Defne Yılmazcan - Academia.edu (original) (raw)
Uploads
Papers by Defne Yılmazcan
Kafkas University Journal of the Institute of Social Sciences, 2023
Öz Bu çalışmada; Hellen polislerinde, agora adı verilen pazar yerlerinin denetçisi olarak öne çı... more Öz Bu çalışmada; Hellen polislerinde, agora adı verilen pazar yerlerinin denetçisi olarak öne çıkan agoranomosluk (ἀγορανόμος) kurumu irdelenmiştir. Bu irdeleme yapılırken öncelikle agoranomosların görev ve yetkileri, görev alanlarının kapsamı gibi temel sorular üzerinden hareket edilmiştir. Ayrıca konunun anlaşılabilmesi için agoranın tanımı ve önemi üzerinde durulmuştur. Agoranomosluk kurumu incelenirken öncelikle antik kaynaklar, arkeolojik veriler (yazıt vb.), yabancı ve yerli kaynaklardan yararlanılmıştır. Bu kaynaklardan çıkarılan ortak kanıya göre, Hellen polislerinin merkezini agora denilen ve pazar yeri olarak bilinen kamusal mekânlar oluşturmaktadır. Bu mekânların denetimi ise özel bir önem arz etmektedir. Polisin gerek işlevselliği gerekse özgün mimari formu ile öne çıkan ve en önemli yapılarından biri olan agoralar, şüphesiz bir pazar yerinden çok daha fazlasıydı. Bu nedenle sıkı bir denetim gerektirmekteydi. Polisin sosyal, siyasal, ekonomik ve dini yaşamının merkezi olan agoraların denetimi ve düzeni için özel görevliler bulunmaktaydı. Agoranomos adı verilen bu görevliler agoraların bütün işlerinden sorumluydular. Görev tanımları polisten polise değişebi len agoranomoslar özellikle ticari maksatlı kurulan pazar yerlerinde görevlendirilmekteydiler. Ürünlerin kontrolünden, sosyal ilişkilere değin birçok sorumluluğu bulunan agoranomoslar, polis yaşamında oldukça önemli bir yere sahiptiler. Agoraların geliştiği ve her polisin ayrılmaz bir ögesi olduğu Klasik dönem ile birlikte her poliste bu tür görevliler bulunmaktaydı. Fakat Hellenistik Dönem ile birlikte yavaş yavaş kaybolmaya başlayan bu kurum Roma hâkimiyeti ile birlikte aedilis olarak devam etmiş ve nitekim imparator Diocletianus (İS 284-305) tarafından kaldırılmıştır.
Kafkas University Journal of the Institute of Social Sciences, 2023
Öz: Bu çalışmada Roma Cumhuriyet döneminin en önemli kurumlarından biri olan Comitia Centuriata M... more Öz: Bu çalışmada Roma Cumhuriyet döneminin en önemli kurumlarından biri olan Comitia Centuriata Meclisi'nin ortaya çıkışından kaldırılışına değin olan süreçte geçirdiği değişim ve dönüşümler irdelenmiştir. Roma Cumhuriyetinde, halkın yönetime dâhil edilmesine rağmen asıl güç patrici denilen soylu sınıfın tekelindedir. Bu yönetim şeklinde pleb denilen sınıf ise sınırlı haklara sahip olan kesimi temsil etmektedir. Fakat Cumhuriyet idaresinin zamanla gelişmesi ve ayrıca patrici-pleb mücadeleleri neticesinde halkın yönetime daha etkin olarak katılması amacıyla halk meclisleri kurulmuştur. Krallık Devrinden itibaren görülen bu halk meclislerinden ilki Comitia Curiata Meclisidir. Dönemin en önemli kurumu olan Comitia Curiata Meclisi Cumhuriyet dönemi ile birlikte yerini Comitia Centuriata Meclisi'ne bırakmıştır. Başlangıçta antidemokratik bir meclis olarak ortaya çıkan Comitia Centuriata Meclisi zamanla daha demokratik bir yapıya kavuşmuştur. Comitia Centuriata Meclisi'nin kökeni Krallık devrine kadar uzanmaktadır. Bu dönemde askeri bir zemine oturtulan Centuriata Meclisi servet esasına göre oluşturulmuş bir halk meclisidir. Cumhuriyetin erken dönemlerinde birçok yetkiye sahip olan bu meclis, İmparatorluk döneminden itibaren eski önemini ve işlevselliğini kaybetmiş ve İS I. yüzyılda kaldırılmıştır.
Akademisyen Kitabevi, 2020
Tarih Araştırmaları IV, 2021
Öz: Paternalizm çoğunlukla, erkek egemenliği şeklinde karşılık bulan ve daha özel bir ifadeyle b... more Öz:
Paternalizm çoğunlukla, erkek egemenliği şeklinde karşılık bulan ve daha özel bir ifadeyle babacılık ya da baba hâkimiyeti altında bulunmaya tekabül etmektedir. Eskiçağın hemen hemen bütün toplumlarında görülen paternalist veyahut ataerkil toplum yapısının tabi bir sonucu olarak ortaya çıkan baba hâkimiyeti Antik Roma toplumunda oldukça katı bir şekilde yaşanmaktaydı. Söz konusu toplumda familias yani bir aile olabilmenin tek koşulu, "aile reisi" anlamına gelen Pater familiasın egemenliği altına girmekle mümkün olabilmekteydi. Ailenin bütün fertleri üzerinde mutlak bir otoriteye sahip olan pater familias, aile bireyleri adına gerek siyasal, gerek hukuki, gerekse dini bütün yetkeleri elinde tutmaktaydı. Bu bağlamda sınırsız bir otoriteye sahip olan pater familias'ın özellikle çocukları üzerinde etkin bir hâkimiyeti bulunmaktaydı. Öyle ki bir pater familias'ın çocuğu hakkında verdiği bir karara (şiddetli bir şekilde cezalandırma, ölüm, köle olarak satma vb.) herhangi bir hukuki ya da siyasi müdahale söz konusu olamazdı. Pater familias'ın ailesi üzerinde egemenliğinin sona ermesinin tek koşulu ölüm ve özgürlüğünü kaybetmesi idi. Aksi takdirde hiçbir yetke pater familias'ın gücünü elinden almaya muktedir olamazdı.
Öz: Antik Yunan toplumunun en alt birimini oluşturan ve kapsamlı bir içeriğe sahip olan oikos kav... more Öz:
Antik Yunan toplumunun en alt birimini oluşturan ve kapsamlı bir içeriğe sahip olan oikos kavramı en genel ifade ile aile anlamına gelmektedir. Fakat ilk akla gelen aile tanımından oldukça farklı bir yapıya sahiptir. Antik Yunan toplumunda oikos; hem ebeveynleri, hem birime dâhil olan kalıtları hem de somut olarak bir evi temsil etmektedir. Yaşam için gerekli olan bütün eylemlerin hayat bulduğu bir kurum olan oikos, sosyo-ekonomik yapısıyla kendi ihtiyacını kendi karşılayan ve dışa bağımlı olmayan bir kurumdur. Bu kurumun işleyişinde ve devamının sağlanışında cinsler arasında yapılan bir ayrım söz konusudur. Söz konusu ayrımda ikinci plana atılan ve en mühim vazifesi oikos’unun devamı için çocuk doğurmak olan kadın, kendi oikos’u üzerinde hiçbir hakka sahip değildir. Günümüzde dahi kadının yerinin sıklıkla “ev” olduğu algısı, ataerkil bir toplum olan Antik Yunan’da tam anlamıyla karşılığını bulmaktaydı ve Yunan kadını bütün yaşamını oikos sınırları içinde geçirmek zorundaydı. Kamusal ve sosyal alandan uzak tutulan Yunan kadınından beklenen tek şey efendisine yani kocasına ve oikos’una karşı sadık olmasıydı. Her bakımdan eksik ve pasif olarak görülen kadının iyi bir şekilde eğitilmesi ise kocasına düşen en önemli vazifeler arasındaydı. Öyle ki bir erkeğin zenginliği onun eşine öğrettikleri ile eş tutulmaktaydı.
Öz: Antik Yunan'da Kölelik: Atina ve Sparta Örneği ana başlığı altında şekillendirilen bu çalışm... more Öz:
Antik Yunan'da Kölelik: Atina ve Sparta Örneği ana başlığı altında şekillendirilen bu çalışma; insanlığın yaşamında uzun bir tarihsel sürece yayılmış olan ve çok önemli bir toplumsal-tarihsel olgu olan kölelik fenomenine temas etmektedir. Kölelik, insanın var olduğu en eski çağlardan bu yana varlığını sürdüren ve temeli toplumsal sınıf ayrımına dayanan bir sistemdir. İlk olarak Eski Mısır'da M.Ö. 4.000'li yıllarda köleliğe dayalı bir insan varlığına rastlanmaktadır. Eski Mısır dışında Babil, Asur, Hint ve Eski Yunan uygarlıklarında kölelik insanlar arasında yer bulan bir tarihsel-toplumsal olgu olmuştur. Özellikle Antik Yunan'da üretim ve hizmet döngüsünü tamamen köleler sağlamaktaydı. Köle toplumun vazgeçilmez bir unsuru olmuştur. Antik Yunan'da Kölelik: Atina ve Sparta Örneği başlığını taşıyan çalışmanın amacı, eskiçağ toplumlarında köleliğin nasıl gelişim gösterdiği ve Antik Yunan uygarlığında köleliğin ne şekilde başladığı, yanı sıra Antik Yunan'da en önemli iki şehir-devleti (Polis = city-state) olan Atina ve Sparta'da köleliğin nasıl bir gelişim gösterdiği ele alınmıştır.
Kafkas University Journal of the Institute of Social Sciences, 2023
Öz Bu çalışmada; Hellen polislerinde, agora adı verilen pazar yerlerinin denetçisi olarak öne çı... more Öz Bu çalışmada; Hellen polislerinde, agora adı verilen pazar yerlerinin denetçisi olarak öne çıkan agoranomosluk (ἀγορανόμος) kurumu irdelenmiştir. Bu irdeleme yapılırken öncelikle agoranomosların görev ve yetkileri, görev alanlarının kapsamı gibi temel sorular üzerinden hareket edilmiştir. Ayrıca konunun anlaşılabilmesi için agoranın tanımı ve önemi üzerinde durulmuştur. Agoranomosluk kurumu incelenirken öncelikle antik kaynaklar, arkeolojik veriler (yazıt vb.), yabancı ve yerli kaynaklardan yararlanılmıştır. Bu kaynaklardan çıkarılan ortak kanıya göre, Hellen polislerinin merkezini agora denilen ve pazar yeri olarak bilinen kamusal mekânlar oluşturmaktadır. Bu mekânların denetimi ise özel bir önem arz etmektedir. Polisin gerek işlevselliği gerekse özgün mimari formu ile öne çıkan ve en önemli yapılarından biri olan agoralar, şüphesiz bir pazar yerinden çok daha fazlasıydı. Bu nedenle sıkı bir denetim gerektirmekteydi. Polisin sosyal, siyasal, ekonomik ve dini yaşamının merkezi olan agoraların denetimi ve düzeni için özel görevliler bulunmaktaydı. Agoranomos adı verilen bu görevliler agoraların bütün işlerinden sorumluydular. Görev tanımları polisten polise değişebi len agoranomoslar özellikle ticari maksatlı kurulan pazar yerlerinde görevlendirilmekteydiler. Ürünlerin kontrolünden, sosyal ilişkilere değin birçok sorumluluğu bulunan agoranomoslar, polis yaşamında oldukça önemli bir yere sahiptiler. Agoraların geliştiği ve her polisin ayrılmaz bir ögesi olduğu Klasik dönem ile birlikte her poliste bu tür görevliler bulunmaktaydı. Fakat Hellenistik Dönem ile birlikte yavaş yavaş kaybolmaya başlayan bu kurum Roma hâkimiyeti ile birlikte aedilis olarak devam etmiş ve nitekim imparator Diocletianus (İS 284-305) tarafından kaldırılmıştır.
Kafkas University Journal of the Institute of Social Sciences, 2023
Öz: Bu çalışmada Roma Cumhuriyet döneminin en önemli kurumlarından biri olan Comitia Centuriata M... more Öz: Bu çalışmada Roma Cumhuriyet döneminin en önemli kurumlarından biri olan Comitia Centuriata Meclisi'nin ortaya çıkışından kaldırılışına değin olan süreçte geçirdiği değişim ve dönüşümler irdelenmiştir. Roma Cumhuriyetinde, halkın yönetime dâhil edilmesine rağmen asıl güç patrici denilen soylu sınıfın tekelindedir. Bu yönetim şeklinde pleb denilen sınıf ise sınırlı haklara sahip olan kesimi temsil etmektedir. Fakat Cumhuriyet idaresinin zamanla gelişmesi ve ayrıca patrici-pleb mücadeleleri neticesinde halkın yönetime daha etkin olarak katılması amacıyla halk meclisleri kurulmuştur. Krallık Devrinden itibaren görülen bu halk meclislerinden ilki Comitia Curiata Meclisidir. Dönemin en önemli kurumu olan Comitia Curiata Meclisi Cumhuriyet dönemi ile birlikte yerini Comitia Centuriata Meclisi'ne bırakmıştır. Başlangıçta antidemokratik bir meclis olarak ortaya çıkan Comitia Centuriata Meclisi zamanla daha demokratik bir yapıya kavuşmuştur. Comitia Centuriata Meclisi'nin kökeni Krallık devrine kadar uzanmaktadır. Bu dönemde askeri bir zemine oturtulan Centuriata Meclisi servet esasına göre oluşturulmuş bir halk meclisidir. Cumhuriyetin erken dönemlerinde birçok yetkiye sahip olan bu meclis, İmparatorluk döneminden itibaren eski önemini ve işlevselliğini kaybetmiş ve İS I. yüzyılda kaldırılmıştır.
Akademisyen Kitabevi, 2020
Tarih Araştırmaları IV, 2021
Öz: Paternalizm çoğunlukla, erkek egemenliği şeklinde karşılık bulan ve daha özel bir ifadeyle b... more Öz:
Paternalizm çoğunlukla, erkek egemenliği şeklinde karşılık bulan ve daha özel bir ifadeyle babacılık ya da baba hâkimiyeti altında bulunmaya tekabül etmektedir. Eskiçağın hemen hemen bütün toplumlarında görülen paternalist veyahut ataerkil toplum yapısının tabi bir sonucu olarak ortaya çıkan baba hâkimiyeti Antik Roma toplumunda oldukça katı bir şekilde yaşanmaktaydı. Söz konusu toplumda familias yani bir aile olabilmenin tek koşulu, "aile reisi" anlamına gelen Pater familiasın egemenliği altına girmekle mümkün olabilmekteydi. Ailenin bütün fertleri üzerinde mutlak bir otoriteye sahip olan pater familias, aile bireyleri adına gerek siyasal, gerek hukuki, gerekse dini bütün yetkeleri elinde tutmaktaydı. Bu bağlamda sınırsız bir otoriteye sahip olan pater familias'ın özellikle çocukları üzerinde etkin bir hâkimiyeti bulunmaktaydı. Öyle ki bir pater familias'ın çocuğu hakkında verdiği bir karara (şiddetli bir şekilde cezalandırma, ölüm, köle olarak satma vb.) herhangi bir hukuki ya da siyasi müdahale söz konusu olamazdı. Pater familias'ın ailesi üzerinde egemenliğinin sona ermesinin tek koşulu ölüm ve özgürlüğünü kaybetmesi idi. Aksi takdirde hiçbir yetke pater familias'ın gücünü elinden almaya muktedir olamazdı.
Öz: Antik Yunan toplumunun en alt birimini oluşturan ve kapsamlı bir içeriğe sahip olan oikos kav... more Öz:
Antik Yunan toplumunun en alt birimini oluşturan ve kapsamlı bir içeriğe sahip olan oikos kavramı en genel ifade ile aile anlamına gelmektedir. Fakat ilk akla gelen aile tanımından oldukça farklı bir yapıya sahiptir. Antik Yunan toplumunda oikos; hem ebeveynleri, hem birime dâhil olan kalıtları hem de somut olarak bir evi temsil etmektedir. Yaşam için gerekli olan bütün eylemlerin hayat bulduğu bir kurum olan oikos, sosyo-ekonomik yapısıyla kendi ihtiyacını kendi karşılayan ve dışa bağımlı olmayan bir kurumdur. Bu kurumun işleyişinde ve devamının sağlanışında cinsler arasında yapılan bir ayrım söz konusudur. Söz konusu ayrımda ikinci plana atılan ve en mühim vazifesi oikos’unun devamı için çocuk doğurmak olan kadın, kendi oikos’u üzerinde hiçbir hakka sahip değildir. Günümüzde dahi kadının yerinin sıklıkla “ev” olduğu algısı, ataerkil bir toplum olan Antik Yunan’da tam anlamıyla karşılığını bulmaktaydı ve Yunan kadını bütün yaşamını oikos sınırları içinde geçirmek zorundaydı. Kamusal ve sosyal alandan uzak tutulan Yunan kadınından beklenen tek şey efendisine yani kocasına ve oikos’una karşı sadık olmasıydı. Her bakımdan eksik ve pasif olarak görülen kadının iyi bir şekilde eğitilmesi ise kocasına düşen en önemli vazifeler arasındaydı. Öyle ki bir erkeğin zenginliği onun eşine öğrettikleri ile eş tutulmaktaydı.
Öz: Antik Yunan'da Kölelik: Atina ve Sparta Örneği ana başlığı altında şekillendirilen bu çalışm... more Öz:
Antik Yunan'da Kölelik: Atina ve Sparta Örneği ana başlığı altında şekillendirilen bu çalışma; insanlığın yaşamında uzun bir tarihsel sürece yayılmış olan ve çok önemli bir toplumsal-tarihsel olgu olan kölelik fenomenine temas etmektedir. Kölelik, insanın var olduğu en eski çağlardan bu yana varlığını sürdüren ve temeli toplumsal sınıf ayrımına dayanan bir sistemdir. İlk olarak Eski Mısır'da M.Ö. 4.000'li yıllarda köleliğe dayalı bir insan varlığına rastlanmaktadır. Eski Mısır dışında Babil, Asur, Hint ve Eski Yunan uygarlıklarında kölelik insanlar arasında yer bulan bir tarihsel-toplumsal olgu olmuştur. Özellikle Antik Yunan'da üretim ve hizmet döngüsünü tamamen köleler sağlamaktaydı. Köle toplumun vazgeçilmez bir unsuru olmuştur. Antik Yunan'da Kölelik: Atina ve Sparta Örneği başlığını taşıyan çalışmanın amacı, eskiçağ toplumlarında köleliğin nasıl gelişim gösterdiği ve Antik Yunan uygarlığında köleliğin ne şekilde başladığı, yanı sıra Antik Yunan'da en önemli iki şehir-devleti (Polis = city-state) olan Atina ve Sparta'da köleliğin nasıl bir gelişim gösterdiği ele alınmıştır.