Dilşa Deniz | Independent Researcher (original) (raw)
Papers by Dilşa Deniz
Dewresgewran 2010 Tunceli semp, 2010
Dersim'de politik sistem, aşiret sistemine dayalı, aşiretler arasında ise dikey bir hiyerarşik ya... more Dersim'de politik sistem, aşiret sistemine dayalı, aşiretler arasında ise dikey bir hiyerarşik yapılanma olmaksızın işlemektedir. Ancak politik sistem aynı zamanda ocak olarak nitelendirilen, dinsel açıdan bir tür görevli sınıfının aşiretlerini de kapsamaktadır. Bu ocak/aşiretler, Dersim toplumunun kültürel/sosyal ve hukuksal ilişkilerinin yürütülmesinde temel rolü oynarlar. Bu roller inanç üzerinden gerçekleştirilirken, inancın fonksiyonlarının işletenleri olarak belirir. Dewrêşgewran ocağı da bu sistem içinde en eskilerinden biridir. Ancak dönemsel ve biraz da nüfusunun daha az olmasından kaynaklı olarak bu hiyerarşideki rolü hızla azaltılmaya çalışılmaktadır. Son dönemlerde özellikle ocak isimleri üzerinden bir asimilasyon ve eklemlenme ilişkisiyle de geçmiş kökleri ile ilişkileri kopartılmaktadır. Bu çalışmada, bu süreçler olabildiğince en özet haliyle ve yorumsamacı antropolojik bir yöntem ile hermeneutik metotları ve görüşme tekniği kullanılarak, Dersim ocaklık ve aşiret sisteminde eski ve köklü bir ocak/aşiret olan Dewrêşgewran aşiret/ocağının görünür kılınması, hak ettiği ilgiye kavuşması ve yazılı olarak kayda geçmesi hedeflenmiştir.
Cumhuriyet ve Kürtler, 2023
This article examines the formation of the Turkish Republic and its internal colonial policies to... more This article examines the formation of the Turkish Republic and its internal colonial policies towards Alevi Kurds in Dersim. Sidelined by the Treaty of Lausanne, they subsequently became targets of the Republic, established based on Muslim-Turkish sovereignty. The article explores the internal colonial process through which Kurdish Alevis were perceived as threats to Muslim-Turkish sovereignty, leading to their physical destruction in their locations which was followed by a three-stage process of fragmentation and elimination through more sophisticated methods. The article discusses the implementation of this strategy, referred to as segregation, polarization, and conflict, against the Alevi-Kurdish bloc in Dersim, primarily through the leftist arguments.
Semah Dergisi, 2023
This article explores the construction of Xweda and Xizir as the central deities in the Kurdish A... more This article explores the construction of Xweda and Xizir as the central deities in the Kurdish Alevi pantheon, shedding light on their often overlooked feminine nature that has been erased over time.
Kürd Araştırmaları/Kurdish Studies, 2023
Bu makalenin konusu olan, Kürt toplumunun İslam öncesi dinsel hayatında kadının/dişilin konumunun... more Bu makalenin konusu olan, Kürt toplumunun İslam öncesi dinsel hayatında kadının/dişilin konumunun izlerini sürmenin yolu da doğal olarak da bu yazısız tarihi arşivde, yani dil ve kültür içinde arkeolojik bir kazıya başvurmaktır. Bu çalışmada, dolayısıyla yöntem olarak Kürt dilinin muhteşem etimolojik özelliğinden faydalanarak, içerik ve söylem analiziyle, Kürtlerin İslam öncesi dinsel tarihinde kadınlığın/dişilliğin tarihsel izlerini sürmeyi, dil içinde konuyla ilgili terimler etnografik bir okumaya tabi tutularak yapılmaktadır. Bu anlamda yedi temel kavram üzerinden konu ele alınmıştır: Xweda, Xweza, Xizir, Şâ, Ana, zeyî, kewanî.
Semah, 2023
Describing Alevi faith.
Pomegranate, the International Journal of Pagan Studies, 2021
This article analyzes the myth of Shaymaran, represented as a half-human and half-serpent. The si... more This article analyzes the myth of Shaymaran, represented as a half-human and half-serpent. The significance of this representation is, I argue, twofold: it is significant for her recognition as a goddess, and it is an important testament to the existence of polytheistic religious traditions of goddess-worship among the people of Kurdistan. I analyze the content of such myth that supplies us with important non-material archaeological evidence, particularly relating to the ideology and practice of goddess-worship. By deconstructing this representation and analyzing the content of this myth using a comparative approach vis-à-vis the Abrahamic genesis, I offer important information on the often-overlooked parts of unwritten history of goddess worship, which is continuously sustained through the circulation of this myth and the image. The myth of Shaymaran can therefore also be considered as a counter-narrative, one forged by the oppressed, to a post-colonial dominant monotheistic history and philosophy.
Kadına Yönelik Şiddet ve Başa Çıkma Yöntemleri Sempozyumu, 2006
Turkiye'de boşanmış kadınların yaşadığı ayrımcılık, şiddet ve diğer başa çıkılması gereken engell... more Turkiye'de boşanmış kadınların yaşadığı ayrımcılık, şiddet ve diğer başa çıkılması gereken engelleri irdeleyen bir çalışma. Çalışma grup görüşmelerine dayanan bir dizi toplantının değerlendirilmesi sonucunda hazırlanmıştır.
Jineoloji, 3 Aylik Bilim Kuram Dergisi No 21, 2021
The article focuses on the systematic environmental violence (regular forest fires, environmental... more The article focuses on the systematic environmental violence (regular forest fires, environmental bombardments, dam constructions, privatizations) in Turkey, Kurdistan in general, and Dersim, the Kurdish Alevi city, in particular. In that regard, environmental violence has been discussed as a patriarchal colonial attack against the womanized environment of Kurds and Kurdish Alevis, and thus evaluated as a sexist militarist ethnoreligious attack on non-Turkish and non-Muslim populations and their environment.
Amargi Feminist Dergi, 2011
Militarizm, erkekliğin güç ideolojisi olarak silahlıdır.
Kurdish Alevis and the Case of Dersim, Historical and Contemporary Insights, 2019
The article focuses on the Alevism as an independent ancient Arianic religion, and refuse the il... more The article focuses on the Alevism as an independent ancient Arianic religion, and refuse the illustrations as a sect of Islam. The arguments based on the cursory examination for the considerable difference between the religious systems. The article further focuses on the societal structure of the Kurdish Alevi faith that named by the Kurdish Alevis as the Reya Heqi/Raa Haqi.
Genocide Studies and Prevention: An International Journal, 2020
It is an open-access journal, https://scholarcommons.usf.edu/gsp/vol14/iss2/5 In the process of ... more It is an open-access journal, https://scholarcommons.usf.edu/gsp/vol14/iss2/5
In the process of nation-state formation, many governments have engaged in homogenization policies in order to establish political, social, and cultural hegemony. The Turkish state’s intensive efforts to Turkify and Islamize Anatolia represent a prime example of this phenomenon. Using census data to estimate casualties, I argue that the events of 1937-38, in the province that was then called Dersim, in Eastern Turkey, should be classified as a genocide. Although state documents of that period remain inaccessible, we know that military operations continued for more than a
period of two years, employing a large number of army troops.1 They used militaristic technology including poisonous gas and heavy bombardments,2 and they destroyed the living conditions of Alevi Kurds of Dersim through the burning of forests, fields, and villages.3 Children were forcibly removed from their natal families.4 While the numbers of those killed still remain lost in history, I examine archival records, memoirs, and first-hand accounts to arrive at estimated figures. These make it clear that the actions of the Turkish military-led to mass killings and had a devastating impact on survivors, both mentally and physically.
2006 International Symposium on ‘Violence Against Women and The Way of Struggle. Shahmaran Publication: Istanbul-Turkey., 2003
Stigmatization of women widows in Turkey.
Munzur Etnografya Dergisi, 2009
Dersim İnanç Sistemi ve Kutsal Mekân İlişkisi Dilşa Deniz/Ocak 2009 Yeditepe Üniversitesi Sosyal ... more Dersim İnanç Sistemi ve Kutsal Mekân İlişkisi Dilşa Deniz/Ocak 2009 Yeditepe Üniversitesi Sosyal Antropoloji Doktora Öğrencisi Dersim-kutsallık ve mekân kavramları olarak üç ilişki ve bunun hayattaki yansıması bu metnin ana konusudur. Bunlardan ilki olan ve günümüzde il/kent olarak siyasi sınırı belirlenen Dersim/Tunceli, klasik anlamda bir kent olma durumundan çok, çevresiyle onu ayıran belli bir coğrafya içindeki sosyal/kültürel 'anlamlılık' alanıdır. Klasik Batılı anlamda bir kent özelliğine sahip olmasa da, Mumford'a göre 'öz tarihinin bulunduğu yer olan kent, bir toplumun güç ve kültürünün azami ölçüde yoğunlaştığı bir noktadır. Toplumsal etkililik ve anlamlılık olmak üzere her iki alanda da, yaşamın farklı ışıklarından yayılan ışınların odaklandığı, (...) entegre olmuş sosyal ilişkilerin bir formu ve sembolüdür (Mumford, 1940:3). Gerçekten de Dersim denen bölge, günümüzde bu sosyal ilişkilerin, yani sosyal hayatın kaynağından yayılan ilişkilerin/anlamların oluşturduğu bir odak, sosyal ilişki formu ve sembol ortaklığı olarak, insan-coğrafya ve köken ilişkisi ve entegrasyonunun yürütüldüğü bir yerdir. Bu güç ve kültürün ana taşıyıcılarından olan aşiret organizasyonu ve bunun inançla entegre edilmiş boyutu, bu "odaklık" durumunu daha da stratejik hale getirir. Antropoloji, bir disiplin olarak ortaya çıkışından günümüze kadar din ve inanca yoğun bir ilgi gösterir ve bir kurum olarak din ve inanç boyutunu, toplumları bütünsel bir anlama ilişkisi için önemli alanlar olarak kurar. Çünkü din ve inançların şekilleniş ve varlık buluş süreçleri insanlığın tüm gelişim süreçlerini içerir. Örneğin 'İnsandan tamamen farklı ve ona üstün, insanın sahip olduğu güçlerle ne derece, ne de tür bakımından karşılaştırılmayacak güçler kullanan doğaüstü varlıklar olarak tanrı kavramı, tarihin akışı içerisinde çok yavaş gelişmiştir' (Frazer, 2004:33-34). Bu yüzden de din, toplumun minyatürleşmiş bir modelini veren bir kurumdur. Bundan dolayı 'antropologlar, dinin insan toplulukları için önemine dair pek çok neden olduğunu belirtmişlerdir: Başka türlü kontrol edemeyecekleri belirsiz durumlarla başa çıkmanın yolu; başka türlü açıklanamayan (acı çekme, ölüm, günlük yaşam içindeki gizem) insanların hayatlarına anlam katmanın bir yolu, ve buraya dahil olanlar arasında sosyal dayanışmanın oluşmasına yardım eden'(Lavenda-Schultz, 2007:73) vs. etkenler olarak belirtirler. Dolayısıyla, din ve inanca yaklaşımda, bu çok yönlü karmaşık etkenlerin göz önünde bulundurulması gerekir. Zira insanın, bilimin de temelini oluşturan "anlama" çabasının en ilk, en temel ve belki de en uzun ömürlü çabası olan inanç, insanın bugüne bakışını belirleyen felsefi; bilimin henüz yanıtlayamadığı ya da yanıtlarının insanın
Munzur Etnografya Dergısı, 2010
Dersim bölgesinde, inançla ilgili başlayan ve bu yıl daha da şiddetlenen bir hareketlilik hissedi... more Dersim bölgesinde, inançla ilgili başlayan ve bu yıl daha da şiddetlenen bir hareketlilik hissedilmektedir. Zira Türkiye'nin "Alevi açılımı" ile birlikte bölgedeki inanç boyutunun dönüşüm süreci de hızlanmış görünmektedir. Bu hareketlilik en çok da Alevi ocaklarının kendilerini eklemlenecek kişilerle kurdukları bağlantılar olarak göze çarpmaktadır. Örneğin Kuréşanlılar kendilerini Mahmut Hayrani ile iyice eklemlemiş olarak en çok gerilim yaşayan ocak/aşiret olarak gözlemlenmektedir. Ahmet Yesevi ile bağlantı kurma ilişkisiyle Bamasur ocağı onu takip etmektedir. Dersimli ocakların ve dolayısıyla insanların yoğun olarak bu tartışma içine girmesi; artık bir zorunluluk olarak kentlileşen Aleviliğin yeni bir sürümünün şekillenme sürecine benzemektedir. Bu sürümle de, Aleviliğin geleceği açısından çok derin iki ana konuya temas eden, görünmez ve mobilize olarak varlığını sürdüren bir inancın, görünür ve sabit bir inanç olma durumuyla ilgili yeni bir formun oturması konusunda iki yönlü bir tartışma yürütülmektedir. Bu tartışmalardan birincisi, Alevi toplumunun dışa karşı, yani resmi kurumlara ve suni İslam'a karşı yaptığı tartışma olurken, ikincisi de buna paralel olarak içeride, yani kendi içinde, ocaklar ve kişiler arasında yaptığı yoğun tartışma olarak varlık bulmaktadır. Bu tartışmaların odak sorularını ise, 1. Saklı ve görünmez olmak zorunda olan bu inancın, nasıl görünür ve açık olacağı? 2. Ocaklık sistemi ile yürütülen sistemin kentlerdeki cemevleri bazında nasıl bir sisteme oturtulacağı, yani pirlik sisteminin dedelik kurumu ile ne şekilde uzlaşacağı? 3. "Dedelik" ve "pirlik" sisteminin çatışması ve kentleşmeyle uyumlu bir formata (henüz) sahip olmayan Dersim ocaklık sisteminin bundan nasıl etkileneceği ya da nasıl uyum sağlayacağıdır? Kendi sistemi içinde binlerce yıldır ciddi bir inanç ve inancın kültürel/sosyal boyutlarının rezervlendiği bir havuzlama sistemi ile Dersim, bütün farklılığını bu inancın toplumsal etkilerine borçludur. Bu sistemin en güçlü yanı mobilizasyon kabiliyeti, içten gözetilmişlik sistemi ve kontrol mekanizmasının iki uçluluğudur. Zayıf noktası ise kırsallığın ihtiyaçlarına göre şekillenmesi, kentsel formunun bu yapıya oturamayacak bir karakterde oluşu şeklinde özetlenebilir. Bu nedenle, Dersim pirlik sistemi, kent karakterine daha uyumlu olan "dedelik" sistemi karşısında ciddi bir dezavantaja sahiptir. Türkiye'nin diğer bölgelerinde, özellikle Bektaşi geleneğinde, tekkeden yetişip post sahibi olunarak yürütülen "dedelik" sistemi, Dersim'in seyit ocaklarının, babadan oğula geçen "pirlik" sistemiyle yapısal bir uyuşmazlık içindedir. Şimdilik, ihtiyaca binaen bu ocaktan kişileri büyük kentlerdeki cemevlerinde "dede"lik makamına atayarak bir uzlaşma sağlanmış görünüyorsa da, ileriki dönemlerde özellikle kentlerden gelen, bu ocaklara dair hiçbir bilgisi/referansı olmayan insanlarca bu durumun devam edeceği kuşkuludur. Burada ilk göze çarpacak olan, belki daha çok demokratik bir tutum olarak da tanımlanabilecek ve kişisel çabaya açık olan bir sistem olarak "dedelik sistemi" tercihe değer bulunabilirse de, tersinden bir okumayla Dersim ocak seyitliği sisteminin çok güçlü işlevleri olduğu görülebilecektir. Kişisel bir tasarımla şekillenen dedelik-Özellikle Hacı Bektaş'ın sistemi ile merkezi Osmanlı ordusunu kontrolünde tutacak kadar-daha çok kentli bir sistemdir. Bu yüzden de akrabalık/aşiret/ocak sistemi ile kolektif bir dahiliyet gerektiren Dersim Ocaklık sisteminin
Semah, 2018
Philosophy of Reya Heqi/Kurdish Alevism and women/feminine relationship.
Dersim Gazetesi, 2019
Ecocide, soykırıma yol açan bir pratik olan çevrekırım anlamına gelir. Çevrekırım, doğanın geniş ... more Ecocide, soykırıma yol açan bir pratik olan çevrekırım anlamına gelir. Çevrekırım, doğanın geniş anlamda tahribi, tüketilmesi veya doğal eko-sistemin kirletilmesi nedeniyle sağlık, hayatta kalma, doğurganlık, yeniden üretim, besin temini zorluğu ve zorunlu göç ile sonuçlanması anlamına gelir. Çevrekırım, nüfusun ziksel kırımının, planlasın ya da planlamasın soykırım benzeri sonuçlar doğuracağından, bir tür soykırım olarak tariienmektedir. Buna dair en çarpıcı örneklerden biri Saddam Hüseyin'in onun kurallarına karşı gelen 500.000 göçebe bataklık Arap'ını cezalandırmak için bataklıkları kurutmasıdır. Bu yaşam biçimine odaklı 500 bin kişi bataklıklar kurutulunca, binlerce yıllık yaşam kaynağı ve biçimi sona ermiş oldu. Dolayısıyla zorunlu olarak göç etmek durumunda kalınca da günümüzde çevrekırım, kültürel kırım ve aynı zamanda siyasi bir soykırım olarak adlandırılacak olan, bir toplum/topluluk olarak ve onun tarafından yaratılan kültürü ortadan kalktı. Yani o güne kadar mevcut olan tüm yaşama biçimi, bu yaşama biçimini çevreleyen kültür, doğa, inanç sembolleri ve bütün bunlardan biriktirdikleri yaşam bilgisi tamamen yok edilmiş oldu. Milliyet ve ırk üzerine bina edilen toplumsal mühendislik projelerine kslenen, kişi ve yönetimlerin kafalarına göre insan hayatını şekillendirme takıntısı, binlerce yıllık kültürü, bilgi birikimini, inanç pratiklerini, yaşam bilgisini, sanatını ve tarihini yok etmeye yol açarken, insanlık tarihinde geri dönülmez hasarlar yaratmaktadır. Dünya kültürel mirasları böylece adım adım bu hastalıklı politikalar ve bakış açılarıyla ortadan kaldırılmakta, dünya kültürü yoksullaştırılmaktadır. Özellikle II. Dünya savaşı sonrası biçim değiştiren ırkçı politikalar, artık öldürmeden öldürmenin stratejisi ile ziksel insan ölümü gerçekleşmemiş olsa da bir toplumu, inancı, kültürü yok eden soykırıma (etnikkırım, kültürkırıma ve siyasi kırım) yol açmayı başarabilmektedirler. Yani tek tek insanlar değil ama toplum yok edilmektedir. Çevrekırım görünüşte siyasi bir neden gibi algılanmayan biçimlerde de olabilir. Mesela bir bölgenin fabrika atıkları ile kirletilmesi, çevresel atıklarla bölgenin yaşam alanlarının kirletilmesi, sağlık sorunlarına yol açması gibi. Ancak özellikle de bir topluluğun özel yaşam alanıysa, yani o bölgeye bağlı olarak oluşan özel yaşam biçimi ve alanının yok olması anlamına geliyorsa, yani ekonomi politikaların yol açtığı bir
Kurdish Alevis and the Case of Dersim Historical and Contemporary Insights, 2019
The term “Alevi” has been used since the 20th century for similar religious groups which self-app... more The term “Alevi” has been used since the 20th century for similar religious groups which self-apply diverse names. Rêya Heqî is the term that Kurdish Alevis (Elewi) used for their religion before urbanization, and oppose being considered as a sect of Islam, preferring instead to be considered an independent Arianic religion. This article summarizes the Kurdish Alevi belief system, by focusing on the terms of the religion, its structure, and its component functions. The structure is studied in four components: Tribes, as the principal non-religious institution, Ocax (tribes in the religious caste), Kiriv-ship and misawî-ship the three institutions in the realm of the sacred. Thus, the article focuses on how social structures are unified within all four institutions and their functions.
Dört Dağa Sığmayan Kent- Dersim Üzerine Ekonomi-Politik Yazılar”, 2013
Dersim ekonomi-politiği ve talan ilişkisinin işlendiği makalede, Dersim'deki talan ilişkisinin kl... more Dersim ekonomi-politiği ve talan ilişkisinin işlendiği makalede, Dersim'deki talan ilişkisinin klasik anlamda bir talan konseptinden öte yerelliğin politik dinamiği içerisinde alınması gerektiği tartışmaktadır.
Bu anlamıyla talanın dahil olduğu toplumsal kuralların varlığı, toplumsal kontrol mekanizmalarıyla denetlenebilir ve takip edilebilir olması; öldürme edimini çok ender ya da mecbur kalmadıkça kullanılmaması, cinsel suçların işlenmemesi; talan edilen malların aşiret bütçesi içinde yer alması yani aşiretin kollektif harcamalarında kullanılmak üzere pay verilmesi ve bunun aşiret lideri tarafından bu işlem için kullanılması;, bu nedenle talana katılanların, basit hırsızlardan öte toplum adına göreve çıkan görevilier olarak da algılanması gibi bir dizi nedenle klasik talan ilişkisinden farklılaştığını tartışmaktadır.
Semah, 2019
A critic towards the academic efforts to illustrate Alevism in accordance with the state's offici... more A critic towards the academic efforts to illustrate Alevism in accordance with the state's official ideology, Turkish-Islamic Synthesis.
Dewresgewran 2010 Tunceli semp, 2010
Dersim'de politik sistem, aşiret sistemine dayalı, aşiretler arasında ise dikey bir hiyerarşik ya... more Dersim'de politik sistem, aşiret sistemine dayalı, aşiretler arasında ise dikey bir hiyerarşik yapılanma olmaksızın işlemektedir. Ancak politik sistem aynı zamanda ocak olarak nitelendirilen, dinsel açıdan bir tür görevli sınıfının aşiretlerini de kapsamaktadır. Bu ocak/aşiretler, Dersim toplumunun kültürel/sosyal ve hukuksal ilişkilerinin yürütülmesinde temel rolü oynarlar. Bu roller inanç üzerinden gerçekleştirilirken, inancın fonksiyonlarının işletenleri olarak belirir. Dewrêşgewran ocağı da bu sistem içinde en eskilerinden biridir. Ancak dönemsel ve biraz da nüfusunun daha az olmasından kaynaklı olarak bu hiyerarşideki rolü hızla azaltılmaya çalışılmaktadır. Son dönemlerde özellikle ocak isimleri üzerinden bir asimilasyon ve eklemlenme ilişkisiyle de geçmiş kökleri ile ilişkileri kopartılmaktadır. Bu çalışmada, bu süreçler olabildiğince en özet haliyle ve yorumsamacı antropolojik bir yöntem ile hermeneutik metotları ve görüşme tekniği kullanılarak, Dersim ocaklık ve aşiret sisteminde eski ve köklü bir ocak/aşiret olan Dewrêşgewran aşiret/ocağının görünür kılınması, hak ettiği ilgiye kavuşması ve yazılı olarak kayda geçmesi hedeflenmiştir.
Cumhuriyet ve Kürtler, 2023
This article examines the formation of the Turkish Republic and its internal colonial policies to... more This article examines the formation of the Turkish Republic and its internal colonial policies towards Alevi Kurds in Dersim. Sidelined by the Treaty of Lausanne, they subsequently became targets of the Republic, established based on Muslim-Turkish sovereignty. The article explores the internal colonial process through which Kurdish Alevis were perceived as threats to Muslim-Turkish sovereignty, leading to their physical destruction in their locations which was followed by a three-stage process of fragmentation and elimination through more sophisticated methods. The article discusses the implementation of this strategy, referred to as segregation, polarization, and conflict, against the Alevi-Kurdish bloc in Dersim, primarily through the leftist arguments.
Semah Dergisi, 2023
This article explores the construction of Xweda and Xizir as the central deities in the Kurdish A... more This article explores the construction of Xweda and Xizir as the central deities in the Kurdish Alevi pantheon, shedding light on their often overlooked feminine nature that has been erased over time.
Kürd Araştırmaları/Kurdish Studies, 2023
Bu makalenin konusu olan, Kürt toplumunun İslam öncesi dinsel hayatında kadının/dişilin konumunun... more Bu makalenin konusu olan, Kürt toplumunun İslam öncesi dinsel hayatında kadının/dişilin konumunun izlerini sürmenin yolu da doğal olarak da bu yazısız tarihi arşivde, yani dil ve kültür içinde arkeolojik bir kazıya başvurmaktır. Bu çalışmada, dolayısıyla yöntem olarak Kürt dilinin muhteşem etimolojik özelliğinden faydalanarak, içerik ve söylem analiziyle, Kürtlerin İslam öncesi dinsel tarihinde kadınlığın/dişilliğin tarihsel izlerini sürmeyi, dil içinde konuyla ilgili terimler etnografik bir okumaya tabi tutularak yapılmaktadır. Bu anlamda yedi temel kavram üzerinden konu ele alınmıştır: Xweda, Xweza, Xizir, Şâ, Ana, zeyî, kewanî.
Semah, 2023
Describing Alevi faith.
Pomegranate, the International Journal of Pagan Studies, 2021
This article analyzes the myth of Shaymaran, represented as a half-human and half-serpent. The si... more This article analyzes the myth of Shaymaran, represented as a half-human and half-serpent. The significance of this representation is, I argue, twofold: it is significant for her recognition as a goddess, and it is an important testament to the existence of polytheistic religious traditions of goddess-worship among the people of Kurdistan. I analyze the content of such myth that supplies us with important non-material archaeological evidence, particularly relating to the ideology and practice of goddess-worship. By deconstructing this representation and analyzing the content of this myth using a comparative approach vis-à-vis the Abrahamic genesis, I offer important information on the often-overlooked parts of unwritten history of goddess worship, which is continuously sustained through the circulation of this myth and the image. The myth of Shaymaran can therefore also be considered as a counter-narrative, one forged by the oppressed, to a post-colonial dominant monotheistic history and philosophy.
Kadına Yönelik Şiddet ve Başa Çıkma Yöntemleri Sempozyumu, 2006
Turkiye'de boşanmış kadınların yaşadığı ayrımcılık, şiddet ve diğer başa çıkılması gereken engell... more Turkiye'de boşanmış kadınların yaşadığı ayrımcılık, şiddet ve diğer başa çıkılması gereken engelleri irdeleyen bir çalışma. Çalışma grup görüşmelerine dayanan bir dizi toplantının değerlendirilmesi sonucunda hazırlanmıştır.
Jineoloji, 3 Aylik Bilim Kuram Dergisi No 21, 2021
The article focuses on the systematic environmental violence (regular forest fires, environmental... more The article focuses on the systematic environmental violence (regular forest fires, environmental bombardments, dam constructions, privatizations) in Turkey, Kurdistan in general, and Dersim, the Kurdish Alevi city, in particular. In that regard, environmental violence has been discussed as a patriarchal colonial attack against the womanized environment of Kurds and Kurdish Alevis, and thus evaluated as a sexist militarist ethnoreligious attack on non-Turkish and non-Muslim populations and their environment.
Amargi Feminist Dergi, 2011
Militarizm, erkekliğin güç ideolojisi olarak silahlıdır.
Kurdish Alevis and the Case of Dersim, Historical and Contemporary Insights, 2019
The article focuses on the Alevism as an independent ancient Arianic religion, and refuse the il... more The article focuses on the Alevism as an independent ancient Arianic religion, and refuse the illustrations as a sect of Islam. The arguments based on the cursory examination for the considerable difference between the religious systems. The article further focuses on the societal structure of the Kurdish Alevi faith that named by the Kurdish Alevis as the Reya Heqi/Raa Haqi.
Genocide Studies and Prevention: An International Journal, 2020
It is an open-access journal, https://scholarcommons.usf.edu/gsp/vol14/iss2/5 In the process of ... more It is an open-access journal, https://scholarcommons.usf.edu/gsp/vol14/iss2/5
In the process of nation-state formation, many governments have engaged in homogenization policies in order to establish political, social, and cultural hegemony. The Turkish state’s intensive efforts to Turkify and Islamize Anatolia represent a prime example of this phenomenon. Using census data to estimate casualties, I argue that the events of 1937-38, in the province that was then called Dersim, in Eastern Turkey, should be classified as a genocide. Although state documents of that period remain inaccessible, we know that military operations continued for more than a
period of two years, employing a large number of army troops.1 They used militaristic technology including poisonous gas and heavy bombardments,2 and they destroyed the living conditions of Alevi Kurds of Dersim through the burning of forests, fields, and villages.3 Children were forcibly removed from their natal families.4 While the numbers of those killed still remain lost in history, I examine archival records, memoirs, and first-hand accounts to arrive at estimated figures. These make it clear that the actions of the Turkish military-led to mass killings and had a devastating impact on survivors, both mentally and physically.
2006 International Symposium on ‘Violence Against Women and The Way of Struggle. Shahmaran Publication: Istanbul-Turkey., 2003
Stigmatization of women widows in Turkey.
Munzur Etnografya Dergisi, 2009
Dersim İnanç Sistemi ve Kutsal Mekân İlişkisi Dilşa Deniz/Ocak 2009 Yeditepe Üniversitesi Sosyal ... more Dersim İnanç Sistemi ve Kutsal Mekân İlişkisi Dilşa Deniz/Ocak 2009 Yeditepe Üniversitesi Sosyal Antropoloji Doktora Öğrencisi Dersim-kutsallık ve mekân kavramları olarak üç ilişki ve bunun hayattaki yansıması bu metnin ana konusudur. Bunlardan ilki olan ve günümüzde il/kent olarak siyasi sınırı belirlenen Dersim/Tunceli, klasik anlamda bir kent olma durumundan çok, çevresiyle onu ayıran belli bir coğrafya içindeki sosyal/kültürel 'anlamlılık' alanıdır. Klasik Batılı anlamda bir kent özelliğine sahip olmasa da, Mumford'a göre 'öz tarihinin bulunduğu yer olan kent, bir toplumun güç ve kültürünün azami ölçüde yoğunlaştığı bir noktadır. Toplumsal etkililik ve anlamlılık olmak üzere her iki alanda da, yaşamın farklı ışıklarından yayılan ışınların odaklandığı, (...) entegre olmuş sosyal ilişkilerin bir formu ve sembolüdür (Mumford, 1940:3). Gerçekten de Dersim denen bölge, günümüzde bu sosyal ilişkilerin, yani sosyal hayatın kaynağından yayılan ilişkilerin/anlamların oluşturduğu bir odak, sosyal ilişki formu ve sembol ortaklığı olarak, insan-coğrafya ve köken ilişkisi ve entegrasyonunun yürütüldüğü bir yerdir. Bu güç ve kültürün ana taşıyıcılarından olan aşiret organizasyonu ve bunun inançla entegre edilmiş boyutu, bu "odaklık" durumunu daha da stratejik hale getirir. Antropoloji, bir disiplin olarak ortaya çıkışından günümüze kadar din ve inanca yoğun bir ilgi gösterir ve bir kurum olarak din ve inanç boyutunu, toplumları bütünsel bir anlama ilişkisi için önemli alanlar olarak kurar. Çünkü din ve inançların şekilleniş ve varlık buluş süreçleri insanlığın tüm gelişim süreçlerini içerir. Örneğin 'İnsandan tamamen farklı ve ona üstün, insanın sahip olduğu güçlerle ne derece, ne de tür bakımından karşılaştırılmayacak güçler kullanan doğaüstü varlıklar olarak tanrı kavramı, tarihin akışı içerisinde çok yavaş gelişmiştir' (Frazer, 2004:33-34). Bu yüzden de din, toplumun minyatürleşmiş bir modelini veren bir kurumdur. Bundan dolayı 'antropologlar, dinin insan toplulukları için önemine dair pek çok neden olduğunu belirtmişlerdir: Başka türlü kontrol edemeyecekleri belirsiz durumlarla başa çıkmanın yolu; başka türlü açıklanamayan (acı çekme, ölüm, günlük yaşam içindeki gizem) insanların hayatlarına anlam katmanın bir yolu, ve buraya dahil olanlar arasında sosyal dayanışmanın oluşmasına yardım eden'(Lavenda-Schultz, 2007:73) vs. etkenler olarak belirtirler. Dolayısıyla, din ve inanca yaklaşımda, bu çok yönlü karmaşık etkenlerin göz önünde bulundurulması gerekir. Zira insanın, bilimin de temelini oluşturan "anlama" çabasının en ilk, en temel ve belki de en uzun ömürlü çabası olan inanç, insanın bugüne bakışını belirleyen felsefi; bilimin henüz yanıtlayamadığı ya da yanıtlarının insanın
Munzur Etnografya Dergısı, 2010
Dersim bölgesinde, inançla ilgili başlayan ve bu yıl daha da şiddetlenen bir hareketlilik hissedi... more Dersim bölgesinde, inançla ilgili başlayan ve bu yıl daha da şiddetlenen bir hareketlilik hissedilmektedir. Zira Türkiye'nin "Alevi açılımı" ile birlikte bölgedeki inanç boyutunun dönüşüm süreci de hızlanmış görünmektedir. Bu hareketlilik en çok da Alevi ocaklarının kendilerini eklemlenecek kişilerle kurdukları bağlantılar olarak göze çarpmaktadır. Örneğin Kuréşanlılar kendilerini Mahmut Hayrani ile iyice eklemlemiş olarak en çok gerilim yaşayan ocak/aşiret olarak gözlemlenmektedir. Ahmet Yesevi ile bağlantı kurma ilişkisiyle Bamasur ocağı onu takip etmektedir. Dersimli ocakların ve dolayısıyla insanların yoğun olarak bu tartışma içine girmesi; artık bir zorunluluk olarak kentlileşen Aleviliğin yeni bir sürümünün şekillenme sürecine benzemektedir. Bu sürümle de, Aleviliğin geleceği açısından çok derin iki ana konuya temas eden, görünmez ve mobilize olarak varlığını sürdüren bir inancın, görünür ve sabit bir inanç olma durumuyla ilgili yeni bir formun oturması konusunda iki yönlü bir tartışma yürütülmektedir. Bu tartışmalardan birincisi, Alevi toplumunun dışa karşı, yani resmi kurumlara ve suni İslam'a karşı yaptığı tartışma olurken, ikincisi de buna paralel olarak içeride, yani kendi içinde, ocaklar ve kişiler arasında yaptığı yoğun tartışma olarak varlık bulmaktadır. Bu tartışmaların odak sorularını ise, 1. Saklı ve görünmez olmak zorunda olan bu inancın, nasıl görünür ve açık olacağı? 2. Ocaklık sistemi ile yürütülen sistemin kentlerdeki cemevleri bazında nasıl bir sisteme oturtulacağı, yani pirlik sisteminin dedelik kurumu ile ne şekilde uzlaşacağı? 3. "Dedelik" ve "pirlik" sisteminin çatışması ve kentleşmeyle uyumlu bir formata (henüz) sahip olmayan Dersim ocaklık sisteminin bundan nasıl etkileneceği ya da nasıl uyum sağlayacağıdır? Kendi sistemi içinde binlerce yıldır ciddi bir inanç ve inancın kültürel/sosyal boyutlarının rezervlendiği bir havuzlama sistemi ile Dersim, bütün farklılığını bu inancın toplumsal etkilerine borçludur. Bu sistemin en güçlü yanı mobilizasyon kabiliyeti, içten gözetilmişlik sistemi ve kontrol mekanizmasının iki uçluluğudur. Zayıf noktası ise kırsallığın ihtiyaçlarına göre şekillenmesi, kentsel formunun bu yapıya oturamayacak bir karakterde oluşu şeklinde özetlenebilir. Bu nedenle, Dersim pirlik sistemi, kent karakterine daha uyumlu olan "dedelik" sistemi karşısında ciddi bir dezavantaja sahiptir. Türkiye'nin diğer bölgelerinde, özellikle Bektaşi geleneğinde, tekkeden yetişip post sahibi olunarak yürütülen "dedelik" sistemi, Dersim'in seyit ocaklarının, babadan oğula geçen "pirlik" sistemiyle yapısal bir uyuşmazlık içindedir. Şimdilik, ihtiyaca binaen bu ocaktan kişileri büyük kentlerdeki cemevlerinde "dede"lik makamına atayarak bir uzlaşma sağlanmış görünüyorsa da, ileriki dönemlerde özellikle kentlerden gelen, bu ocaklara dair hiçbir bilgisi/referansı olmayan insanlarca bu durumun devam edeceği kuşkuludur. Burada ilk göze çarpacak olan, belki daha çok demokratik bir tutum olarak da tanımlanabilecek ve kişisel çabaya açık olan bir sistem olarak "dedelik sistemi" tercihe değer bulunabilirse de, tersinden bir okumayla Dersim ocak seyitliği sisteminin çok güçlü işlevleri olduğu görülebilecektir. Kişisel bir tasarımla şekillenen dedelik-Özellikle Hacı Bektaş'ın sistemi ile merkezi Osmanlı ordusunu kontrolünde tutacak kadar-daha çok kentli bir sistemdir. Bu yüzden de akrabalık/aşiret/ocak sistemi ile kolektif bir dahiliyet gerektiren Dersim Ocaklık sisteminin
Semah, 2018
Philosophy of Reya Heqi/Kurdish Alevism and women/feminine relationship.
Dersim Gazetesi, 2019
Ecocide, soykırıma yol açan bir pratik olan çevrekırım anlamına gelir. Çevrekırım, doğanın geniş ... more Ecocide, soykırıma yol açan bir pratik olan çevrekırım anlamına gelir. Çevrekırım, doğanın geniş anlamda tahribi, tüketilmesi veya doğal eko-sistemin kirletilmesi nedeniyle sağlık, hayatta kalma, doğurganlık, yeniden üretim, besin temini zorluğu ve zorunlu göç ile sonuçlanması anlamına gelir. Çevrekırım, nüfusun ziksel kırımının, planlasın ya da planlamasın soykırım benzeri sonuçlar doğuracağından, bir tür soykırım olarak tariienmektedir. Buna dair en çarpıcı örneklerden biri Saddam Hüseyin'in onun kurallarına karşı gelen 500.000 göçebe bataklık Arap'ını cezalandırmak için bataklıkları kurutmasıdır. Bu yaşam biçimine odaklı 500 bin kişi bataklıklar kurutulunca, binlerce yıllık yaşam kaynağı ve biçimi sona ermiş oldu. Dolayısıyla zorunlu olarak göç etmek durumunda kalınca da günümüzde çevrekırım, kültürel kırım ve aynı zamanda siyasi bir soykırım olarak adlandırılacak olan, bir toplum/topluluk olarak ve onun tarafından yaratılan kültürü ortadan kalktı. Yani o güne kadar mevcut olan tüm yaşama biçimi, bu yaşama biçimini çevreleyen kültür, doğa, inanç sembolleri ve bütün bunlardan biriktirdikleri yaşam bilgisi tamamen yok edilmiş oldu. Milliyet ve ırk üzerine bina edilen toplumsal mühendislik projelerine kslenen, kişi ve yönetimlerin kafalarına göre insan hayatını şekillendirme takıntısı, binlerce yıllık kültürü, bilgi birikimini, inanç pratiklerini, yaşam bilgisini, sanatını ve tarihini yok etmeye yol açarken, insanlık tarihinde geri dönülmez hasarlar yaratmaktadır. Dünya kültürel mirasları böylece adım adım bu hastalıklı politikalar ve bakış açılarıyla ortadan kaldırılmakta, dünya kültürü yoksullaştırılmaktadır. Özellikle II. Dünya savaşı sonrası biçim değiştiren ırkçı politikalar, artık öldürmeden öldürmenin stratejisi ile ziksel insan ölümü gerçekleşmemiş olsa da bir toplumu, inancı, kültürü yok eden soykırıma (etnikkırım, kültürkırıma ve siyasi kırım) yol açmayı başarabilmektedirler. Yani tek tek insanlar değil ama toplum yok edilmektedir. Çevrekırım görünüşte siyasi bir neden gibi algılanmayan biçimlerde de olabilir. Mesela bir bölgenin fabrika atıkları ile kirletilmesi, çevresel atıklarla bölgenin yaşam alanlarının kirletilmesi, sağlık sorunlarına yol açması gibi. Ancak özellikle de bir topluluğun özel yaşam alanıysa, yani o bölgeye bağlı olarak oluşan özel yaşam biçimi ve alanının yok olması anlamına geliyorsa, yani ekonomi politikaların yol açtığı bir
Kurdish Alevis and the Case of Dersim Historical and Contemporary Insights, 2019
The term “Alevi” has been used since the 20th century for similar religious groups which self-app... more The term “Alevi” has been used since the 20th century for similar religious groups which self-apply diverse names. Rêya Heqî is the term that Kurdish Alevis (Elewi) used for their religion before urbanization, and oppose being considered as a sect of Islam, preferring instead to be considered an independent Arianic religion. This article summarizes the Kurdish Alevi belief system, by focusing on the terms of the religion, its structure, and its component functions. The structure is studied in four components: Tribes, as the principal non-religious institution, Ocax (tribes in the religious caste), Kiriv-ship and misawî-ship the three institutions in the realm of the sacred. Thus, the article focuses on how social structures are unified within all four institutions and their functions.
Dört Dağa Sığmayan Kent- Dersim Üzerine Ekonomi-Politik Yazılar”, 2013
Dersim ekonomi-politiği ve talan ilişkisinin işlendiği makalede, Dersim'deki talan ilişkisinin kl... more Dersim ekonomi-politiği ve talan ilişkisinin işlendiği makalede, Dersim'deki talan ilişkisinin klasik anlamda bir talan konseptinden öte yerelliğin politik dinamiği içerisinde alınması gerektiği tartışmaktadır.
Bu anlamıyla talanın dahil olduğu toplumsal kuralların varlığı, toplumsal kontrol mekanizmalarıyla denetlenebilir ve takip edilebilir olması; öldürme edimini çok ender ya da mecbur kalmadıkça kullanılmaması, cinsel suçların işlenmemesi; talan edilen malların aşiret bütçesi içinde yer alması yani aşiretin kollektif harcamalarında kullanılmak üzere pay verilmesi ve bunun aşiret lideri tarafından bu işlem için kullanılması;, bu nedenle talana katılanların, basit hırsızlardan öte toplum adına göreve çıkan görevilier olarak da algılanması gibi bir dizi nedenle klasik talan ilişkisinden farklılaştığını tartışmaktadır.
Semah, 2019
A critic towards the academic efforts to illustrate Alevism in accordance with the state's offici... more A critic towards the academic efforts to illustrate Alevism in accordance with the state's official ideology, Turkish-Islamic Synthesis.
Shâmaran:The Neolithic Eternal Mother, Love and the Kurds, 2024
Shâmaran: The Neolithic Eternal Mother, Love and the Kurds covers one of the earliest ancient fi... more Shâmaran: The Neolithic Eternal Mother, Love and the Kurds covers one of the earliest ancient figures of Mother Earth, Shâmaran, of the Zagros Mountains, which is at the crossroads of Iran, Anatolia, and Mesopotamia, and has historically been a melting pot of diverse groups, contributing to the formation of the Kurdish nation. This unique convergence has played a pivotal role in shaping the rich history, culture, language, and the very essence of their homeland, Kurdistan.Shâmaran is the significant religiocultural symbol, serving as a poignant embodiment of this heritage. The book meticulously documents, deconstructs and interprets Shâmaran's myth and her Neolithic image, recognizing their profound significance as manifestations of the Mother Earth Goddess.The study details the philosophy and symbolism of her faith, deciphers the content in the region within the existing pre-Islamic Kurdish religions namely Alevism, Yarsanism, and Êzidism and Kurdish culture as a whole.
Ecological Solidarity and the Kurdish Freedom Movement: Thought, Practice, Challenges, and Opportunities, 2021
This essay investigates the deep roots of the relationship of Rêya Heqî (Kurdish Alevism) with th... more This essay investigates the deep roots of the relationship of Rêya Heqî (Kurdish Alevism) with the natural world of its sacred land and particularly explores the prohibition upon the hunting of animals based on the myth of Gola Buyêr, in Dersim.
Ecological Solidarity and the Kurdish Freedom Movement: Thought, Practice, Challenges, and Opportunities, 2021
Ecological Solidarity and the Kurdish Freedom Movement examines the ideas about social ecology an... more Ecological Solidarity and the Kurdish Freedom Movement examines the ideas about social ecology and communalism behind the evolving political structures in the Kurdish region. The collection evaluates practical green projects, including the Mesopotamian Ecology Movement, Jinwar women’s eco-village, food sovereignty in a solidarity economy, environmental defenders in Iranian Kurdistan, and Make Rojava Green Again. Contributors also critically reflect on such contested themes as Alevi nature beliefs, anti-dam demonstrations, human-rights law and climate change, the Gezi Park protests, and forest fires. Throughout this volume, the contributors consider the formidable challenges to Kurdish initiatives, such as state repression, damaged infrastructure, and oil dependency. Nevertheless, contributors assert that the West has much to learn from the Kurdish ecological paradigm, which offers insight into social movement debates about development and decolonization.
Kadına Yönelik Şiddet ve Başa Çıkma Yöntemleri, 2003
This article is an analysis of the situation of the most disadvantaged group of women, the widows... more This article is an analysis of the situation of the most disadvantaged group of women, the widows, in Turkey. The study based on a series of group discussions with the widow women to understand their problems, difficulties and other problems that they had to struggle.
Yol/Re: Dersim İnanç Sembolizmi, Antropolojik Bir Yaklaşım, 2012
Dersim is a Kurdish Alevi city with many particularities. This book is the first etno-religious e... more Dersim is a Kurdish Alevi city with many particularities. This book is the first etno-religious ethnographic work based on the fieldwork of Ph.D. dissertation.
Thus the book is one of the unique research that has used Kurdish (two dialects, as Kurmanci and Kirmancki) etymology which always omitted on purpose due to the ideological and political atmosphere of Turkey.
The study also focuses on Kurdish Alevism "Reya Heqi/Raa Haqi" not as a sect of Islam but as an independent religion. In that regard designs, it's structure, functionality, tribal structural interrelationship and Ocax system ( religious casting).
The book contains a large mythological part of Dersim and thus Reya Heqi, which has a strong connection between society, societal positionality, and the religion.
The last part of the book focuses on identity, personality, and religion. In that section, the author discusses the progressive and leftist political tendency of the Kurdish Alevism thus Dersim.
Projeleri Dersim merkezli Rê/Raa/Yol olarak tanımlanan inanç, mevcut Alevilik geleneğinden farklı... more Projeleri Dersim merkezli Rê/Raa/Yol olarak tanımlanan inanç, mevcut Alevilik geleneğinden farklı olarak yoğun bir doğa inancı ile harmanlanmış bir inanç olma özelliğini taşımaktadır. Dolayısıyla bu makalenin konusu da bu harmanlanmış doğa inancının önemli bir kalemi olan, genelde su özelde de Munzur Nehrinin kutsiyeti ve bu kutsiyeti tehdit eden HES ve baraj yapımı ve Dersimlilerin buna karşı çıkışlarının temeli ve nedenini tartışmaktır.
Bu çalışma, Dersim Alevilik inancındaki erkeklik kurgularını anlamak ve özellikle de Alevilik'te ... more Bu çalışma, Dersim Alevilik inancındaki erkeklik kurgularını anlamak ve özellikle de Alevilik'te kadın-erkek eşitliği gibi bir genel mitin geçerliliğini iki aşamalı olarak tartışmayı amaçlamaktadır. İlkin, Dersim Aleviliği ile sosyal yapısı hakkında kısa bir tanıtıcı giriş yapacağım. İkinci olarak da, Alevilik ve onun erkeklik/kadınlık yani toplumsal cinsiyet ilişkisinin, inançla birlikte sosyal yapısını da kısaca tanıtarak, bu ana yapısal durumun mitler üzerinden inşasını incelemek istiyorum. Bunu yaparken de Dersim Alevi inancı içinde en tipik mit/öykü olan Bamasur (Babamansur) ve Kuréşi (Kureyşan) aşiretlerinin ortak miti/kuruluş öyküsünü irdeleyeceğim. 2 Dersim Alevi İnancı ve Yapısı Hakkında Dersim Aleviliği, inancı merkezine alan, soya dayalı (en azından ortak bir atadan gelindiği miti üzerinden) hiyerarşik bir kast sistemi ile patrilineal aşiret gibi bir politik sistem üzerinden yürümektedir. Dolayısıyla aşiretlerin politik yapıları, dinsel/inanç boyutunda yapılan bir hiyeraşi ile güçlendirilmiş ve özellikle " pir " ve " talip " ilişkisi ile döngüsel olarak " ikrar " adı verilen bir bağ ile toplumsal yapı daha da güçlendirilmiştir. Bu ikili yapıyla birlikte " ikrar " adında başka kollardan da (musayiplik ve kirvelik) güçlendirme devam eder. En özgül yanı ise bir dinsel hiyerarşi kurulurken, üstte konumlanan, yani " pirlik " yetkesi tanınan yapının, yine döngüsel iç sarmal geçişlerle yapılandırılmasıdır. Bu şöyle açıklanabilir: Basit/ana hiyerarşi " pirlik " ve " talip " lik üzerinden kurulmuş olup, " pirliğin " " talipliği " üstü ve onun yol göstericisi olarak kuran bu ikili ilişki, sarmal ve döngüsel bir seyir izler. Taliplik, pirlik yetkesine sahip olanlar da dahil herkesin tabi olduğu görülürken, " pirlik " ise belli aşiretlere tanınmıştır. Bu pirlik yetkesine sahip aşiretler de bir başka pirlik yetkesine sahip aşiretin pirlik ve taliplik ilişkisi içindedirler ve bu ilişki de sarmal halde devam ettirilmiştir. Örnek verecek olursak A aşireti B'nin piri iken, B de C'nin, C ise A'nın Piri (veya Bamasur Aşiretinde olduğu gibi kendi iç kolları tarafından) olacak şekilde bir halka oluşturulmuştur. Tabi bu daha girift bir durumda olabilir (aşiretlerin sayısal durumlarıyla ilişkili olarak), ama 1 Antropolog 2 Bu analiz tüm Dersim ya da genel olarak diğer Alevi inancını haliyle kapsamamaktadır, böyle bir iddia ve amacı da yoktur.
Evrensel Gazetesi, 2025
Political Alevism is a term that recently coined by Islamist in Turkey to criminalize the Alevi ... more Political Alevism is a term that recently coined by Islamist in Turkey to criminalize the Alevi struggle, framing it in a way that deflects attention from the real issues at hand, such as the violence and potential genocide faced by Alevis in Syria. This rhetoric aims to undermine the legitimacy of the Alevi community’s resistance, while also shifting the focus away from the broader context of jihadist violence and potantial genocide.
Depo, 2023
Dersim Eco-spirituality talk
the Independent (Türkçe), 2021
Interview with academics of the peace who works and lives in the Western countriesö after being d... more Interview with academics of the peace who works and lives in the Western countriesö after being dismissed from their posts.
Jadalliya, 2020
Scholars in Context: Dilşa Deniz Jadaliyya's Scholars in Context series consists of Q&As in which... more Scholars in Context: Dilşa Deniz Jadaliyya's Scholars in Context series consists of Q&As in which scholars of the Middle East describe their research and the paths they took to arrive at it. The series provides a platform for these scholars to highlight the significance of their work, identify the audiences they seek to reach, and outline their future research trajectories, giving readers an in-depth look at the latest research in a given field. Jadaliyya (J): What is the main focus of your current research and how does it connect to or depart from your previous work? Dilşa Deniz (DD): My research focuses on Kurdish Alevism and Dersim, the center of Kurdish Alevism, and their connections to ethno-religious, gender, and socio-political identity constructions. It simultaneously invokes Kurdish studies and Turkey's ethno-politics and homogenization policies. As an outcome of these ethno-political assimilation policies of the state, my recent research investigates the Dersim genocide of 1937-38, when forty to seventy thousand Kurdish Alevis were massacred using contemporary militaristic technology, including poisonous gas, and tens of thousands of Kurdish Alevis were forcibly removed for Turkification and Islamization. Being away from my homeland and the physical field of work, my research focuses more on the decolonization of Kurdish Alevism and Kurdish studies through the perspectives of linguistics, academia, Like 2 Tweet
Yeni Özgür Politika, 2017
The interview focuses on critics of the illustration of Dersim as a place where no Kurds exist as... more The interview focuses on critics of the illustration of Dersim as a place where no Kurds exist as a part of official ideological politics which operated by large funding. As such, the interview focuses on, in particular, recent publications including some Western researchers who based their idea on that fakely produced information, largely illustrate as Dersim as only populated by Zaza and Zazas are not Kurd as recently. This project engineered by the official politic by which aimed to erase the Kurdish traces from Dersim been discussed.
Yeni Özgür Politika, 2017
Dersim, Kurdish Alevism and the relation state's assimilate politics has been discussed
Cumhuriyet Book , 2012
An interview in relation to Yol / Rê: Dersim İnanç Sembolizmi's publication, Alevi and Dersim re... more An interview in relation to Yol / Rê: Dersim İnanç Sembolizmi's publication, Alevi and Dersim relations.
Evrensel Daily newspaper, 2012
An interview with Evrensel Daily news Paper in relation to the Yol / Rê: Dersim İnanç Sembolizmi"... more An interview with Evrensel Daily news Paper in relation to the Yol / Rê: Dersim İnanç Sembolizmi"s publication/
10 April 2012
Turk İslam Sentezinin Aleviliği fethi Aleviliğin dönüşümü ve Kürt karşıtı Aleviliğin inşasında Alevilerin rolü üzerine, 2020
The article discusses the organisation of Turkish Islamic Synthesis among the Alevis, by Alevis.