulan ihtiyaç ortadan kalkınca tabii olarak nihayete ermişlerdir. Ancak Kur'an-ı Kerim'den ve Hz. Peygamber'in uygulamalarından anlaşılmaktadır ki mescidlerin birer ilim merkezi olma vasfı onun ayrılmaz bir parçasıdır. Geçmişte çok iyi anlaşılan ve uygulanan ilim ve ibadet birlikteliği günümüzde mescidlerin iyiden iyiye yitirdiği bir vasıftır. Mescidlerin yalnızca namaz kılınan bir mekâna indirgenmesi, sahip olunan fiziki imkânların ve yetişmiş insan kaynaklarının hebâ edilmesi ve mescidlerin yüklendiği misyondan günden güne uzaklaşılması anlamına gelmektedir.

Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sep 1, 2013

Suudi Arabistan, 1932 yilinda kurulan ve seriatla yonetilen bir Islam devletidir. Suudi Arabistan... more Suudi Arabistan, 1932 yilinda kurulan ve seriatla yonetilen bir Islam devletidir. Suudi Arabistan’da hayatin tum alanlarinda oldugu gibi egitim alaninda da belirleyici unsurun din oldugu soylenebilir. Egitimle ilgili temel hukumleri ve esaslari belirleyen Egitim Siyaset Belgesi bu alandaki en onemli dayanak olarak kabul edilebilir. Suudi Arabistan’da anasinifi haric cinsiyet ayrimina dayali egitim verilmektedir. Temel egitim zorunlu olmamakla beraber ilkokula kayit orani %96,5’tir. Ulkede 5,274,205 ogrenci egitim almaktadir. Bu ogrencilerin %12,7’si ozel okullarda egitim gormektedir. Bir sinifa dusen ortalama ogrenci sayisi 21,7 ve bir ogretmene dusen ogrenci sayisi 10,4’tur. Egitim dili Arapca olan ulkede okur-yazar olmayanlarin orani %5,6’dir. Suudi Arabistan’da butcenin yaklasik ¼’u egitime ayrilmaktadir.

Islam inancina gore yaratici, en serefli varlik insani kâinatin merkezine yerlestirmis ve bu merk... more Islam inancina gore yaratici, en serefli varlik insani kâinatin merkezine yerlestirmis ve bu merkezi konumu ve izzeti korumak maksadiyla tedbirler almistir. Mekâsid-i Şeria olarak formule edilen bu tedbirlerin temelde insanin sayginligini korumayi hedefledigi soylenebilir. Islam’daki mahremiyet anlayisi da insanin sayginligini korumayi amaclayan onemli duzenlemelerden bir tanesidir. Islam’da hukum koyucu olan Allah, mahremiyetin de kaynagidir. Insanlar arasi iliskiler Allah’in hukumleri dogrultusunda mahremiyet esasina uygun olarak yurutulur. Allah’in cizdigi sinirlar cercevesinde Islam’in mahremiyet hassasiyeti hayatin tumunu kusatan bir anlam kazanmis ve Islam Medeniyetinin en belirgin tonlarindan biri haline gelmistir. Bunun bir sonucu olarak hukukta, mimaride, sanatta, gunluk yasamda, evde, mabette her yerde Allah’in bir emri olarak mahremiyet titizligini gormek mumkundur. Islam’in “serefli insan” anlayisi ve bu anlayisin tabii uzantisi olan mahremiyet yaklasimi hayatin tumunu ...

Journal of Turkish Studies, 2016

Journal of History Culture and Art Research

The aim of this article, which is a qualitative research based on the document analysis, is to re... more The aim of this article, which is a qualitative research based on the document analysis, is to reveal the educational activities conducted in al-Masjid an-Nabawi. Educational activities carried out in al-Masjid an-Nabawi can be handled basically in three separate groups: The Institute of al-Masjid an-Nabawi, lectures delivered by scholars, and course circles. On the other hand, this study was limited to the study of course circles. Thousands of students participate in this educational activity which is carried out in two main groups, namely Quranic and scientific circles. 112,243 students from 102 countries participated in the Quranic circles, which aimed to read and memorize the Quran correctly between 1-29 April 2014. This corresponds to an average of 5,353 participants per day. Between 15-27 May 2014, a total of 8,750 students participated in the science circles based on the memorization of classical texts. This corresponds to an average of 972 participants per day. It can be consequently said that al-Masjid an-Nabawi, which is the first model of the lecturing tradition at masjids, continues as the most graceful model for masjids which have been moving away from fulfilling their educational roles every passing day.

Journal of Divinity Faculty of Hitit University

Journal of Turkish Studies, 2016

Öz Bu çalışmanın amacı, nasslar çerçevesinde mescid-ilim birlikteliğinin ortaya konmasıdır. Bu çe... more Öz Bu çalışmanın amacı, nasslar çerçevesinde mescid-ilim birlikteliğinin ortaya konmasıdır. Bu çerçevede Hz. Peygamberin söz ve uygulamaları değerlendirmeye alınmış, Tevbe suresinin 18. ayeti konu bağlamında tefsirlere göre incelenmiştir. Teorinin pratiğe dönüştüğü ilk uygulama alanı olarak da Mescid-i Nebevî ve Suffe örneğine bakılmıştır. İslâm'ın en belirgin sembolü olan mescid-lerin özellikle İslâm'ın ilk dönemlerinde pek çok fonksiyon icrâ ettikleri bilinen bir gerçektir. İlk ve aslî fonksiyonu ibadet olan mescidlerin bunun yanında siyasî, askerî, ilmî, idarî pek çok tâlî ve geçi-ci fonksiyonu da icrâ ettikleri tarihen sabittir. İhtiyaca bağlı olarak gelişen bu fonksiyonlar, buna duyulan ihtiyaç ortadan kalkınca tabii olarak nihayete ermişlerdir. Ancak Kur'an-ı Kerim'den ve Hz. Peygamber'in uygulamalarından anlaşılmaktadır ki mescidlerin birer ilim merkezi olma vasfı onun ayrılmaz bir parçasıdır. Geçmişte çok iyi anlaşılan ve uygulanan ilim ve ibadet birlikte...