ABDULSATTAR ELHAJHAMED | Istanbul University (original) (raw)

Papers by ABDULSATTAR ELHAJHAMED

Şarkiyat, 2024

Poetry competitions are significant activities within the literary and cultural realms. These com... more Poetry competitions are significant activities within the literary and cultural realms. These competitions reflect people's interest in poetry and poets. The book "Al-ʿAqīdah al-Adabīyah fī Sabʿah al-Funūn al-Maʿnawīyah" by Aḥmad al-Rabbāt al-Halabī, a folk poet who lived in the late 18th and early 19th centuries, provides valuable information about competitions held among folk poets who specialized in seven types of poetry: Şi'r al-Karīd, Muwashshah, Dū-beyt, Kān-wa-kān, Zajal, Qûma and Mawāliyyā. These competitions, which took place during the Ottoman period, were organized objectively and institutionally, following specific rules in public venues accessible to poets, writers, and the general public. Despite being overlooked in Arab literary history books, these competitions were held in coffee houses in the Levant and Egypt during the 18th century, and the winning poet would receive a prize consisting of a caftan and a monetary reward. This article aims to shed light on this cultural and literary activity based on the aforementioned book, providing insights into the cultural and literary life in the Levant and Egypt towards the end of the 18th century. The article is divided into two main sections: the first provides an overview of Aḥmad al-Rabbāt al-Halabī and his book "Al-ʻAqīdah al-Adabīyah fī Sabʻah al-Funūn al-Maʻnawīyah" while the second offers detailed information about the venues, organization, and awards of these poetry contests.

Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Journal of Sakarya University Faculty of Theology, 2023

Turkish poet Sünbülzade Vehbi (d. 1224 AH/1809 AD) is one of the most important Turkish poets who... more Turkish poet Sünbülzade Vehbi (d. 1224 AH/1809 AD) is one of the most important Turkish poets who wrote poetry in Turkish, Arabic, and Persian during the Ottoman era, and included these poems in his divan. This article deals with plagiarism of Arabic poetry contained in the collection of the Vehbi. The Arabic poetry contained in the collection of Vehbi, which he presented to Sultan Selim III (d. 1223 AH/1807 AD) is mostly attributed to contemporary poets, namely the doctor Naṣīr al-Dīn al-Iṣfahānī (d.1191 AH/1777 AD), the poet Hātef al-Isfahānī (d. 1198 AH/1784 AD), and the Iraqi poet Kāzim al-Uzrī al-Baghdādī al-Tamimī (1143-1213 AH/ 1730-1798 AD). This article introduces the poet Sünbülzade Vehbi and the poets mentioned above. The Arabic poetry in his collection is also introduced. It shows the similarity that sometimes reaches the point of congruence between his poetry and the poems of his contemporaries mentioned above. The research identifies the common verses between Vehbi and the aforementioned poets, which constitute approximately 83% of Vehbi's Arabic poetry. This research, which takes the quantitative descriptive approach as its approach, suggests that most of the Arabic poetry contained in Vehbi's collection is plagiarized from the poetry of those poets whose poetry he familiarized himself with and may have met during his embassy to mediate between the governor of Baghdad and the Sultan of Iran.

حوليات التراث, 2023

يتناول هذا البحث حكاية مسماة (حكاية القلعة التي كُتب على بابها: صاحب هذه القلعة رد القضاء والقدر،... more يتناول هذا البحث حكاية مسماة (حكاية القلعة التي كُتب على بابها: صاحب هذه القلعة رد القضاء والقدر، ثم غير الكتابة بقوله: تحت القضاء القدر) دراسة وتحقيقاً. والحكاية المذكورة لا يعرف واضعها الأول ولا راويها، فالمخطوط الذي يحتويها لا يتضمن معلومات عن تاريخها أو كاتبها، وهي تُشبه عدداً من الحكايات الشعبية التي دُوّنت في القرن الماضي في مناطق مختلفة من العالم العربي. المقالة تتألف من قسمين؛ في القسم الأول قدمت معلومات عن مضمون الحكاية، وتاريخها والمخطوط الذي وجدت فيه، كما تم بيان تقاطع الحكاية مع الأساطير والقصص السابقة لها والحكايات الشعبية اللاحقة لها. أما في القسم الثاني فقد عرض النص المحقق للحكاية المذكورة. إن البحث الذي اعتمد على المنهجين الوصفي والمقارن رجح أن تكون صياغة الحكاية تعود إلى العصر المملوكي وبين سبب هذا الترجيح، كما أشار إلى أن هذه الحكاية تمثل حلقة وصل بين الأساطير والحكاية السابقة لها، والحكايات الشعبية الحديثة، لذا فهي مهمة في فهم مسيرة الحكاية الشعبية لدى شعب من الشعوب.
This article deals with the story of "The Castle That Was Written on its Door: The Owner of This Castle Restored Fate and Destiny", and then changed to: "Under the Fate and Destiny". Neither the first writer of this story nor its narrator is known. The manuscript containing this story does not include information about its date or author. The story is similar to a number of folk stories that were written down in the last century in different regions of the Arab world. The article consists of two parts; in the first part, information was provided on the content of the story, its history, and the manuscript in which it was found. The research showed the similarity of the story with the myths and stories that preceded it, and the folk tales that followed it. In the second part, the verified text of the aforementioned story was presented. The research, which relied on a descriptive and comparative approaches, suggested that the writing of the story dates back to the Mamluk era, and explained the reason for this. It also pointed out that this story represents a link between the myths and the previous story, and the modern folk stories, so it is important in understanding the folk tales of a people.

Şarkiyat Mecmuası, 2023

عنترة بن شداد العبسي نال حريته وشهرته بفضل شجاعته. وسيرته الشعبية من أبرز السير الشعبيّة العربيّة... more عنترة بن شداد العبسي نال حريته وشهرته بفضل شجاعته. وسيرته الشعبية من أبرز السير الشعبيّة العربيّة، تميزت عن بقية السير الشعبيّة العربيّة بعبورها لحدود الوطن العربي وانتقالها إلى بلدان أخرى عبر الترجمة، واحتفاء الشعوب الأخرى بها، ونيلها مكانةً مهمة في الأدب العالمي. والترك من أوائل الأمم التي ترجمت هذه السيرة إلى لغتها، وترجمة سيرة عنترة إلى التركية لها أهمية كبيرة، نظراً لأنّها الترجمة الأولى لهذه السيرة إلى لغات العالم، ولأنّها من أوائل الترجمات الأدبيّة بين اللغتين التركيّة والعربيّة، ولأنها تُرجمت أكثر من مرة إلى اللغة التركية إحداها بأمر من السلطان العثماني، وكان ذلك في سنة (881 هـ/1477م). ولقيت سيرة عنترة اهتماماً على الصعيدين الشعبي والرسمي، فقُرئت في المقاهي كما قرئت في القصور، وقرأها الجنود العثمانيون ونالت إعجابهم كما يبدو من تعليقاتهم على بعض نسخها. إن هذا البحث الذي اعتمد المنهج الوصفي منهجاً له يتناول ترجمة سيرة عنترة إلى اللغة التركيّة وظروفها وأسبابها المحتملة لها، كما يبين أهمية هذه الترجمة ومكانتها في حركة الترجمة بين اللغتين العربيّة والتركيّة، ويشير إلى تلقي المجتمع التركي العثماني لسيرة عنترة، والأثر الذي تركته في الثقافة التركية عموماً والأدب التركي على وجه الخصوص.

Uludağ Üniversitesi, Jan 19, 2018

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

Karşılaştırmalı edebiyat çalışmaları içinde bir alt disiplin ve yan dal olarak ortaya çıkan imago... more Karşılaştırmalı edebiyat çalışmaları içinde bir alt disiplin ve yan dal olarak ortaya çıkan imagoloji, belli bir dönemde bir milletin başka bir millete karşı sahip olduğu izlenimleri bilmeye yardımcı olur. Araştırmacılar, ötekinin imajını genel olarak edebî eserlerde incelemeye odaklanmıştır. Ancak bu çalışmamızda Osmanlı İmparatorluğu döneminde ahlak alanında yazılmış en önemli kitaplardan biri olan "Ahlâk-ı Alâ'î" adlı eserde Arap imajı ele alınmıştır. Hayatının bir bölümünü Şam, Kahire ve Halep gibi Arap şehirlerinde kadılık yapan Kınalızâde Ali Efendi (916-979 H. / 1510 -1572 M.), Şam'dayken "Ahlâk-ı Alâ'î" adlı eserini kaleme almış, eserinde Araplarla ilgili pek çok yorum, hikâye, haber ve şiire yer vermiştir. Bu makalede Arap imajını oluşturan unsurlar incelenmiş, yazarın Araplarla ilgili zikrettiği olumsuz ve olumlu özellikler beyan edilmiştir. Kitaptaki Arap imajının genel olarak olumlu görünmesi dikkat çeken bir husustur. İmajın bu şekilde ol...

in this study, the image of Arab in the work called Akhlāq-i ʿAlāʾī, which is one of the most imp... more in this study, the image of Arab in the work called Akhlāq-i ʿAlāʾī, which is one of the most important books written in the field of morality in the Ottoman Empire, is discussed. This work was written by Qinālīzāde ʿAlī Çelebī (916-979 H. / 1510 -1571 M.), who spent a part of his life as a judge in Arab cities such as Damascus, Cairo and Aleppo. In this study, the elements that make up the Arab image in the mentioned book, which includes many comments, stories, news and poems about the Arabs are examined. The negative and positive features, mentioned by the author, about Arabs are declared. It is noteworthy that the Arab image in the book seems generally positive. The formation of the image in this way was related to the historical context in which the book was written, the strong religious factor, the multiculturalism of the author and the diversity of the sources he used.

şarkiyat Mecmuası, 2022

شخصية الخليفة الأموي عبد الرحمن الناصر من الشخصيات المهمة التي تركت أثراً في التاريخ، وشهدت الأند... more شخصية الخليفة الأموي عبد الرحمن الناصر من الشخصيات المهمة التي تركت أثراً في التاريخ، وشهدت الأندلس مدة حكمه التي تجاوزت الخمسين سنة تطوراً وازدهاراً في المجالات العلمية والإدارية والسياسية والعسكرية والعمرانية. ولفتت هذه الشخصية انتباه الكتاب، فكتبوا عنها عدداً من الكتب والقصص والروايات والمسرحيات في مختلف اللغات، ومن الذين تناولوا هذه الشخصية الكاتب التركي عبد الحق حامد في مسرحية "تزر أو الملك عبد الرحمن الثالث"، وجرجي زيدان في رواية "عبد الرحمن الناصر". تناولت هذه الدراسة شخصية عبد الرحمن الناصر في هذين العملين الأدبيين اللذين يحملان اسمه، لكن شخصيته فيهما بدت مختلفة. في المقدمة تم التعريف بعبد الرحمن الناصر وأهم الأعمال الأدبية التي جسدته، ثم قُدّم عرض موجز للعملين المدروسين، أما في قسم المقارنة فأُشير إلى نقاط الاختلاف والتوافق في العملين فيما يتعلق بشخصية عبد الرحمن الناصر، وتمت الإشارة إلى أسباب الاختلاف في تقديم هذه الشخصية، والتي تتمثل في الهدف من استدعائها أو الكتابة عنها، وخلص البحث إلى أن الكاتبين اشتركا بتقديم هذه الشخصية التاريخية في إطار قصة خيالية، لكنهما اختلفا في صوغ هذه الشخصية، وتوظيفها، فجنح بها الكاتب التركي عبد الحق حامد إلى المثالية، بينما عدل بها جرجي زيدان نحو السلبية

FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi

Endülüs'ün son Arap hükümdarı olan Abû Abdullah es-Sağîr, tartışmalı bir şahsiyettir. Dünya edebi... more Endülüs'ün son Arap hükümdarı olan Abû Abdullah es-Sağîr, tartışmalı bir şahsiyettir. Dünya edebiyatına giren bu şahsiyet, birçok edebî esere konu olmuştur. Türk edebiyatında Abdülhak Hamid'in kaleme aldığı Abdullahü's-Sagîr adlı piyesi ile Arap edebiyatında Suriyeli yazar Maruf el-Arnavut'un Ebû Abdullah es-Sagîr adlı piyesi, bu şahsiyeti ele alan eserlerdendir. Bu makalede, adı geçen bu iki piyeste ana karakter olarak karşımıza çıkan Abû Abdullah es-Sağîr'in şahsiyeti farklı yönleriyle incelenmiştir. Makalede, söz konusu piyeslerin geniş özetleri verildikten sonra karşılaştırma bölümünde Abû Abdullah es-Sağîr'in şahsiyeti piyeslerde geçen ortak ve farklı yönleriyle ele alınarak incelenmiştir. Ayrıca bu piyeslerde Abû Abdullah es-Sağîr ile ilgili farklılıkların ve benzerliklerin arkasında yatan sebeplere de işaret edilmiştir.

Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi

Abdulhak Hamid, born 1852, occupied an important position during the Tanzimat period due to his l... more Abdulhak Hamid, born 1852, occupied an important position during the Tanzimat period due to his literary proliferation. Hamid, who lived almost 90 years  Doktora Öğrencisi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, abd.

FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi

Endülüs'ün son Arap hükümdarı olan Abû Abdullah es-Sağîr, tartışmalı bir şahsiyettir. Dünya edebi... more Endülüs'ün son Arap hükümdarı olan Abû Abdullah es-Sağîr, tartışmalı bir şahsiyettir. Dünya edebiyatına giren bu şahsiyet, birçok edebî esere konu olmuştur. Türk edebiyatında Abdülhak Hamid'in kaleme aldığı Abdullahü's-Sagîr adlı piyesi ile Arap edebiyatında Suriyeli yazar Maruf el-Arnavut'un Ebû Abdullah es-Sagîr adlı piyesi, bu şahsiyeti ele alan eserlerdendir. Bu makalede, adı geçen bu iki piyeste ana karakter olarak karşımıza çıkan Abû Abdullah es-Sağîr'in şahsiyeti farklı yönleriyle incelenmiştir. Makalede, söz konusu piyeslerin geniş özetleri verildikten sonra karşılaştırma bölümünde Abû Abdullah es-Sağîr'in şahsiyeti piyeslerde geçen ortak ve farklı yönleriyle ele alınarak incelenmiştir. Ayrıca bu piyeslerde Abû Abdullah es-Sağîr ile ilgili farklılıkların ve benzerliklerin arkasında yatan sebeplere de işaret edilmiştir.

demavend, 2021

Günümüz dünyasında içerisinde farklı şekillerde kendisine ulaşan ve onun ayrılmaz bir parçası hal... more Günümüz dünyasında içerisinde farklı şekillerde kendisine ulaşan ve onun ayrılmaz bir parçası haline gelen yabancı sözcüklerin olmadığı bir dil neredeyse yoktur. Arapça sözcükler de Türkçede önemli bir yere sahiptir. Bu sözcüklerin önemi, etkisinin sınırlı olmamasında gizlidir. Nitekim günümüzde Türkçe, yaklaşık altı bin beş yüze ulaşan Arapça sözcük içermektedir. Bu sözcükler üzerinde çok sayıda çalışma yapılmış ve yine çok sayıda kitap ve liste yazılmıştır. Öte yandan bu çalışmalar, sahip oldukları büyük öneme rağmen Türkçedeki Arapça sözcükleri hassas bilimsel bir şekilde sınıflandırmamıştır. Aynı şekilde birçoğunun temel amacı, Arap dilinin öğretiminde Arapça sözcüklerden yararlanma meselesi olmamıştır.
Günümüz Türkçesindeki Arapça sözcükleri üç gruba ayırmak mümkündür. Birinci grup, Arapçadaki anlamını koruyan sözcükler; ikinci grup, Arapçadaki anlamının yanı sıra Türkçede yeni bir anlam kazanmış olan sözcükler; üçüncü grup ise Arapçadaki orijinal anlamını yitiren ve Türkçede yeni bir anlam kazanan sözcüklerdir. Öte yandan bu sözcüklerle birlikte aynı şekilde bazıları Arapçadaki anlamlarından farklı bir anlama sahip olan tam yapılar ve cümleler de Türkçeye girmiştir.
Türklere Arap dilinin öğretilmesinde Türkçedeki Arapça sözcüklerden yararlanabilmek için öncelikle bahsi geçen sözcüklere dair iki bölümden oluşan özel bir sözlüğün hazırlanması gerekmektedir. Bu bölümlerden birincisi, asıl anlamlarını koruyan sözcükler ve yapılar; ikincisi ise anlamları değişen sözcükler ve yapılara yönelik olmalıdır. Öyle ki ortak sözcüklerin her birinin karşısına o sözcüğün cinsi, kökü ve varsa müteaddî olduğu harf-i cer yazılmalı, ayrıca Türkçe tercümesiyle birlikte örnek bir cümle dile getirilmelidir. Bu sözcüklerden, özellikle giriş ve başlangıç seviyelerinde Türkçe konuşanlar için Arapça kitap yazımında faydalanmak mümkündür. Nitekim bu, sözcük öğrenme sürecini hızlandırmakta, öğrencinin dil stokunu kısa sürede artırmakta, öğrenime dair çeviriyi kullanma ihtiyacını ortadan kaldırmakta, öğrencinin sözlüğe başvurma ihtiyacını azaltmakta ve metinlerin anlaşılmasını artırmaktadır.
Bu sözcüklerin Türkçedeki çeşitliliği, onları sarf (morfoloji) ve iştikâk (türetme) öğretiminde de kullanmamızı sağlar. Nitekim bu sözcüklerin sülâsî mücerred ve mezîd olmak üzere mastarları, ism-i fâil, ism-i mefûl, sıfat-ı müşebbehe, mübalağalı ism-i fâil ve ism-i merra vb. yapıları vardır. Ayrıca bu sözcüklerin alıştırma ve aktivitelerin hazırlanmasında da kullanılması mümkündür ki buna dair bir örnek vereceğiz.
Bu çalışma kısa vadede, Arapça öğretenler ile öğrenenlerin ve anadili Türkçe olanlara yönelik Arapça ders kitabı tasarlayanların faydalanması için Arapça sözcüklerden oluşan bir sözlük oluşturmak amacıyla bir komite oluşturulmasını önermektedir.

The Pre-Islamic King in the Books of Proverbs الملك الجاهلي في كتب الأمثال, 2020

The ancient Arab proverbs are an important source of ancient Arabic literature. They serve as a m... more The ancient Arab proverbs are an important source of ancient Arabic literature. They serve as a mirror that reflects the customs, traditions, and morals of the ancient Arabs and their perspective of life in general. At an early stage the Arabs gathered their proverbs and wrote them down in special books, called "Books of Proverbs". This study discusses the proverbs related to the pre-Islamic king in the ancient cassical Arabic proverbs books that were written during the first five centuries AH. In these books The writers attributed a good number of the proverbs to kings from the pre-Islamic era. There are proverbs that were first spoken at the councils of the kings of the pre-Islamic era, in other proverbs these kings' names were mentioned, and some proverbs referred to and related to them. In this article, we will mention those proverbs related to the kings of the pre-Islamic era and analyze them to present a clear image of the pre-Islamic king in the ancient proverbs books.
تشكل الأمثال العربية القديمة مصدراً مهماً من مصادر الأدب العربي القديم، وهي بمثابة مرآة تنعكس فيها عادات العرب القدماء وتقاليدهم وأخلاقهم ونظرتهم إلى الحياة عموماً. لقد جمع العرب أمثالهم ودونوها في مرحلة مبكرة في كتب خاصة بها، أُطلق عليها اسم " كتب الأمثال". هذه الدراسة تتناول الأمثال المتعلقة بالملك الجاهلي في كتب الأمثال العربية القديمة الفصيحة التي أُلفت في أول خمسة قرون هجرية. فقد نسب صانعو كتب الأمثال عدداً لا بأس به من الأمثال إلى ملوك من الجاهليين في كتبهم، وهناك أمثال قيلت لأول مرة في مجالس ملوك الجاهلية، وأمثال أخرى ذكرت فيها أسماؤهم، وأمثال تُحيل إليهم وتتعلق بهم. في هذه المقالة سنذكر تلك الأمثال المتعلقة بملوك الجاهلية ونحللها لنصل إلى صورة واضحة للملك الجاهلي في كتب الأمثال القديمة.

Şarkiyat , 2020

Ibn Arabi occupies an important position among the symbols of Islamic civilization. Having spent ... more Ibn Arabi occupies an important position among the symbols of Islamic civilization. Having spent part of his life in Anatolia, the author of hundreds of books and letters is an important figure for both Arabs and Turks. In recent years a number of novels has been published that feature Ibn Arabi as their main character. Among them there is Jabal Qaf written by a Moroccan novelist Abdullah Bin Arfa and Endülüslü Zidyar: Son Anka by a Turkish author Ahmet Baydar. This article deals with the way in which the character of Ibn Arabi is presented in both novels. Whereas in Jabal Qaf he is the narrator telling the story of his life from the day he was born until his death, Endülüslü Zidyar: Son Anka concentrates on the period of Ibn Arabi’s life that he spent in the Mashreq. After a brief plot summary, the article proceeds to comparing the ways of describing the main character. Both similarities and differences between the novels were pointed out; with the conclusion that the main cause of differences lies in the respective author’s environments, point of view and their reasons for making Ibn Arabi the main protagonist of their narrations.

شخصية أبي عبد الله الصغير آخر ملوك العرب في الأندلس من الشخصيات التاريخية المثيرة للجدل. استطاعت ... more شخصية أبي عبد الله الصغير آخر ملوك العرب في الأندلس من الشخصيات التاريخية المثيرة للجدل. استطاعت هذه الشخصية الدخول إلى الأدب العالمي، فقد جسدت في العديد من الأعمال الأدبية، من الأعمال الأدبية التي تناولت هذه الشخصية في الأدب التركي الحديث مسرحية عبد الله الصغير لعبد الحق حامد، وفي الأدب العربي مسرحية "أبو عبد الله الصغير" لمعروف الأرناؤوط.
تدرس هذه المقالة شخصية أبي عبد الله الصغير في المسرحيتين المذكورتين اللتين اتخذتا من حياته موضوعًا لهما، فشخصيته هي الشخصية الرئيسية في كلا المسرحيتين. في المقالة تم تقديم عرض موجز للمسرحيتين يتضمن أهم الأحداث، أما في قسم المقارنة فتمت مقارنة شخصية أبي عبد الله الصغير من نواح مختلفة، مع بيان النقاط المشتركة والمختلفة بين المسرحيتين فيما يتعلق بالشخصية المدروسة، كما تمت الإشارة إلى الأسباب الكامنة وراء هذا الاختلاف والتشابه في تقديم هذه الشخصية في المسرحيتين المدروستين

في تشاد لغتان رسميتان؛ الفرنسية والعربية، بدأت اللغة العربية بالدخول إلى تشاد في فترة ما قبل الإس... more في تشاد لغتان رسميتان؛ الفرنسية والعربية، بدأت اللغة العربية بالدخول إلى تشاد في فترة ما قبل الإسلام، واكتسبت أهمية بعد وصول الإسلام إلى المنطقة، واستخدمت مملكة كانم التي أسست في القرن التاسع اللغة العربية في التعليم والمراسلات

من الشروح التي كُتبت على القصائد الصوفية في العصر الـمملوكي والقصيدةُ المشروحةُ من الخمريات الصو... more من الشروح التي كُتبت على القصائد الصوفية في العصر الـمملوكي
والقصيدةُ المشروحةُ من الخمريات الصوفية التي ظهرت بواكيرها الأولى في القرن الثاني الهجري/ الثامن الميلادي، وناظم هذه القصيدة السلطان قانصوه الغوري الذي كان أديبًا شاعرًا محبًّا للعلمِ والأدبِ، وله أشعارٌ باللغتين العربية والتركية
كُتب هذا الشرحُ الذي هو موضوع ُكتابنا في آواخر العصر الـمملوكيّ، في عام 918 هـ/ 1512م، وأفاد مؤلفه من الشروح السابقة لقصائد صوفية مماثلة لقصيدة السلطان قانصوه الغوري، ولا سيما شرح عبد الرزاق القاشاني لتائية ابن الفارض الـمُسَّمى "كشف الوجوه الغر لمعاني نظم الدر". ومن الـمصادر الأخرى التي أفاد منها صاحب الشرح كتاب الاصطلاحات الصوفية لعبد الرزاق القاشاني، والرسالة القشيرية إلى جانب الـمعاجم اللغوية.

تتناول هذه المقالة رحلة القاضي محب الدين الحموي المسماة (بوادي الدموع العندمية بوادي الديار الروم... more تتناول هذه المقالة رحلة القاضي محب الدين الحموي المسماة (بوادي الدموع العندمية بوادي الديار الرومية)، فقد قصد القاضي محب الدين الحموي عاصمة الدولة العثمانية إثر عزله عن قضاء بلدة القدموس في سوريا للتظلم، وبقي في العاصمة ما يزيد عن سنة ونصف، ومع وصل جوي زادة محمد أفندي إلى
مقام قاضي العسكر أُعيد إلى القضاء فعاد إلى بلده

Kenan Demirayak, Arap Edebiyatı Tarihi-Osmanlı Dönemi Mısır ve Biladu'ş-Şam Bölgesi (922-1217/151... more Kenan Demirayak, Arap Edebiyatı Tarihi-Osmanlı Dönemi Mısır ve Biladu'ş-Şam Bölgesi (922-1217/1516-1802), Fenomen Yayıncılık, Erzurum 2015, 530 p/s., ISBN: 978-605-437-062-7

Şarkiyat, 2024

Poetry competitions are significant activities within the literary and cultural realms. These com... more Poetry competitions are significant activities within the literary and cultural realms. These competitions reflect people's interest in poetry and poets. The book "Al-ʿAqīdah al-Adabīyah fī Sabʿah al-Funūn al-Maʿnawīyah" by Aḥmad al-Rabbāt al-Halabī, a folk poet who lived in the late 18th and early 19th centuries, provides valuable information about competitions held among folk poets who specialized in seven types of poetry: Şi'r al-Karīd, Muwashshah, Dū-beyt, Kān-wa-kān, Zajal, Qûma and Mawāliyyā. These competitions, which took place during the Ottoman period, were organized objectively and institutionally, following specific rules in public venues accessible to poets, writers, and the general public. Despite being overlooked in Arab literary history books, these competitions were held in coffee houses in the Levant and Egypt during the 18th century, and the winning poet would receive a prize consisting of a caftan and a monetary reward. This article aims to shed light on this cultural and literary activity based on the aforementioned book, providing insights into the cultural and literary life in the Levant and Egypt towards the end of the 18th century. The article is divided into two main sections: the first provides an overview of Aḥmad al-Rabbāt al-Halabī and his book "Al-ʻAqīdah al-Adabīyah fī Sabʻah al-Funūn al-Maʻnawīyah" while the second offers detailed information about the venues, organization, and awards of these poetry contests.

Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Journal of Sakarya University Faculty of Theology, 2023

Turkish poet Sünbülzade Vehbi (d. 1224 AH/1809 AD) is one of the most important Turkish poets who... more Turkish poet Sünbülzade Vehbi (d. 1224 AH/1809 AD) is one of the most important Turkish poets who wrote poetry in Turkish, Arabic, and Persian during the Ottoman era, and included these poems in his divan. This article deals with plagiarism of Arabic poetry contained in the collection of the Vehbi. The Arabic poetry contained in the collection of Vehbi, which he presented to Sultan Selim III (d. 1223 AH/1807 AD) is mostly attributed to contemporary poets, namely the doctor Naṣīr al-Dīn al-Iṣfahānī (d.1191 AH/1777 AD), the poet Hātef al-Isfahānī (d. 1198 AH/1784 AD), and the Iraqi poet Kāzim al-Uzrī al-Baghdādī al-Tamimī (1143-1213 AH/ 1730-1798 AD). This article introduces the poet Sünbülzade Vehbi and the poets mentioned above. The Arabic poetry in his collection is also introduced. It shows the similarity that sometimes reaches the point of congruence between his poetry and the poems of his contemporaries mentioned above. The research identifies the common verses between Vehbi and the aforementioned poets, which constitute approximately 83% of Vehbi's Arabic poetry. This research, which takes the quantitative descriptive approach as its approach, suggests that most of the Arabic poetry contained in Vehbi's collection is plagiarized from the poetry of those poets whose poetry he familiarized himself with and may have met during his embassy to mediate between the governor of Baghdad and the Sultan of Iran.

حوليات التراث, 2023

يتناول هذا البحث حكاية مسماة (حكاية القلعة التي كُتب على بابها: صاحب هذه القلعة رد القضاء والقدر،... more يتناول هذا البحث حكاية مسماة (حكاية القلعة التي كُتب على بابها: صاحب هذه القلعة رد القضاء والقدر، ثم غير الكتابة بقوله: تحت القضاء القدر) دراسة وتحقيقاً. والحكاية المذكورة لا يعرف واضعها الأول ولا راويها، فالمخطوط الذي يحتويها لا يتضمن معلومات عن تاريخها أو كاتبها، وهي تُشبه عدداً من الحكايات الشعبية التي دُوّنت في القرن الماضي في مناطق مختلفة من العالم العربي. المقالة تتألف من قسمين؛ في القسم الأول قدمت معلومات عن مضمون الحكاية، وتاريخها والمخطوط الذي وجدت فيه، كما تم بيان تقاطع الحكاية مع الأساطير والقصص السابقة لها والحكايات الشعبية اللاحقة لها. أما في القسم الثاني فقد عرض النص المحقق للحكاية المذكورة. إن البحث الذي اعتمد على المنهجين الوصفي والمقارن رجح أن تكون صياغة الحكاية تعود إلى العصر المملوكي وبين سبب هذا الترجيح، كما أشار إلى أن هذه الحكاية تمثل حلقة وصل بين الأساطير والحكاية السابقة لها، والحكايات الشعبية الحديثة، لذا فهي مهمة في فهم مسيرة الحكاية الشعبية لدى شعب من الشعوب.
This article deals with the story of "The Castle That Was Written on its Door: The Owner of This Castle Restored Fate and Destiny", and then changed to: "Under the Fate and Destiny". Neither the first writer of this story nor its narrator is known. The manuscript containing this story does not include information about its date or author. The story is similar to a number of folk stories that were written down in the last century in different regions of the Arab world. The article consists of two parts; in the first part, information was provided on the content of the story, its history, and the manuscript in which it was found. The research showed the similarity of the story with the myths and stories that preceded it, and the folk tales that followed it. In the second part, the verified text of the aforementioned story was presented. The research, which relied on a descriptive and comparative approaches, suggested that the writing of the story dates back to the Mamluk era, and explained the reason for this. It also pointed out that this story represents a link between the myths and the previous story, and the modern folk stories, so it is important in understanding the folk tales of a people.

Şarkiyat Mecmuası, 2023

عنترة بن شداد العبسي نال حريته وشهرته بفضل شجاعته. وسيرته الشعبية من أبرز السير الشعبيّة العربيّة... more عنترة بن شداد العبسي نال حريته وشهرته بفضل شجاعته. وسيرته الشعبية من أبرز السير الشعبيّة العربيّة، تميزت عن بقية السير الشعبيّة العربيّة بعبورها لحدود الوطن العربي وانتقالها إلى بلدان أخرى عبر الترجمة، واحتفاء الشعوب الأخرى بها، ونيلها مكانةً مهمة في الأدب العالمي. والترك من أوائل الأمم التي ترجمت هذه السيرة إلى لغتها، وترجمة سيرة عنترة إلى التركية لها أهمية كبيرة، نظراً لأنّها الترجمة الأولى لهذه السيرة إلى لغات العالم، ولأنّها من أوائل الترجمات الأدبيّة بين اللغتين التركيّة والعربيّة، ولأنها تُرجمت أكثر من مرة إلى اللغة التركية إحداها بأمر من السلطان العثماني، وكان ذلك في سنة (881 هـ/1477م). ولقيت سيرة عنترة اهتماماً على الصعيدين الشعبي والرسمي، فقُرئت في المقاهي كما قرئت في القصور، وقرأها الجنود العثمانيون ونالت إعجابهم كما يبدو من تعليقاتهم على بعض نسخها. إن هذا البحث الذي اعتمد المنهج الوصفي منهجاً له يتناول ترجمة سيرة عنترة إلى اللغة التركيّة وظروفها وأسبابها المحتملة لها، كما يبين أهمية هذه الترجمة ومكانتها في حركة الترجمة بين اللغتين العربيّة والتركيّة، ويشير إلى تلقي المجتمع التركي العثماني لسيرة عنترة، والأثر الذي تركته في الثقافة التركية عموماً والأدب التركي على وجه الخصوص.

Uludağ Üniversitesi, Jan 19, 2018

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

Karşılaştırmalı edebiyat çalışmaları içinde bir alt disiplin ve yan dal olarak ortaya çıkan imago... more Karşılaştırmalı edebiyat çalışmaları içinde bir alt disiplin ve yan dal olarak ortaya çıkan imagoloji, belli bir dönemde bir milletin başka bir millete karşı sahip olduğu izlenimleri bilmeye yardımcı olur. Araştırmacılar, ötekinin imajını genel olarak edebî eserlerde incelemeye odaklanmıştır. Ancak bu çalışmamızda Osmanlı İmparatorluğu döneminde ahlak alanında yazılmış en önemli kitaplardan biri olan "Ahlâk-ı Alâ'î" adlı eserde Arap imajı ele alınmıştır. Hayatının bir bölümünü Şam, Kahire ve Halep gibi Arap şehirlerinde kadılık yapan Kınalızâde Ali Efendi (916-979 H. / 1510 -1572 M.), Şam'dayken "Ahlâk-ı Alâ'î" adlı eserini kaleme almış, eserinde Araplarla ilgili pek çok yorum, hikâye, haber ve şiire yer vermiştir. Bu makalede Arap imajını oluşturan unsurlar incelenmiş, yazarın Araplarla ilgili zikrettiği olumsuz ve olumlu özellikler beyan edilmiştir. Kitaptaki Arap imajının genel olarak olumlu görünmesi dikkat çeken bir husustur. İmajın bu şekilde ol...

in this study, the image of Arab in the work called Akhlāq-i ʿAlāʾī, which is one of the most imp... more in this study, the image of Arab in the work called Akhlāq-i ʿAlāʾī, which is one of the most important books written in the field of morality in the Ottoman Empire, is discussed. This work was written by Qinālīzāde ʿAlī Çelebī (916-979 H. / 1510 -1571 M.), who spent a part of his life as a judge in Arab cities such as Damascus, Cairo and Aleppo. In this study, the elements that make up the Arab image in the mentioned book, which includes many comments, stories, news and poems about the Arabs are examined. The negative and positive features, mentioned by the author, about Arabs are declared. It is noteworthy that the Arab image in the book seems generally positive. The formation of the image in this way was related to the historical context in which the book was written, the strong religious factor, the multiculturalism of the author and the diversity of the sources he used.

şarkiyat Mecmuası, 2022

شخصية الخليفة الأموي عبد الرحمن الناصر من الشخصيات المهمة التي تركت أثراً في التاريخ، وشهدت الأند... more شخصية الخليفة الأموي عبد الرحمن الناصر من الشخصيات المهمة التي تركت أثراً في التاريخ، وشهدت الأندلس مدة حكمه التي تجاوزت الخمسين سنة تطوراً وازدهاراً في المجالات العلمية والإدارية والسياسية والعسكرية والعمرانية. ولفتت هذه الشخصية انتباه الكتاب، فكتبوا عنها عدداً من الكتب والقصص والروايات والمسرحيات في مختلف اللغات، ومن الذين تناولوا هذه الشخصية الكاتب التركي عبد الحق حامد في مسرحية "تزر أو الملك عبد الرحمن الثالث"، وجرجي زيدان في رواية "عبد الرحمن الناصر". تناولت هذه الدراسة شخصية عبد الرحمن الناصر في هذين العملين الأدبيين اللذين يحملان اسمه، لكن شخصيته فيهما بدت مختلفة. في المقدمة تم التعريف بعبد الرحمن الناصر وأهم الأعمال الأدبية التي جسدته، ثم قُدّم عرض موجز للعملين المدروسين، أما في قسم المقارنة فأُشير إلى نقاط الاختلاف والتوافق في العملين فيما يتعلق بشخصية عبد الرحمن الناصر، وتمت الإشارة إلى أسباب الاختلاف في تقديم هذه الشخصية، والتي تتمثل في الهدف من استدعائها أو الكتابة عنها، وخلص البحث إلى أن الكاتبين اشتركا بتقديم هذه الشخصية التاريخية في إطار قصة خيالية، لكنهما اختلفا في صوغ هذه الشخصية، وتوظيفها، فجنح بها الكاتب التركي عبد الحق حامد إلى المثالية، بينما عدل بها جرجي زيدان نحو السلبية

FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi

Endülüs'ün son Arap hükümdarı olan Abû Abdullah es-Sağîr, tartışmalı bir şahsiyettir. Dünya edebi... more Endülüs'ün son Arap hükümdarı olan Abû Abdullah es-Sağîr, tartışmalı bir şahsiyettir. Dünya edebiyatına giren bu şahsiyet, birçok edebî esere konu olmuştur. Türk edebiyatında Abdülhak Hamid'in kaleme aldığı Abdullahü's-Sagîr adlı piyesi ile Arap edebiyatında Suriyeli yazar Maruf el-Arnavut'un Ebû Abdullah es-Sagîr adlı piyesi, bu şahsiyeti ele alan eserlerdendir. Bu makalede, adı geçen bu iki piyeste ana karakter olarak karşımıza çıkan Abû Abdullah es-Sağîr'in şahsiyeti farklı yönleriyle incelenmiştir. Makalede, söz konusu piyeslerin geniş özetleri verildikten sonra karşılaştırma bölümünde Abû Abdullah es-Sağîr'in şahsiyeti piyeslerde geçen ortak ve farklı yönleriyle ele alınarak incelenmiştir. Ayrıca bu piyeslerde Abû Abdullah es-Sağîr ile ilgili farklılıkların ve benzerliklerin arkasında yatan sebeplere de işaret edilmiştir.

Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi

Abdulhak Hamid, born 1852, occupied an important position during the Tanzimat period due to his l... more Abdulhak Hamid, born 1852, occupied an important position during the Tanzimat period due to his literary proliferation. Hamid, who lived almost 90 years  Doktora Öğrencisi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, abd.

FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi

Endülüs'ün son Arap hükümdarı olan Abû Abdullah es-Sağîr, tartışmalı bir şahsiyettir. Dünya edebi... more Endülüs'ün son Arap hükümdarı olan Abû Abdullah es-Sağîr, tartışmalı bir şahsiyettir. Dünya edebiyatına giren bu şahsiyet, birçok edebî esere konu olmuştur. Türk edebiyatında Abdülhak Hamid'in kaleme aldığı Abdullahü's-Sagîr adlı piyesi ile Arap edebiyatında Suriyeli yazar Maruf el-Arnavut'un Ebû Abdullah es-Sagîr adlı piyesi, bu şahsiyeti ele alan eserlerdendir. Bu makalede, adı geçen bu iki piyeste ana karakter olarak karşımıza çıkan Abû Abdullah es-Sağîr'in şahsiyeti farklı yönleriyle incelenmiştir. Makalede, söz konusu piyeslerin geniş özetleri verildikten sonra karşılaştırma bölümünde Abû Abdullah es-Sağîr'in şahsiyeti piyeslerde geçen ortak ve farklı yönleriyle ele alınarak incelenmiştir. Ayrıca bu piyeslerde Abû Abdullah es-Sağîr ile ilgili farklılıkların ve benzerliklerin arkasında yatan sebeplere de işaret edilmiştir.

demavend, 2021

Günümüz dünyasında içerisinde farklı şekillerde kendisine ulaşan ve onun ayrılmaz bir parçası hal... more Günümüz dünyasında içerisinde farklı şekillerde kendisine ulaşan ve onun ayrılmaz bir parçası haline gelen yabancı sözcüklerin olmadığı bir dil neredeyse yoktur. Arapça sözcükler de Türkçede önemli bir yere sahiptir. Bu sözcüklerin önemi, etkisinin sınırlı olmamasında gizlidir. Nitekim günümüzde Türkçe, yaklaşık altı bin beş yüze ulaşan Arapça sözcük içermektedir. Bu sözcükler üzerinde çok sayıda çalışma yapılmış ve yine çok sayıda kitap ve liste yazılmıştır. Öte yandan bu çalışmalar, sahip oldukları büyük öneme rağmen Türkçedeki Arapça sözcükleri hassas bilimsel bir şekilde sınıflandırmamıştır. Aynı şekilde birçoğunun temel amacı, Arap dilinin öğretiminde Arapça sözcüklerden yararlanma meselesi olmamıştır.
Günümüz Türkçesindeki Arapça sözcükleri üç gruba ayırmak mümkündür. Birinci grup, Arapçadaki anlamını koruyan sözcükler; ikinci grup, Arapçadaki anlamının yanı sıra Türkçede yeni bir anlam kazanmış olan sözcükler; üçüncü grup ise Arapçadaki orijinal anlamını yitiren ve Türkçede yeni bir anlam kazanan sözcüklerdir. Öte yandan bu sözcüklerle birlikte aynı şekilde bazıları Arapçadaki anlamlarından farklı bir anlama sahip olan tam yapılar ve cümleler de Türkçeye girmiştir.
Türklere Arap dilinin öğretilmesinde Türkçedeki Arapça sözcüklerden yararlanabilmek için öncelikle bahsi geçen sözcüklere dair iki bölümden oluşan özel bir sözlüğün hazırlanması gerekmektedir. Bu bölümlerden birincisi, asıl anlamlarını koruyan sözcükler ve yapılar; ikincisi ise anlamları değişen sözcükler ve yapılara yönelik olmalıdır. Öyle ki ortak sözcüklerin her birinin karşısına o sözcüğün cinsi, kökü ve varsa müteaddî olduğu harf-i cer yazılmalı, ayrıca Türkçe tercümesiyle birlikte örnek bir cümle dile getirilmelidir. Bu sözcüklerden, özellikle giriş ve başlangıç seviyelerinde Türkçe konuşanlar için Arapça kitap yazımında faydalanmak mümkündür. Nitekim bu, sözcük öğrenme sürecini hızlandırmakta, öğrencinin dil stokunu kısa sürede artırmakta, öğrenime dair çeviriyi kullanma ihtiyacını ortadan kaldırmakta, öğrencinin sözlüğe başvurma ihtiyacını azaltmakta ve metinlerin anlaşılmasını artırmaktadır.
Bu sözcüklerin Türkçedeki çeşitliliği, onları sarf (morfoloji) ve iştikâk (türetme) öğretiminde de kullanmamızı sağlar. Nitekim bu sözcüklerin sülâsî mücerred ve mezîd olmak üzere mastarları, ism-i fâil, ism-i mefûl, sıfat-ı müşebbehe, mübalağalı ism-i fâil ve ism-i merra vb. yapıları vardır. Ayrıca bu sözcüklerin alıştırma ve aktivitelerin hazırlanmasında da kullanılması mümkündür ki buna dair bir örnek vereceğiz.
Bu çalışma kısa vadede, Arapça öğretenler ile öğrenenlerin ve anadili Türkçe olanlara yönelik Arapça ders kitabı tasarlayanların faydalanması için Arapça sözcüklerden oluşan bir sözlük oluşturmak amacıyla bir komite oluşturulmasını önermektedir.

The Pre-Islamic King in the Books of Proverbs الملك الجاهلي في كتب الأمثال, 2020

The ancient Arab proverbs are an important source of ancient Arabic literature. They serve as a m... more The ancient Arab proverbs are an important source of ancient Arabic literature. They serve as a mirror that reflects the customs, traditions, and morals of the ancient Arabs and their perspective of life in general. At an early stage the Arabs gathered their proverbs and wrote them down in special books, called "Books of Proverbs". This study discusses the proverbs related to the pre-Islamic king in the ancient cassical Arabic proverbs books that were written during the first five centuries AH. In these books The writers attributed a good number of the proverbs to kings from the pre-Islamic era. There are proverbs that were first spoken at the councils of the kings of the pre-Islamic era, in other proverbs these kings' names were mentioned, and some proverbs referred to and related to them. In this article, we will mention those proverbs related to the kings of the pre-Islamic era and analyze them to present a clear image of the pre-Islamic king in the ancient proverbs books.
تشكل الأمثال العربية القديمة مصدراً مهماً من مصادر الأدب العربي القديم، وهي بمثابة مرآة تنعكس فيها عادات العرب القدماء وتقاليدهم وأخلاقهم ونظرتهم إلى الحياة عموماً. لقد جمع العرب أمثالهم ودونوها في مرحلة مبكرة في كتب خاصة بها، أُطلق عليها اسم " كتب الأمثال". هذه الدراسة تتناول الأمثال المتعلقة بالملك الجاهلي في كتب الأمثال العربية القديمة الفصيحة التي أُلفت في أول خمسة قرون هجرية. فقد نسب صانعو كتب الأمثال عدداً لا بأس به من الأمثال إلى ملوك من الجاهليين في كتبهم، وهناك أمثال قيلت لأول مرة في مجالس ملوك الجاهلية، وأمثال أخرى ذكرت فيها أسماؤهم، وأمثال تُحيل إليهم وتتعلق بهم. في هذه المقالة سنذكر تلك الأمثال المتعلقة بملوك الجاهلية ونحللها لنصل إلى صورة واضحة للملك الجاهلي في كتب الأمثال القديمة.

Şarkiyat , 2020

Ibn Arabi occupies an important position among the symbols of Islamic civilization. Having spent ... more Ibn Arabi occupies an important position among the symbols of Islamic civilization. Having spent part of his life in Anatolia, the author of hundreds of books and letters is an important figure for both Arabs and Turks. In recent years a number of novels has been published that feature Ibn Arabi as their main character. Among them there is Jabal Qaf written by a Moroccan novelist Abdullah Bin Arfa and Endülüslü Zidyar: Son Anka by a Turkish author Ahmet Baydar. This article deals with the way in which the character of Ibn Arabi is presented in both novels. Whereas in Jabal Qaf he is the narrator telling the story of his life from the day he was born until his death, Endülüslü Zidyar: Son Anka concentrates on the period of Ibn Arabi’s life that he spent in the Mashreq. After a brief plot summary, the article proceeds to comparing the ways of describing the main character. Both similarities and differences between the novels were pointed out; with the conclusion that the main cause of differences lies in the respective author’s environments, point of view and their reasons for making Ibn Arabi the main protagonist of their narrations.

شخصية أبي عبد الله الصغير آخر ملوك العرب في الأندلس من الشخصيات التاريخية المثيرة للجدل. استطاعت ... more شخصية أبي عبد الله الصغير آخر ملوك العرب في الأندلس من الشخصيات التاريخية المثيرة للجدل. استطاعت هذه الشخصية الدخول إلى الأدب العالمي، فقد جسدت في العديد من الأعمال الأدبية، من الأعمال الأدبية التي تناولت هذه الشخصية في الأدب التركي الحديث مسرحية عبد الله الصغير لعبد الحق حامد، وفي الأدب العربي مسرحية "أبو عبد الله الصغير" لمعروف الأرناؤوط.
تدرس هذه المقالة شخصية أبي عبد الله الصغير في المسرحيتين المذكورتين اللتين اتخذتا من حياته موضوعًا لهما، فشخصيته هي الشخصية الرئيسية في كلا المسرحيتين. في المقالة تم تقديم عرض موجز للمسرحيتين يتضمن أهم الأحداث، أما في قسم المقارنة فتمت مقارنة شخصية أبي عبد الله الصغير من نواح مختلفة، مع بيان النقاط المشتركة والمختلفة بين المسرحيتين فيما يتعلق بالشخصية المدروسة، كما تمت الإشارة إلى الأسباب الكامنة وراء هذا الاختلاف والتشابه في تقديم هذه الشخصية في المسرحيتين المدروستين

في تشاد لغتان رسميتان؛ الفرنسية والعربية، بدأت اللغة العربية بالدخول إلى تشاد في فترة ما قبل الإس... more في تشاد لغتان رسميتان؛ الفرنسية والعربية، بدأت اللغة العربية بالدخول إلى تشاد في فترة ما قبل الإسلام، واكتسبت أهمية بعد وصول الإسلام إلى المنطقة، واستخدمت مملكة كانم التي أسست في القرن التاسع اللغة العربية في التعليم والمراسلات

من الشروح التي كُتبت على القصائد الصوفية في العصر الـمملوكي والقصيدةُ المشروحةُ من الخمريات الصو... more من الشروح التي كُتبت على القصائد الصوفية في العصر الـمملوكي
والقصيدةُ المشروحةُ من الخمريات الصوفية التي ظهرت بواكيرها الأولى في القرن الثاني الهجري/ الثامن الميلادي، وناظم هذه القصيدة السلطان قانصوه الغوري الذي كان أديبًا شاعرًا محبًّا للعلمِ والأدبِ، وله أشعارٌ باللغتين العربية والتركية
كُتب هذا الشرحُ الذي هو موضوع ُكتابنا في آواخر العصر الـمملوكيّ، في عام 918 هـ/ 1512م، وأفاد مؤلفه من الشروح السابقة لقصائد صوفية مماثلة لقصيدة السلطان قانصوه الغوري، ولا سيما شرح عبد الرزاق القاشاني لتائية ابن الفارض الـمُسَّمى "كشف الوجوه الغر لمعاني نظم الدر". ومن الـمصادر الأخرى التي أفاد منها صاحب الشرح كتاب الاصطلاحات الصوفية لعبد الرزاق القاشاني، والرسالة القشيرية إلى جانب الـمعاجم اللغوية.

تتناول هذه المقالة رحلة القاضي محب الدين الحموي المسماة (بوادي الدموع العندمية بوادي الديار الروم... more تتناول هذه المقالة رحلة القاضي محب الدين الحموي المسماة (بوادي الدموع العندمية بوادي الديار الرومية)، فقد قصد القاضي محب الدين الحموي عاصمة الدولة العثمانية إثر عزله عن قضاء بلدة القدموس في سوريا للتظلم، وبقي في العاصمة ما يزيد عن سنة ونصف، ومع وصل جوي زادة محمد أفندي إلى
مقام قاضي العسكر أُعيد إلى القضاء فعاد إلى بلده

Kenan Demirayak, Arap Edebiyatı Tarihi-Osmanlı Dönemi Mısır ve Biladu'ş-Şam Bölgesi (922-1217/151... more Kenan Demirayak, Arap Edebiyatı Tarihi-Osmanlı Dönemi Mısır ve Biladu'ş-Şam Bölgesi (922-1217/1516-1802), Fenomen Yayıncılık, Erzurum 2015, 530 p/s., ISBN: 978-605-437-062-7

دار الكتب العلمية, 2021

مجموعة مقالات لإبراهيم اليازجي حول التعريب ووضع المصطلحات الجديدة

sonçağ, 2021

يتضمن هذا الكتاب قصة راهب سرياني عاش في النصف الأول من القرن الثامن عشر في مدينة ماردين، وهي أشبه... more يتضمن هذا الكتاب قصة راهب سرياني عاش في النصف الأول من القرن الثامن عشر في مدينة ماردين، وهي أشبه ما تكون بمذكرات يسرد فيها بطلها حكاية تحوله من المذهب اليعقوبي إلى المذهب الكاثوليكي، وما واجهه من صعوبات وهجر ومضايقات وتعذيب.
تشكل مدينة ماردين مسرح أحداث القصة الرئيسي، وهي مكتوبة بلهجة أهلها التي تعرف بالمحلمية، والتي يتكلم بها اليوم قسم من أهل ماردين وما جاورها من القرى، ولعلها أقدم قصة بهذا الحجم كتبت بهذه اللهجة العربية.

دار الكتب العلمية, 2019

رحلة محب الدين الحموي إلى إسطنبول

هذا الكتاب -الذي أردنا أن يكون كتاب تدريس للشعر العربي الحديث في جامعة إسطنبول- لا يستوعب جميع ال... more هذا الكتاب -الذي أردنا أن يكون كتاب تدريس للشعر العربي الحديث في جامعة إسطنبول- لا يستوعب جميع الشعراء في العصر الحديث، واقتصرنا فيه على بعضهم. فاخترنا قصائد لشعراء قسم كبير منهم ماتوا، وقلة قلية منهم على قيد الحياة. ولا يستوعب جميع البلدان العربية، مع الإشارة إلى أن معظم هذه المختارات كانت لشعراء من المشرق العربي.
هذه المختارات تجمع بين الشعر العمودي والشعر الحر، كما حاولنا أن ننوع في انتقاء القصائد من حيث الطول، فاخترنا قصائد قصيرة ومتوسطة الطول، وطويلة. ونادرًا ما حذفنا بعض المقاطع من القصائد الطويلة.