Forsíða (original) (raw)
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Velkomin á Wikipediu,
frjálsa alfræðiritið sem allir geta unnið að.
Grein mánaðarins
Jimmy Carter
James Earl „Jimmy“ Carter, Jr. (1. október 1924 - 29. desember 2024) var bandarískur stjórnmálamaður úr Demókrataflokknum. Hann var 39. forseti Bandaríkjanna á árunum 1977-1981 og vann friðarverðlaun Nóbels árið 2002.
Jimmy Carter var kjörinn forseti í kosningunum 1976, þar sem hann sigraði sitjandi forsetann Gerald Ford. Ford hafði áður verið varaforseti en hafði tekið við forsetaembættinu af Richard Nixon sem sagði af sér vegna Watergatemálsins. Carter náði kjöri á forsetastól sem pólitískur utangarðsmaður sem var ósnertur af hneykslismálum sem höfðu sett bletti á síðustu ríkisstjórnir landsins. Þrátt fyrir að koma þannig í Hvíta húsið með ferskum andvara glataði Carter smám saman vinsældum sínum vegna versnandi efnahagsástands í kjölfar olíukreppunnar 1979 og þjóðarauðmýkinga á borð við innrás Sovétmanna í Afganistan og gíslatökuna í Teheran. Þessir erfiðleikar stuðluðu að því að Carter tapaði endurkjöri á móti Ronald Reagan, frambjóðanda Repúblikana, í forsetakosningunum 1980.
Vissir þú...
Orrustan í Þjóðborgarskógi
- … að Hayat Tahrir al-Sham, samtökin sem nú ráða yfir meirihluta Sýrlands, klufu sig frá hryðjuverkasamtökunum al-Kaída árið 2013?
- … að tímabjögun eykst til muna eftir því sem einstaklingur kemst nær ljóshraða?
- … að útþensla Rómaveldis inn á landsvæðið sem tilheyrir í dag Þýskalandi stöðvaðist með ósigri Rómverja í orrustunni í Þjóðborgarskógi (sjá mynd) árið 9?
- … að ofþjálfun í styrktarþjálfun getur leitt til álags á hjarta- og æðakerfið, veiklaðs ónæmiskerfis, svefntruflana og hormónatruflana?
- … að Júlía Navalnaja, ekkja rússneska stjórnarandstæðingsins Aleksej Navalnyj, mun sæta handtöku ef hún kemur aftur til Rússlands?
Merkisviðburðir
13. janúar
2001 - 800 létust þegar jarðskjálfti reið yfir El Salvador.
2002 - Forseti Bandaríkjanna, George W. Bush, féll í yfirlið eftir að saltkringla stóð í honum.
2005 - Myndir af Harry Bretaprins klæddum í nasistabúning á grímuballi voru fordæmdar.
2007 - Gríska skipið Server brotnaði í tvennt úti fyrir strönd Noregs. Um 200 tonn af hráolíu láku í sjóinn.
2009 - Ólafur Þór Hauksson var ráðinn sérstakur saksóknari.
2012 - Ítalska skemmtiferðaskipið Costa Concordia strandaði við eyjuna Giglio og sökk vegna aðgæsluleysis skipstjóra. 32 farþegar létust.
2018 - Naqeebullah Mehsud var myrtur af lögreglumönnum í Karachi í Pakistan. Morðið leiddi til víðtækra mótmæla gegn því að lögregla dræpi fólk án dóms og laga.
2021 - Guðmundur Felix Grétarsson fékk græddar hendur á sig í Frakklandi, 23 árum eftir slys þar sem hann missti báðar hendur.