Yusuf Heper - Academia.edu (original) (raw)

Papers by Yusuf Heper

Osmanlı medeniyeti araştırmaları dergisi, Mar 28, 2024

Romania in the Ottoman-Russian Wars

Özet Boğdan için 1711 yılı önemli bir dönüm noktasını teşkil eder. Çünkü Boğdan voyvodası Dimit... more Özet
Boğdan için 1711 yılı önemli bir dönüm noktasını teşkil eder. Çünkü Boğdan voyvodası Dimitrie Cantemir’in Çar I. Petro idaresindeki Rusya tarafına geçmesiyle birlikte ilk kez Rus birlikleri Yaş’a geldi. Öte yandan Sultan I. Mahmud zamanında İran harplerini fırsat bilen Rusya Lehistan seçimlerine müdahale etti. Daha sonra General Munnich komutasındaki Rus ordusu 1738 yılında Kırım’a yöneldi. Ruslar’ın Kırım’dan sonraki hedefi Boğdan idi. Ancak Rus ordusunda çıkan salgın yüzünden General Munnich, Boğdan’a saldırı planları ertesi yıla ertelemek durumunda kaldı. Özellikle Osmanlı merkezi bölgeye gönderdiği casuslar aracılığı ile Ruslar’ın Kameniçe ya da Hotin’e saldırı hazırlıkları içerisinde olduklarını öğrendi. Bunun üzerine Osmanlı Devleti, Hotin Muhafızı Kolçak İlyas Paşa ve Boğdan Voyvodası II. Ghika’ya Turla geçitlerini koruma görevi vermişti. Bu esnada Rusya İmparatoriçesi Anna'dan tam yetki alan Mareşal Burkhard Christoph von Münnich, Boğdan’ı işgal etmek için Kiev’den büyük bir Rus ordusuyla Medjiboj ve Kameniçe üzerinden Hotin’e doğru yürüdü. Rusları Turla (Rum. Nistru) Nehri’nden geçmesini engellemek amacıyla Veli Paşa birçok sancak beyi ile birlikte görev almıştır. Ancak Osmanlı kuvvetleri Stăuceni savaşında (17 Ağustos 1739) Ruslara yenilerek geri çekilmiş ve böylece Hotin savunmasız kalmıştır. Hotin’den sonra Yaş’a giden Rus birlikleri Prut Nehri’ni geçerek Boğdan’a girmiş oldular. Rus ordusunun Boğdan başkenti Yaş’ın işgalinden sonra Bender ve İbrail’e yönelik olası Rus saldırına karşı Osmanlı askeri bu bölgede birtakım hazırlıklara girişmiştir. Fakat Belgrad Barışı’nın yapılmasıyla birlikte Osmanlı ve Boğdan topraklarındaki Rus tehditleri sona ermişti.

NOI DOCUMENTE TURCEȘTI. PREGĂTIREA CAMPANIEI MILITARE OTOMANE DIN ANUL 1595 ÎMPOTRIVA ȚĂRII ROMÂNEȘTI, 2024

In 1593, a long and difficult war began between the Ottoman Empire and the Habsburg Empire. Histo... more In 1593, a long and difficult war began between the Ottoman Empire and the Habsburg Empire. Historians call it “The Long War” (1593-1606). This war was started by the Ottoman Sultan Murad III (1574-1595) at the insistence of the grand vizier Koca Sinan Pașa. It was fought mostly on the nowadays territory of Hungary. During this war, every year, military campaigns and sieges of fortresses took place. On 9/19 July 1593, the Ottoman army led by Sinan Pasha set off from Istanbul towards Hungary. Thus began the first stage of this Austrian-Ottoman war. Meanwhile on 2/12 September 1593, the Ottoman Sultan appointed Michael the Brave (Mihai Viteazul) as the ruling prince of Wallachia. Michael the Brave ruled Wallachia for eight years (1593-1601). Taking advantage of the above-mentioned Austrian-Ottoman war, on 13/23 November 1594, the Romanian Principalities all together rebelled against the Ottoman Empire. It was totally unexpected and it put the Ottomans in a very difficult situation. The Ottoman government decided to change the juridical status of Wallachia (Eflak) and Moldavia. These two Romanian Principalities were to be transformed into ordinary Ottoman provinces. An Ottoman governor was appointed to Wallachia and another one to Moldavia. The Sultan had appointed Ferhad Pasha as commander-in-chief of the forthcoming great military campaign against Wallachia. On 17/27 April 1595, the Ottoman army led by the grand vizier Ferhad Pasha set off from Istanbul towards Wallachia. During the months of March-June 1595, the above-mentioned Ottoman preparations for the great military campaign against Wallachia continued at great speed. But on 27 June/7 July 1595, the Sultan dismissed the grand vizier Ferhad Pasha. On the same day, Sinan Pasha became again grand vizier. Afterwards, the Ottoman military campaign against Wallachia (August-October 1595) was led by Sinan Pasha.

Istorie Locala şi Istorie Nationala in Context European, 2023

Petru Cercel, who served in Wallachia, is one of the most interesting figures in Romania. He firs... more Petru Cercel, who served in Wallachia, is one of the most interesting figures in Romania. He first gained the trust of Ottoman statesmen with the personal ties which he developed in France and became voivode on 24 June 1583. He traveled to Wallachia with a great ceremony prepared from Istanbul and he took the throne by wearing his crown. However, shortly after his accession, his enemies in Wallachia took action to discredit him in the eyes of the Sultan. Especially the collaboration of Petru Şchiopul, the Voivode of Moldavia, and his nephew Mihnea agree with the viziers led to his deposition. Petru Cercel, who did not want to live a life of exile within the Ottoman borders, found the solution by fleeing to Transylvania. However, the Ottoman administration did not let him go and sent many orders (firman) to Ştefan Bathory, the voivode of Transilyvania for his capture. Mustafa Çavuş was even sent to Transilyvanian region to take charge of the matter. When Petru Cercel and his team arrived in Braşov, they were not accepted into the city. Thus Petru Cercel's long journey began. However, Petru Cercel was on his way when his treasure was looted and he fled in disguise in another direction. In the meantime, he was imprisoned in the vicinity of Mediaş, and he contacted with Francisc Kendy, who was close to Ştefan Bathory, for his rescue, but it was vain. While Petru's stay in the prisons of Transilyvania remained a secret, a group from Cracovia in Poland, led by F. Ponthus, informed the Ottoman sultan about the incident, which further complicated all the matters. From this moment on, Petru Cercel sought refuge first in Austria and then in Venice. Eventually, the Ottoman sultan Murad III brought him to Istanbul and imprisoned him in Yedikule as a result of an agreement with Venice. He was found guilty in a court established in Istanbul and he was exiled to Rhodes.

revista de istorie militara, 2023

Starting Long Wars which could occupy the state for a long time on the western front and the emer... more Starting Long Wars which could occupy the state for a long time on the western front and the emergence of the Romanian nationalist Michael the Brave on the same dates changed politic balances in Wallachia turned against Ottoman. Taking advanrages of the wars with the Habsburgs Michael rebelled against Ottomans in Bucharest on 13 November 1594, he turned his direction to the towns and villages along the Danube and he gave big damages to the Muslim people living this region. After the danger of security along the Danube, Ottoman authorities decided to produce more permanent solutions in Wallachia. In this contect, the Wallachian voivodeship was directly transformed into an Ottoman province and Satırcı Mehmed Pasha was appointed as a governor also ulufe soldiers appointed in the castles which will be built in Bucharest and Târgoviste. The task of implementing decision taken by the Porte was given to Ferhad Pasha. As a matter of fact Ferhad Pasha came to Ruse after providing the ammunition and soldiers etc. which is the neccesary for Wallachian campaign. For a while, he supervised the bridge works which will be facilitated Ottoman army’s crossing to Wallachia and later he was dismissed from his duty due to the pressure of his rivals in Istanbul.

ABAD / JABS ANADOLU VE BALKAN ARAŞTIRMALARI DERGİSİ JOURNAL OF ANATOLIA AND BALKAN STUDIES, 2023

Eflâk Prensi Vlad Țepeş, Erdel’in Sigishoara kentinde 1431 yılında dünyaya geldi. Çocukluk yıllar... more Eflâk Prensi Vlad Țepeş, Erdel’in Sigishoara kentinde 1431 yılında dünyaya geldi. Çocukluk yılları bu bölgede geçti. Daha sonra babasının Edirne’ye gelerek iki oğlunu rehin bırakmasıyla birlikte onun Anadolu topraklarında 6 yıl süren esaret hayatı başladı. 1448 yılında yakaladığı ilk fırsatta Osmanlı desteğiyle Eflâk voyvodası oldu. Ne var ki kuzeni II. Vladislav’ın Eflâk’a gelişiyle Boğdan’a geçti. Bir süre sonra Macar desteğiyle ikinci kez Eflâk voyvodalığına geçerek bu sefer silahlarını Osmanlı’ya karşı doğrulttu. Vlad Țepeş, Osmanlı’ya ödemesi gereken yıllık haracı göndermediği gibi Tuna Yalılarında bulunan Türk köy ve kasabalarını ateşe verdi. Bunun üzerine sultan Mehmed büyük bir orduyla Eflâk’a seferine çıktı. O, güçlü olan rakibinin karşısına çıkmaktansa stratejik geri çekilme yöntemiyle Fatih’i durdurmayı denedi. Hatta sultan Târgovişte’ye gelmezden evvel bir gece baskınıyla onu öldürmeyi dahi planladı. Ancak Fatih, Eflâk ordusuyla karşılaşmayınca onun yerine voyvodalığı kardeşi Radu’ya verdi. Bu andan itibaren Macar illerinde sürgün hayatı başlayan Vlad bir süre sonra suikasta kurban gitti.

OSMANLI-RUMEN KAYNAKLARI PERSPEKTİFİNDEN FERHAD PAŞA’NIN EFLÂK SEFERİNE TAYİNİ VE YAPILAN HAZIRLIKLAR (1595), 2023

Analele Universitatii Oradea, 2021

, the Romanian Principalities (Wallachia, Moldavia and Transylvania) rebelled against the Ottoman... more , the Romanian Principalities (Wallachia, Moldavia and Transylvania) rebelled against the Ottoman Empire. A few months earlier, these principalities had secretly become allies of the Habsburg Empire. In Wallachia, the anti-Ottoman uprising began in Bucharest. Then, the army of Wallachia attacked the Ottoman fortress of Giurgiu (Yergöğü). At the same time, after starting the anti-Ottoman rebellion in Jassy (Iaşi), the Moldavian army attacked the Ottoman fortress of Tighina (Bender). In turn, the army of Transylvania attacked the Ottoman fortress of Timişoara (Temeschwar-Tımışvar). Shortly after receiving the news about this anti-Ottoman uprising, the Ottoman government took measures for crushing it. At the beginning, it sent an Ottoman army to the Lower Danube region. Afterwards, in the year 1595, the Ottoman government decided to turn Wallachia and Moldavia into Ottoman provinces (eyalet-beylerbeylik). But the Ottoman military campaign of 1595 against the Wallachian prince Michael the Brave (Mihai Viteazul-1593-1601)-led by grandvizier Sınan Paşa (Sinan Pasha)ended with the defeat of the Ottoman army. In 1595-1596, Michael the Brave attacked the Ottoman fortresses of the Lower Danube region, but with little success. Later, in 1598, the Ottoman army unsuccessfully attacked and besieged the important Transylvanian fortress of Oradea (Varad). Taking advantage of this Ottoman military campaign, Michael the Brave attacked again the Ottoman territories south of the Lower Danube (in nowadays Northern Bulgaria). This Wallachian anti-Ottoman military campaign took place in September-November 1598. In this article, 11 (eleven) important new Turkish (Ottoman) documents (unknown and unpublished until now) are published here for the first time. These documents (written in October 1598) concern the above-mentioned Wallachian anti-Ottoman military campaign.

Journal of Balkan and Black Sea Studies, 2022

The assassination of the Wallachian Voivode Michael the Brave turned the political balances in Wa... more The assassination of the Wallachian Voivode Michael the Brave turned the political balances in Wallachia in favour of the Ottoman Empire. However, intervention of the Habsburgs to Wallachian government through Radu Şerban changed the balance of power in the region. Matei Basarab came to power after the pro-Greek voivodes with the support of Transylvanian Prince I. Gheorghe Rákóczy and Abaza Mehmed Pasha. In this respect, he acted together with Transylvanian Principality in foreign policy, and he did not hesitate to form an alliance against Ottoman Empire. On the other hand, he had to struggle with Vasile Lupu who acted with his passion for voivodeship. During this period, Wallachian area witnessed many struggles between Matei Basarab and Vasile Lupu. As a matter of fact, when Vasile Lupu was planning to organize an expedition on Wallachia, appeared a group of boyars led by Gheorghe Ştefan in Moldavia, turned all his plans upside down. Vasile Lupu's rivals taking advantage of this, they sent G. Ştefan to Moldavia and made him as a voivode. However, Vasile Lupu helps of his son in law, Timus, he distracted the rebels away. Finally, his attack against Matei Basarab whom he held responsible all this, prepared his end in Moldavia.

The Safavid Shah Abbas wanted to regain the land he had lost under the Ferhad Pasha agrement in 1... more The Safavid Shah Abbas wanted to regain the land he had lost under the Ferhad Pasha agrement in 1590. As such he fought against the Ottomans in the Esast. That, in turn, led to both powers signing of the Nasuh Pasha Treaty. However, the Safavid's aggressive attitude meant did not allow peace to last beyond three years. The conflict began on the axis of the Caucasus and resulted in the defeat of the Ottomans and the signing of the Treaty of Serav in 1618. The casefire too was permanent because Safavid Shah Abbas had right claims in Arab Iraq. In fact, the turmoil caused by Bekir Subası in Baghdad and the environs only ended because of Safavid's intervention. Ultimately long-term clashes between the two sides reached their peak when the Safavids captured Baghdad in 1624. Hafız Ahmed Pasha was tried in court for that. He readied his army desert of Diyarbakır for approximately five months (until September 1625) and then marched towards Baghdad Castle, where they besieged it from three sides. In the end, Shah Abbas-under the control of Safavids-eventually pushed the Ottomans out of Baghdad.

ÖZ Kanuni Sultan Süleyman Döneminde Osmanlı topraklarına katılan Temeşvar, yaklaşık 164 yıl Osman... more ÖZ
Kanuni Sultan Süleyman Döneminde Osmanlı topraklarına katılan Temeşvar, yaklaşık 164 yıl Osmanlı hâkimiyetinde kalmıştır. 1552 yılında Ahmet Paşa’nın girişimleriyle Osmanlı sancağına dönüştürülen Temeşvar, Osmanlı-Habsburg güçleri arasında başlayan Uzun Savaşlara değin herhangi bir tehditle karşılaşmamıştır. Bu dönemde Eflak ve Boğdan voyvodaları ile birlikte merkezi otoriteye isyan eden Erdel Hâkimi SigismundBathory, bunun hemen öncesinde Banat bölgesinde bulunan Hristiyan ahaliyi isyana teşvik ederek bu işgallere zemin oluşturmak istemiştir. Özellikle Osmanlıların iç ve dış problemler yaşadığı dönemi fırsata çevirmek istediğinden, 1596 yılında Temeşvar’ı işgal edip Erdel topraklarına katmayı denemişse de, Tatar ordularının ve Cafer Paşa’nın yerinde olan yardımları sayesinde buna muvaffak olamamıştır. 1597 yılında şansını ikinci kez deneyen Sigismund, Erdel’de en güvendiği adamı olan GheorgheBroberly komutasında birliklerini yeniden Temeşvar’a göndermiş, ancak herhangi bir netice elde edememiştir. 1598 yılında Satırcı Mehmed Paşa, Banat’ta baş gösteren Erdel tehdidini sonlandırmak için harekete geçmiş ve bölgede Osmanlı hâkimiyetini yeniden tesis etmiştir. Bu makalenin amacı Osmanlı ve Batılı kaynaklarının sunduğu veriler ışığında Uzun Savaşlar döneminde bugüne kadar bilinmeyen bir konuyu ele almaktır

Osmanlılar 1593 yılında Habsburglarla Uzun Savaşlar adıyla anılacak olan savaşlara giriştiğinde E... more Osmanlılar 1593 yılında Habsburglarla Uzun Savaşlar adıyla anılacak olan savaşlara giriştiğinde Eflak-Boğdan ve Erdel voyvodaları da aralarında anlaşarak Osmanlı’ya karşı isyan etmişlerdi. Eflak-Boğdan’ın başkentleri Bükreş ve Yaş’ta başlayan bu isyanlar, kısa sürede Müslüman Türk nüfusunun yoğunlukta olduğu Tuna boylarını hedef almıştı. Tuna hattına gönderilen Osmanlı ordularının gayretleri sayesinde Tuna bölgesi büyük bir katliamdan kurtulmuştu. Ancak Mihail Voyvoda Osmanlıların Erdel’deki seferlerini fırsat bilerek tekrar Tuna taraflarına baskınlar yapıp, gayr-müslim ahaliyi isyana teşvik etmiştir. Makale kapsamında yerli ve yabancı kaynakların verdiği bilgiler muvacehesinde değerlendirilen bu gelişmeler, Mihail Voyvoda’nın Tuna’ya yönelik asıl hedefleri üzerine yoğunlaşmaktadır. Bu çalışmada Mihail’in Tuna hattındaki faaliyetleri hakkında, Romen tarihçileri tarafından da gözden kaçırılan birçok hususun Başbakanlık Osmanlı Arşivinde bulunan 934 Mühimme defterindeki hükümlere dayanarak ortaya konulması hedeflenmiştir.

Boğdan’ı yaklaşık yarım asır yönetmiş olan “Movileşti” hanedanlığının ardından iktidara gelen Vas... more Boğdan’ı yaklaşık yarım asır yönetmiş olan “Movileşti” hanedanlığının ardından iktidara gelen Vasile Lupu, XVII. yüzyılda en uzun süre görev yapmış bir voyvodadır. Osmanlı sadrazamı Tabanıyassı Mehmed Paşa’nın önerileriyle voyvodalığa gelmiş ve çevresinde bulunan Osmanlı-Lehistan ve Kırım Tatarlarına karşı başarılı bir denge siyaseti gütmüştür. Ancak kısa bir süre sonra Eflak voyvodalığını da ele geçirmeyi hedeflemiş ve Eflak Voyvodası Matei Basarab ile ikili mücadelelere girişmiştir. Vasile Lupu’nun Eflak’a yönelik ilk ciddi girişimi 1639 yılına Eflak bölgesinde bulunan Nenişori civarında gerçekleşmiş ve bu mücadeleden mağlup olarak ayrılmıştır. Erdel Prensi Gheorghe Rákóczy’in aracı olmasıyla birlikte iki taraf arasında bir müddet barış havası esmiştir. Eflak üzerine bir sefer yapacağı zaman Boğdan’da kendisine karşı Gheorghe Ştefan önderliğinde bir muhalif grup çıkmış ve bunlara karşı savaşı göze alamayarak Hotin’e kaçmıştır. Daha sonra Kazak Hatman Timuş Hmelnițki ile birlikte Boğdan’a gelerek bu isyancı grupları dağıtmıştır. G. Ştefan’ın Eflak’a sığınmasını fırsat bilerek 1653 yılında Eflak’a yeniden savaş ilan etmiş ve bu sefer Finta yakınlarında yapılan bu mücadeleyi kaybederek Boğdan’da kendi sonunu hazırlamıştır. Bu makalede, Vasile Lupu’nun yönetim ve siyaset stratejileri, Osmanlı-Rumen kaynaklarına dayalı olarak değerlendirilmesi hedeflenmiştir.

Kütahya sancağına bağlı bulunan Uşak kazasının bir karyesi olan Karahallı, güneybatı Anadolu'da b... more Kütahya sancağına bağlı bulunan Uşak kazasının bir karyesi olan Karahallı, güneybatı Anadolu'da bulunan bir yerleşim yeridir. Karahallı'ya ait yerleşimin ne zaman başladığı kesin olmamakla beraber, Osmanlı kayıtlarında ilk kez II. Bayezid dönemine ait tahrir defterlerinde "Karahalillü" adıyla zikredilmektedir. Karahalillü cemaatinin kurduğu düşünülen bu karye, zaman içinde gelişme göstererek, Uşak kazasının önde gelen yerleşim yerlerinden biri haline gelmiştir. Temettuat ve Nüfus Defterlerine bakıldığında karyenin önemli bir nüfus ve vergi potansiyeline sahip olduğu görülmektedir. Ekonomik ve nüfus özelliklerini içeren bu kayıtlar sayesinde, karyenin nüfus sayısı ve yapısı, insan tipolojisi ve fiziksel özellikleri hakkındaki bilgiler ortaya konulmuştur. Bunun yanı sıra karyede yapılan ekonomik faaliyetler, iş kolları ve meslek grupları incelenmiştir.

Materialul folosit pentru realizarea acestui volum este contribuția științifică a prezentărilor s... more Materialul folosit pentru realizarea acestui volum este contribuția științifică a prezentărilor susținute de studenții-doctoranzi în cadrul workshop -ului științific al Școlii doctorale de Relații internaționale și studii de securitate, ce a avut loc în perioada 31 martie 2016 și alte contribuții ulterioare. © 2016. Autorii volumului. Toate drepturile rezervate. Reproducerea integrală sau parțială a textului, prin orice mijloace, fără acordul autorilor, este interzisă și se pedepsește conform legii.

Books by Yusuf Heper

Yediyepe Yayınları, 2024

Balkanlarda başlayan Osmanlı fütuhatı Tuna nehrine ulaştığında, bu nehrin kuzeyinde Eflak ve Boğd... more Balkanlarda başlayan Osmanlı fütuhatı Tuna nehrine ulaştığında, bu nehrin kuzeyinde Eflak ve Boğdan adında iki Prenslik bulunmaktaydı. Avrupa’da Osmanlı fütuhatına karşı bir savunma mekanizması olan bu Prenslikler, Tuna’da Osmanlı gazilerine uzun bir müddet geçiş izni vermediler. Ancak ilk dönem Osmanlı sultanlarının kararlılığı sayesinde itaat altına alınan Eflak-Boğdan Prenslikleri, “Haraçgüzâr” statüsü adı altında Osmanlı sitemine dahil oldular. Çoğunlukla XVI. yüzyıla kadar Eflak-Boğdan’ı itaat altına alma mücadelesiyle geçen bu dönem, Kanuni’nin tahta gelmesiyle birlikte çok farklı bir noktaya geldi. Kanuni’nin Mohaç’ta Macar Krallığına son vermesi Eflak’ı doğrudan etkiledi. Aynı zamanda Kanuni’nin Boğdan’a karşı bizzat çıktığı 1538 Boğdan Seferi ve akabinde Bucak bölgesinin Osmanlı’ya ilhak edilmesi, Eflak-Boğdan Prensliklerini çok derinden etkiledi. Kanuni’den sonra başa geçen Osmanlı sultanları, Eflak-Boğdan’ı elde tutmak için voyvodalar ile daha etkin bir politika geliştirdiler. Romen Prensliklerinde görülen baskın Osmanlı politikası, XVI. yüzyılın sonlarına doğru görülen Eflak-Boğdan-Erdel isyanıyla birlikte büyük bir sarsıntıya uğradı. Avusturya tarafından destek gören bu isyanlar, uzun süre Osmanlı idarecilerinin başını ağrıttı. Nitekim bu isyanlara karşılık olarak Osmanlı erkânı, Eflak-Boğdan’ın doğrudan Osmanlıya bağlanması yönünde kararlar aldı. Osmanlı Divanınca alınan kararları uygulamaya koymak için Sinan Paşa bizzat Eflak seferine tayin edildi. Ancak Eflak’ta yapılan askeri mücadeleler pek parlak geçmedi ve en nihayetinde Mihail’in Yergöğü/Giurgiu başarıları dolaysıyla bu kararlar sadece kağıt üzerinde kaldı. Eflak voyvodası Yiğit Mihail’in ölümünden sonra Romen Prenslikleri, Osmanlı, Lehistan ve Avusturya arasında zaman zaman diplomasiden askeri mücadelelere dönüştüğü bir ortamda yer aldı. Kendisini çevreleyen Büyük Güçler arasında yaptıkları denge politikası sayesinde ayakta kalabilen Eflak-Boğdanlı yöneticiler, çoğunlukla Osmanlılardan yana tercih yaparak, bağımsızlıklarına değin öz teşkilatlarını, dinlerini ve dillerini mütemadiyen korudular.