sebahat atar - Academia.edu (original) (raw)

Papers by sebahat atar

Turkish Journal of Bioethics

Hasta ile hekim arasındaki iletişimin en hassas olduğu anlardan birisi hekimin hastasına kötü hab... more Hasta ile hekim arasındaki iletişimin en hassas olduğu anlardan birisi hekimin hastasına kötü haber verdiği zamandır. Kötü haberin uygun şekilde verilmemesi halinde etik açıdan hastaya yararlı olma veya zarar vermeme ilkesi çiğnenmekte; yetersiz bilgilendirme hastanın doğru karar almasını olumsuz etkileyerek özerkliğine zarar vermektedir. Bu nedenle kötü haberin hastaya uygun şekilde verilmemesi bir etik ve hukuki sorun oluşturmaktadır. Son zamanlarda, en önemlisi ultrason teknolojisi olmak üzere, doğum öncesi tanı araçlarındaki ilerlemeler ile pek çok fetal ve jinekolojik patolojinin gebelik esnasında tanısının konulması mümkün hale gelmiştir. Dolayısı ile saptanan bu patolojilere ilişkin kötü haber verme sorumluluğu da doğum öncesi bakımının klinik pratiğine eklenmiştir. Tıp fakültelerinin yanısıra uzmanlık ve yan dal uzmanlık eğitimleri esnasında kötü haber verme ile ilgili eğitim genellikle verilmemekte veya yüzeysel olarak anlatılmaktadır. Etik kavramların ve bireyin haklarının giderek önem kazandığı günümüzde tanısı konulan ciddi bir patoloji için yapılacak görüşmenin bu konuda eğitim alınmaksızın gerçekleştirilmesi doğru bir yaklaşım değildir. Bu makalede, gebelikte kötü haber verme konusunda başta hekimler olmak üzere ilgili sağlık personelinin konuya ilişkin bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi amaçlanmıştır.

Turkish Journal of Bioethics

Ülkemizde başta insan hakları olmak üzere, kadın hakları, çocuk hakları, hayvan hakları, işçi hak... more Ülkemizde başta insan hakları olmak üzere, kadın hakları, çocuk hakları, hayvan hakları, işçi hakları gibi çeşitli kesimlerin hakları yasalar ile güvence altına alınmış olmasına karşın, fetüs haklarını doğrudan konu alan bir yasal düzenleme bulunmamaktadır. Fetüsün zarar görme durumu nedenlerine göre; tıbbi, gebeye ilişkin, ailesel veya toplumsal olabilir. Bunlardan fetüsün tıbbi nedenler ile zarara uğraması yasalar ile tazmin edilmeye çalışılırken, gebe ve aileden kaynaklanan nedenlerle fetüsün zarar görmesi durumu, genelde gözardı edilmektedir. Gebenin kendisi veya aileden kaynaklanan nedenlerle fetüsün zarar görme durumunun hukuk sistemi veya toplum tarafından görmezden gelinmesinin temel gerekçeleri gebenin özerkliği ve fetüsün birey olarak kabul edilmemesine dayanan argümanlarla açıklanmaktadır. Fetüsün yasal ve ahlaki açıdan birey olarak kabul edilmemesinin bu yaklaşım için haklı bir gerekçe olarak benimsenmesi durumunda, sağlık personelinden kaynaklanan zararın da yasalar ile cezalandırılmaması gerekir. Böyle bir yorum söz konusu olamayacağına göre gebe, aile veya toplumdan kaynaklanan zarar verme durumlarına karşı fetüsün korunması ve bunun için de gerekli yasal düzenlemelerin yapılmasının yanısıra toplumun da bilinçlendirilmesi gerekir. Bu yazıda, fetüsün gebe veya aileden kaynaklanan nedenlerle zarar görme durumu, fetüs ve gebe hakları ile ilişkili olarak tartışılmıştır.

Turkish Journal of Bioethics

Özet: Doğum öncesi tanı (Prenatal tanı), gebelik sırasında ultrason, doppler, genetik inceleme gi... more Özet: Doğum öncesi tanı (Prenatal tanı), gebelik sırasında ultrason, doppler, genetik inceleme gibi çeşitli yöntemler kullanılarak fetüste mevcut olan anomali, genetik bozukluk ve diğer bazı hastalıkların tanısının konulmasına denir. Gebelikte, tarama testlerinin yapılma nedeni, hasta fetüslerin saptanarak ciddi patoloji varlığında ailenin onayı ile bu gebeliklerin sonlandırılması veya ailenin gebeliğin sonlandırılmasını istememesi halinde, fetüste bulunan patolojiye göre gebelik ve doğumun anne ve fetüs açısından en uygun bir şekilde yönetiminin yapılabilmesidir. Kromozom anomalisi tarama testinde yüksek risk saptanması halinde koryon villüs örneklemesi (CVS), amniyosentez gibi invaziv girişimler ile bunun doğrulanması gerekmektedir. İnvaziv girişimlerin başta gebelik kaybı olmak üzere bazı riskleri vardır. İnvaziv girişimlerin bu olumsuzlukları güvenirliği yüksek olan ve invaziv olmayan test arayışına neden olmuş ve invaziv olmayan prenatal testlerin (Non-Invasive Prenatal Testing, NIPT) geliştirilmesi ile sonuçlanmıştır. NIPT, gebenin plazmasından elde edilen serbest fetal DNA (cffDNA, cell-free fetal DNA) kullanılarak gerçekleştirilen yeni bir genetik yöntemdir. Bu çalışmada NIPT'in kişisel nedenlerle kullanımının etik yönleri tartışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Fetüs, etik, genetik test, prenatal tanı, invaziv olmayan prenatal test, serbest fetal DNA testi --Summary: Diagnosis of fetal anomaly, genetic disorders and some other fetal pathologies during prenatal period by using ultrasound, Doppler and genetic tests is called prenatal diagnosis. The reason for prenatal screening is to detect serious fetal pathology and termination of these pregnancies with the consent of the family or to manage the pregnancy and delivery in the most appropriate way if the family do not agree with pregnancy termination. If high chromosomal anomaly risk is detected, this result should be confirmed by invasive procedures such as chorionic villus sampling (CVS) and amniocentesis. Invasive procedures have some risks, most notably pregnancy loss. These problems of invasive procedures have led to pursuit of non-invasive test with high reliability and resulted with the development of Non-Invasive prenatal Testing (NIPT). NIPT is a new genetic method which is performed by using free fetal DNA (cffDNA, cell-free fetal DNA) obtained from the plasma of the pregnant woman. In this study, the ethical aspects of NIPT for personal reasons are discussed.

Turkish Journal of Bioethics