akartürk Karahan - Academia.edu (original) (raw)

Papers by akartürk Karahan

SCOPUS19294409-2020-9-SID85098976880, 2020

Today, despite the abundant supply and scientific papers concerning particular features of multi-... more Today, despite the abundant supply and scientific papers concerning particular features of multi-method, communicative culture and comparative linguistic research on the ethnocultural stereotypes of Turkic peoples' communicative behavior, it is vital in modern linguistics. The issue statement is because the ethnocultural examination of the Turkic peoples' communicative behavior permits us to look at the ethnos' communicative culture in the modern context and distinguish typical and distinctive characteristics of the Tatar's communicative culture Turkish peoples. This survey investigates the ethnocultural stereotypes of the communicative behavior of the Tatar and Turkish linguistic cultures expressed in the paroemiological fund. The analysis is based on the Tatar and Turkish languages' phraseological and paroemiological units within this article's framework. The research adopted descriptive, stylistic, and comparative techniques. Moreover, The methodological framework is the linguoculturological, cognitive-linguistic aspects of the investigation of paroemiological units. The most substantial typical categories of the Tatars' communicative culture are the culture of communication, politeness, sociability, verbiage, silence, conflict communication, and effective communication. In paroemias, truth is proclaimed before lie, laconicalness before loquacity, silence before speaking, deed before the word, listening before speaking. The examination of stereotypes of communicative behavior reveals that the Tatars persist faithfully to the observance of folk traditions and particular speech cultures.

gerek metin nesri gerekse tanitma, icerik vb. sekilde cok sayida yayin yapilmistir. Daha once, Si... more gerek metin nesri gerekse tanitma, icerik vb. sekilde cok sayida yayin yapilmistir. Daha once, Simone-Christiane Raschmann ve Ablet Semet, “Kommentierte Bibliographie von ausgewahlten chinesischen und uigurischen Arbeiten zum Altun Yaruk Sudur” adli bibliyografya denemelerinde Altun Yaruk ile ilgili secilmis otuz bes eseri degerlendirmisti (Raschmann-Semet 2006). Ancak, Turkiye’deki yayinlardan burada hic soz edilmemistir. S. Cagatay, Ş. Tekin, O. F. Sertkaya, M. Olmez, C. Kaya, E. Ucar, O. Ayazli, E. Cetin yayinlarinda eserle ilgili dunyadaki belli basli calismalara yer vermislerdir. Bu makalede ise Altun Yaruk ile ilgili Turkiye’de cikan tez, makale, kitap, tanitma vb. yayinlarin

Özet Alt anlamlılık (hyponymy), kısaca bir kavramın kapsamındaki sözcük-ler, bir türe ait cins ad... more Özet Alt anlamlılık (hyponymy), kısaca bir kavramın kapsamındaki sözcük-ler, bir türe ait cins adlardır. Alt anlamları kapsayan bütüncül yapı ise üst anlamlılık terimiyle ifade edilir. Kavram alanı konusu içerisinde yapılan bu türden sınıflandırmalar, dildeki hiyerarşiyi göstermesi ve anlambilimsel incelemeleri kolaylaştırması bakımından yararlıdır. Alt anlamlı sözcükler dilden dile, lehçeden lehçeye farklılık gösterebilir. Bu makalede de tarihsel Kıpçak Türkçesinin bir kolu olan Kuman leh-çesinin söz varlığı alt anlamlılık/ üst anlamlılık bağlamında değerlen-dirilmiştir. Bu amaçla Kuman lehçesine ait tek kaynak olan Codex Cumanicus; yer yer Eski Türkçe, Orta Türkçe ve bilhassa Memluk-Kıpçak eserleriyle karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmalar sonucunda, Codex Cumanicus'un söz varlığının alt anlamlılık bakımından ileri bir durumda olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Alt anlamlılık, üst anlamlılık, alt anlam, üst terim, Kuman lehçesi, Codex Cumanicus. Abstract Briefly hyponymy...

leri” olusturmaktadir. Burada Osmanli sahasina ait hicri 1216 ile miladi 1927 yillari arasinda ya... more leri” olusturmaktadir. Burada Osmanli sahasina ait hicri 1216 ile miladi 1927 yillari arasinda yayinlanan sozlukler tum baskilariyla birlikte ayri basliklarda degerlendirilmistir. Bu kisimda incelenen Osmanli sahasi sozlukleri sirasiyla su sekildedir: 1. Mehmed Esad Efendi’nin H. 1216 tarihli sozlugu Lehcetu’l-Lugat, 2. Şinasi’nin Lugat-i Şinasi/Kâmus-i Osmâni adli sozlugu, 3. J. W. Redhouse’nin H. 1258 tarihli sozlugu Kitâb-i Muntahabât-i Lugat-i Turkiyye 4. J. W. Redhouse’nin Kitâb-i Muntahabât-i Lugat-i Osmâniye adli sozlugu ve ilaveli diger 10 baskisi, 5. Mehmed Şevket Es-Seyyid’in H. 1268 tarihli sozlugu Eser-i Şevket, 6. Ibrâhim Gani’nin H. 1283 tarihli sozlugu Zubdetu’l-Lugat, 7. Ahmet Lutfi’nin H. 1286 tarihli sozlugu Lugât-i Kâmus, 8. Asafi Efendi’nin H. 1287 tarihli sozlugu Lugat-i Aziziye, 9. Hasan Efendi’nin H. 1287 tarihin- de 1. cildini ve Huseyin Remzi’nin H. 1288’de ikinci cildini yayinladigi sozlukleri Zubdetu’l-Lugati’l-Lehce, 10. Mustafa Efendi Suleyman-zâde es-se...

Misir ve Suriye’de kurulan Memluk devletinde Turklerin nufuzunun artmasi, bolgede Turkcenin onem ... more Misir ve Suriye’de kurulan Memluk devletinde Turklerin nufuzunun artmasi, bolgede Turkcenin onem kazanmasini saglamistir. Bu nedenle 13 ve 14. yuzyilda Turkce ogrenimini kolaylastirmak ve yayginlastirmak uzere Turkce sozluk ve gramerler yazilmistir. Bunlar bolgenin Turkmen (Oguz)-Kipcak karma diyalekt yapisini yansitmasi bakimindan onem tasimaktadir. Turk dilinin genel soz varliginin tespitinde tarihi sozlukler buyuk oneme sahiptir. Bu calismada mevcut Memluk -Kipcak sozluklerindeki yansima fiiller ele alinmis ve bunlarin, tarihi- modern dil karsilastirmasi yontemiyle yapisal ve tematik incelemesi yapilmistir

2& nr%M>& J1:17& J1-91(1o& +($& 0%L->,-%#>/5%/7>L$>#D& np2,17& J1:17& J1-91(1o& 0%... more 2& nr%M>& J1:17& J1-91(1o& +($& 0%L->,-%#>/5%/7>L$>#D& np2,17& J1:17& J1-91(1o& 0%L->.>/5%& *+#,:252& 1(17& :2,171/7>LX&0K&,I/K-%#>/&*+#,:2&9#%72#&1/N2-272-2#1/52&/%(>-& 52.2#-2/51#1-51.1-&(>/>s%/5>#>-5>.>&%)#>/$>->I2#1-71L&;2&:%->L7%5%,1& %5-%/5>#7%&;2&(>/>s%/5>#7%&01:171&02-1#$1-71L$1#Dn%/8>/& 1(17& 7%-?272(1& :I,-K,/>#,2/& G/N2& 2,1/& ,G,2/1& ;2& 1L-2;1& 1-2& 1-91-1& 01-91-2#-%#%,& ;2#1-71L/5%/& H(,1& *+#,:2& 5G/271& 2(2#-2#1/52& 2,1/& /2& L2,1-52& 0K-K/5K.K& 02-1#$1-71L&I-%#%,&92-1L171/1/& 9G($2#1-72(1& 51-1/1/& 0+$+/N+-& I-%#%,& 9G#+-72(1& 0%,>7>/5%/& )2#1/52&I-7KL$K#D&

Eski Turkce doneminin son halkasi sayilan Karahanli Turkcesi doneminde, standart dilin yani sira ... more Eski Turkce doneminin son halkasi sayilan Karahanli Turkcesi doneminde, standart dilin yani sira bazi lehce ve agizlarin bulundugunu Kâsgarli Mahmud'un D?v?nu Lu??ti't-Turk adli eserinden ogrenmekteyiz. Bu eserde XI. yuzyil Turk boylari ve bunlara ait Turk lehceleri, sosyolojik ve linguistik verilere gore siniflandirilmis, Turk lehcelerinin seslik, bicimlik ve soz varligi duzeyinde ozellikleri nakledilmistir. Kâsgarli Mahmud, Turk illerinden derledigi lehce malzemesini Karahanli Turkcesi ile karsilastirmis, XI. yuzyil Turk lehcelerinin standart dilden ayrildigi noktalari ve lehcelerin ayirici ozelliklerini ilk kez dile getirmistir.Bugun modern Turk lehcelerinde gorulen ses, bicim ve soz varligi ozelliklerinin bir kisminin D?v?nu Lu??ti't-Turk'te ilk bicimlerini gorebiliriz. Modern Turk lehcelerini siniflandirmada olcut olan onemli dil verilerinin, XI. yuzyilda tespit edilmesi onemlidir. Bu tezde, Kâsgarli Mahmud'un D?v?nu Lu??ti't-Turk adli eserinde naklettig...

Divanu Lugati't-Turk includes little information about Bulgarian, Suwar and Kipchak Turks and... more Divanu Lugati't-Turk includes little information about Bulgarian, Suwar and Kipchak Turks and their languages. At first glance, this information seems contradictory, but some of Kashgari’s explanations prove to be consistent when the mixed ethnical structure of the region is considered and these Turkish dialects are compared with modern Turkish dialects. Information provided by Kashgari is about Turkish societies who lived down Idil and their languages. In the article, these dialects are studied through historical-modern comparative method and the interaction between dialects and dialect formation of the region are also pointed out.

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi

The Journal of Academic Social Science Studies

Türklük Bilimi Araştırmaları

Tarihsel dönemlere ait söz varlığının doğru bir şekilde tespitinde kutsal kitap çevirilerinin öne... more Tarihsel dönemlere ait söz varlığının doğru bir şekilde tespitinde kutsal kitap çevirilerinin önemi büyüktür. Çünkü inananların dinî konulardaki hassasiyeti ve yanlışa düşme kaygısı, o dönemin söz varlığının en doğru biçimde eserlerde yer almasını sağlamıştır. Türklerin İslamî ilk eserleri verdiği Karahanlı Türkçesi döneminde de, Kur'an çevirilerinde İslamî kavram ve terimlere, en uygun Türkçe karşılıklar bulunmuştur. Böylece, Türkçe İslamî söz varlığı oluşmaya başlamıştır. Karahanlı Türkçesi dönemi içerisinde değerlendirilen dört Kur'an çevirisi bulunmaktadır: Rylands Nüshası, TİEM Nüshası, Anonim Tefsir (XII-XIII. yüzyıl) ve Özbekistan Nüshası. Bu araştırmada, Anonim Tefsir ya da Orta Asya Kur'an Çevirisi (XII-XIII. yy) adlı metin esasında; dönemin diğer Kur'an çevirisi Nüshalarıyla karşılaştırmalı olarak Allah'ın en güzel ad ve sıfatlarının (Esmâ-i Hüsnâ) Türkçeye ne şekilde çevrildiği ortaya konacaktır. Allah'ın ad ve sıfatlarının yapı ve anlam özellikleri irdelenecektir.

Journal of Turkish Studies, 2009

Journal of Turkish Studies, 2013

Codex Cumanicus, Latin alfabesiyle yazıldığı bilinen ilk Türkçe eserdir. Codex Cumanicus'un XIII.... more Codex Cumanicus, Latin alfabesiyle yazıldığı bilinen ilk Türkçe eserdir. Codex Cumanicus'un XIII. yüzyıl sonları ve XIV. yüzyıl başlarında, Karadeniz'in kuzeyindeki Kıpçak yurtlarında, Hristiyan papazlar ve Venedikli tüccarlar tarafından misyonerlik ve ticaret işlerinde kullanma amaçlı oluşturulduğu düşünülmektedir. Eserde Kumanca-Farsça-Latince sözcük listeleri dışında; Kıpçaklara ait atasözleri, bilmeceler, ilahiler de bulunmaktadır. Her ne kadar belli amaçlar için yazılmış bir eser olsa da, Codex Cumanicus'un söz varlığı oldukça çeşitli ve zengindir. Eserde değerli madenler, mineraller, bitkiler, hayvanlar, insan ve hayvan uzuvları, hastalık adları, sayı adları, renk adları, giyim kuşam adları, ev eşyaları, savaş malzemeleri, ticaret malları, din terimleri, takvim (gün ay hafta adları), hukuk, ölçü, nesne adları, yemek adları gibi günlük yaşamın bütün alanlarına özgü söz varlığı dikkati çekmektedir. Codex Cumanicus'taki söz varlığı unsurları, Kuman-Kıpçakların dili, yaşam biçimi, kültürleri, coğrafyaları gibi pek çok konuda ipucu verebilmektedir. Bu makalede de Codex Cumanicus'un hayvan adları söz varlığı irdelenmiş; tarihsel ve modern Türk dili alanında karşılaştırılmıştır. Bu inceleme sonunda, Codex Cumanicus'taki hayvan adlarının yüzde sekseninin Türkçe ilk metinlerden itibaren tanıklandığı görülmüştür. Codex Cumanicus'ta Türk dilinin diğer dönemlerinde rastlanmayan, tek veri (hapax legomenon) hayvan adları da tespit edilmiştir. Farsça, Moğolca, Arapça, Yunanca, Rusça gibi dillerden alıntı hayvan adlarının varlığı da dikkat çekicidir. Bazı hayvan adları ise, tarihsel ve modern alanda yalnızca Kıpçak sahalarında tespit edilmiştir. Bu adlar, Kıpçak söz varlığına özgü sözcükler olarak değerlendirilmiştir. Codex Cumanicus'taki hayvan adları sınıflandırıldığında, yaban hayvanlarının yüzde yirmi beş ve kuş adlarının yüzde yirmi iki oranında olduğu görülmüştür.

Karadeniz Arastirmalari Merkezi, 2013

Özet Alt anlamlılık (hyponymy), kısaca bir kavramın kapsamındaki sözcükler, bir türe ait cins adl... more Özet Alt anlamlılık (hyponymy), kısaca bir kavramın kapsamındaki sözcükler, bir türe ait cins adlardır. Alt anlamları kapsayan bütüncül yapı ise üst anlamlılık terimiyle ifade edilir. Kavram alanı konusu içerisinde yapılan bu türden sınıflandırmalar, dildeki hiyerarşiyi göstermesi ve anlambilimsel incelemeleri kolaylaştırması bakımından yararlıdır. Alt anlamlı sözcükler dilden dile, lehçeden lehçeye farklılık gösterebilir. Bu makalede de tarihsel Kıpçak Türkçesinin bir kolu olan Kuman lehçesinin söz varlığı alt anlamlılık/ üst anlamlılık bağlamında değerlendirilmiştir. Bu amaçla Kuman lehçesine ait tek kaynak olan Codex Cumanicus; yer yer Eski Türkçe, Orta Türkçe ve bilhassa Memluk-Kıpçak eserleriyle karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmalar sonucunda, Codex Cumanicus'un söz varlığının alt anlamlılık bakımından ileri bir durumda olduğu görülmüştür.

International Journal Of Turkish Literature Culture Education, 2014